# | ell | rus |
---|
1 | Κροατία: Η μνήμη ενός χωριού 71 χρόνια μετά την καταστροφή του από τους Ναζί | Память о хорватской деревне, уничтоженной нацистами 71 год назад, продолжает жить |
2 | Ορισμένα από τα κατεστραμμένα σπίτια του χωριού Λίπα από την 30ή Απριλίου 1944. | Некоторые дома Липы, разрушенные 30 апреля 1944 года. |
3 | Τα ερείπια διατηρούνται για να κρατούν ζωντανή τη μνήμη του τρόμου του μίσους. | Их руины призваны сохранить память об ужасе ненависти. |
4 | Φωτογραφία: Marinella Matejčić | Фото: Маринелла Матейчич |
5 | Στις 30 Απριλίου 1944, γύρω στις 2:30 το απόγευμα το χωριό Lipa [hr] στην Κροατία περικυκλώθηκε από ομάδα Γερμανών αξιωματικών των SS [en] και μελών της Βέρμαχτ, καθώς και ιταλικών φασιστικών δυνάμεων. | 30 апреля 1944 года около 14:30 деревня Липа [анг] в Хорватии была окружена группой немецких офицеров СС [анг], членов вермахта, а также итальянской фашистской милицией [анг]. |
6 | Λέγεται ότι υπήρχαν Τσέτνικ και μέλη της Σλοβένικης Πολιτοφυλακής [en] στην ομάδα και βρίσκονταν υπό τις διαταγές του Aurelio Piese, ηγέτη της φασιστικής στρατιωτικής δύναμης στην Rupa της Κροατίας. | Предположительно, в этом также участвовали четники [анг] и словенские ополченцы [анг] под командованием Аурелио Пиесе, начальника фашистской милиции в Рупе (Хорватия). |
7 | Όρμησαν μες στο χωριό γύρω στις 3 η ώρα και άρχισαν να κλέβουν ό,τι μπορούσαν να κουβαλήσουν, ακόμα και ζωντανά. | Они ворвались в деревню около 15:00 и начали хватать всё, что могли унести, в том числе и скот. |
8 | Βίασαν γυναίκες και κορίτσια, σφάγιασαν βρέφη και ηλικιωμένους. | Члены группы насиловали женщин и девочек, убивали младенцев и пожилых людей. |
9 | Αφότου βασάνισαν και δολοφόνησαν 21 άτομα, συνειδητοποίησαν ότι δεν μπορούσαν με αυτό τον τρόπο να καταστρέψουν το χωριό, οπότε άλλαξαν τακτική. | После пыток и убийства 21 человека они поняли, что не смогут уничтожить деревню таким путём, и поэтому изменили тактику. |
10 | Μάζεψαν όλους τους κατοίκους του χωριού, τους είπαν να μαζέψουν το βιος τους σε έναν μπόγο και διέταξαν τη μεταφορά τους σε στρατόπεδα εγκλεισμού. | Они приказали жителям упаковать свои ценные вещи в котомки и собраться всем вместе, утверждая, что собираются отправить их в лагеря для интернированных. |
11 | Οι Ναζί οδήγησαν τον κόσμο στην οικία Kvartika, στο σπίτι με τον αριθμό 20 στην είσοδο του χωριού, τους είπαν να μπουν μέσα κι έπειτα έριξαν χειροβομβίδες και πυροβόλησαν προς τα εκεί. | Потом нацисты завели людей в дом Квартика, двадцатый дом при входе в село, и начали бросать в него зажигательные бомбы и стрелять. |
12 | Η ομάδα έπειτα περιέλουσε το σπίτι με πετρέλαιο και έκαψε όλους όσοι ήταν κλειδωμένοι μέσα. | Затем дом облили бензином и сожгли его со всеми людьми, запертыми внутри. |
13 | Δολοφόνησαν 269 άτομα, μεταξύ των οποίων 121 παιδιά, ηλικίας 7 μηνών έως 15 ετών. | Они убили 269 человек, из них 121 ребенка в возрасте от 7 месяцев до 15 лет. |
14 | Οι Ναζί έκαψαν ολόκληρο το χωριό συθέμελα και απομάκρυναν τα απανθρακωμένα πτώματα. | Нацисты сожгли всю деревню до основания и избавились от сожженных трупов. |
