# | ell | fra |
---|
1 | Μαρόκο: Περιπλοκότητες της γλώσσας | Maroc : Complexités linguistiques |
2 | Το άρθρο αυτό αποτελεί τμήμα του ειδικού μας αφιερώματος Γλώσσες και Διαδίκτυο. | |
3 | Η Charlotte είναι ανθρωπολόγος, η οποία, για τον προηγούμενο ενάμιση χρόνο, διεξήγαγε επιτόπου έρευνα στο Μαρόκο. | Charlotte est une anthropologue qui mène depuis un an et demi des recherches de terrain au Maroc. |
4 | Επίκεντρό της (με δικά της λόγια) “το πώς η πολυπλοκότητα της πολυγλωσσίας της μαροκινής κοινωνίας αποτυπώνεται στην καθημερινή ζωή.” | Ses recherches portent (selon ses termes) sur “la manière dont la complexité du multilinguisme de la société marocaine se traduit dans la vie quotidienne.” |
5 | Το Μαρόκο είναι όντως μια εκτενώς πολύγλωσση χώρα. Οι Μαροκινοί μιλούν την τοπική αραβική διάλεκτο darija, με διάσπαρτα γαλλικά και αραβικά στοιχεία (Fus'ha). | Le Maroc est certes un pays largement multilingue : les Marocains parlent le darija, le dialecte local de l'arabe, parsemé de français et d'arabe littéral (le Fus'ha). |
6 | Στο Βορρά και σε τμήμα του Νότου, κάποιοι μιλούν ακόμη ισπανικά, απομεινάρι των ισπανικών αποικιακών βλέψεων στην περιοχή. | Dans le Nord et certaines parties du Sud, certains parlent encore l'espagnol, une relique du flirt colonial de l'Espagne avec le pays. |
7 | Άλλοι μιλούν Tamazight, Tashelheit ή Chleuh, διαλέκτους της Αμαζίγκ συχνά δυσφημισμένες από τις δυνάμεις “αραβοποίησης” του Μαρόκου. | D'autres parlent le tamazight, le tashelheit, ou chleuh, des dialectes amazigh souvent calomniés par les mouvements d'arabisation du Maroc. |
8 | Και τα αγγλικά σημειώνουν άνοδο, καθώς διδάσκονται σε όλα τα δημόσια σχολεία της χώρας. | Et l'anglais, aussi, qui monte, enseigné dans toutes les écoles publiques du pays. |
9 | Πρόσφατα, η Charlotte έγραψε στο blog της για ένα προσεχές δοκίμιο για την αρχική της εμπειρία με τη διάλεκτο darija. | Charlotte vient de bloguer [en anglais] sur un essai à paraître qu'elle a écrit sur ses expériences de débutante en darija. |
10 | Στο δοκίμιο, θυμάται ένα επεισόδιο, όπου μάθαινε λέξεις της διαλέκτου darija μέσω καρτών αποστήθισης (“flash cards”), όταν παρενέβη η οικοδέσποινά της: | Elle y évoque un épisode durant lequel elle s'exerçait aux mots en darija sur des cartes mémoire, lorsque sa correspondante est intervenue : |
11 | “Βλέπεις; Εδώ θα ‘πρεπε να βρίσκεται ένα μακρό alif μεταξύ του lam και του qaf,” διόρθωσε. | “Tu vois ? Il faudrait un long alif ici entre le lam et le qaf,”[3] corrigea-t-elle. |
12 | “Έτσι.” | “Comme ceci.” |
13 | Πήρε το στυλό και πρόσθεσε μια μεγάλη κάθετη οξεία στο alif της λέξης στην κάρτα. | Elle prit le stylo et ajouta la longue barre verticale de l'alif au mot sur la carte. |
14 | Ήμουν μπερδεμένη, μόλις εκείνο το απόγευμα είχα μάθει πώς γράφεται η περί ου ο λόγος λέξη. | J'étais désorientée, car on m'avait appris cet après-midi même l'orthographe du mot en question. |
15 | Η Manal όμως προχώρησε στην κάρτα νούμερο δύο. | Mais Manal passa à la carte numéro deux. |
16 | Και πάλι, εντόπισε ένα ορθογραφικό λάθος και πρόσθεσε άλλο ένα alif που έλειπε. | A nouveau, elle détecta une erreur d'orthographe et ajouta un nouvel alif manquant. |
17 | Εγώ απλά κοιτούσα μπερδεμένη λίγο. | Je la regardais faire, légèrement perplexe. |
18 | Αυτό συνεχίστηκε με λίγες ακόμα κάρτες. | Et ainsi de suite avec quelques cartes de plus. |
