# | deu | mkd |
---|
1 | Die häufigste Todesursache in Entwicklungsländern könnte Sie überraschen | Водечката причина за смрт во земјите во развој може да ве изненади |
2 | Brand auf einer Abfalldeponie in Fada-Ngourma, Provinz Gourma, Burkina Faso. | Пожар во депонија во Фада-Нгоурма, Провинција Гоурма, Буркина Фасо. |
3 | Foto von Flickr-Nutzer lepetitNicolas. | Фотографија од корисникот на Фликер lepetitNicolas. |
4 | CC-BY-NC-SA 2.0 | CC-BY-NC-SA 2.0 |
5 | Dieser Bericht von Richard Fuller erschien ursprünglich bei Ensia.com, einem Magazin, in dem internationale, aktive Lösungsvorschläge für Umweltprobleme vorgestellt werden. Der Bericht wird hier im Rahmen einer Vereinbarung zur Bereitstellung von Inhalten zur gemeinsamen Nutzung veröffentlicht. | Овој напис од Ричад Фулер е првично објавен на Ensia.com, списание коешто ги нагласува меѓународните решенија за животната средина во акција, и е повторно објавен тука според договор за споделување содржина. |
6 | Was denken Sie, ist die häufigste Todesursache in Ländern mit niedrigen oder mittleren Einkommen? A. | Која е водечката причина за смрт во земјите со низок и среден приход? |
7 | Mangel- und Unterernährung B. | Б. туберколоза, маларија и СИДА/ХИВ |
8 | Tuberkulose, Malaria und HIV/AIDS | В. загадување |
9 | C. Umweltverschmutzung | Ако избравте „В“, погодивте. |
10 | Wenn Sie auf “C” getippt haben, haben Sie richtig geraten. | |
11 | Durch die Kontamination von Boden, Wasser und Luft (in Haushalt und Umgebung) starben im Jahr 2012 in diesen Ländern 8,4 Millionen Menschen. | Заради изложување на загадена почва, вода и воздух (домашен или амбиентален) умреле 8.4 милиони луѓе во овие земји во 2012. |
12 | Hier eine weitere Statistik, die zum Nachdenken anregt: Diese 8,4 Millionen gehören zu einer Gesamtsumme von ungefähr 9 Millionen Menschen weltweit, bei denen 2012 Umweltverschmutzung die Todesursache war. | Уште една статистика за која вреди да се размисли: овие 8.4 милиони се од вкупно 9 милиони кои умреле од загадување на светско ниво во 2012. |
13 | Mit anderen Worten, dies ist kein Problem der “reichen Länder”. | Со други зборови, ова не е проблем на „богатите земји“. |
14 | Dies ist ein Problem, das nur Entwicklungsländer betrifft. | Ова е проблем што го има само во земјите во развој. |
15 | Um dieses Problem aus der Perspektive zu betrachten, vergleichen wir diese Zahlen mit den Statistiken der Weltgesundheitsorganisation (WHO), die aufzeigen, dass 2012 insgesamt 56 Millionen Menschen starben - diese Zahl beinhaltet also jede Person, die auf diesem Planeten 2012 verstarb, ob aufgrund eines Autounfalls, Selbstmordes, hohen Alters, Krebs, Krankenhausfehlers, Blitzeinschlags, Infektionskrankheit, defekten Fallschirms, Krieges oder aus einem der anderen Tausend Gründe. | Како за споредба, статистиките на Светската здравствена организација покажуваат дека во 2012 умреле 56 милиони луѓе - тоа се сите луѓе што умреле на планетата, било од сообраќајна незгода, самоубиство, старост, рак, медицински грешки, удар од гром, заразни болести, дефект со падобран, војна или ред други причини. |
16 | Was also bedeutet, dass Umweltverschmutzung der Grund für fast jeden siebten Todesfall war. | Значи, загадувањето убило речиси еден од седум луѓе. |
17 | Belastete Außenluft war verantwortlich für 3,7 Millionen Tote. | Загадениот надворешен воздух е виновен за 3.7 милиони смртни случаи. |
18 | Feinstaub-Belastungen von Kochstellen in Behausungen waren verantwortlich für weitere 4,2 Millionen. Ca. | Уште 4,2 милиони луѓе умреле од изложеност на партикули од внатрешен воздух од рерна. |
