# | ell | epo |
---|
1 | Οι “Βραζιλιβανέζοι”, οι Βραζιλιάνοι από το Λίβανο | La brazilibananoj – aŭ brazilanoj en Libano |
2 | Μακρά είναι η ιστορία της μετανάστευσης Λιβανέζων στη Βραζιλία. | La historio de libana elmigrado al Brazilo estas longa. |
3 | Λέγεται πως Χριστιανοί Λιβανέζοι άρχισαν να μεταναστεύουν στη Βραζιλία στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν ο Λίβανος ανήκε ακόμη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. | Oni diras, ke libanaj kristanoj komencis elmigri al Brazilo en la fino de la deknaŭa kaj komenco de la dudeka jarcento, dum Libano ankoraŭ estis parto de la Otomana imperio. |
4 | Ωστόσο, ακόμα κι όταν οι Οθωμανοί νικήθηκαν στον Α' Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν σταμάτησαν τα κύματα των Λιβανέζων μεταναστών. | Tamen, eĉ post kiam la otomanoj estis venkitaj en la Unua Mondmilito, la ondoj de libanaj elmigrintoj ne ĉesis. |
5 | Αντιθέτως, ο αριθμός αυξήθηκε λόγω γεγονότων που έλαβαν χώρα στην περιοχή, όπως η εγκαθίδρυση του γαλλικού προτεκτοράτου, η δημιουργία του Κράτους του Ισραήλ κι ο εμφύλιος πόλεμος από το 1975 ως το 1990, που ευθύνεται για το κύμα μετανάστευσης Μουσουλμάνων Λιβανέζων. | Kontraŭe, la nombro altiĝis pro la eventoj kiuj okazis en la regiono: la starigo de la franca protektorato, la kreo de la ŝtato Israelo, kaj la interna milito kiu daŭris de 1975 ĝis 1990, kaj estis responda al ondo de migrado de libanaj islamanoj. |
6 | Στη Βραζιλία, οι Λιβανέζοι αυτοί μετανάστες, γνωστοί ως “Τούρκοι”, εργάζονταν ως γυρολόγοι, εμπορευόμενοι αγαθά, όπως ρούχα και κοσμήματα, σε μεγάλες βραζιλιάνικες πόλεις. | En Brazilo tiuj libanaj enmigrintoj - konataj kiel “turkoj” - laboris kiel kolportistoj, komercante pri fabrikitaj produktoj kiel vestoj kaj juveloj en grandaj brazilaj urboj. |
7 | Αργότερα, πολλοί από αυτούς θα άνοιγαν τα καταστήματά τους σε εμπορικά κέντρα όπως το Vinte e Cinco de Março και το Oriente Streets στο κέντρο του Σάο Πάολο, μεταβάλλοντας για πάντα το αστικό τοπίο της πρωτεύουσας, καθώς και τις επιχειρηματικές δραστηριότητες. | Poste, multaj el ili malfermis proprajn vendejojn en komercaj centroj kiel la stratoj Vinte e Cinco de Março kaj Oriente en la urbocentro de San-Paŭlo, ŝanĝante eterne la urban pejzaĝon de la ĉefurbo kaj ankaŭ la manieron de komercado. |
8 | ""Και βρίσκομαι εδώ σε αυτό το μπουντρούμι όπου βλέπω το Βόσπορο…όπου νιώθω τη μυρωδιά γευστικού kibbeh που ζεσταίνει τις ψυχές των ανθρώπων σε κάθε δρόμο μιας χώρας, που έχει περισσότερους κατοίκους με λιβανέζικες ρίζες κι από το Λίβανο." | “Kaj mi estas ĉi tie en ĉi karcero kie mi vidas la Bosporon…kie mi sentas la odoron de tre bongusta kibbeh varmiganta la animon de popolo en ajna strato de lando, kiu havas pli da posteuloj de Libano ol Libano mem.” |
9 | Φωτογραφία: William Droops, Flickr (CC BY-NC-SA 2.0) | Bildo: William Droops en Flickr (CC BY-NC-SA 2.0) |
