Sentence alignment for gv-ell-20150517-28816.xml (html) - gv-fra-20150508-185234.xml (html)

#ellfra
1Κροατία: Η μνήμη ενός χωριού 71 χρόνια μετά την καταστροφή του από τους ΝαζίLa mémoire d'un village de Croatie est toujours présente, 71 ans après sa destruction par les nazis
2Ορισμένα από τα κατεστραμμένα σπίτια του χωριού Λίπα από την 30ή Απριλίου 1944.Quelques-unes des maisons du village de Lipa qui ont été détruites ce 30 avril 1944.
3Τα ερείπια διατηρούνται για να κρατούν ζωντανή τη μνήμη του τρόμου του μίσους.Les ruines ont été préservées pour que ce crime de haine ne soit jamais oublié.
4Φωτογραφία: Marinella MatejčićCrédit photo: Marinella Matejčić
5Στις 30 Απριλίου 1944, γύρω στις 2:30 το απόγευμα το χωριό Lipa [hr] στην Κροατία περικυκλώθηκε από ομάδα Γερμανών αξιωματικών των SS [en] και μελών της Βέρμαχτ, καθώς και ιταλικών φασιστικών δυνάμεων.Le 30 avril 1944, vers 14h30, le village croate de Lipa fut encerclé par une division allemande SS, ainsi que par des membres de la Wehrmacht et une milice italienne fasciste.
6Λέγεται ότι υπήρχαν Τσέτνικ και μέλη της Σλοβένικης Πολιτοφυλακής [en] στην ομάδα και βρίσκονταν υπό τις διαταγές του Aurelio Piese, ηγέτη της φασιστικής στρατιωτικής δύναμης στην Rupa της Κροατίας.Des Tchetniks ainsi que des membres de la Garde nationale slovène auraient fait partie de ces assaillants, sous l'autorité d'Aurelio Piese qui dirigeait la milice fasciste de Rupa, village de Croatie.
7Όρμησαν μες στο χωριό γύρω στις 3 η ώρα και άρχισαν να κλέβουν ό,τι μπορούσαν να κουβαλήσουν, ακόμα και ζωντανά.Les assaillants pénétrèrent dans le village de Lipa vers 15 heures, en commençant à s'emparer de tout ce qu'ils pouvaient prendre, comme par exemple du bétail.
8Βίασαν γυναίκες και κορίτσια, σφάγιασαν βρέφη και ηλικιωμένους.Ensuite, des femmes et des jeunes filles furent violées, des bébés massacrés, tout comme les personnes âgées.
9Αφότου βασάνισαν και δολοφόνησαν 21 άτομα, συνειδητοποίησαν ότι δεν μπορούσαν με αυτό τον τρόπο να καταστρέψουν το χωριό, οπότε άλλαξαν τακτική. Μάζεψαν όλους τους κατοίκους του χωριού, τους είπαν να μαζέψουν το βιος τους σε έναν μπόγο και διέταξαν τη μεταφορά τους σε στρατόπεδα εγκλεισμού.Après avoir torturé et massacré 21 personnes, ces assaillants se rendirent compte qu'ils ne pouvaient détruire le village de cette façon, et changèrent donc de tactique : ils rassemblèrent tous les habitants en leur ordonnant d'emballer leurs objets de valeur pour partir vers des camps d'internement.
10Οι Ναζί οδήγησαν τον κόσμο στην οικία Kvartika, στο σπίτι με τον αριθμό 20 στην είσοδο του χωριού, τους είπαν να μπουν μέσα κι έπειτα έριξαν χειροβομβίδες και πυροβόλησαν προς τα εκεί.Les nazis conduisirent les habitants vers la maison de Kvartika, qui se trouvait à l'entrée du village et portait le numéro 20, et leur ordonnèrent d'entrer. Ensuite, cinq bombes furent lancées et des coups de feu éclatèrent dans l'habitation.
11Η ομάδα έπειτα περιέλουσε το σπίτι με πετρέλαιο και έκαψε όλους όσοι ήταν κλειδωμένοι μέσα.Les membres de ce groupe armé aspergèrent alors la maison d'essence et les personnes qui y étaient enfermées furent brûlées vives.
12Δολοφόνησαν 269 άτομα, μεταξύ των οποίων 121 παιδιά, ηλικίας 7 μηνών έως 15 ετών.269 personnes, dont 121 enfants âgés de 7 mois à 15 ans, furent assassinées.
