Sentence alignment for gv-cat-20140707-8586.xml (html) - gv-epo-20140729-1600.xml (html)

#catepo
1Kirguizistan: imatges que presagien les guerres per l'aiguaKirgizio: 9 kviete profundaj fotoj antaŭsignas akvomilitojn en Centra Azio
2En la regió de Batkén, al Kirguizistan, trobar aigua potable és molt difícil.[Ĉiuj ligiloj kondukas al anglalingvaj paĝoj, krom kiam alie notite.]
3A causa de les nombroses preses hidroelèctriques en les rodalies, els rius s'assequen i la gent no té més remei que “lluitar” amb dents i ungles per cada gota d'aigua.Trovi sendanĝeran trinkakvon estas malfacile en la regiono Batken de Kirgizio. Pro la multaj akvobaraĵoj proksime konstruitaj, riveroj elsekiĝis, kaj homoj trovas sin devigitaj batali por ĉiu guto da akvo.
4Imatge de Fyodor Savintsev / Salt Images, 2012.Foto farita de Fyodor Savintsev / Salt Images, 2012.
5Copyright: Creative Time Reports. Ús autoritzat.Kopirajto: Creative Time Reports, uzata kun permeso.
6La versió original d'aquest article va ser publicada primer a la plataforma Creative Time Reports [en, com tots els enllaços d'ara endavant].La originala versio de ĉi tiu peco estis unue publikigita sur Creative Time Reports.
7Fotografies de Fyodor Savintsev, text de Katya Kazbek i l'editor de Global Voices a l'Àsia Central, Chris Rickleton.Fotoj faritaj de Fyodor Savintsev, teksto farita de Katya Kazbek kaj la redaktoro de Tutmondaj Voĉoj por Centra Azio, Chris Rickleton.
8Avui dia, 780 milions de persones no tenen accés a l'aigua potable.Hodiaŭ 780 milionoj da homoj malhavas aliron al trinkakvo.
9La manca d'aquest estimat recurs a l'Àsia Central posa els seus habitants en dures condicions i en risc sanitari i presagia també el començament de la «guerra de l'aigua» (batusses frontereres per accedir a l'aigua que empitjoren el conflicte ecològic i engreveixen la situació política de cada regió).La manko de ĉi tiu kara riĉfonto en Centra Azio ne nur enkaptas homojn en la situacion de urĝa bezono kaj higiena danĝero; ĝi ankaŭ antaŭsignas la komenciĝon de “akvomilitoj” - translandlimaj bataletoj pri aliro al akvo, kiuj pligrandigas naturmediajn konfliktojn kaj donas al la regiono akrajn politikajn implikojn.
10Kurambaev Almaz és un home de 69 anys que viu amb la seva dona a més de 100 km de distància de la ciutat més propera en la província kirguís d'Oix.Kurambaev Almaz, 69-jaraĝa, vivas kun sia edzino pli ol 160 kilometrojn for de la plej proksima urbeto en la provinco Osh de Kirgizio.
11Almaz s'ha de desplaçar al llom d'un somer per les muntanyes en cerca d'aigua potable.Almaz vojaĝas per azeno en la montojn por trovi trinkakvon.
12Imatge de Fyodor Savintsev / Salt Images, 2008.Foto farita de Fyodor Savintsev / Salt Images, 2008.
13Copyright: Creative Time Reports. Ús autoritzat.Kopirajto: Creative Time Reports, uzata kun permeso.
14Segons l'Organització per a la Cooperació i el Desenvolupament Econòmic (OCDE), d'aquí al 2030 gairebé la meitat de la població mundial viurà en àrees caracteritzades per una «elevada escassesa d'aigua».En 2030 preskaŭ duono de la loĝantaro de la mondo loĝos en lokoj kun “alta akvostreĉo”, laŭ la Organizaĵo pri Ekonomiaj Kunlaboro kaj Evoluigo.
15L'Àsia Central està dividida en dues zones: la regió muntanyosa on abunda l'aigua i la regió riu avall on predomina la sequedat.Centra Azio estas dividita en akvoriĉajn suprafluajn ŝtatojn kaj akvomalriĉajn malsuprafluajn ŝtatojn.