19 | Με κάθε alif pου πρόσθετε, η Manal έβγαζε κι ένα πιο βαθύ επιφώνημα κι εμένα η σύγχυσή μου μεγάλωνε. | A chaque alif ajouté, Manal soupirait plus profondément, et ma perplexité augmentait. |
20 | Στο τέλος στράφηκε προς το μέρος μου. | Pour finir, elle se tourna vers moi. |
21 | Με δυσπιστία με ρώτησε: “Αυτά σας μαθαίνουνε;;” | Incrédule elle demanda : “C'est ça qu'ils t'apprennent ??” |
22 | Και ξαφνικά μου ήρθε φώτιση: μάλλον υπέθεσε ότι μάθαινα Fusha, Σύγχρονα Κλασικά Αραβικά, αντί για τη μαροκινή διάλεκτο. | C'est alors que soudain je me rendis compte qu'elle supposait sans doute que j'apprenais le fusha, ou arabe littéral moderne, et non le dialecte marocain. |
23 | “Αχ, περίμενε!” φώναξα πρόθυμα, ανακουφισμένη που είχα βρει την πηγή της όλης σύγχυσης. | “Attends !” m'exclamai-je avec impatience, soulagée d'avoir identifié l'origine de la confusion. |
24 | “Οι λέξεις δεν είναι από την Fusha, είναι Darija,” εξήγησα, ελπίζοντας ότι αυτό θα ξεδιάλυνε την περίπτωση. | “Ces mots ne sont pas en fusha, c'est du darija,” expliquai-je, dans l'espoir de clarifier le quiproquo. |
25 | Αυτή όμως με κοίταξε σιωπηλά. | Mais elle me regardera simplement en silence. |
26 | Η συνοφρυωμένη ρυτίδα στο πρόσωπό της δεν έλεγε να φύγει. | Ses sourcils étaient toujours aussi froncés. |
27 | Τότε τελικά φώναξε με ένα μείγμα έκπληξης και απέχθειας: “Μαθαίνεις Darija; Γιατί; Η Darija είναι κακιά, δεν είναι καλή!” | Et elle s'exclama enfin, dans un mélange de surprise et de dégoût, “Tu apprends le darija ? Et pourquoi ? |
28 | Η Charlotte στη συνέχεια εξηγεί τις διαφορές ανάμεσα στα Κλασικά Αραβικά (Fus'ha) και τη μαροκινή διάλεκτο: | Le darija est mauvais, il ne sert à rien !” Charlotte poursuit en expliquant les différences entre l'arabe littéral (le fus'ha) et l'arabe dialectal marocain : |
29 | Στην πραγματικότητα, οι διαφορές ανάμεσα στην Fusha και τη μαροκινή διάλεκτο είναι πολλές. | En fait, les différences entre fusha et dialecte marocain sont nombreuses. |
30 | Η Fusha, ή Σύγχρονα Κλασικά Αραβικά, είναι η σύγχρονη εκδοχή των αραβικών του Κορανίου. | Le fusha, ou arabe littéral moderne, est la version contemporaine de l'arabe coranique. |
31 | Είναι η lingua franca του αραβικού κόσμου, αλλά μητρική γλώσσα κανενός. | C'est la lingua franca du monde arabe, mais la langue maternelle de personne. |
32 | Όπως ισχύει το ίδιο για όλες τις αραβόφωνες χώρες, η γλώσσα της καθημερινής επικοινωνίας στο Μαρόκο είναι μια διάλεκτος των αραβικών, που έχει διαμορφωθεί με την πάροδο του χρόνου από ξένες επιρροές και τη μεταμορφωτική γλωσσική εξέλιξη αυτή καθεαυτή. | Comme c'est le cas dans tous les pays arabophones, la langue de la communication quotidienne au Maroc est un dialecte - une forme d'arabe patinée par l'épreuve du temps, l'influence étrangère et le processus transformatif de l'évolution linguistique. |
33 | Οι Μαροκινοί αναφέρονται στην ιδιαίτερη αυτή διάλεκτο με την ονομασία “Darija” και η πιο διακριτή διαφορά της από την Fusha, εκτός από γλωσσικά δάνεια εκ γαλλικών και βερβερικών, είναι αδιαμφισβήτητα η προφορά της. | Les Marocains nomment leur dialecte particulier ‘darija', et son trait distinctif le plus notable par rapport au fusha (mis à part l'ajout de mots empruntés au français et au berbère) est sans doute sa prononciation. |