13Οι Ναζί έκαψαν ολόκληρο το χωριό συθέμελα και απομάκρυναν τα απανθρακωμένα πτώματα.Le village fut entièrement brûlé, et les nazis firent disparaître les cadavres calcinés.
14Το χωριό Λίπα καταστράφηκε ολοκληρωτικά: και οι 87 κατοικίες και τα 85 λοιπά κτίρια.Lipa, qui comptait 87 habitations ainsi que 85 dépendances, fut entièrement détruit.
15Από όλους τους κατοίκους που βρίσκονταν εκεί εκείνη την ημέρα, γλίτωσαν μόνο ένας άνδρας και μια γυναίκα.De tous les habitants qui étaient présents ce jour-là, seuls un homme et une femme survécurent.
16Οι Ναζί ψάχνουν τους μπόγους των θυμάτων για τιμαλφή.Nazis marchant parmi les bagages de leurs victimes pour récupérer des objets de valeur.
17Πρόκειται για τις αυθεντικές φωτογραφίες, με την ευγενή παραχώρηση του Ναυτικού και Ιστορικού Μουσείου της Κροατικής Ακτογραμμής στην πόλη Ριέκα.Photographie d'origine publiée ici avec l'aimable autorisation du Musée de Marine et d'Histoire du littoral croate (ville de Rijeka).
18Αναδημοσιεύονται με άδεια. Η ενέργεια της ομάδας των Ναζί αποτυπώθηκε σε φωτογραφικό φακό από τους αυτουργούς, ως υλικό “καυχησιάς” για τους ανωτέρους και τους φίλους τους.Les exactions commises par les nazis furent photographiées par ces derniers eux-mêmes, il s'agissait pour eux de s'en vanter auprès de leurs supérieurs et de leurs amis.
19Το φιλμ αργότερα μεταφέρθηκε για εμφάνιση στο φωτογραφικό εργαστήριο του Silvestar Marož στην Ilirska Bistrica της Σλοβενίας, μόλις 17,5 χιλιόμετρα από το χωριό Λίπα.Plus tard, ces photographies furent développées à l'atelier de Silvestar Marož, situé à Ilirska Bistrica, en Slovénie, à exactement 17,5 kilomètres de Lipa.
20Η αδερφή του έβγαλε διπλά αντίτυπα από τις φωτογραφίες και τις έκρυψε, οπότε διασώθηκαν μετά το τέλος του πολέμου.La soeur de Silvestar Marož en fit des copies qu'elle cacha ensuite. Ainsi, les photos furent conservées jusqu'à la fin de la guerre.
21Όταν τα πάντα είχαν τελειώσει, οι φωτογραφίες τοποθετήθηκαν στη βιτρίνα του φωτογραφείου, μήπως και τις αναγνωρίσει κάποιος.Quand tout ce cauchemar fut terminé, elles furent disposées dans la vitrine de l'atelier afin que quelqu'un pût reconnaître le village.
22Δεν πέρασε καιρός και κάποιος περαστικός αναγνώρισε το χωριό.Ce fut le cas peu après, grâce à des passants.
23Οι φωτογραφίες αποτελούν πλέον κομμάτι του Κέντρου Μνήμης “Το χωριό Λίπα Θυμάται”, το οποίο εγκαινιάστηκε [hr] στις 8 Μαρτίου 2015.Ces photographies font désormais partie du centre commémoratif de Lipa, qui a officiellement ouvert ses portes le 8 mars dernier.
24Η έφορος Vana Gović εξηγεί στο Global Voices:Explications de Vana Gović, la conservatrice de ce centre, à l'équipe de Global Voices :
25Χρησιμοποιούμε σήμερα φωτογραφίες που θεωρούνταν πολεμικά τρόπαια για να καταδικάσουμε την πράξη αυτή.Ces photographies ont été conçues comme des trophées de guerre. Nous les utilisons aujourd'hui pour condamner cet acte.
26Έχουμε επιτύχει μια αξιοπρεπή αντιμετώπιση των κειμηλίων, καθώς οι συγκλονιστικές αυτές εικόνες προβάλλονται μόνο και μόνο προκειμένου ο επισκέπτης να δημιουργήσει μια σχέση μαζί τους.Nous avons traité dignement les sujets du centre, ces images apocalyptiques ne sont en effet montrées au public que si quelqu'un est capable d'établir une relation avec elles.