10 | Όπως γίνεται συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις, αρχικά οι Λιβανέζοι παρέμειναν ξέχωρα από τη βραζιλιάνικη κοινωνία: μιλούσαν τη δική τους γλώσσα (αραβικά, αλλά πολλές φορές και γαλλικά), έτρωγαν τα δικά τους φαγητά, παρείχαν μόρφωση στα παιδιά τους με το δικό τους τρόπο. | Kiel kutime okazas en ĉi tiuj kazoj, komence la libananoj restis aparte de la brazila socio: ili parolis sian lingvon (la araban, sed en multaj kazoj ankaŭ la francan), manĝis sian propran manĝaĵon, edukis siajn infanojn en sia propra maniero. |
11 | Ωστόσο, δεν πέρασε πολύς καιρός μέχρι να προσαρμόσουν την κουλτούρα τους στη χώρα που είχαν υιοθετήσει και γρήγορα έμαθαν πορτογαλικά, προσάρμοσαν τις συνταγές τους με υλικά που βρήκαν ντόπια εκεί, έκαναν μεικτούς γάμους με Βραζιλιάνους με παλαιότερες λιβανέζικες ρίζες, αλλά και με άλλες κοινότητες: Πορτογάλους και Ισπανούς. | Tamen, ne daŭris longe por ili adapti sian kulturon al la lando, kie ili ekloĝis, kaj baldaŭ ili lernis la portugalan, adaptis siajn receptojn por la ingrediencoj kiuj troveblis loke, inter-edziĝis kun brazilanoj de maljuna libana deveno, sed ankaŭ el aliaj komunumoj kiel la portugala kaj la hispana. |
12 | Τέλος πάντων, τα πάντα κύλισαν με το φυσικό τους τρόπο και οι απόγονοί τους εντάχθηκαν πλήρως στη χώρα όπου γεννήθηκαν. | Ĉiuokaze, ĉio iris ĝian naturan vojon, iliaj posteuloj plene integriĝis en la lando kie ili naskiĝis. |
13 | Η οικονομική κρίση που πέρασε η Βραζιλία τις δεκαετίες '80 και '90 επηρέασε άμεσα τις οικογένειες αυτές, το εισόδημα των οποίων εξαρτιόταν από το εμπόριο. | La ekonomia krizo kiun Brazilo suferis en la jaroj de 1980 ĝis 1990 rekte influas ĉi tiujn familiojn, dependajn de la enspezo de komercado. |
14 | Πολλοί επέλεξαν να επιστρέψουν στο Λίβανο και να ξαναχτίσουν τις ζωές τους στην παλιά πατρίδα. | Multaj elektis reiri al Libano kaj rekonstrui siajn vivojn en la maljuna patrujo. |
15 | Φυσικά δεν ήταν πλέον οι ίδιοι, καθώς τα παιδιά τους ήταν Βραζιλιάνοι, που δε μιλούσαν άλλη γλώσσα πέρα από τα πορτογαλικά. | Kompreneble ili ne plu estis la samaj, ĉar iliaj infanoj estis denaskaj brazilanoj, kiuj ne parolas aliajn lingvojn krom la portugala. |
16 | Η ομάδα αυτή λέγεται “Βραζιλιβανέζοι”, όπως αναφέρει ο Roberto Khatlab στο blog [pt] του Παγκόσμιου Συμβουλίου Βραζιλιάνων Πολιτών: | Tiu grupo estas nomata “Brazilibananoj”, kiel Roberto Khatlab diras en la blogo de la Konsilantaro de Brazilaj Civitanoj en la Mondo: |
17 | [Είναι] ένας νεολογισμός με τον οποίο χαρακτηρίζω τους Λιβανέζους-Βραζιλιάνους πολίτες διπλής υπηκοότητας στο Λίβανο, περίπου 10.000 άτομα, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται όσοι επέστρεψαν στη Βραζιλία χωρίς να έχουν πάρει βραζιλιάνικη υπηκοότητα. | [Estas] neologismo, per kiu mi nomas la dunaciajn liban-brazilajn civitanojn en Libano - grupo kiu inkluzivas ĉirkaŭ 10.000 homojn (ne kalkulante tiujn, kiuj revenis al Brazilo ne ricevinte civitanecon). |