15 | Το χωριό Λίπα καταστράφηκε ολοκληρωτικά: και οι 87 κατοικίες και τα 85 λοιπά κτίρια. | Все 87 жилых домов и 85 хозяйственных построек Липы были полностью разрушены. |
16 | Από όλους τους κατοίκους που βρίσκονταν εκεί εκείνη την ημέρα, γλίτωσαν μόνο ένας άνδρας και μια γυναίκα. | Из всех жителей деревни, которые были в ней в тот день, выжили только двое - мужчина и женщина. |
17 | Οι Ναζί ψάχνουν τους μπόγους των θυμάτων για τιμαλφή. | Нацисты собирают ценные вещи жертв. |
18 | Πρόκειται για τις αυθεντικές φωτογραφίες, με την ευγενή παραχώρηση του Ναυτικού και Ιστορικού Μουσείου της Κροατικής Ακτογραμμής στην πόλη Ριέκα. Αναδημοσιεύονται με άδεια. | Оригинал фотографии любезно предоставлен Морским музеем и музеем истории хорватского побережья Риека, размещено с разрешения. |
19 | Η ενέργεια της ομάδας των Ναζί αποτυπώθηκε σε φωτογραφικό φακό από τους αυτουργούς, ως υλικό “καυχησιάς” για τους ανωτέρους και τους φίλους τους. | Свои действия нацистские преступники снимали на пленку, чтобы похвастаться перед начальством и друзьями. |
20 | Το φιλμ αργότερα μεταφέρθηκε για εμφάνιση στο φωτογραφικό εργαστήριο του Silvestar Marož στην Ilirska Bistrica της Σλοβενίας, μόλις 17,5 χιλιόμετρα από το χωριό Λίπα. | Позже эта пленка была проявлена в Фотомастерской Силвестара Марожа в Илирской Быстрице (Словения), всего в 17,5 км от Липы. |
21 | Η αδερφή του έβγαλε διπλά αντίτυπα από τις φωτογραφίες και τις έκρυψε, οπότε διασώθηκαν μετά το τέλος του πολέμου. | Его сестра спрятала дубликаты фотографий, сохранив их до конца войны. |
22 | Όταν τα πάντα είχαν τελειώσει, οι φωτογραφίες τοποθετήθηκαν στη βιτρίνα του φωτογραφείου, μήπως και τις αναγνωρίσει κάποιος. | Когда всё завершилось, фотографии поместили на витрине мастерской для опознания. |
23 | Δεν πέρασε καιρός και κάποιος περαστικός αναγνώρισε το χωριό. | Прохожие быстро узнали деревню. |
24 | Οι φωτογραφίες αποτελούν πλέον κομμάτι του Κέντρου Μνήμης “Το χωριό Λίπα Θυμάται”, το οποίο εγκαινιάστηκε [hr] στις 8 Μαρτίου 2015. | Сейчас фотографии являются частью Мемориального центра памяти Липы, который официально открылся [хорв] 8 марта 2015 года. |
25 | Η έφορος Vana Gović εξηγεί στο Global Voices: | Куратор Вана Гович рассказала Global Voices: |
26 | Χρησιμοποιούμε σήμερα φωτογραφίες που θεωρούνταν πολεμικά τρόπαια για να καταδικάσουμε την πράξη αυτή. | Фотографии, которые были сделаны в качестве военных трофеев, мы используем сегодня для того, чтобы осудить этот акт. |
27 | Έχουμε επιτύχει μια αξιοπρεπή αντιμετώπιση των κειμηλίων, καθώς οι συγκλονιστικές αυτές εικόνες προβάλλονται μόνο και μόνο προκειμένου ο επισκέπτης να δημιουργήσει μια σχέση μαζί τους. | Мы добились достойного обращения с мемориальными предметами и теперь эти шокирующие снимки демонстрируются лишь тем людям, которые умеют с ними обращаться. |
28 | Το δωμάτιο στον πρώτο όροφο είναι πολύ προσωπικό: με χαμηλό φωτισμό για περισυλλογή, ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να σχετιστούν με τα θύματα και τα εγκλήματα εναντίον τους. | Уединенная комната на первом этаже имеет приглушенное освещение, которое способствует лучшему осмыслению, даёт возможность посетителям “установить контакт” с жертвами преступлений и понять, как они страдали. |