27Το δωμάτιο στον πρώτο όροφο είναι πολύ προσωπικό: με χαμηλό φωτισμό για περισυλλογή, ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να σχετιστούν με τα θύματα και τα εγκλήματα εναντίον τους.L'espace du premier étage a quelque chose d'intime, la lumière y est faible afin que les visiteurs puissent établir un lien avec les victimes et ce qu'elles ont enduré.
28Ο πρόδρομος του τωρινού Κέντρου Μνήμης ήταν το Μουσείο Μνήμης του χωριού Λίπα, που εγκαινιάστηκε το 1968, ενώ η εθνογραφική συλλογή και τα σωζόμενα ερείπια ενσωματώθηκαν το Μάιο του 1969.Avant la naissance de ce centre avait déjà été créé le musée commémoratif de Lipa, qui ouvrit ses portes au public en 1968. La collection ethnographique ainsi que les ruines qui avaient été préservées y furent ajoutées en mai 1969.
29Το ίδιο κτίριο στέγασε ένα νηπιαγωγείο, έναν παιδικό σταθμό και ένα κέντρο ημερήσιας απασχόλησης για παιδιά από το Λίπα που πήγαιναν σχολεία στα απομακρυσμένα χωριά Ρούπα και Ματούλι.Le bâtiment où se trouvait ce musée abritait également une école maternelle, une crèche ainsi qu'une garderie fréquentée par des enfants de Lipa scolarisés dans les villages isolés de Rupa et Matulji.
30Το μουσείο και το σχολείο βρίσκονταν υπό τη διεύθυνση της Danica Maljavac, δασκάλας ιστορίας και γεωγραφίας, της οποίας η γιαγιά ήταν μια από τους δυο επιζώντες του χωριού και έχει συχνά μιλήσει δημόσια [en] για τις φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν στο Λίπα.Le musée et l'école maternelle était dirigés par Danica Maljavac, enseignante d'histoire-géographie. La grand-mère de celle-ci fut la seule femme (avec un seul homme, pour rappel) à avoir survécu au massacre.
31Το Κέντρο Μνήμης, στην καρδιά του χωριού, αποτελείται από ένα υπόγειο, ένα ισόγειο και έναν όροφο.Danica Maljavac a également souvent parlé publiquement des atrocités qui y ont été perpétrées.
32Το υπόγειο περιλαμβάνει την εθνολογική συλλογή της περιοχής και δεν έχει ανοίξει ακόμα δημόσια, ενώ το ισόγειο και ο πρώτος όροφος είναι ανοιχτά στο κοινό και διηγούνται την φριχτή ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στα Δυτικά Βαλκάνια.Le centre commémoratif, qui se trouve au cœur du village, est composé d'un sous-sol, d'un rez-de-chaussée et d'un seul étage. Au sous-sol, qui n'est pas encore visitable, se trouve la collection ethnologique de la région.
33Το ισόγειο έχει έναν πολυλειτουργικό χώρο και μια μόνιμη έκθεση με θέμα την ιστορία και τη ζωή στο Λίπα και σε ολόκληρο το καρστ του Λιβόρνο.Cependant, le rez-de-chaussée et l'étage, dans lesquels il est question de la terrifiante histoire de la seconde guerre mondiale dans les pays des Balkans occidentaux, sont accessibles au public.
34Le rez-de-chaussée dispose d'un espace multifonctionnel et abrite une exposition permanente au sujet de l'histoire de Lipa, de la vie dans ce village et de toute la région karstique de Liburnie.
35Πέραν των φωτογραφιών που προσφέρουν ένα ευρύτερο πλαίσιο, οι επισκέπτες μπορούν να παρακολουθήσουν το σλοβένικο ντοκιμαντέρ “Η μέρα που πέθανε το Λίπα”, όπου οι επιζώντες μάρτυρες περιγράφουν την τρομερή μέρα και ακούγονται μαρτυρίες πληροφοριοδοτών.Outre les photographies commentées, les visiteurs peuvent découvrir The Day Lipa Died [en français: Le jour où Lipa est mort], film documentaire slovène dans lequel les témoins encore en vie racontent cette terrible journée de 1944. Il est également possible d'écouter les témoignages d'informateurs.
36Καθώς το κέντρο προσπαθεί να συνεχίσει την παράδοση του προηγούμενου, το ισόγειο θα χρησιμοποιείται ως κοινόχρηστος χώρος για συναντήσεις, ποικίλες εκθέσεις και άλλες εκδηλώσεις.Puisque ce centre essaie de perdurer en tant que centre commémoratif, le rez-de-chaussée servira de salle commune pour des rencontres ou encore des expositions.