18 | Το 1954, ο τραπεζίτης Jean Abou-Jaoudé με βάση τη Βηρυτό ίδρυσε την Ένωση Φιλίας Βραζιλίας-Λιβάνου, η οποία υφίσταται μέχρι και σήμερα. | En 1954, la bankisto Jean Abou-Jaoude, bazita en Bejruto, fondis la Asocion de Brazila-Libana Amikeco, kiu daŭre funkcias. |
19 | Οι “Βραζιλιβανέζοι” βρίσκονται παντού στο Λίβανο, στο βορρά (Dar Beechtar), στο νότο (Kabrikha), αλλά κυρίως στην περιοχή Bekaa, όπου υπάρχουν ολόκληρα χωριά (Sultan Yaacoub, Kamed-Lawz και Ghazzé), όπου το 90% των κατοίκων είναι “Βραζιλιβανέζοι” που μιλούν άπταιστα πορτογαλικά και συνεχίζουν να διατηρούν βραζιλιάνικες συνήθειες (γαστρονομία, μουσική, αρχιτεκτονικά, γεωργία…). | La “brazilibananoj” ĉeestas ĉie en Libano, en la nordo (Dar Beechtar) kaj sudo (Kabrikha), sed ĉefe en Bekaa, kie estas tutaj vilaĝoj - kiel Sultan Yaacoub, Kamed-Lawz kaj Ghazzé - kun 90% da “brazilibananoj “kiuj parolas la portugalan flue kaj retenas la brazilajn kutimojn (manĝaĵo, muziko, arkitekturo, terkulturo). |
20 | Στην Bekaa έχει παρατηρηθεί ένα πολύ ενδιαφέρον φαινόμενο: στην περιοχή αυτή υπάρχουν χωριά π.χ. το Sultan Yakub, όπου η πρώτη γλώσσα δεν είναι ούτε τα αραβικά ούτε τα γαλλικά, αλλά τα πορτογαλικά. | Tre interesa fenomeno okazis en Bekaa: en tiu regiono estas vilaĝoj, kiel Sultan Yakub, kie la unua lingvo estas nek la araba nek la franca, sed la portugala. |
21 | Στο blog του, ο δημοσιογράφος Gustavo Chakra ασχολείται [pt] με το θέμα με κάποια έκπληξη. | Sur sia blogo la ĵurnalisto Gustavo Chakra alparolas [pt] la temon kun iom da surprizo. |
22 | Όσοι ταξιδεύουν στο Sultan Yakoub να ξέρουν πως μόλις φτάσετε, μπορείτε να ζητήσετε πληροφορίες στα πορτογαλικά, καθώς όλοι απαντάνε αμέσως. | Vojaĝantoj al Sultan Yakoub sciu, ke en la vilaĝo ili povas peti informojn en la portugala, ĉar iu respondos tuj. |
23 | Εξάλλου, στο μικρό αυτό χωριό σε έναν απομονωμένο λόφο στη μέση της κοιλάδας Bekaa, σχεδόν όλοι κάτοικοι έχουν ζήσει ή έχουν ένα στενό συγγενή που ζει στη Βραζιλία. | Efektive, en ĉi tiu malgranda vilaĝo en izolita monteto en la mezo de la valo Bekaa, preskaŭ ĉiuj loĝantoj iam vivis en Brazilo aŭ ankoraŭ havas proksiman parencon tie. |
24 | Ο υποφαινόμενος πέρασε τη δοκιμασία και, πράγματι, ο πρώτος πεζός που προσεγγίστηκε μιλούσε πορτογαλικά. | Ĉi tiu raportisto faris provon, kaj, efektive, la unua piediranto kiu proksimiĝis vere parolis la portugalan. |
25 | Ήταν ο Hussein El Jaroush. | Estis Hussein El Jaroush. |
26 | Γεννημένος στο Λίβανο, έφυγε για τη Βραζιλία πριν δυο δεκαετίες, όπου έζησε για 13 χρόνια. | Li naskiĝis en Libano, li antaŭ du jardekoj veturis al Brazilo, kie li vivis dum 13 jaroj. |
27 | Πέρασε από το Σαλβαδόρ, το Ρίο ντε Τζανέιρο, τη Ρεσίφε, το Μασεϊό, και όπως πολλοί συμπατριώτες του, κατέληξε στο Σάντο Αντρέ. | Li pasis tra Salvadoro, Rio-de-Ĵanejro, Recifo, Maceió kaj, kiel multaj el liaj samlandanoj, finis en Sankta André. |
