# | ell | fra |
---|
1 | Οι “Βραζιλιβανέζοι”, οι Βραζιλιάνοι από το Λίβανο | Les “Brésilibanais” ou Brésiliens du Liban |
2 | Μακρά είναι η ιστορία της μετανάστευσης Λιβανέζων στη Βραζιλία. | [Liens en portugais] L'histoire de l'immigration libanaise au Brésil remonte à loin. |
3 | Λέγεται πως Χριστιανοί Λιβανέζοι άρχισαν να μεταναστεύουν στη Βραζιλία στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν ο Λίβανος ανήκε ακόμη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. | On dit que les chrétiens libanais commencèrent à migrer de la fin du 19ème siècle au début du 20ème, lorsque le Liban faisait encore partie de l'Empire ottoman. |
4 | Ωστόσο, ακόμα κι όταν οι Οθωμανοί νικήθηκαν στον Α' Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν σταμάτησαν τα κύματα των Λιβανέζων μεταναστών. | Ces vagues migratoires ne cessèrent pas après la mise en déroute de l'armée ottomane durant la Première Guerre mondiale. |
5 | Αντιθέτως, ο αριθμός αυξήθηκε λόγω γεγονότων που έλαβαν χώρα στην περιοχή, όπως η εγκαθίδρυση του γαλλικού προτεκτοράτου, η δημιουργία του Κράτους του Ισραήλ κι ο εμφύλιος πόλεμος από το 1975 ως το 1990, που ευθύνεται για το κύμα μετανάστευσης Μουσουλμάνων Λιβανέζων. | Au contraire leur nombre ne fit qu'augmenter en conséquence des événements qui se produisirent dans la région. L'établissement du protectorat français, la création de l'Etat d'Israël et la guerre civile qui suivit de 1975 à 1990, firent émigrer les musulmans libanais. |
6 | Στη Βραζιλία, οι Λιβανέζοι αυτοί μετανάστες, γνωστοί ως “Τούρκοι”, εργάζονταν ως γυρολόγοι, εμπορευόμενοι αγαθά, όπως ρούχα και κοσμήματα, σε μεγάλες βραζιλιάνικες πόλεις. | Au Brésil, les Libanais (appelés commodément Turcs) travaillèrent comme colporteurs vendant des vêtements et des bijoux fabriqués dans les métropoles brésiliennes. |
7 | Αργότερα, πολλοί από αυτούς θα άνοιγαν τα καταστήματά τους σε εμπορικά κέντρα όπως το Vinte e Cinco de Março και το Oriente Streets στο κέντρο του Σάο Πάολο, μεταβάλλοντας για πάντα το αστικό τοπίο της πρωτεύουσας, καθώς και τις επιχειρηματικές δραστηριότητες. | Plus tard, nombre d'entre eux ouvrirent leur propre magasin dans les centres commerciaux comme ceux des rues Vinte e Cinco de Março et Oriente au centre de São Paulo, changeant pour toujours le paysage urbain de la ville comme les façons de faire du commerce. |
8 | ""Και βρίσκομαι εδώ σε αυτό το μπουντρούμι όπου βλέπω το Βόσπορο…όπου νιώθω τη μυρωδιά γευστικού kibbeh που ζεσταίνει τις ψυχές των ανθρώπων σε κάθε δρόμο μιας χώρας, που έχει περισσότερους κατοίκους με λιβανέζικες ρίζες κι από το Λίβανο." | "et je suis ici dans ce cachot d'où je vois le Bosphore (…), d'où je sens des odeurs savoureuses de boulettes de viandes réchauffer l'âme du peuple dans un pays qui a plus de descendants libanais que le Liban lui-même." |
9 | Φωτογραφία: William Droops, Flickr (CC BY-NC-SA 2.0) | Photo: William Droops de Flickr (CC BY-NC-SA 2.0) |
