# | amh | spa |
---|
1 | ቋንቋዎች ነጻ ናቸው? | ¿Son libres las lenguas? |
2 | የዓለም አቀፉን የአፍመፍቻ ቋንቋ የሚመለከቱ ሐሳቦች | Reflexiones en el Día Internacional de la Lengua Materna |
3 | | Hoy [21 de febrero] es el Día Internacional de la Lengua Materna, un evento anual en los países que forman parte de la UNESCO con el fin de promover la diversidad cultural y lingüística así como el multilingüismo. |
4 | ዛሬ የዓለምአቀፍ የአፍ መፍቻ ቋንቋ ቀን ነው፡፡ ቀኑ በUNESCO አባል አገራት የቋንቋ እና ባሕል ልዩነቶችን እና ብዝኃቋንቋዊነትን ለማበረታታት ይከበራል፡፡ ዕለቱ በተለይም በባንግላዴሽ እ. ኤ. | Esto es principalmente el reconocimiento internacional del Día del Movimiento por la Lengua llamado “Eshukey February”, que se conmemora en Bangladesh desde 1952. |
5 | አ. | |
6 | ከ1952 ጀምሮ ‹ኤኩሼ የካቲት› በመባል የሚታወቀው የቋንቋዎች ንቅናቄ ቀንን ዕውቅና ለመስጠት ነው፡፡ ዕለቱ የካቲት 14 (ፌብሩዋሪ 21) ተደርጎ የተመረጠው በባንግላዴሽ (የዛኔዋ ምስራቅ ፓኪስታን) በዕለቱ እ. ኤ. | Se escogió el 21 de febrero en homenaje al número de “mártires de la lengua” en Bangladesh (al este de Pakistán), que fueron asesinados el 21 de febrero en Dhaka durante una protesta pública. |
7 | አ. በ1952 በዳካ አመፅ ላይ ሳሉ በጥይት ለተገደሉ ‹የቋንቋ ሰማዕታት› መታሰቢ እንዲሆን በማለት ነው፡፡ ሰማዕታቱ ሰልፍ የወጡት በወቅቱ ለተመሰረተችው አዲሷ ፓኪስታን የሥራ ቋንቋ ከሆነው ኡርዱ ጎን ለጎን ብሔራዊ ቋንቋ ሆኖ የአፍ ቋንቋ መፍቻቸው እንዲመረጥ ነበር፡፡. | Ellos se manifestaban para establecer su lengua materna, el Bangla como lengua nacional, junto con el Urdu, la cual fue escogida como única lengua nacional en el entonces recién creado estado pakistaní. |
8 | ፎቶ:- ሻሒድ ሚናር፣ ጭፍጨፋው በተፈፀመበት ቦታ ላይ የቆመ መታሰቢያ ኀውልት፡፡ ኀውልቱ የባንግላዴሽ ብሔርተኝነት ትዕምርት ነው፡፡ | ¿Qué importancia tiene la lengua materna? “Nuestra lengua materna es más que sólo un idioma, es nuestra alma. |
9 | የአፍ መፍቻ ቋንቋ ምን ያህል አስፈላጊ ነው? | Es la armadura de la mente humana; un archivo de la historia. |
10 | አፍ መፍቻ ቋንቋችን ከቋንቋም በላይ ነፍስያችን ነው፡፡ የሰው ልጅ የአዕምሮ አፎት ማለት ነው፤ የታሪክ ማኅደር፡፡ ዓለምን የፈጠርነው በቋንቋ ነው፡፡ | Inventamos el mundo mediante la lengua.” Mrunalini habla acerca de su lengua materna, Telugu: |
11 | ምሩናሊኒ የራሷን አፍ መፍቻ ቋንቋ ተሉጉ አጣቅሳ:- | “¡Qué dulces son nuestras lenguas maternas, qué orgullosos nos hacen sentir!. |
12 | “ቋንቋዎቻችን ምን ያህ ጣፋጭ እና የሚያኮሩ ናቸው! | ¡Cuánta falta nos hace hablar en la lengua materna, especialmente cuando estamos lejos de ella! |
13 | በአፍ መፍቻ ቋንቋዎቻችን መናገርስ ምን ያህል ነው የሚናፍቀን! | Ripon Kumar Biswas en Bangladesh watchdog dice: |
14 | | “La lengua materna es la lengua de la naturaleza, la que está intimamente ligada al individuo porque está estructurada y sustentada por las leyes locales de la naturaleza, que a su vez estructuran la psicología del individuo.” |