37Θύματα, που αργότερα συγκεντρώθηκαν και αποτεφρώθηκαν.Corps de victimes qui seront ensuite récupérés et brûlés.
38Πρόκειται για τις αυθεντικές φωτογραφίες, με την ευγενή παραχώρηση του Ναυτικού και Ιστορικού Μουσείου της Κροατικής Ακτογραμμής στην πόλη Ριέκα.Photographie d'origine publiée ici avec l'aimable autorisation du Musée de Marine et d'Histoire du littoral croate (ville de Rijeka).
39Αναδημοσιεύονται με άδεια.Vana Gović explique:
40Η έφορος Gović αναφέρει: Η μόνιμη έκθεση στο ισόγειο είναι αφιερωμένη στη ζωή πριν και μετά το μαρτύριο του Λίπα.L'exposition permanente qui se trouve au rez-de-chaussée est consacrée à la vie dans le village de Lipa, avant et après son martyre.
41Πρόθεσή μας είναι κάθε επισκέπτης που έρχεται στο μουσείο να μάθει ότι το τραγικό και φρικτό αυτό γεγονός δεν ήταν ούτε η αρχή ούτε το τέλος των κατοίκων του Λίπα.Notre but, c'est que chaque visiteur, au moment de quitter le centre, ait conscience que cet événement, tout tragique et horrible qu'il ait pu être, n'a marqué ni le début, ni la fin de l'existence des habitants.
42Αν και η κοινότητα αυτή σημαδεύτηκε από την μεγάλη αυτή καταστροφή από τους Ναζί, είναι μόνο ένα κομμάτι της ταυτότητάς τους.Bien que cette cité fût marquée par le massacre, cela ne représente qu'une partie de son identité.
43Όπως στη σφαγή του Λίντιτσε στην Τσεχία [en] και στο Οραντούρ-Σιρ-Γκλαν στη Γαλλία [en], έτσι και το Λίπα καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Ναζί και σκοτώθηκαν όλοι του οι κάτοικοι.Comme Lidice en ex-Tchécoslovaquie et Oradour-sur-Glane en France, le village de Lipa fut complètement détruit par les nazis et tous ses habitants retrouvés assassinés.
44Το Λίπα όμως είναι μοναδικό από μια άποψη: είναι το μόνο μέρος από τα τρία, που συνέχισε να ζει.Mais ce village se distingue des deux autres par une seule chose: c'est le seul qui ait continué à vivre.
45Ο πρώτος όροφος αφηγείται την ιστορία της καταστροφής, των ανθρώπων και του μίσους.À l'étage, il est question de l'histoire de la destruction du village, de ses habitants et du concept de haine.
46Όταν οι επισκέπτες ανεβαίνουν τα σκαλιά, υπάρχει ηχητική υπόκρουση με το ναζιστικό εμβατήριο, το λεγόμενο “βάδισμα της χήνας [en]”, και οι τοίχοι καλύπτονται με αντίγραφα από στρατιωτικά κράνη.Les visiteurs qui montent l'escalier peuvent entendre les nazis marchant “au pas de l'oie”, et les murs sont couverts de répliques de casques militaires.
47Τόσο οι σκάλες όσο και οι πάνω αίθουσες είναι μαύρες, με χαμηλό φωτισμό και ησυχία - ώστε ο καθένας να μπορεί να “συνδεθεί” με τα θύματα και να διαβάσει την ιστορία τους.Les marches d'escalier et les pièces supérieures sont peintes en noir, la lumière y est faible et le silence de rigueur - pour que chacun puisse se mettre à place des victimes et lire leur histoire.
48Τα ονόματα όσων δολοφονήθηκαν δεν τοποθετήθηκαν σε έναν ενιαίο συλλογικό κατάλογο, σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν την ταυτότητάς τους.Afin d'essayer de préserver l'identité des personnes assassinées, leurs noms n'ont pas été indiqués sur une liste récapitulative.
49Αντιθέτως, τα ονόματά τους τοποθετήθηκαν σε μικρά σπίτια, που φέρουν ξεχωριστά ονόματα και διευθύνσεις, μιμούμενα το χωριό όπως ήταν κάποτε.Ceux-ci ont plutôt été inscrits dans de petites maisons comportant des noms d'individus et des adresses pour représenter le village tel qu'il fut.