29 | Ο πρόδρομος του τωρινού Κέντρου Μνήμης ήταν το Μουσείο Μνήμης του χωριού Λίπα, που εγκαινιάστηκε το 1968, ενώ η εθνογραφική συλλογή και τα σωζόμενα ερείπια ενσωματώθηκαν το Μάιο του 1969. | Предшественником сегодняшнего Мемориального центра был Мемориальный музей Липы, открытый в 1968 году. Этнографическая коллекция и сохранившиеся руины были присоединены к нему в мае 1969 года. |
30 | Το ίδιο κτίριο στέγασε ένα νηπιαγωγείο, έναν παιδικό σταθμό και ένα κέντρο ημερήσιας απασχόλησης για παιδιά από το Λίπα που πήγαιναν σχολεία στα απομακρυσμένα χωριά Ρούπα και Ματούλι. | В этом же здании находились детское дошкольное учреждение, ясли и группа продленного дня для детей из Липы, которые учились в школах отдалённых сёл Рупы и Матульи. |
31 | Το μουσείο και το σχολείο βρίσκονταν υπό τη διεύθυνση της Danica Maljavac, δασκάλας ιστορίας και γεωγραφίας, της οποίας η γιαγιά ήταν μια από τους δυο επιζώντες του χωριού και έχει συχνά μιλήσει δημόσια [en] για τις φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν στο Λίπα. | Все это находилось под руководством Даницы Малйавац, учителя истории и географии, внучки одной из двух выживших в Липе. Ее бабушка часто публично рассказывала [анг] о зверствах, совершённых в Липе. |
32 | Το Κέντρο Μνήμης, στην καρδιά του χωριού, αποτελείται από ένα υπόγειο, ένα ισόγειο και έναν όροφο. | Мемориальный центр, расположенный в центре деревни, состоит из подвала и двух этажей. |
33 | Το υπόγειο περιλαμβάνει την εθνολογική συλλογή της περιοχής και δεν έχει ανοίξει ακόμα δημόσια, ενώ το ισόγειο και ο πρώτος όροφος είναι ανοιχτά στο κοινό και διηγούνται την φριχτή ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στα Δυτικά Βαλκάνια. | Этнологические коллекции региона, которые содержатся в подвале, пока ещё закрыты, в отличии от первого и второго этажей, которые рассказывают об ужасах Второй мировой войны на Западных Балканах. |
34 | Το ισόγειο έχει έναν πολυλειτουργικό χώρο και μια μόνιμη έκθεση με θέμα την ιστορία και τη ζωή στο Λίπα και σε ολόκληρο το καρστ του Λιβόρνο. | Первый этаж состоит из обширного многофункционального пространства и постоянной выставки об истории и жизни Липы, а также всей территории карстового района Либурния. |
35 | Πέραν των φωτογραφιών που προσφέρουν ένα ευρύτερο πλαίσιο, οι επισκέπτες μπορούν να παρακολουθήσουν το σλοβένικο ντοκιμαντέρ “Η μέρα που πέθανε το Λίπα”, όπου οι επιζώντες μάρτυρες περιγράφουν την τρομερή μέρα και ακούγονται μαρτυρίες πληροφοριοδοτών. | Кроме тематических фотографий, посетители могут увидеть словенский документальный фильм «День гибели Липы» с участием выживших свидетелей, которые рассказывают об этом ужасном дне. |
36 | Καθώς το κέντρο προσπαθεί να συνεχίσει την παράδοση του προηγούμενου, το ισόγειο θα χρησιμοποιείται ως κοινόχρηστος χώρος για συναντήσεις, ποικίλες εκθέσεις και άλλες εκδηλώσεις. | Чтобы продолжить традицию Мемориального центра, первый этаж будет использоваться в качестве комнаты для встреч, различных выставок и других мероприятий. |
37 | Θύματα, που αργότερα συγκεντρώθηκαν και αποτεφρώθηκαν. | Жертвы, тела которых позже были собраны и сожжены. |