15 | በተለይ ትንሽ ራቅ ያልን ጊዜ፡፡” | Pero es aun más que eso. |
16 | ሪፖን ኩማር ቢሰዋስ ባንግላዴሽ ዋችዶግ ላይ እንዲህ አለ | “Uno no habita en un país; habita en una lengua. |
17 | “አፍ መፍቻ ቋንቋ የተፈጥሮ ቋንቋ ነው፤ ከተናጋሪው ጋር በጥልቅ ይዋሃዳል ምክንያቱም በአካባቢያዊ ተፈጥሯዊ ሕግጋት የሚማሩት እና የተቀረፀ የግለሰቦች ስብእና የሚገነባበት በመሆኑ ነው፡፡” | Este es nuestro país, nuestra patria- y no otra;” dice E.M. Cioran, el filósofo francés de origen rumano. |
18 | ነገር ግን ከዚያም በላይ ነው፡፡ “አንድ ሰው በአገሩ አይሆኖርም፤ በቋንቋው ግን ይኖራል፡፡ አገራችን ነው፤ የአባቶቻችን መሬት - ሌላ ምንም አይደለም፡፡”ብሏል ኢ. | Por eso vemos algunas veces que el nacionalismo en el mundo estalla a causa de conflictos cuyo origen está relacionado con las lenguas. |
19 | ኤም. ሲዮራን የተሰኘ ትውልደ ሮማኒያዊ ፈረንሳዊ ፈላስፋ፡፡ | La libertad de lenguas en el mundo: |
20 | | Miles de lenguas locales utilizadas como medios de expresión cotidianos brillan por su ausencia en los sistemas de educación, los medios, la publicidad y el dominio público en general debido a políticas de estado. |
21 | ለዚያም ነው ብሔርተኝነት በዓለም ዙሪያ በቋንቋ ላይ መሠረት አድርጎ ሲቀጣጠል የምንመለከተው! | Aprendemos mejor en nuestra lengua materna cuando se enseña en la escuela (Mother thong dilemma- UNESCO Newsletter). |
22 | የቋንቋዎች ነጻነት በዓለም ዙሪያ:- | No es este el caso de las lenguas minoritarias. |
23 | ብዙ ሺሕ የአካባቢ መግባቢያ ቋንቋዎች የትምህርት ስርዓት፣ ብዙኃን መገናኛ፣ ሕትመት እና በጥቅሉ ለሕዝባዊ ግልጋሎቶች የሚውሉበት መንገድ ውስጥ ባብዛኛው በአገረ-መንግሥታት ፖሊሲ ድክመት ሊካተቱ አልቻሉም፡፡ | 476 millones de personas analfabetas en todo el mundo hablan una lengua minoritaria y viven en países en los que la mayor parte de los niños no recibe una formación en su lengua materna. |
24 | በአፍ መፍቻ ቋንቋችን መማር ስንችል የተሻለ ዕውቀት እንቀስማለን (የአፍ መፍቻ ቋንቋ አጣብቂኝ - የዜና ወረቀት)፡፡ ነገር ግን ይህ የብዙዎቹ አናሳ ቋንቋዎች እውነታ አይደለም፡፡ 476 ሚሊዮን የሚሆኑ ትምህርት ያልቀሰሙ ሕዝቦች አናሳ ቋንቋዎችን የሚናገሩ እና ልጆች በአፍ መፍቻ ቋንቋቸው መማር የማይችሉባቸው አገራት ውስጥ የሚገኙ ናቸው፡፡ | De Azerbaijan del Sur, bajo el dominio iraní, Bay Bak de Voice of a Nation dice: “Hace ya más de 80 años que la autoridad del farsi Iraní [el idioma persa] amonestó a las autoridades de lenguas de otras nacionalidades tales como los turcos (mayoría en Irán), árabes, baluchs, turcomanos y kurdos. |
25 | በኢራናዊያን አገዛዝ ከደቡባዊ አዘርባጃን ቤይባክ፣ ለቮይስ ኦቭ ኔሽን ይህን ብሏል:- “ | Cada 21 de febrero todas las naciones celebran el Día Internacional de la Lengua Materna designado por la UNESCO. |
26 | የኢራን ፋርስ ባለሥልጣናት እንደ ቱርክ (የኢራን ብዙኃን)፣ አረብ፣ ባሉች፣ ተርክሜን እና ኩርድ ያሉ የሌሎች ብሔረሰቦችን ቋንቋዎች ካገዱ 80 ዓመታት አልፈዋል፡፡ በያመቱ ፌብሩዋሪ 21 በዩኔስኮ የተሰየመውን ሁሉም ብሔረሰቦች የዓለምአቀፍ አፍ መፍቻ ቋንቋ ቀን ያከብራሉ፡፡ ነገር ግን እንደተለመደው፣ የኢራን ፖሊስ የተሰበሰቡትን ሰዎች ይበትንና ብዙዎችን ያስራል፡፡ | Pero, igual que antes, el día de la celebración, la policía iraní montará entre la muchedumbre y arrestará a algunos. Respecto a las noticias del sur de Azerbaijan, la preparación para el 21 de febrero es ampliamente comparada con la del año pasado. |