16Tot i que el Tadjikistan i el Kirguizistan són països muntanyosos, tenen les dues economies més febles de la regió.Taĝikio kaj Kirgizio estas du suprafluaj landoj kun la malplej forta ekonomio en la regiono.
17Sembla que la natura els hagués volgut compensar amb abundància de recursos ecològics per falta de riquesa material.Oni povus kompreni, ke tiamaniere la naturo kompensas materian malriĉon per naturmedia abundo.
18Tot i això, l'equilibri dels recursos de l'Àsia Central està lluny de la felicitat.Tamen, la ekvilibro de riĉfontoj en Centra Azio estas apenaŭ kontentiga.
19Actualment, alguns legisladors kirguís estan avaluant la idea de tallar l'abastament d'aigua a la part semiàrida de l'Uzbekistan (la nació amb la població i les forces armades més nombroses en la regió) després que l'Uzbekistan tanqués a l'abril el subministrament de gas de la ciutat d'Oix, al sud del Kirguizistan.Nunmomente, kelkaj kirgizaj leĝfarantoj konsideras la ideon malpliigi la fluon de akvo al duonseka Uzbekio, la lando kun la plej grandaj loĝantaro kaj konstanta armeo en la regiono, post kiam Uzbekio malpliigis gasliveradon al la urbo Osh en la suda parto de Kirgizio en aprilo.
20Vista de la carretera que travessa el port de muntanya de Kalmak Ashu al Kirguizistan, a més de 3.000 metres d'altitud.Vido de la vojo tra la montopasejo Kalmak-Ashu de Kirgizio, kiu situas pli ol tri mil metrojn super la marnivelo.
21Imatge de Fyodor Savintsev / Salt Image, 2008.Foto farita de Fyodor Savintsev / Salt Images, 2008.
22Copyright: Creative Time Reports. Ús autoritzat.Kopirajto: Creative Time Reports, uzata kun permeso.
23La decisió de l'Uzbekistan de tallar l'abastament de gas d'Oix és el resultat d'una vella i permanent disputa per l'aigua.La decido de Uzbekio malpliigi gasliveradon al Osh tre povas havi sian originon en longdaŭra akvodisputo.
24A Taixkent, la capital uzbeka, les autoritats estan força horroritzades amb els projectes kirguís i tadjiks de construir gegantesques preses hidroelèctriques aigües amunt dels rius Sirdarià i Amudarià.Funkciuloj en Taŝkento, la ĉefurbo de Uzbekio, estas konsternitaj de la planoj de Kirgizio kaj Taĝikio konstrui gigantajn akvobaraĵojn por akvoenergia elektroproduktado supraflue de la riveroj Sirdarjo kaj Amudarjo.
25Una família beu d'una canonada aigua que brolla de la muntanya en la província kirguís de Narín.Familio trinkas akvon el tubo elstaranta el la montoj en la regiono Naryn de Kirgizio.
26Imatge de Fyodor Savintsev / Salt Images, 2013.Foto farita de Fyodor Savintsev / Salt Images, 2013.
27Copyright: Creative Time Reports. Ús autoritzat.Kopirajto: Creative Time Reports, uzata kun permeso.
28L'Uzbekistan depèn d'aquestes fonts d'aigua per treure de perill el seu sector agrícola i té por que els seus veïns puguin tenir l'avantatge de retenir i retardar l'emissió de l'aigua.Uzbekio dependas de ĉi tiuj akvofontoj por sia strategie gravega agrikultura sektoro, kaj timas, ke la akvobaraĵoj donos al la problemaj najbaroj la avantaĝon prokrasti la ellason de akvo.
29El 2012, el president de l'Uzbekistan, Islam Karimov, va advertir que podria arribar una guerra imparable si continuen amb aquests projectes sense prendre en consideració els països de les parts més baixes dels rius, com ara l'Uzbekistan i el Kazakhstan, .En 2012 la uzbeka prezidanto Islam Karimov avertis, ke antaŭenigo de ĉi tiuj planoj sen konsidero pri malsuprafluaj landoj kiel Uzbekio kaj Kazaĥio povas konduki al vera milito.