19 | 1 Million Menschen starben durch den Kontakt mit Chemikalien und aufgrund verseuchten Bodens oder verschmutzten Wassers. | Околу 1 милион умреле од хемикалии и загадена почва и вода. |
20 | Dazu kommen noch 840.000 Tote, die wegen schlechter sanitärer Bedingungen starben. | А 840.000 подлегнале заради лоша хигиена. |
21 | Diese Daten stammen alle direkt von der Webseite der WHO, mit Ausnahme der Boden-Statistiken, die wir von kürzlich veröffentlichten Zahlen (wahrscheinlich zu niedrig geschätzt) der Global Alliance for Health and Pollution genommen haben. | Сите овие податоци доаѓаат директно од страната и базата на податоци на СЗО, освен статистиките за почвата, кои потекнуваат од понеодамнешни податоци (веројатно дискретни) од Глобалната алијанса за здравје и загадување. |
22 | Im gleichen Jahr, also 2012, starben 625.000 Menschen an Malaria, 1,5 Millionen an HIV/AIDS und 930.000 an Tuberkulose. | Во истата 2012 година, 625.000 луѓе умреле од маларија, 1.5 милиони од ХИВ/СИДА и 930.000 од туберколоза. |
23 | Das ist nur ein Drittel der Anzahl an Menschen, die aufgrund von Umweltverschmutzungen sterben, und trotzdem werden jedes Jahr über 20 Milliarden Dollar von internationalen Wohltätigkeitsorganisationen und Regierungen zur Bekämpfung dieses fürchterlichen Dreigespanns an Krankheiten bereitgestellt. | Тоа е една третина од бројката на луѓе што умираат од загадување, а сепак оваа тријада на ужасни болести привлекува над 20 милиони долари годишно од меѓународни добротворни организации и влади. |
24 | Langsam und indirekt | Споро и индиректно |
25 | Es ist wichtig anzumerken, dass Menschen sehr selten direkt oder schnell wegen Umweltverschmutzungen sterben. | Важно е да се напомене дека загадувањето ретко убива луѓе директно или бргу. |
26 | Stattdessen sind Umweltverschmutzungen die Ursache für Herzerkrankungen, Infektionen im Brustraum, Krebserkrankungen, Atemwegsinfektionen und Durchfall. | Наместо тоа, предизвикува срцеви заболувања, воспаленија на градите, рак, болести на респираторниот систем и дијареа. |
27 | Umweltverschmutzung wirkt als Katalysator, mehr Menschen erliegen diesen Erkrankungen, als dies normalerweise der Fall wäre. | Загадувањето делува како катализатор, со тоа што ја зголемува стапката на овие болести над нормалното. |
28 | Aus diesem Grund stuft die WHO Umweltverschmutzung als Risikofaktor ein - eine Gefahr für die menschliche Gesundheit, ähnlich wie Übergewicht, Rauchen, Unterernährung oder mangelnde Bewegung. | Поради оваа причина, СЗО го смета загадувањето за ризик фактор - закана за човековото здравје слична како прекумерната дебелина, пушењето, неисхранетоста или недволната физичка активност. |
29 | Doch Umweltverschmutzung ist die Königin aller Risikofaktoren. | Но, загадувањето е крал на сите ризик фактори. |
30 | Weltweit stellt sie alle anderen Todesursachen in den Schatten, egal in welchem Zusammenhang. | На светско ниво, неговите цифри на фаталност ги засенуваат оние предизвикани од други ризик фактори во кој било контекст. |
31 | Es ist schwer vorstellbar, wie schlimm die Zustände sein können. | Тешко е да се замисли колку лошо може да биде. |
32 | Aber versuchen Sie doch einmal, sich dieses Szenarium vorzustellen: | Сепак, обидете се дa замислите ваква ситуација: |
33 | Jeden Morgen wachen Sie auf dem Lehmboden einer Hütte auf, die Sie und Ihre Familie mit gebrauchten Materialen einer nahegelegenen Baustelle für ein Fünfsternehotel festgezurrt haben. | Секој ден се будите на валканиот под во колибата што сте ја прикрпиле вие и вашиот сопруг со отпадни материјали од блиското градилиште за хотел со пет ѕвезди. |