10 | Όπως γίνεται συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις, αρχικά οι Λιβανέζοι παρέμειναν ξέχωρα από τη βραζιλιάνικη κοινωνία: μιλούσαν τη δική τους γλώσσα (αραβικά, αλλά πολλές φορές και γαλλικά), έτρωγαν τα δικά τους φαγητά, παρείχαν μόρφωση στα παιδιά τους με το δικό τους τρόπο. | Comme toujours en pareil cas, ils se maintinrent à l'écart de la société brésilienne, parlant leur langue (l'arabe, mais aussi dans de nombreux cas le français), mangèrent leur propre nourriture, éduquèrent leurs enfants à leur façon. Mais cela ne dura qu'un temps. |
11 | Ωστόσο, δεν πέρασε πολύς καιρός μέχρι να προσαρμόσουν την κουλτούρα τους στη χώρα που είχαν υιοθετήσει και γρήγορα έμαθαν πορτογαλικά, προσάρμοσαν τις συνταγές τους με υλικά που βρήκαν ντόπια εκεί, έκαναν μεικτούς γάμους με Βραζιλιάνους με παλαιότερες λιβανέζικες ρίζες, αλλά και με άλλες κοινότητες: Πορτογάλους και Ισπανούς. | Ils ne tardèrent pas à adapter leur culture à celle du pays qui les avait adoptés ; ainsi, ils apprirent rapidement le portugais, adaptèrent leurs recettes aux ingrédients qu'ils pouvaient se procurer, se marièrent avec des Brésilien(ne)s d'origine libanaise plus ancienne, ou de la communauté portugaise et espagnole. |
12 | Τέλος πάντων, τα πάντα κύλισαν με το φυσικό τους τρόπο και οι απόγονοί τους εντάχθηκαν πλήρως στη χώρα όπου γεννήθηκαν. | Enfin, tout suivait son chemin naturel, avec des descendants complètement intégrés dans leur pays de naissance. |
13 | Η οικονομική κρίση που πέρασε η Βραζιλία τις δεκαετίες '80 και '90 επηρέασε άμεσα τις οικογένειες αυτές, το εισόδημα των οποίων εξαρτιόταν από το εμπόριο. | La crise économique dont le Brésil a souffert dans les années 1980 et 1990 a directement affecté ces familles, car directement dépendantes des revenus générés par le commerce. |
14 | Πολλοί επέλεξαν να επιστρέψουν στο Λίβανο και να ξαναχτίσουν τις ζωές τους στην παλιά πατρίδα. | Beaucoup optèrent pour un retour au Liban pour reconstruire leur vie dans l'ancienne patrie. |
15 | Φυσικά δεν ήταν πλέον οι ίδιοι, καθώς τα παιδιά τους ήταν Βραζιλιάνοι, που δε μιλούσαν άλλη γλώσσα πέρα από τα πορτογαλικά. | Évidemment, ils n'étaient plus les mêmes, en effet leurs enfants étaient nés au Brésil, et ne parlaient d'autre langue que le portugais. |
16 | Η ομάδα αυτή λέγεται “Βραζιλιβανέζοι”, όπως αναφέρει ο Roberto Khatlab στο blog [pt] του Παγκόσμιου Συμβουλίου Βραζιλιάνων Πολιτών: | On a appelé ce groupe les “brésilibanais”, nom donné par Roberto Khatlab dans son blog du Conseil des Citoyens brésiliens: |
17 | [Είναι] ένας νεολογισμός με τον οποίο χαρακτηρίζω τους Λιβανέζους-Βραζιλιάνους πολίτες διπλής υπηκοότητας στο Λίβανο, περίπου 10.000 άτομα, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται όσοι επέστρεψαν στη Βραζιλία χωρίς να έχουν πάρει βραζιλιάνικη υπηκοότητα. | [C'est] un néologisme avec lequel j'identifie les citoyens binationaux libano-brésiliens au Liban - on dénombre dix mille personnes (sans inclure celles qui retournèrent au Brésil sans obtenir la nationalité). |
