# | ell | rus |
---|
1 | Ανατολικό Τιμόρ: Χτίζοντας μια χώρα με διαφορετικές γλώσσες | Восточный Тимор: множество языков – одна страна |
2 | Το άρθρο αυτό αποτελεί τμήμα του ειδικού μας αφιερώματος Γλώσσες και Διαδίκτυο. | Эта статья часть нашей специальной рубрики Языки и Интернет [анг] |
3 | Στις 28 Νοεμβρίου 1975, το Τιμόρ Λέστε κήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία του, έπειτα από σχεδόν τέσσερις αιώνες πορτογαλικής αποικιοκρατίας [en]. | 28 ноября 1975 года Восточный Тимор в одностороннем порядке объявил о своей независимости после почти четырёхсотлетней португальской колонизации. |
4 | Αν και η διακήρυξη ήταν στα πορτογαλικά, μόλις λίγες ημέρες αργότερα εισέβαλε στη χώρα η Ινδονησία και η χρήση της γλώσσας αυτής απαγορεύτηκε για 24 ολόκληρα χρόνια που κράτησε η κατοχή [en] αυτή (1975-1999). | Несмотря на то, что Декларация независимости была прочитана на португальском, Индонезия вторглась в страну всего лишь через несколько дней, и использование этого языка было запрещено в течение 24 лет оккупации (1975-1999). |
5 | Όταν το Ανατολικό Τιμόρ έγινε ανεξάρτητη [en] χώρα το 2002, και η tetum και τα πορτογαλικά επιλέχθηκαν ως επίσημες γλώσσες του νεογέννητου κράτους. | Когда в 2002 году Восточный Тимор стал независимым государством, и тетум, и португальский были выбраны официальными языками новой страны. |
6 | Παρόλ' αυτά, ο αριθμός των εθνικών γλωσσών [en] φτάνουν τις 16 και δεκάδες άλλοι διάλεκτοι χρησιμοποιούνται σε καθημερινή βάση από τους πολίτες του Τιμόρ. | Тем не менее, сейчас существует около 16 национальных языков [анг], и десятки других диалектов ежедневно используются жителями Тимора. |
7 | Ταυτότητα και ιδιώματα | Язык(и) национальной принадлежности |
8 | Hau nia lian, hau nia rain (Η γλώσσα μου, η πατρίδα μου). | Мой язык, моя родина (Hau nia lian, hau nia rain). |
9 | Φωτογραφία: Sapo Noticias Timor Leste (public domain). | Фото сделано Sapo Noticias Timor Leste. |
10 | Στην πράξη, η tetum, lingua franca του Ανατολικού Τιμόρ, είναι η πιο διαδεδομένη γλώσσα σε όλη τη χώρα. | Тетум, фактически, является языком межкультурного общения в Восточном Тиморе. На нём говорит большинство жителей по всей территории страны. |
11 | Από την άλλη πλευρά, “τα πορτογαλικά δεν είναι η γλώσσα της ενότητας, αλλά της ταυτότητας”, ανέφερε ο Mari Alkatiri, ηγέτης του κόμματος της αντιπολίτευσης Fretilin, σε ένα άρθρο [pt] από το 2007 από τον Πορτογάλο δημοσιογράφο Paulo Moura, αναδημοσιευμένο στο blog Ciberdúvidas da Língua Portuguesa (Κυβερνο-αμφιβολίες της πορτογαλικής γλώσσας). | С другой стороны, как сказал оппозиционный лидер Мари Алкатири [анг] в статье [порт], написанной в 2007 году португальским журналистом Рауло Моура и заново опубликованной в блоге “Киберсомнения в португальском языке” (“Ciberdúvidas da Língua Portuguesa”): “португальский - это не язык единства, это язык национальной принадлежности”. |
12 | Ο Moura εξηγεί περαιτέρω γιατί μετά την ανεξαρτησία υπάρχει “μια τεράστια πλειοψηφία του πληθυσμού” που δε μιλά πορτογαλικά: | Далее Моура объясняет, почему после независимости “подавляющее большинство населения” не говорит по-португальски: |
13 | Έμαθαν ινδονησιακά μπαχάσα και αγγλικά ως δεύτερες γλώσσες και στο σπίτι μιλούν τέτουμ, πέρα από κάποια άλλη γλώσσα του Τιμόρ, όπως οι Fataluku και Baikeno. | Они учили в качестве второго языка индонезийский или английский и говорят на тетуме дома, не принимая во внимание любой другой язык Тимора, например, фаталуку или байкено. |
14 | Είναι η λεγόμενη γενιά “Tim-Tim”, από την ονομασία Timor-Timur, όπως αποκαλούσαν την 27η επαρχία τους οι Ινδονήσιοι. | Это так называемое поколение “Тим-Тим” (от названия “Тимур-Тамир”, которое индонезийцы дали своей 27 провинции). |
15 | Πολλοί έχουν σπουδάσει στην Ινδονησία ή την Αυστραλία και είναι δύσκολο να τους εξηγήσει κανείς στις μέρες μας τη σημασία των πορτογαλικών. | Многие учились в Индонезии или Австралии, и им трудно сейчас объяснить, почему важен португальский язык. |