34 | Στο απαίδευτο αυτί, ακόμα κι ενός αρχάριου μαθητή, ακούγεται σαν οι ομιλητές της μαροκινής διαλέκτου να έχουν “φάει” όλα τα φωνήεντα από τις λέξεις τους, κάτι που θα μπορούσε να εξηγήσει τη “διάγνωση” της Μανάλ περί εκτενούς απουσίας alif στις λέξεις μου. | Pour l'oreille non entraînée (et même novice), il sonne souvent comme si les locuteurs du dialecte marocain avaient éliminé toutes les voyelles de leurs mots - expliquant le diagnostic de Manal d'un déplorable manque d'alifs dans mon orthographe. |
35 | Σε άλλη δημοσίευση, η Charlotte περιγράφει την περίεργη σχέση των Μαροκινών με τη Γαλλία και τα γαλλικά, περιγράφοντας μια ασθενή [en] αντικείμενο έρευνάς της σε ψυχιατρική κλινική του Μαρόκου: | Dans un autre billet, Charlotte illustre les relations compliquées des Marocains avec la France et la langue française en décrivant une patiente d'une institution psychiatrique marocaine dans laquelle a effectué sa recherche : |
36 | Για την Νάντια, η πηγή της αρρώστιας της είναι η μαροκινή κουλτούρα. | Pour Nadia, c'est la culture marocaine qui est la source de sa maladie. |
37 | Η κατάθλιψή της γεννήθηκε από ασφυξία, ασφυξία από την δυσβάσταχτη πίεση των κοινωνικών ηθών και ταμπού. | Sa dépression est née de l'étouffement ; un cas d'asphyxie par l'insupportable pression des moeurs et des tabous culturels. |
38 | Πέρασε κάποια χρόνια στη Γαλλία, την οποία θυμάται ως ένα μέρος φωτός και αέρα, δίχως να τη βαραίνει καμία έγνοια στον κόσμο. | Elle a passé quelques années en France, et s'en souvient comme d'un lieu de légèreté et d'air, sans un souci au monde pour l'alourdir. |
39 | Το βαρύ πέπλο της θλίψης έπεσε πάνω της όταν επέστρεψε στην πατρίδα της πριν από 15 χρόνια. | Le lourd et épais manteau de tristesse ne l'a recouverte qu'à son retour au pays natal, il y a 15 ans de cela. |
40 | Συνεπώς, αρχίζω κι αναρωτιέμαι αν η προτίμησή της να μιλάει γαλλικά μπορεί να πηγάζει από την ανάγκη της να ανασαίνει. | Je commence donc à me demander si sa préférence à parler français pourrait simplement découler de son besoin de respirer. |
41 | Ίσως το να μιλάει αραβικά, μια γλώσσα εντελώς συνδεδεμένη και δεμένη με τα μαροκινά πρότυπα (υπερβολικής) ευπρέπειας, ισοδυναμεί με το να στερείται το οξυγόνο από τον αέρα της. | Peut-être que parler arabe - une langue liée de façon indélébile aux normes marocaines d'expression appropriée et donc bornée par elles - lui fait l'effet de respirer un air privé d'oxygène. |
42 | Μήπως τα γαλλικά αποτελούν την έξοδο διαφυγής της, ένα ξήλωμα στο πυκνό υφαντό των ηθικών κωδίκων; Ένα μπαλόνι από ήλιο που τη σηκώνει ψηλά, πέρα από τα όρια των μαροκινών προσδοκιών για το φύλο της; | Le français pourrait-il alors être son issue de secours, une couture dans le tissu serré des codes de moralité ? Un ballon d'hélium qui l'emmène au-dessus et hors d'atteinte du rôle assigné par le Maroc à la femme ? |
43 | Ανεξάρτητα από τα αισθήματά της για τα αραβικά, ωστόσο, η Νάντια επίσης μιλάει γαλλικά, πολύ απλά γιατί έτσι έμαθε. | Quoi qu'elle ressente pour l'arabe, cependant, Nadia parle aussi français, très simplement, parce que c'est dans cette langue qu'elle a été formée. |
44 | Έχοντας λάβει εκπαίδευση στα γαλλικά σχολεία του Μαρόκου, πτυχίο ιατρικής και μια ζωή στους ελίτ κοινωνικούς κύκλους του Μαρόκου, δεν αποτελεί έκπληξη ότι η Νάντια μπορεί ευκολότερα να εκφραστεί στα γαλλικά παρά στα αραβικά. | Après des études dans les écoles françaises du Maroc, un diplôme de médecine, et une vie dans les cercles sociaux de l'élite du Maroc, rien d'étonnant à ce que Nadia soit plus à l'aise pour s'exprimer en français qu'en arabe. |