27 | ከአምናው ሲነፃፀር ሰፋ ያለ ዝግጅት የዘንድሮውን ፌብሩዋሪ 21 ለማክበር እየተደረገ እንደሆነ ከደቡባዊ አዘርባጃን የመጡ ዜናዎች ያስረዳሉ፡፡ በተጨማሪም በሺዎች የሚቆጠሩ በራሪ ወረቀቶች በአዘርባጃን ዋና ዋና ከተሞች እየተሰራጩ ነው፡፡ በካፒታል ተብሪዝ ዝግጅቱ ተጠናቆ ለሰልፍ ሰዓት ተመርጧል፡፡” | También miles de volantes fueron repartidos en las ciudades más importantes de Azerbaijan. La capital Tabriz ya está preparada y la hora de la manifestación ha llegado. |
28 | የዩኔስኮው መልዕክተኛ:- | The UNESCO courier dice: |
29 | | “Con varios años de antigüedad, la lengua Ainu, hablada en el norte de Japón, agonizaba debido a la presión política del gobierno central. |
30 | ከብዙ ዓመታት በፊት፣ በሰሜናዊ ጃፓን የሚነገር የኤኑ ቋንቋ በማዕከላዊው መንግሥት ግፊት ሊጠፋ ተቃርቦ ነበር፡፡ በ20ኛው ክፍለዘመን መገባደጃ፣ ይህ ሒደት ተቀለበሰ፡፡ ምንም እንኳን የኤኑ ቋንቋ ቀጣይነት ዋስትና ባይኖረውም መነቃቃቱ ግን የማይካድ ነው፡፡ | A finales del siglo XX esta tendencia fue revertida. Si bien el futuro del Ainu no esta todavía asegurado, pues aún no se enseña en las escuelas, indudablemente el interés ha revivido.” |
31 | ሲድ በጽሑፉ ፖለቲካ ላይ አነጣጥሯል፡- | Sid escribe en Pickled Politics: |
32 | | “El Día Internacional de la Lengua Materna merece celebrarse en Zambia. |
33 | “የዓለምአቀፍ የአፍ መፍቻ ቋንቋ ቀን በዛምቢያ መከበር አለበት፡፡ አገሪቱ ፖለቲካዊ ውሕደት ለማምጣት እና ለማስቀጠል ብዙ ዓመት ሠርታለች፡፡ ነገር ግን ሌሎች ማኅበረሰቦች የሚማሩበት ፍጥነት ከሌሎች ስለዘገየ - ይህ ብዙ የተከፈለለት ውሕደት አገሪቷን ቤቴ በሚሉ በሌሎች ቋንቋዎ ተናጋሪዎች መስዋዕትነት ከሆነ እጅግ ያሳዝናል፡፡” | El país ha hecho un arduo esfuerzo por establecer y mantener la unidad política durante años. Pero, como lo han aprendido otras sociedades, demasiado tarde, sería una tragedia que esta unidad, conseguida a base de tanta lucha, sea mantenida a expensas de una variedad de lenguas y dialectos que durante mucho tiempo han llamado “patria” a esta tierra” |
34 | የአፍ መፍቻ ቋንቋችሁ እየጠፋ ነው? | ¿Tu lengua materna está en peligro de extinción? |
35 | | “Alrededor del 27% de las lenguas del mundo (más o menos 6000) están en peligro de extinción. |
36 | የዓለማችን 27 በመቶ ያክል ቋንቋዎች (6000 ስድስት ሺሕ ያህል) ይጠፋሉ የሚል ስጋት አለ፡፡ አደጋ ላይ ያሉ ቋንቋዎች ፋውንዴሽን 83 በመቶ የሚሆኑት ቋንቋዎች አሀዳዊ በሆኑ አገራት ውስጥ በአሃዳዊ መንግሥታት ፖሊሲዎች ተቆልፎባቸው አደጋ ውስጥ ናቸው ብሏል፡፡ | La Fundación para las Lenguas en Peligro [Foundation for Endagered Languages] indica que el 83% de las lenguas del mundo estan limitadas a un cierto país, haciéndolas más vulnerables a sus políticas gubernamentales.” Abhinaba Basu de Geek Gyan dice: |
37 | | “Muchos angloparlantes nativos se olvidan de la importancia de su lengua materna debido a su predominio. |