38 | Πρόκειται για τις αυθεντικές φωτογραφίες, με την ευγενή παραχώρηση του Ναυτικού και Ιστορικού Μουσείου της Κροατικής Ακτογραμμής στην πόλη Ριέκα. | Оригинал фотографии любезно предоставлен Морским музеем и музеем истории хорватского побережья Риека, размещено с разрешения. |
39 | Αναδημοσιεύονται με άδεια. | Гович рассказывает: |
40 | Η έφορος Gović αναφέρει: Η μόνιμη έκθεση στο ισόγειο είναι αφιερωμένη στη ζωή πριν και μετά το μαρτύριο του Λίπα. | Постоянная выставка на первом этаже посвящена жизни до и после нападения на Липу. |
41 | Πρόθεσή μας είναι κάθε επισκέπτης που έρχεται στο μουσείο να μάθει ότι το τραγικό και φρικτό αυτό γεγονός δεν ήταν ούτε η αρχή ούτε το τέλος των κατοίκων του Λίπα. | Наша цель - сделать так, чтобы каждый посетитель музея понял, что это трагическое и ужасное событие не стало ни началом, ни концом для жителей Липы. |
42 | Αν και η κοινότητα αυτή σημαδεύτηκε από την μεγάλη αυτή καταστροφή από τους Ναζί, είναι μόνο ένα κομμάτι της ταυτότητάς τους. | Хотя серьёзные разрушения во времена господства нацистов оставили след на местном населении, это лишь одна часть его идентичности. |
43 | Όπως στη σφαγή του Λίντιτσε στην Τσεχία [en] και στο Οραντούρ-Σιρ-Γκλαν στη Γαλλία [en], έτσι και το Λίπα καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Ναζί και σκοτώθηκαν όλοι του οι κάτοικοι. | Подобно чешскому Лидице и французскому Орадур-сюр-Глану, Липа была полностью разрушена нацистами, а её население убито. |
44 | Το Λίπα όμως είναι μοναδικό από μια άποψη: είναι το μόνο μέρος από τα τρία, που συνέχισε να ζει. | Но Липа является уникальной в том, что она, в отличии от остальных двух, продолжает жить. |
45 | Ο πρώτος όροφος αφηγείται την ιστορία της καταστροφής, των ανθρώπων και του μίσους. | Первый этаж рассказывает историю о разрушении, людях и ненависти. |
46 | Όταν οι επισκέπτες ανεβαίνουν τα σκαλιά, υπάρχει ηχητική υπόκρουση με το ναζιστικό εμβατήριο, το λεγόμενο “βάδισμα της χήνας [en]”, και οι τοίχοι καλύπτονται με αντίγραφα από στρατιωτικά κράνη. | Когда посетители поднимаются вверх по лестнице, их сопровождает звуковая инсталляция нацистского марша, так называемые «печатные» или «гусиные» шаги, а на стенах представлены точные копии военных шлемов. |
47 | Τόσο οι σκάλες όσο και οι πάνω αίθουσες είναι μαύρες, με χαμηλό φωτισμό και ησυχία - ώστε ο καθένας να μπορεί να “συνδεθεί” με τα θύματα και να διαβάσει την ιστορία τους. | И лестница, и комнаты наверху чёрного цвета. Тусклое освещение и тишина, царящие в них, дают возможность каждому посетителю проникнуться историями жертв. |
48 | Τα ονόματα όσων δολοφονήθηκαν δεν τοποθετήθηκαν σε έναν ενιαίο συλλογικό κατάλογο, σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν την ταυτότητάς τους. | Чтобы сохранить идентичность каждой жертвы, имена погибших не были оформлены в виде одного коллективного списка. |
49 | Αντιθέτως, τα ονόματά τους τοποθετήθηκαν σε μικρά σπίτια, που φέρουν ξεχωριστά ονόματα και διευθύνσεις, μιμούμενα το χωριό όπως ήταν κάποτε. | Вместо этого, их имена были высечены на маленьких домах с адресами, имитирующими некогда существовавшую деревню. |
50 | Το Κέντρο Μνήμης αποτελεί τμήμα του Ναυτικού και Ιστορικού Μουσείου της Κροατικής Ακτογραμμής στην πόλη Ριέκα. | Мемориальный центр памяти Липы является частью Морского музея и музея истории хорватского побережья [анг] города Риека. |