34 | Ihr Mann arbeitet 70 Stunden die Woche in einer schlecht geführten Pestizid-Firma. | Вашиот сопруг работи 70 часа неделно издвојувајќи хемикалии во фабрика за пестициди со лоши улови. |
35 | Seit Kurzem hustet er immer Blut, wenn er nach Hause kommt. | Од неодамна, почна да искашлува крв. |
36 | Jede Woche scheint er dünner und erschöpfter zu werden und Sie möchten ihm raten, den Job aufzugeben, doch wie könnten Sie das tun? | Изгледа се' послаб и поисцрпен секоја недела, а вие сакате да му кажете да прекине, но како? |
37 | Mit den Cent, die er als Gehalt bekommt, ernähren Sie Ihre Kinder. | Ситните пари што ги заработува се единственото нешто што ги прехранува вашите деца. |
38 | Also machen Sie sich mit Ihrem Plastikeimer auf den Weg zum örtlichen Teich. | Одите кон блиското езерце со пластична кофа. |
39 | Das Wasser, das Sie aus dem Teich schöpfen, ist braun und stinkt nach menschlichen Fäkalien, doch ansonsten gibt es nichts anderes Trinkbares. | Водата што ја црпите е кафеава и смрди на човечки измет, но нема што друго да се пие. |
40 | Sie versuchen, das Wasser durch ein Tuch zu filtern, doch auch das hilft nicht viel. | Пробувате да ја цедите со цедалка, но не помага многу. |
41 | Außerdem wurde die Fabrik, die sich in der Nähe Ihres Slums befindet, wieder in Betrieb genommen, obwohl sie vor Kurzem von der Regierung geschlossen wurde - doch wird sie jetzt nur nachts betrieben. | Меѓувреме, фабриката што е веднаш до ќумезот во кој живеете, онаа што владата неодамна ја затвори, почна повторно да работи - но само навечер. |
42 | Aus ihren Schloten schlängeln sich dicke, schwarze Rauchschwaden in die Luft und niemand weiß, was in der Fabrik eigentlich verbrannt wird. | Оџакот испумпува змии од црн дим, и нема шанси да се дознае што е тоа што гори. |
43 | Letzte Woche hat Ihr ältestes Kind angefangen, die ganze Nacht lang zu husten. | Минатата недела, вашето најстаро дете почна да кашла навечер. |
44 | Auch Ihre anderen Kinder sind kränklich und es fällt ihnen schwer, selbst die einfachsten Konzepte zu verstehen. | Другите ваши деца се болежливи и споро ги учат и наједноставните концепти. |
45 | Von Ihren Freunden oder Ihrer Familie können Sie keine Hilfe erwarten, denn merkwürdigerweise haben alle in der Nachbarschaft mit den gleichen Problemen zu kämpfen. | Никој од пријателите или семејството не може да ви помогне затоа што, чудно, скоро сите во вашето маало ги имаат истите проблеми. |
46 | Wir haben eine globale Wirtschaft und daher sind auch die Schadstoffe, die diese generiert, global. | Нашата економија е глобална исто како и загадувањето што го предизвикува. |
47 | Sie sind einer von den vergifteten, mittellosen Menschen, ohne Stimme und ohne Hoffnung. | Вие сте еден од отруените сиромаси, без глас и без надеж. |
48 | An bestehende Vorschriften wird sich nicht gehalten und diese werden auch nicht durchgesetzt. | Прописите што можат да се справат со овие услови никогаш не стапуваат во примена. |
49 | Sie können auch nicht einfach Ihr Hab und Gut zusammenpacken und in die nächste Stadt ziehen - es hat Jahre gedauert, bis Sie sich dieses Leben geschaffen haben. | Не можете едноставно да се соберете и да заминете во друг град - ви требале години да се издигнете до овој степен. |
50 | Und wohin sollten Sie auch gehen? | А всушност, каде и би оделе? |
51 | In jedem Dorf gibt es dieselben Probleme. | Сите села ја делат истата беда. |