38 | አብሂናባ ባሱ ከጂክ ጂያን እንዲህ ብሏል፡- | La creen asegurada. |
39 | “በእንግሊዝኛ ቋንቋ አፋቸውን የሚፈቱ ሰዎች በቋንቋው የበላይነት ምክንያት የአፍ መፍቻ ቋንቋን ዋጋ ይዘነጉታል፡፡ ቋንቋቸውን እንደመተማመኛ ይይዙታል፡፡ ሆኖም በየዓመቱ ብዙ ቋንቋዎች ይጠፋሉ፤ የቅርብ ጊዜው የዛሬ አንድ ወር ገደማ የመጨረሻ ተወላጅ ተናጋሪው በነበረችው ማሪ ስሚዝ ጆንስ ሞት ምክንያት የጠፋው እያክ ነው፡፡ | Sin embargo, cada año desaparecen muchas lenguas, la última fue el Eyak, que se extinguió exactamente hace un mes con la muerte de Marie Smith Jones, la última hablante nativa de Eyak. Yo creo que si no actuamos para tratar de preservar nuestra legua materna, se irá extinguiendo poco a poco. |
40 | | Una de las cosas más importantes para preservar una lengua es asegurarse de que tenga una mejor cobertura dentro de los medios tecnológicos.” |
41 | እንደሚመስለኝ ሁላችንም የአፍ መፍቻ ቋንቋችንን ለማኖር ካልጣልን ቀስበቀስ ይጠፋሉ፡፡ ቋንቋዎች እንዳይጠፉ አንደኛው በጣም ጠቃሚ መንገድ ቋንቋዎች ከቴክኖሎጂጋ እንዲዋሃዱ ማድረግ ነው፡፡” | Utilización de ICT en defensa de la lengua materna: La utilización de los medios por los ciudadanos es una gran herramienta para promover la propia lengua. |
42 | ቴክኖሎጂን ለአፍ መፍቻ ቋንቋ አራማጅነት፡- | De acuerdo con Technorati hay ahí más de 100 millones de blogs. |
43 | የዜጎች ብዙኃን መገናኛ ቋንቋዎችን ለማሳደግ በጣም ጠቃሚ ነው፡፡ እንደ ቴክኖራቲ ከ100 ሚሊዮን በላይ ጦማሮች አሉ፡፡ አንድ ያለፈው ዓመት ሪፖርት እንደሚያሳየው 37 በመቶ የሚሆኑት ብሎጎች በጃፓኒኛ፣ ቀጥሎ በእንግሊዝኛ (36 በመቶ)፣ ቻይንኛ (8 በመቶ)፣ ስፓኒሽ (3 በመቶ)፣ ጣሊያንኛ (3 በመቶ)፣ ፖርቹጊዝ (2 በመቶ)፣ ፈረንሳይኛ (2 በመቶ) እና ሌሎችም ናቸው፡፡ እናም፣ ሌሎችም ቋንቋዎች ያሉ ሲሆን እነርሱም እያደጉ ይሄዳሉ፡፡ | Un reporte del año pasado muestra que alrededor del 37% de los blogs están en japonés, seguidos por los blogs en inglés (36%), chino (8%), español (3%), italiano (3%), portugués (2%), francés (2%) entre otras. Hay otras comunidades lingüísticas en crecimiento que eventualmente surgirán también. |
44 | እንደ ቢሻራት ያሉ የቴክኖሎጂ የለውጥ ማማጫዎች አሉ፡፡ የአፍሪካ ቋንቋ ሶፍትዌሮችን እና የመረብ ግንኙነቶችን ለማጠናከር ይሠራሉሉ፡ | Hay sitios ITC como Bisharat que promueven la investigación, defensa e introducción en la red de lenguas africanas para software y contenidos en la web. |
45 | ግሎባል ቮይስስ (የዓለም ድምፆች) በይነመረብ ላይ የተለያዩ ቋንቋዎችን ያበረታታል፡፡ የቋንቋ ፕሮጀክቱ ዋናውን የእንግሊዝኛ ገጽ ወደተለያዩ ቋንቋዎች የማስተርጎም ሥራ ይሠራል፡፡. | Global Voices Online también apoya y promueve la diversidad de lenguas. Lingua project traduce el contenido de su página principal en inglés a doce lenguas. |
46 | አሁን ይህንን ምሳሌ ሊሆን የሚችል የበይነመረብ መገናኛ ብዙኃን መረጃን ለተለያዩ አገር ሰዎች ለማዳረስ የሚደረገውን ጥረት ሌሎችም ሊከተሉት ይችላሉ፡፡ Thumbnail: UNESCO poster | Con este ejemplo tal vez otros medios quieran ayudar a seguir con esta significante transmisión de información a los lectores globales. |