16 | Ακόμη χειρότερα, καθώς βλέπουν ότι η προνομιούχος ελίτ των πολιτικών μιλούν πορτογαλικά και καθώς η πρόσβασή τους σε εργασία στο δημόσιο τομέα εμποδίζεται, καθώς δε μιλούν την τωρινή επίσημη γλώσσα, η νεολαία αυτή έχει αναπτύξει εχθρότητα απέναντι στην Πορτογαλία και τα πορτογαλικά. | Всё обстоит даже хуже: эти молодые люди чувствуют некоторую враждебность по отношению к Португалии и португальскому языку, так как видят, что привилегированная политическая элита разговаривает по-португальски, и понимают, что у них нет шанса получить работу в государственных органах управления, потому что они не говорят на этом, теперь уже, официальном языке. |
17 | Η αναφορά του 2011 της Παγκόσμιας Τράπεζας για την πρόοδο της χώρας την τελευταία δεκαετία δείχνει [en] πως “τα πορτογαλικά ομιλούνται μόνο από το 5% του πληθυσμού” και προσθέτει πως “μέχρι το 2009, περισσότερο από το 70% των μαθητών σε διαγωνίσματα στο τέλος της πρώτης τάξης δεν μπορούσαν να διαβάσουν ούτε μια λέξη ενός απλού κειμένου στα πορτογαλικά. | По данным доклада [анг] о темпах развития страны за последнее десятилетие, сделанного в 2011 году Всемирным банком, “на португальском языке говорят только 5% населения”. Кроме того, “в 2009 году более 70% учеников, заканчивающих первый класс, не могли прочитать ни слова из простого текста на португальском языке. |
18 | Πρόκειται για θλιβερό ρεκόρ μετά από 10 χρόνια προσπάθειας (…). | Вот печальный факт после 10 лет усилий (…). |
19 | Ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού ίσως είναι λειτουργικά αναλφάβητοι.” | Всё население может, фактически, забыть этот язык”. |
20 | Διαδικτυακή καταγραφή των γλωσσών | Документирование языков онлайн |
21 | Σύμφωνα με τον Άτλαντα των υπό εξαφάνιση γλωσσών στον Πλανήτη [en] της UNESCO, έξι γλώσσες του Τιμόρ απειλούνται με εξαφάνιση. | Согласно атласу ЮНЕСКО, в котором указаны языки, находящихся под угрозой исчезновения [анг], эта нелёгкая участь угрожает шести языкам Тимора. |
22 | Γλώσσες του Ανατολικού Τιμόρ. | Языки Восточного Тимора. |
23 | Χάρτης από την ιστοσελίδα Fataluku Language Project. | Карта с сайта "Языковой проект фаталуку". |
24 | Στο γράφημα που δίνεται, ως ευάλωτες θεωρούνται οι γλώσσες Adabe (από το νησί Atauro), Habu (από την επαρχία Manatuto) και οι Kairiu-Midiki και Naueti (από την επαρχία Viqueque), καθώς “τα περισσότερα παιδιά των περιοχών αυτών μιλούν τις γλώσσες, αλλά η χρήση τους περιορίζεται σε ορισμένους τομείς”, όπως το σπίτι και η παραδοσιακή ζωή. | На карте справа указано, что языки адабеa (остров Атауро), хабу (округ Манатуту), каирю-мидики и науети (округ Викеке), находятся под угрозой , так как “большинство детей из этой области говорят на языке, но только в строго определенных сферах”, например, дома. |
25 | Ένα επίπεδο παραπάνω βρίσκεται η Waima'a, η οποία θεωρείται άκρως απειλούμενη - “τα παιδιά δεν μαθαίνουν τη γλώσσα πλέον σαν μητρική τους στο σπίτι”. | Считается, что язык ваима [анг] находится в серьёзной опасности: “дети больше не учат его дома как родной язык”. |
26 | Στο βορειοανατολικό άκρο του νησιού, η γλώσσα Maku'a, η οποία σύμφωνα με τον Άτλαντα είχε μόνο 50 ομιλητές το 1981, είναι άκρως απειλούμενη και ίσως μπορεί να έχει ήδη εξαφανιστεί. | На языке макуа [анг] (северо-восток острова) , согласно данным атласа, в 1981 году разговаривали только 50 человек. Он находится под угрозой и может даже исчезнуть. |
27 | Μόνο ένα φυλλάδιο [en] έχει δημοσιευτεί σε αυτή τη γλώσσα. | На этом языке за всё время была напечатана только одна брошюра. |
28 | Κάποιες ωστόσο από τις γλώσσες του Ανατολικού Τιμόρ έχουν βρει το δρόμο τους στα νέα ΜΜΕ και διαδικτυακές πλατφόρμες, κάτι που μπορεί να εξασφαλίσει τη συνέχειά τους. | Тем не менее, некоторые из языков Восточного Тимора [анг] успешно используются в новых медиа и онлайн-платформах, что может поддержать их преемственность. |