50Το Κέντρο Μνήμης αποτελεί τμήμα του Ναυτικού και Ιστορικού Μουσείου της Κροατικής Ακτογραμμής στην πόλη Ριέκα.Le centre commémoratif de Lipa appartient au Musée de Marine et d'Histoire du littoral croate, qui se trouve dans la ville de Rijeka.
51Ποια όμως ήταν τα γεγονότα που προηγήθηκαν της φρίκης αυτής; Μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας [en] το Σεπτέμβριο του 1943, η περιοχή του καρστ του Λιβόρνο πέρασε υπό τη φασιστική Δημοκρατία του Σαλό [Ιταλική Κοινωνική Δημοκρατία], η οποία ιδρύθηκε από τον Αδόλφο Χίτλερ στη βόρεια Ιταλία για τον Ιταλό ντούτσε Μπενίτο Μουσολίνι.Que se passa-t-il donc avant qu'une telle horreur ne se produisît ? Après la capitulation de l'Italie en septembre 1943, la région karstique de Liburnie se retrouva sous le joug de la République de Salò, fondée par Adolf Hitler au nord du pays pour le Duce, Benito Mussolini.
52Ωστόσο, και στη “Δημοκρατία” και στην Επιχειρησιακή Ζώνη Παράκτιας Περιοχής Αδριατικής [en], όπου ανήκε το Λίπα, την εξουσία κατείχαν γερμανικές ναζιστικές δυνάμεις.Cependant, les troupes nazies allemandes dirigeaient cette “République”, tout en occupant la zone opérationnelle du littoral adriatique, dans laquelle se trouvait le village de Lipa.
53Ο στρατηγός Λούντβιχ Κύμπλερ ηγούνταν του 97ου Γερμανικού Σώματος Στρατού, ενώ η αστυνομία και τα SS βρίσκονταν υπό την ηγεσία του Oντίλο Γκλομπότσνικ, ενός από τους μεγαλύτερους Ναζί εγκληματίες και ιθύνων νους πίσω από τα στρατόπεδα εξόντωσης στην Πολωνία.Le général Ludwig Kübler était le commandant du XCVII Korps. La police et les SS, quant à eux, étaient gouvernés par Odilo Globocnik, l'un des plus grands criminels nazis, qui fut le principal responsable des camps de la mort en Pologne.
54Από το 1944, το αντιστασιακό κίνημα των Παρτιζάνων [en] αύξανε τον αριθμό και το μέγεθος των ενεργειών τους στην περιοχή αυτή.Les actions du mouvement de résistance des Partisans, apparu en 1944, furent de plus en plus nombreuses et importantes dans la région de Liburnie.
55Εφόσον οι Παρτιζάνοι υστερούσαν σε αριθμούς έναντι των Γερμανών, χρησιμοποιούσαν τακτικές ανταρτοπόλεμου.Comme les Partisans étaient plus nombreux que les Allemands, ils utilisaient des tactiques de guérilla pour lancer des attaques éclair.
56Με επιθέσεις σε δρόμους και σιδηροδρομικές γραμμές, οι αντιστασιακές ομάδες των Παρτιζάνων κατέστρεφαν υποδομές ζωτικής σημασίας για τις ναζιστικές δυνάμεις.Ces résistants s'attaquèrent aux voies ferrées et aux routes, détruisant ainsi les infrastructures essentielles aux forces nazies.
57Οι Παρτιζάνοι βρίσκονταν υπό την ηγεσία του Γιόζιπ Μπροζ Τίτο, ηγέτη του underground Κομουνιστικού Κόμματος Γιουγκοσλαβίας (KPJ), και λάμβανε υποστήριξη από τη Σοβιετική Ένωση του Στάλιν.Les Partisans étaient dirigés par Josip Broz Tito, le chef du Parti communiste yougoslave clandestin (KPJ), qui reçut le soutien de l'Union soviétique stalinienne.
58Ο Μπροζ ήταν ένας Κροατο-Σλοβένιος αγρότης, ο οποίος, μετά τη σύλληψή του από τους Ρώσους ως στρατιώτης της Αυστροουγγαρίας κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, έγινε φανατικός κομουνιστής.Josip Broz Tito, paysan croato-slovène, devint un communiste fanatique après avoir été capturé par les Russes au cours de la première guerre mondiale, alors qu'il était soldat de l'armée austro-hongroise.