18 | Το 1954, ο τραπεζίτης Jean Abou-Jaoudé με βάση τη Βηρυτό ίδρυσε την Ένωση Φιλίας Βραζιλίας-Λιβάνου, η οποία υφίσταται μέχρι και σήμερα. | En 1954, le banquier Jean Abou-Jaoudé a fondé, à Beyrouth, l'Association de l'Amitié Brésil-Liban, qui est encore en activité aujourd'hui. |
19 | Οι “Βραζιλιβανέζοι” βρίσκονται παντού στο Λίβανο, στο βορρά (Dar Beechtar), στο νότο (Kabrikha), αλλά κυρίως στην περιοχή Bekaa, όπου υπάρχουν ολόκληρα χωριά (Sultan Yaacoub, Kamed-Lawz και Ghazzé), όπου το 90% των κατοίκων είναι “Βραζιλιβανέζοι” που μιλούν άπταιστα πορτογαλικά και συνεχίζουν να διατηρούν βραζιλιάνικες συνήθειες (γαστρονομία, μουσική, αρχιτεκτονικά, γεωργία…). | Les “brésilibanais” sont présents dans tout le territoire libanais, du Nord (Dar Beechtar…) au Sud (Kabrikha…), mais principalement dans la Bekaa, où il y existe des villages entiers - comme Sultan Yaacoub, Kamed-Lawz et Ghazzé - qui avec 90% de “brésilibanais” parlant couramment portugais et perpétuent les traditions brésiliennes (la gastronomie, la musique, l'architecture, l'agriculture…). |
20 | Στην Bekaa έχει παρατηρηθεί ένα πολύ ενδιαφέρον φαινόμενο: στην περιοχή αυτή υπάρχουν χωριά π.χ. το Sultan Yakub, όπου η πρώτη γλώσσα δεν είναι ούτε τα αραβικά ούτε τα γαλλικά, αλλά τα πορτογαλικά. | C'est dans la région de la Bekaa qu'il s'est produit un phénomène intéressant : là, des villes comme Sultan Yakub ont pour langue principale, non pas l'arabe ni le français, mais le portugais. |
21 | Στο blog του, ο δημοσιογράφος Gustavo Chakra ασχολείται [pt] με το θέμα με κάποια έκπληξη. | Le journaliste Gustavo Chacradans son blog traite de ce sujet avec une certaine surprise : |
22 | Όσοι ταξιδεύουν στο Sultan Yakoub να ξέρουν πως μόλις φτάσετε, μπορείτε να ζητήσετε πληροφορίες στα πορτογαλικά, καθώς όλοι απαντάνε αμέσως. | Celui qui vient à Sultan Yakoub est tout de suite alerté par le fait que, dans la ville, l'on peut demander des informations en portugais à n'importe qui. |
23 | Εξάλλου, στο μικρό αυτό χωριό σε έναν απομονωμένο λόφο στη μέση της κοιλάδας Bekaa, σχεδόν όλοι κάτοικοι έχουν ζήσει ή έχουν ένα στενό συγγενή που ζει στη Βραζιλία. | Dans cette petite ville, juchée sur une colline, isolée dans la vallée de la Bekaa, presque tous des mille habitants qui y habitent on un parent proche qui vit au Brésil. |
24 | Ο υποφαινόμενος πέρασε τη δοκιμασία και, πράγματι, ο πρώτος πεζός που προσεγγίστηκε μιλούσε πορτογαλικά. Ήταν ο Hussein El Jaroush. | Le reporter en a fait l'expérience et ce fut dès la première personne abordée qu'il put parler portugais. |
25 | Γεννημένος στο Λίβανο, έφυγε για τη Βραζιλία πριν δυο δεκαετίες, όπου έζησε για 13 χρόνια. | Ce fut Hussein El Jaroush, né au Liban, et qui vécut il y a deux décennies pendant treize années au Brésil. |
26 | Πέρασε από το Σαλβαδόρ, το Ρίο ντε Τζανέιρο, τη Ρεσίφε, το Μασεϊό, και όπως πολλοί συμπατριώτες του, κατέληξε στο Σάντο Αντρέ. | Il passa par Salvador, Rio de Janeiro, Recife, Maceió et, comme de nombreux compatriotes, s'établit à Saint-André. |