28 | Σε αυτή την πόλη στα περίχωρα του Σάο Πάολο, υπάρχει ακόμα και ένα είδος λέσχης ονόματι “Κτήμα Sultan Yakoub”, όπου κάτοικοι από αυτό εδώ το χωριό στο Λίβανο μαζεύονται τα Σαββατοκύριακα και παίζουν ποδόσφαιρο ή στήνουν μπάρμπεκιου. | En tiu urbeto en la ĉirkaŭaĵo de San-Paŭlo, estas eĉ ia klubo nomita “Farmstead Sultan Yakoub,” kie homoj el tiu vilaĝo en Libano kolektiĝas semajnfine por ludi futbalon kaj kradrosti. |
29 | Ένα κομμάτι Βραζιλίας στο Sultan Yakoub. | Iom da Brazilo en Sultan Yakoub. |
30 | Φωτογραφία: Renata Malkes (χρησιμοποιείται κατόπιν αδείας). | Bildo: Renata Malkes (uzita kun permeso). |
31 | Ο Gustavo Chacra αναφέρει άλλον έναν “Βραζιλιβανέζο”, τον Jamal, 39 ετών, για τον οποίο οι νέοι καιροί θέτουν νέες προκλήσεις, όπως η επιβίωση των πορτογαλικών στις νεότερες γενιές, ειδικά σε όσους γεννήθηκαν στο Λίβανο: | Gustavo Chacra citas alian “brazilibananon”, Jamal, 39 jaroj, al kiu la novaj tempoj trudas novajn defiojn, kiel la konservado de la portugala inter la junaj generacioj, speciale tiuj nun naskitaj en Libano: |
32 | Για τον Jamal, το πιο σημαντικό είναι η διατήρηση των δεσμών με τη Βραζιλία μέσω της πορτογαλικής γλώσσας, ειδικά λόγω του γιου του. | Por Jamal, la plej grava estas konservi ligojn kun Brazilo tra la portugala lingvo, precipe pro lia filo. |
33 | Λέει πως πάντοτε μιλά πορτογαλικά με το παιδί, αν και συχνά παίρνει απάντηση στα αραβικά. | Li diras ke li kutime parolas portugale kun la knabo, kvankam ofte ricevas la respondon en la araba. |
34 | Προκειμένου να διασφαλίσει την επιβίωση των πορτογαλικών στις οικογένειες των “Βραζιλιβανέζων”, ανάμεσα σε άλλα στοιχεία της βραζιλιάνικης κουλτούρας, η κυβέρνηση της Βραζιλίας ίδρυσε [pt] το Πολιτιστικό Κέντρο Βραζιλίας-Λιβάνου στη Βηρυτό τον Απρίλιο του 2011. | Por certigi la vivtenadon de la portugala inter brazilibanaj familioj, inter aliaj elementoj de brazila kulturo, la brazila registaro establis [pt] Brazilo-Libanan Kulturan Centron en Bejruto en Aprilo 2011. |
35 | Κάθε Τετάρτη, το κέντρο οργανώνει δωρεάν προβολές ταινιών για τους κατοίκους της Βηρυτού, κυρίως Βραζιλιάνους και απογόνους τους”. | En merkredoj la centro “montras senpagajn filmojn por la popolo de Bejruto, precipe Brazilanoj kaj posteuloj”. |
36 | Καποέιρα στη Βηρυτό, από τη λιβανέζικη ομάδα που ίδρυσε τη σχολή | Capoeira en Bejruto, Libana grupo kiu fondis la lernejon |
37 | Το blog “Excessivamente Humano” παρέχει [pt] περισσότερες πληροφορίες: | La blogo de “Excessivamente Humano” provizas [pt] pli da detaloj: |
38 | “Ήταν μια μακροχρόνια απαίτηση των Λιβανέζων γενικότερα και ειδικότερα της βραζιλιάνικης κοινότητας στο Λίβανο”, εξήγησε ο Roberto Medeiros, σύμβουλος και επικεφαλής του πολιτιστικού τμήματος της Βραζιλιάνικης πρεσβείας, σχετικά με την πρωτοβουλία για την ίδρυση του κέντρου. | “Ĝi estis longtempa peto de la libananoj ĝenerale, kaj la komunumo de Brazila origino en Libano aparte,” diris Roberto Medeiros, ministro-konsilanto kaj estro de la kultura sekcio de la Brazila ambasadejo, en la iniciato por fondi la centron. |