30Issik Kul és el llac més gran del Kirguizistan i el desè d'aigua dolça més gran del món per massa d'aigua.La lago Issyk Kul estas la plej granda lago en Kirgizio kaj la deka plej granda lago en la mondo je akvovolumeno.
31Fotografia de Fyodor Savintsev /Salt Images, 2012.Foto farita de Fyodor Savintsev / Salt Images, 2012.
32Copyright: Creative Time Reports. Ús autoritzat.Kopirajto: Creative Time Reports, uzata kun permeso.
33Els problemes de l'aigua no es limiten als conflictes entre els estats de la regió, sinó que a més provoquen enfrontaments interns entre les comunitats que viuen a cada país.Akvoproblemoj ne estas limigitaj al konfliktoj inter landoj en la regiono, sed etendiĝas al konfliktoj ene de landoj kaj inter komunumoj en ili.
34La causa d'aquest conflicte és també la degeneració de les infraestructures de l'època soviètica.Akvoproblemoj ankaŭ okazas pro la disfalanta substrukturo de la soveta tempo.
35Per exemple, el Kirguizistan perd un terç de la riquesa hídrica a causa del deteriorament dels seus sistemes d'irrigació.Supraflua Kirgizio, ekzemple, perdas trionon de sia akvo tra truoj en kadukiĝantaj irigaciretoj.
36Aquest problema és crucial en les àrees rurals on es necessiten grans quantitats d'aigua pel desenvolupament de les plantacions.Ĉi tio estas tre serioza problemo en kamparoj, kie grandkvanta akvo estas esenca por la kreskado de agrikulturaj plantoj.
37Un jove pastor vigila el seu ramat pujat a un tronc d'arbre al tombant del llac Issik Kul.Ŝafista knabo gardas bovaron, dum li staras sur arbostumpo ĉirkaŭ la lago Issyk Kul.
38Fotografia de Fyodor Savintsev / Salt Images, 2013.Foto farita de Fyodor Savintsev / Salt Images, 2013.
39Copyright: Creative Time Reports. Ús autoritzat.Kopirajto: Creative Time Reports, uzata kun permeso.
40Per tal d'evitar que els conreus s'assequin, els kirguís, ja amb un dogal al coll, s'ho han apanyat per construir preses que desvien els rius locals cap als seus camps per facilitar-ne la irrigació, cosa que genera una gran sequera en les comunitats riu avall.Por ne elsekigi plantojn, senesperaj kirgizaj vilaĝanoj starigis manfaritajn baraĵojn, kiuj deturnas la lokajn riverojn kaj havebligas al ili irigacion. Iliaj agoj kondukis al sekego en malsuprafluaj komunumoj.
41En algunes àrees, com la província kirguí de Batkén, on només un reduït nombre de persones sap identificar objectivament les línies frontereres entre el Kirguizistan i el Tadjikistan, han esdevingut comuns els enfrontaments violents entre els naturals de la zona per culpa de l'aigua.En lokoj kiel la regiono Batken de Kirgizio, en kiuj preskaŭ neniu povas konstati objektive, kie finiĝas Kirgizio kaj kie komenciĝas Taĝikio, perfortaj konfliktoj inter kirgizaj kaj taĝikaj vilaĝanoj pri irigaciakvo fariĝis banalaj okazaĵoj.
42La poma de la discòrdia és qui en furta a qui.Unu flanko akuzas la alian pri ŝtelado.
43Una pedrera plena d'aigua provinent del desglaç de les neus del districte de Nookat, Kirguizistan.Ŝtonminejo plenigita de akvo el degelanta neĝo en la regiono Nookat de Kirgizio.
44Fotografia de Fyodor Savintsev, 2012.Foto farita de Fyodor Savintsev / Salt Images, 2012.
45Copyrght: Creative Time Reports. Ús autoritzat.Kopirajto: Creative Time Reports, uzata kun permeso.