27 | Σε αυτή την πόλη στα περίχωρα του Σάο Πάολο, υπάρχει ακόμα και ένα είδος λέσχης ονόματι “Κτήμα Sultan Yakoub”, όπου κάτοικοι από αυτό εδώ το χωριό στο Λίβανο μαζεύονται τα Σαββατοκύριακα και παίζουν ποδόσφαιρο ή στήνουν μπάρμπεκιου. | Dans la ville du ABC Paulista, il existe une sorte de club appelé “Ferme Sultan Yakoub”. Là, des personnes originaires de cette ville du Liban se réunissent chaque fin de semaine pour jouer au football et faire des churrasco (grillades au barbecue). |
28 | Ένα κομμάτι Βραζιλίας στο Sultan Yakoub. | Lieu de réunion des Brésiliens à Sultan Yacoub. |
29 | Φωτογραφία: Renata Malkes (χρησιμοποιείται κατόπιν αδείας). | Photo: Renata Malkes (utilisée avec autorisation de l'auteure) |
30 | Ο Gustavo Chacra αναφέρει άλλον έναν “Βραζιλιβανέζο”, τον Jamal, 39 ετών, για τον οποίο οι νέοι καιροί θέτουν νέες προκλήσεις, όπως η επιβίωση των πορτογαλικών στις νεότερες γενιές, ειδικά σε όσους γεννήθηκαν στο Λίβανο: | Gustavo Chacra cite encore un autre “brésilibanais”, Jamal, 39 ans, à qui les temps nouveaux imposent de nouveaux défis, tels que le maintien du portugais parmi les nouvelles générations, principalement pour ceux qui sont nés aujourd'hui au Liban. |
31 | Για τον Jamal, το πιο σημαντικό είναι η διατήρηση των δεσμών με τη Βραζιλία μέσω της πορτογαλικής γλώσσας, ειδικά λόγω του γιου του. | Le plus important pour Jamal est de maintenir des liens avec le Brésil par la langue. Spécialement pour son fils. |
32 | Λέει πως πάντοτε μιλά πορτογαλικά με το παιδί, αν και συχνά παίρνει απάντηση στα αραβικά. | Il dit toujours parler avec lui en portugais bien qu'il lui réponde le plus souvent en arabe. |
33 | Προκειμένου να διασφαλίσει την επιβίωση των πορτογαλικών στις οικογένειες των “Βραζιλιβανέζων”, ανάμεσα σε άλλα στοιχεία της βραζιλιάνικης κουλτούρας, η κυβέρνηση της Βραζιλίας ίδρυσε [pt] το Πολιτιστικό Κέντρο Βραζιλίας-Λιβάνου στη Βηρυτό τον Απρίλιο του 2011. | Assurer le maintien du portugais dans ces familles, tout comme d'autres éléments de la culture brésilienne, a mené le gouvernement brésilien à créer, en avril 2011, un Centre culturel Brésil-Liban à Beyrouth, qui “diffuse tous les mercredis des films gratuitement pour les habitants de Beyrouth, à majorité d'origine brésilienne”. |
34 | Κάθε Τετάρτη, το κέντρο οργανώνει δωρεάν προβολές ταινιών για τους κατοίκους της Βηρυτού, κυρίως Βραζιλιάνους και απογόνους τους”. | Défilé de capoeira à Beyrouth. Par le groupe qui a fondé "Survivants", association ainsi nommée parce qu'elle a survécu à la guerre civile. |
35 | Καποέιρα στη Βηρυτό, από τη λιβανέζικη ομάδα που ίδρυσε τη σχολή | Photo de l'auteur. |
36 | Το blog “Excessivamente Humano” παρέχει [pt] περισσότερες πληροφορίες: | Le blog “Trop Humain” donne plus de détails: |
37 | “Ήταν μια μακροχρόνια απαίτηση των Λιβανέζων γενικότερα και ειδικότερα της βραζιλιάνικης κοινότητας στο Λίβανο”, εξήγησε ο Roberto Medeiros, σύμβουλος και επικεφαλής του πολιτιστικού τμήματος της Βραζιλιάνικης πρεσβείας, σχετικά με την πρωτοβουλία για την ίδρυση του κέντρου. | “C'est une vieille revendication des Libanais en général, et de la communauté d'origine brésilienne en particulier”, explique Roberto Medeiros, ministre-conseiller et chef du secteur culturel à l'ambassade du Brésil, sur l'initiative de la fondation du centre. |