52 | Wie auch die anderen Unterprivilegierten dieser Welt sind Sie zum Kanonenfutter im andauernden Kampf ums Wachstum geworden. | Како и остатокот од обесправените во светот, сте станале само орудие во тековната војна на пораст. |
53 | Wie können wir dieses Problem lösen? | Како да го решиме проблемот? |
54 | Wir haben eine globale Wirtschaft und daher sind auch die Schadstoffe, die diese generiert, global. | Нашата економија е глобална исто како и загадувањето што го предизвикува. |
55 | In China erzeugte Luftverschmutzungen können in anderen Ländern gemessen werden. | Загадениот воздух во Кина сега може да се измери во други земји. |
56 | Quecksilber vom Goldbergbau wird in Fischen nachgewiesen, und Arsen im Reis. | Живата од рудниците и фабриките за јаглен може да се најде во рибите, а арсенот е пронајден во оризот. |
57 | Viele der umweltschädlichsten Industrien wurden von Industrieländern in Entwicklungs- oder Schwellenländer verlagert, die weniger Umweltschutzbestimmungen haben und denen die Technologien fehlen, Chemikalien fachgerecht zu entsorgen. | Многу индустрии со висок степен на загадување се преселиле од развиените во сиромашните земји кои немаат доволно еколошки прописи и технологија да се справат и да ги подобрат хемикалиите. |
58 | Der Einsatz von sauberen Technologien und ein umweltfreundliches Wachstum sind in Schwellenländern möglich und können uns alle von zukünftigen, jahrzehntelangen Kontaminierungen bewahren. | Еколошките технологии и зелениот пораст се можни за новите економии и можат да спречат декади на идно загадување што на сите ќе ни штети. |
59 | Westliche Nationen haben Umweltverschmutzungen erfolgreich beseitigt und können Technologien und Finanzierungen jetzt Ländern mit niedrigen oder mittleren Einkommen zur Verfügung stellen. | Западните нации успеале во прочистувањето на загадувањето и сега можат да ги пренесат технологијата и средствата на земјите со низок и среден приход. |
60 | Es ist von entscheidender Bedeutung, dass Umweltverschmutzung in den Zielen für nachhaltige Entwicklung der Vereinten Nationen enthalten sein wird, nachdem die derzeitigen Millenniums-Entwicklungsziele dieses Jahr auslaufen. | Од клучна важност е да се води сметка загадувањето да е во Целите на одржлив развој на Обединетите нации, коишто разгледуваат начини како да се постигне иден развој на одржлив начин, откако на актуелните Милениумски развојни цели ќе им истече рокот оваа година. |
61 | Indem Prävention und Sanierung von Umweltverschmutzungen Priorität gegeben wird, können nicht nur Leben gerettet werden, sondern auch der Klimawandel und die Bedrohung der Artenvielfalt gemindert werden. | Давањето предност на превенцијата и елиминирање на загадувањето не само што ќе спаси животи, туку исто така ќе ги ублажи климатските промени и ќе ги намали заканите за биодиверзитетот. |
62 | Wenn man mal einen Blick auf die Programmschwerpunkte von großen internationalen Organisationen wirft, ist es verblüffend zu sehen, wie wenig Priorität Umweltverschmutzung beigemessen wird, wenn man bedenkt, welche Auswirkungen diese haben. | Ако се погледне во програмите на големите меѓународни организации, нискиот приоритет на загадувањето е застрашувачки, ако се земе влијанието во обзир. |
63 | Der wahrscheinlichste Grund hierfür ist mangelndes Wissen, wohl auch darüber, wie man dieses komplexe Problem denn überhaupt angehen soll. | Можната причина за ова е недостигот на свесност, како и незнаењето каде да се почне со наоѓање решение за овој комплексен збир на проблеми. |