46Diversos científics russos, que estudien les conseqüències de l'escassesa d'aigua, afirmen que aquest problema a l'Àsia és solament la punta de l'iceberg d'una crisi profunda en què tota la regió asiàtica es pot veure immersa.Sed la akvoproblemo en Centra Azio estas nur unu faceto de pli granda krizo kun gravaj rezultoj por la tuta azia kontinento, laŭ kelkaj rusaj sciencistoj, kiuj studas la sekvojn de la akvomanko.
47Uns militars vigilen l'entrada a la presa de Kambaratinsk, a la vora del riu Narín.Militistoj gardas la enirejon al la Akvobaraĵo de Kambaratinsk sur la rivero Naryn.
48La central hidroelèctrica de Kambar-Ati-1 al peu de la presa va ser, en gran part, finançada per Rússia amb 2 mil milions de dòlars. Tindrà una capacitat a l'entorn de 1.900 MW.La akvocentralo Kambar-Ati-1 ĉe la bazo de la baraĵo, financita ĉefe per rusa helpo je 2 miliardoj da dolaroj, havos la kapaciton de ĉirkaŭ 1 900 megavatoj.
49Imatge de Fyodor Savintsev / Salt Images, 2012.Foto farita de Fyodor Savintsev / Salt Images, 2012.
50Copyright: Creative Time Reports. Ús autoritzat.Kopirajto: Creative Time Reports, uzata kun permeso.
51A la Xina, la pressió humana i l'activitat comercial a gran escala abusen exageradament dels rius Ili i Irtix, que continuen cap a Kazakhstan.En Ĉinio, giganta loĝantaro kaj grandskala komerca agado metas grandegan premon sur la riverojn Illi kaj Irtysh, ambaŭ enfluantajn en Kazaĥion.
52L'Irtix és el principal afluent del riu Obi, a Rússia.El ili, Irtysh kunfluas en la riveron Obo en Rusio.
53Si el drenatge de la conca de l'Obi-Irtix no cessa, causarà danys irreversibles en les àmplies terres fèrtils de tota l'Àsia, posarà en perill la indústria pesquera i perjudicarà inexorablement la part russa de l'oceà Àrtic.Plua senakvigo de la baseno Obo-Irtysh kaŭzos neripareblan damaĝon al la tuta Azio, minacante vastajn fekundajn grundojn, endanĝerigante la fiŝadindustrion kaj severe difektante la rusan parton de la Arkta Oceano.
54Des de la caiguda de la Unió Soviètica, el sistema d'irrigació del Kirguizistan es troba en un estat d'abandonament.Depost la disfalo de Sovet-Unio, la irigacia sistemo en Kirgizio komencis kadukiĝi.
55Fotografia de Fyodor Savintsev / Salt Images, 2012.Foto farita de Fyodor Savintsev / Salt Images, 2012.
56Copyright: Creative Time Reports. Ús autoritzat.Kopirajto: Creative Time Reports, uzata kun permeso.
57Aquests conflictes per l'aigua a l'Àsia Central poden ser discussions locals de poca importància als ulls de la resta del món.La akvokonfliktoj en Centra Azio estas ofte rigardataj kiel lokaj bataletoj preskaŭ sensignifaj al la cetero de la mondo.
58Això no obstant, a mesura que el nivell regional d'aigua minva any rere any, les inquietuds dels naturals de la zona per les sequeres desembocarà en conflicte entre més i més persones.Sed, dum la akvoniveloj en la regiono malpliiĝas kun ĉiu pasanta jaro, la angoro de senakveco instigos pli kaj pli da homoj eniri en konfliktojn.
59S'està acostant el punt de no retorn d'aquesta catàstrofe ecològica.Punkto sen reveno por ĉi tiu sociekologia katastrofo alproksimiĝas.
60Ara és d'una importància fonamental donar a conèixer al món aquesta situació, mentre hi hagi temps, per prevenir les escassedats d'aigua i les guerres que se'n poden originar.Estas tre grave prilumi la situacion hodiaŭ, dum ankoraŭ restas tempo por anticipe malhelpi la disvastiĝon de la akvomankoj - kaj de la militoj, kiuj venos kun ili.