51 | Ποια όμως ήταν τα γεγονότα που προηγήθηκαν της φρίκης αυτής; Μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας [en] το Σεπτέμβριο του 1943, η περιοχή του καρστ του Λιβόρνο πέρασε υπό τη φασιστική Δημοκρατία του Σαλό [Ιταλική Κοινωνική Δημοκρατία], η οποία ιδρύθηκε από τον Αδόλφο Χίτλερ στη βόρεια Ιταλία για τον Ιταλό ντούτσε Μπενίτο Μουσολίνι. | Но какие события предшествовали этому ужасу? После капитуляции Италии [анг] в сентябре 1943 года, карстовый район Либурния перешёл в подчинение фашистской «Республики Сало», основанной Адольфом Гитлером в северной Италии для итальянского дуче Бенито Муссолини. |
52 | Ωστόσο, και στη “Δημοκρατία” και στην Επιχειρησιακή Ζώνη Παράκτιας Περιοχής Αδριατικής [en], όπου ανήκε το Λίπα, την εξουσία κατείχαν γερμανικές ναζιστικές δυνάμεις. | Тем не менее, как в «Республике», так и в Оперативной зоне Адриатического побережья, куда входила Липа, командовали немецкие нацистские войска. |
53 | Ο στρατηγός Λούντβιχ Κύμπλερ ηγούνταν του 97ου Γερμανικού Σώματος Στρατού, ενώ η αστυνομία και τα SS βρίσκονταν υπό την ηγεσία του Oντίλο Γκλομπότσνικ, ενός από τους μεγαλύτερους Ναζί εγκληματίες και ιθύνων νους πίσω από τα στρατόπεδα εξόντωσης στην Πολωνία. | Генерал Людвиг Кюблер был командиром XCVII немецкого корпуса, в то время как полиция и СС подчинялись Одило Глобочнику, одному из крупнейших нацистских преступников и вдохновителей создания лагерей смерти в Польше. |
54 | Από το 1944, το αντιστασιακό κίνημα των Παρτιζάνων [en] αύξανε τον αριθμό και το μέγεθος των ενεργειών τους στην περιοχή αυτή. | Начало 1944 года ознаменовалось для региона значительным возростанием количества участников партизанского движения сопротивления [анг] и увеличением масштабов их деятельности. |
55 | Εφόσον οι Παρτιζάνοι υστερούσαν σε αριθμούς έναντι των Γερμανών, χρησιμοποιούσαν τακτικές ανταρτοπόλεμου. | Так как немцы имели количественное превосходство над партизанами, последние использовали тактику «бей и беги». |
56 | Με επιθέσεις σε δρόμους και σιδηροδρομικές γραμμές, οι αντιστασιακές ομάδες των Παρτιζάνων κατέστρεφαν υποδομές ζωτικής σημασίας για τις ναζιστικές δυνάμεις. | Осуществляя атаки на железные и автомобильные дороги, партизанские отряды разрушали жизненно важную для нацистских войск транспортную инфраструктуру. |
57 | Οι Παρτιζάνοι βρίσκονταν υπό την ηγεσία του Γιόζιπ Μπροζ Τίτο, ηγέτη του underground Κομουνιστικού Κόμματος Γιουγκοσλαβίας (KPJ), και λάμβανε υποστήριξη από τη Σοβιετική Ένωση του Στάλιν. | Партизан возглавлял Иосип Броз Тито, глава подпольной Югославской коммунистической партии (ЮКП), заручившийся поддержкой Советского Союза и Сталина. |
58 | Ο Μπροζ ήταν ένας Κροατο-Σλοβένιος αγρότης, ο οποίος, μετά τη σύλληψή του από τους Ρώσους ως στρατιώτης της Αυστροουγγαρίας κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, έγινε φανατικός κομουνιστής. | Хорватско-словенский крестьянин Броз стал убеждённым коммунистом после того, как в годы Первой мировой войны попал в плен к русским, будучи австро-венгерским солдатом. |