39 | “Σε κοινωνικές ή πολιτιστικές εκδηλώσεις με μέλη της πρεσβείας στη Βηρυτό, οι Λιβανέζοι πάντοτε ζητούσαν να δημιουργήσει η κυβέρνηση της Βραζιλίας ένα ίδρυμα με συγκεκριμένη λειτουργία, την εξάπλωση της πορτογαλικής γλώσσας και της βραζιλιάνικης κουλτούρας”, πρόσθεσε. | “En sociaj aŭ kulturaj renkontiĝoj kun membroj de la ambasadejo en Bejruto, la libananoj kutime petis ke la Brazila registaro kreu institucion kun specifa funkcio por disvastigi la portugalan lingvon kaj brazilan kulturon,” li aldonis. |
40 | Γεγονός είναι πως το αίτημα αυτό υφίστατο για πολλά χρόνια και για δεκαετίες είχε παγιδευτεί στη γραφειοκρατία της Μπραζίλια. | Fakto estas, ke tiu ĉi peto estis farita dum multaj jaroj, sed dum jardekoj estis kaptita en la burokrata reto de Brazilio. |
41 | Επιπροσθέτως, αν και η πρωτοβουλία του Υπουργείου Εξωτερικών της Βραζιλίας είναι αξιέπαινη, και πάλι απέχει πολύ από την προσέγγιση του κυρίως κοινού για το οποίο δημιουργήθηκε, καθώς Βραζιλιάνοι σαν τον Jamal δεν μπορούν να το επισκεφθούν, καθώς ζουν στην Κοιλαδα Bekaa, όπου είναι συγκεντρωμένοι οι περισσότεροι Βραζιλιάνοι. | Cetere, kvankam la iniciato de la Ministerio de Eksteraj Aferoj de Brazilo estas laŭdinda, ĝi estas ankoraŭ tre distanca de la ĉefa publiko, por kiu la centro estis kreita. Brazilanoj kiel Jamal ne povas ĉeesti ĝin, ĉar ili vivas en la Bekaa Valo, kie plej multaj brazilanoj estas koncentritaj. |
42 | Το επόμενο βήμα θα ‘ναι η μετάβαση δασκάλων πορτογαλικών στην περιοχή, καθώς και η ενθάρρυνση και υποστήριξη βραζιλιάνικων πολιτιστικών ενώσεων και άλλων πολιτισμικών κέντρων, αφιερωμένων, για παράδειγμα, στη Λατινική Αμερική, όπως το Κέντρο Λατινοαμερικάνικων Σπουδών και Πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο Kaslik και το Διεθνές Πρόγραμμα Alecrim στο Λίβανο, ένας οργανισμός για τη διατήρηση της πολιτισμικής ταυτότητας των παιδιών με ρίζες από τη Βραζιλία, τα οποία ζουν στη διασπορά. | La sekva paŝo estus porti instruistojn de la portugala al tiu regiono kaj ankaŭ kuraĝigi kaj apogi brazilajn kulturajn asociojn kaj aliajn kulturajn centrojn dediĉitajn, ekzemple, al Latin-Ameriko, kiel la Latinamerikaj Studoj kaj Kulturo-Centro ĉe la Universitato de Kaslik kaj la Projekto de Alecrim Internacia en Libano, institucio komisiita al la vivtenado de la kultura identeco de brazilaj infanoj, kiuj loĝas eksterlande. |
43 | Έχει έρθει ο καιρός για τη Βραζιλία να υλοποιήσει ένα μακροχρόνιο αίτημα των Βραζιλιάνων στο Λίβανο, αλλά να τους συμπεριλάβει επίσης και ως ενδιάμεσους στις εμπορικές σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών. | La tempo estas oportuna por ke Brazilo plenumu la longtempan peton de brazilanoj en Libano, sed ankaŭ por engaĝi ilin kiel perantojn en la komerco inter la du landoj. |