64 | Es ist von entscheidender Bedeutung, dass Umweltverschmutzung in den Zielen für nachhaltige Entwicklung der Vereinten Nationen enthalten sein wird, um eine nachhaltige Entwicklung auch nach Ablauf der Millennium-Entwicklungsziele dieses Jahres zu gewährleisten. Die Ziele beinhalten unter anderem Armutsreduzierung, Förderung einer nachhaltigen Landwirtschaft, einen gleichberechtigten Zugang zur Bildung und vieles mehr. | Од клучна важност е да се води сметка загадувањето да е во Целите на одржлив развој на Обединетите нации, коишто разгледуваат начини како да се постигне иден развој на одржлив начин, откако на актуелните Милениумски развојни цели ќе им истече рокот, и вклучуваат теми како ставање крај на сиромаштијата, промовирање на одржливо земјоделство, обезбедување на праведно образование и други. |
65 | Der aktuelle Entwurf enthält kein Ziel eigens für Umweltverschmutzungen, allerdings finden sie Erwähnung im Ziel für Gesundheit. | Моменталниот нацрт не вклучува цел за загадување посебно, иако загадувањето е вклучено во целта на здравјето. |
66 | In dem Text - Teilziel 3.9 - wird dazu aufgefordert, Sterbefälle und Behinderungen durch jegliche Art von Umweltverschmutzungen zu reduzieren. | Текстот, во под-цел 3.9, моментално повикува да се намали смртта и инвалидитетот предизвикани од сите видови загадување. |
67 | Diese Formulierung muss so auch im endgültigen Text stehen, denn die Ziele für nachhaltige Entwicklung werden nationalen und internationalen Bemühungen der kommenden Jahre zugrunde liegen. | Овој јазик мора да остане во конечниот текст, зошто Целите ќе ги дефинираат интернационалните и националните напори за годините што ќе следат. |
68 | Bei der Global Alliance on Health and Pollution (GAHP) werden alle Anstrengungen unternommen, um Ländern mit niedrigen oder mittleren Einkommen bei der Lösung von gravierenden Umweltproblemen zu helfen. | Глобалната алијанса за здравје и загадување собира ресурси за да им помогне на земјите со низок и среден приход да се осврнат кон проблемите околу приоритетот на загадувањето. |
69 | Zusätzlich zur Aufklärung über jegliche Art der Umweltverschmutzung hilft GAHP Ländern auch bei den folgenden Punkten: | Покрај едукација за сите видови загадување, ГАЗЗ им помага на земјите да: |
70 | In reichen Ländern sind die Technologien und das Wissen vorhanden, um diesen gesundheitlichen und wirtschaftlichen Bedrohungen zu begegnen. | Технологијата и знаењето за справување со заканите по здравјето и економијата се во рацете на богатите земји. |
71 | Die Lösungen können in Ländern mit niedrigen und mittleren Einkommen für den Bruchteil der Kosten realisiert werden, die westliche Länder aufbringen mussten, um die giftigen Folgen der Industrialisierung zu beheben. | Решенијата можат да се спроведат во земјите со низок и среден приход со само дел од вкупните средства што Западот ги троши да се справи со токсичние загадувачи останати од индустриализацијата. |
72 | Das bedeutet, dass Umweltverschmutzung vermeidbar ist. | Што значи дека загадувањето не е неизбежно. |
73 | Es ist ein Problem, das noch zu unserer Lebenszeit gelöst werden kann. | Тоа е проблем што може да се реши во нашиот животен век. |
74 | Richard Fuller ist der Vorsitzende von Pure Earth (ehemals Blacksmith Institute) und Gründungsmitglied von Global Alliance for Health and Pollution. | Ричард Фулер е претседател на Pure Earth (предходно Институтот Blacksmith) и член-основач на Глобалната алијанса за здравје и загадување. |
75 | Auf Twitter ist er unter @BlacksmithInst zu finden. | Споделува преку @BlacksmithInst. |