59Αν και οι Παρτιζάνοι ξεγλιστρούσαν, ο ντόπιος πληθυσμός ωστόσο, που παρείχε βοήθεια και υποστήριξη στους Παρτιζάνους, αποτελούσε εύκολο στόχο.Les Partisans échappèrent aux recherches. Cependant, la population locale, qui soutenait ces résistants en leur apportant assistance, devint une cible facile.
60Λόγω των ιδιαίτερων προβλημάτων του με τους Παρτιζάνους, ο Στρατηγός Κύμπλερ έφερε τις δέκα μονάδες του να πολεμήσουν ενάντια στις “συμμορίες”, όπως τις έλεγε.Le général Kübler, en raison des problèmes particuliers qu'il rencontrait avec les Partisans, donna l'ordre à ses dix unités de combattre ce qu'il appelait les “gangs”.
61Διέταξε και ενθάρρυνε τη δολοφονία, το πλιάτσικο και τα μαζικά αντίποινα εναντίον του πληθυσμού, που στα μάτια των Ναζί δεν ήταν τίποτε άλλο πέρα από τη βάση εφοδιασμού για τους ορκισμένους τους εχθρούς, τους Παρτιζάνους.Il ordonna et encouragea les assassinats, les pillages et les représailles massives contre la population qui n'était, aux yeux des nazis, rien d'autre que la base logistique de leurs ennemis jurés, les Partisans.
62“Τρόμο αντί τρόμου, οφθαλμόν αντί οφθαλμού, οδόντα αντί οδόντος”: αυτές ήταν οι διαταγές του.“La terreur contre la terreur, oeil pour oeil, dent pour dent.” Tels furent les ordres du général Kübler.
63Η έφορος Vana Gović εξηγεί:Explication de Vana Gović, la conservatrice de ce centre :
64Οι Ναζί συνέχισαν να επισκέπτονται το χωριό αρκετές μέρες μετά τις δολοφονίες.Les nazis ont poursuivi leur visite du village quelques jours après les assassinats.
65Στόχος τους ήταν όλοι όσοι βοηθούσαν τους Παρτιζάνους.Toutes les personnes qui aidaient les Partisans étaient leurs cibles.
66Κατά τη διάρκεια περιπολίας, πέτυχαν έναν γέρο, τον Josip Simčić, και την κόρη του, Vinka.Au cours d'une patrouille, ils sont tombés par hasard sur un vieil homme, Josip Simčić, accompagné de sa fille Vinka.
67Αφού τη βίασαν, οι Ναζί τους ρώτησαν ποιον θέλουν να κρεμάσουν πρώτα.Les nazis ont demandé au père et à sa fille, après avoir violé cette dernière, lequel des deux souhaitait être pendu en premier.
68Ο Josip είπε σκοτώστε αυτήν πρώτα, γιατί θα είναι ευκολότερο για μένα να τη βλέπω να πεθαίνει στην κρεμάλα παρά το ανάποδο.Josip Simčić leur a répondu: “Tuez-la en premier, il sera plus facile pour moi d'assister à sa pendaison que l'inverse.”
69Τους κρέμασαν στο σταυροδρόμι μεταξύ Λίπα και Ρούπα.Ces deux personnes ont été pendues au carrefour situé entre les villages de Lipa et Rupa.
70Η κατοικία Kvartika, όπου δολοφονήθηκε σχεδόν όλο το χωριό, είναι πλέον μνημείο και οστεοφυλάκιο.La maison de Kvartika, où presque tous les villageois furent assassinés, est aujourd'hui un mémorial et un ossuaire.
71Το σταυροδρόμι που αναφέρθηκε παραπάνω έχει ένα κενοτάφιο [en].Un cénotaphe a été érigé au carrefour où Josip Simčić et sa fille Vinka furent pendus.
72Ολόκληρο το χωριό διατηρείται, ως υπενθύμιση για τις επόμενες γενιές ότι τέτοια βαρβαρότητα δεν πρέπει να συμβεί ποτέ ξανά.Toutes les ruines ont été préservées afin que les générations futures prennent connaissance de cette barbarie et que de tels faits ne se produisent plus jamais.
73Το Λίπα θυμάται.Le village de Lipa se souvient.
74Κι έτσι πρέπει να κάνουμε όλοι μας.Cela devrait être le cas partout ailleurs.
75Η οικία Κvartika είναι πλέον μνημείο και οστεοφυλάκιο.La maison de Kvartika est devenue un mémorial et un ossuaire.
76Φωτογραφία: Marinella MatejcicCrédit photo: Marinella Matejcic