29 | Τέτοια είναι η περίπτωση της Fataluku, γλώσσας Παπούα που ομιλείται από 350.000 άτομα στο ανατολικότερο τμήμα του Τιμόρ, η οποία έχει καταγραφεί αρκετά εκτενώς στις ιστοσελίδες Fataluku Language Project and Fataluku Community. | Таким является случай фаталуку - папуасского языка, на котором разговаривают 35 000 человек в восточном регоине Тимора. Его достаточно хорошо документируют на веб-сайтах Языковой проект фаталуку и Сообщество фаталуку. |
30 | Μια ομάδα νεαρών καλλιτεχνών από την περιοχή Lospalos τη χρησιμοποιούν για τις μουσικές και άλλες τους παραστάσεις: | Группа молодых музыкантов из округа Лоспалос используют его в своих работах и во время выступлений: |
31 | Ένα ερευνητικό πρόγραμμα καταγραφής γλωσσών από το Πανεπιστήμιο της Χαβάης έχει προωθήσει αρκετές γλώσσες του Τιμόρ με τη βοήθεια φοιτητών σε προγράμματα ανταλλαγής, όπως τις διαλέκτους Osoroa και Fatumaka της γλώσσας Makasae, της “κύριας γλώσσας στο ανατολικό τμήμα του Τιμόρ Λέστε”, καθώς και τις Waima'a, Fataluku, Mambae και Tokodede. | Исследовательский проект Гавайского университета по документированию языков с помощью студентов по обмену содействует развитию нескольких языков Тимора, таких как диалекты осороа и фатумака языка макасае - “самого распространённого языка в восточной части Восточного Тимора”, а также ваима, фаталуку, мамбае и токодеде. |
32 | Η τελευταία χρησιμοποιείται συχνά από τον Πορτογάλο γλωσσολόγο και μεταφραστή João Paulo Esperança στο blog του Hanoin Oin-oin (Ποικίλες σκέψεις) [tet]. | Время от времени португальский лингвист и переводчик Жуан Пауло Эсперанса использует последний язык в своём блоге “Разные мысли”. |
33 | Κορίτσι από το Ανατολικό Τιμόρ μιλά (δεξιά προς αριστερά) Bunak, Tetum, Fataluku και πορτογαλικά. | Девочка из Восточного Тимора, разговаривающая на языке бунак, тетум, фатаку и португальском языке (по часововой стрелке). |
34 | Μετάφραση: "Στα Bunak/Tetum/Fataluku/πορτογαλικά, λέμε: Είμαι στο Dili. | Перевод: "На языке бунак/тетум/фатаку/на португальском языке мы говорим: Я в Дили. |
35 | Έχω κάποια χρήματα. | У меня есть деньги. |
36 | Δεν έχω καθόλου χρήματα." | У меня нет денег." |
37 | Φωτογραφία: Joao Paulo Esperança (public domain). | Изображение Жуана Пауло Эсперанса. |
38 | Άλλος ένας blogger σε υπο-εκπροσωπούμενες γλώσσες είναι ο Abe Barreto Soares, που το 2009 παρουσίασε συνέντευξή του [en] το Global Voices: πέρα από το ότι γράφει σε αγγλικά, τέτουμ και ινδονησιακά μπαχάσα, διατηρεί επίσης ένα blog ποίησης στη γλώσσα Galole από την επαρχία Limusan (Manatuto). | Другой блогер, пишущий на указанных языках, - это Абе Баррето Соарес, который в 2009 году давал интервью Global Voices. Он пишет по-английски, на языке тетум и по-индонезийски, ведёт поэтический блог на языке галоге, на котором разговаривают в районе Лимусан, округ Манатуту. |
39 | Λίγο πιο μακριά στο Νότο, η γλώσσα Idaté λαμβάνει κυρίαρχη θέση στο blog του Ildefonso Pereira. | В блоге Илдефонсо Перейра отражён язык идате, который используется на юге. |
40 | Το Facebook χρησιμοποιείται επίσης για επικοινωνία στις γλώσσες του Τιμόρ, όπως για παράδειγμα σε αυτή την ομάδα στο Naueti. | Для общения на языках Тимора используется также и Фейсбук, например, в этой группе разговаривают на языке науети. |
41 | Πέρυσι, έγινε μια πρόταση [en] για τη χρήση πρώτα των μητρικών γλωσσών στο εθνικό εκπαιδευτικό σύστημα, όπως υπογραμμίζει η ταινία μικρού μήκους με τίτλο Lian Inan (Μητρική Γλώσσα) [tet], τονίζοντας “τη σημασία της πρώτης γλώσσας για ένα παιδί στο να το βοηθήσει να μάθει να διαβάζει και να γράφει, να σέβεται την κουλτούρα των γονιών του και της κοινότητας και να αποκτήσει αργότερα επάρκεια στις επίσημες γλώσσες του Τιμόρ Λέστε”: | В прошлом году поступило предложение использовать родные языки в государственной образовательной программе, как показано в этом коротком фильме “Родной язык” [tet], подчёркивающем “важность родного языка детей, который помогает им научиться читать и писать, уважать культуру своих родителей и сообщества и легко овладеть официальными языками Восточного Тимора”. |