38 | “Σε κοινωνικές ή πολιτιστικές εκδηλώσεις με μέλη της πρεσβείας στη Βηρυτό, οι Λιβανέζοι πάντοτε ζητούσαν να δημιουργήσει η κυβέρνηση της Βραζιλίας ένα ίδρυμα με συγκεκριμένη λειτουργία, την εξάπλωση της πορτογαλικής γλώσσας και της βραζιλιάνικης κουλτούρας”, πρόσθεσε. | “Dans les réunions socio-culturelles avec les membres de l'ambassade à Beyrouth, les Libanais ont toujours sollicité le gouvernement brésilien de créer une institution ayant pour fonction spécifique la diffusion de la langue portugaise et de la culture brésilienne” ajouta-t-il. |
39 | Γεγονός είναι πως το αίτημα αυτό υφίστατο για πολλά χρόνια και για δεκαετίες είχε παγιδευτεί στη γραφειοκρατία της Μπραζίλια. | Le fait est que ces revendications ont été bloquées depuis des décennies dans les tiroirs de la bureaucratie de Brasília. |
40 | Επιπροσθέτως, αν και η πρωτοβουλία του Υπουργείου Εξωτερικών της Βραζιλίας είναι αξιέπαινη, και πάλι απέχει πολύ από την προσέγγιση του κυρίως κοινού για το οποίο δημιουργήθηκε, καθώς Βραζιλιάνοι σαν τον Jamal δεν μπορούν να το επισκεφθούν, καθώς ζουν στην Κοιλαδα Bekaa, όπου είναι συγκεντρωμένοι οι περισσότεροι Βραζιλιάνοι. | En outre, l'initiative du ministère des relations extérieures du Brésil est louable, mais elle est encore loin d'attirer le public visé. Des personnes comme Jamal ne peuvent pas la fréquenter, parce qu'elles vivent trop loin, dans la vallée de la Bekaa, où se situent la majorité des Brésiliens. |
41 | Το επόμενο βήμα θα ‘ναι η μετάβαση δασκάλων πορτογαλικών στην περιοχή, καθώς και η ενθάρρυνση και υποστήριξη βραζιλιάνικων πολιτιστικών ενώσεων και άλλων πολιτισμικών κέντρων, αφιερωμένων, για παράδειγμα, στη Λατινική Αμερική, όπως το Κέντρο Λατινοαμερικάνικων Σπουδών και Πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο Kaslik και το Διεθνές Πρόγραμμα Alecrim στο Λίβανο, ένας οργανισμός για τη διατήρηση της πολιτισμικής ταυτότητας των παιδιών με ρίζες από τη Βραζιλία, τα οποία ζουν στη διασπορά. | La prochaine étape serait d'attirer des professeurs de portugais dans la région afin d'encourager et soutenir les associations culturelles brésiliennes et d'autres centres culturels dédiés, par exemple, à l'Amérique latine, tels que le Centre d'études et des cultures d'Amérique latine à l'Université de Kaslik et le Projet Alecrim international au Liban. Cet engagement pourrait se traduire par le maintien de l'identité culturelle des enfants brésiliens qui vivent à l'étranger. |
42 | Έχει έρθει ο καιρός για τη Βραζιλία να υλοποιήσει ένα μακροχρόνιο αίτημα των Βραζιλιάνων στο Λίβανο, αλλά να τους συμπεριλάβει επίσης και ως ενδιάμεσους στις εμπορικές σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών. | Le moment paraît opportun pour que le Brésil accède enfin à cette vieille requête des Brésiliens du Liban, mais ce n'est pas sans penser aux bienfaits de possibles relations commerciales entre les deux pays. |