59 | Αν και οι Παρτιζάνοι ξεγλιστρούσαν, ο ντόπιος πληθυσμός ωστόσο, που παρείχε βοήθεια και υποστήριξη στους Παρτιζάνους, αποτελούσε εύκολο στόχο. | В то время как партизаны оставались неуловимыми, местное население, которое оказывало им помощь и поддержку, было лёгкой мишенью. |
60 | Λόγω των ιδιαίτερων προβλημάτων του με τους Παρτιζάνους, ο Στρατηγός Κύμπλερ έφερε τις δέκα μονάδες του να πολεμήσουν ενάντια στις “συμμορίες”, όπως τις έλεγε. | Из-за проблем с партизанскими формированиями, названными им «бандами», генерал Кюблер выделил на борьбу с ними десять подразделений. |
61 | Διέταξε και ενθάρρυνε τη δολοφονία, το πλιάτσικο και τα μαζικά αντίποινα εναντίον του πληθυσμού, που στα μάτια των Ναζί δεν ήταν τίποτε άλλο πέρα από τη βάση εφοδιασμού για τους ορκισμένους τους εχθρούς, τους Παρτιζάνους. | Он поощрял убийства, грабежи и массовые репрессии против населения, которое, в глазах нацистов, было ничем иным, кроме как организационной базой для их заклятых врагов - партизан. |
62 | “Τρόμο αντί τρόμου, οφθαλμόν αντί οφθαλμού, οδόντα αντί οδόντος”: αυτές ήταν οι διαταγές του. | «Террор против террора, око за око, зуб за зуб», - такими были его приказы. |
63 | Η έφορος Vana Gović εξηγεί: | Хранитель музея Вана Гович рассказывает: |
64 | Οι Ναζί συνέχισαν να επισκέπτονται το χωριό αρκετές μέρες μετά τις δολοφονίες. Στόχος τους ήταν όλοι όσοι βοηθούσαν τους Παρτιζάνους. | Нацисты продолжали посещать село на протяжении нескольких дней после убийств - их целью был каждый, кто помогал партизанам. |
65 | Κατά τη διάρκεια περιπολίας, πέτυχαν έναν γέρο, τον Josip Simčić, και την κόρη του, Vinka. | Во время одного из таких патрулирований они наткнулись на старика Йосипа Симчича и его дочь Винку. |
66 | Αφού τη βίασαν, οι Ναζί τους ρώτησαν ποιον θέλουν να κρεμάσουν πρώτα. | Изнасиловав девушку, нацисты спросили, кто из них желает быть повешенным первым. |
67 | Ο Josip είπε σκοτώστε αυτήν πρώτα, γιατί θα είναι ευκολότερο για μένα να τη βλέπω να πεθαίνει στην κρεμάλα παρά το ανάποδο. | Йосип сказал, чтобы первой убили его дочь, поскольку ему будет легче смотреть на её казнь, чем наоборот. |
68 | Τους κρέμασαν στο σταυροδρόμι μεταξύ Λίπα και Ρούπα. | Они были повешены на перекрёстке между Липой и Рупой. |
69 | Η κατοικία Kvartika, όπου δολοφονήθηκε σχεδόν όλο το χωριό, είναι πλέον μνημείο και οστεοφυλάκιο. | Дом Квартика, где были убиты почти все жители деревни, сейчас является мемориалом и склепом. |
70 | Το σταυροδρόμι που αναφέρθηκε παραπάνω έχει ένα κενοτάφιο [en]. | На перекрёстке, где были повешены упомянутые выше Йосип Симчич и его дочь Винка, размещён кенотаф. |
71 | Ολόκληρο το χωριό διατηρείται, ως υπενθύμιση για τις επόμενες γενιές ότι τέτοια βαρβαρότητα δεν πρέπει να συμβεί ποτέ ξανά. | Вся деревня была сохранена как напоминание для потомков, что такое варварство не должно повторяться. Липа помнит. |
72 | Το Λίπα θυμάται. | Так следует поступить и всем остальным. |
73 | Κι έτσι πρέπει να κάνουμε όλοι μας. | В настоящее время дом Квартика является одновременно мемориалом и склепом. |
74 | Η οικία Κvartika είναι πλέον μνημείο και οστεοφυλάκιο. | Фото: Маринелла Матейчич Перевод: Наталия Залеток. |
75 | Φωτογραφία: Marinella Matejcic | Корректорская правка: Vitaliy |