# | ell | spa |
---|
1 | Μια απροσδόκητη επανένωση 20 χρόνια μετά τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα στη Βοσνία | Inesperada reunión a 20 años de la masacre de Srebrenica, en Bosnia |
2 | Μαξίμ και Σεχιντά. | Maksim y Sehida. |
3 | Φωτογραφία της συντάκτριας. | Fotografiados por la autora. |
4 | 8.000 άνδρες και παιδιά Μουσουλμάνοι σκοτώθηκαν από Σερβοβοσνιακά στρατεύματα στη Σρεμπρένιτσα το 1995, ίσως η χειρότερη σφαγή στην Ευρώπη μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. | En la que se considera la peor masacre en Europa desde la Segunda Guerra Mundial, 8,000 hombres y niños musulmanes fueron asesinados por tropas bosnias en Srebrenica en 1995. |
5 | Σε αυτό το κείμενο, η Nevena Medić αφηγείται μια ιστορία εξαιρετικής γενναιότητας, καθώς πλησιάζει η 20ή επέτειος της γενοκτονίας της Σρεμπρένιτσα. | En este artículo, al cumplirse el vigésimo aniversario del genocidio de Srebrenica, Nevena Medić relata una historia de extraordinario valor. |
6 | Δημοσιεύεται ξανά εδώ ως μέρος συμφωνίας ανταλλαγής περιεχομένου, αλλά αρχικά είχε δημοσιευθεί στην πλατφόρμα πολυμέσων Balkan Diskurs, η οποία ανήκει στο Post-Conflict Research Center (PCRC), επιδοτούμενο πρόγραμμα από το Rising Voices το 2014. | Este artículo fue publicado originalmente en Balkan Diskurs, que es dirigido por el Centro de investigación post-conflicto (PCRC), beneficiario en 2014 de una beca de Rising Voices y es republicado en GV como parte de un acuerdo para compartir contenidos. |
7 | Ο Μαξίμ Μαριάνοβιτς, συνταξιούχος δάσκαλος από το χωριό Σκελάνι, ρίσκαρε την ζωή του για να βοηθήσει τον συνάδελφό του, Γιακούμπ Αμπντουραχμάνοβιτς, και την οικογένειά του. | Maksim Marjanović, un profesor jubilado del pueblo de Skelani, arriesgó su vida para ayudar a su colega Jakub Abdurahmanović y a su familia. |
8 | Ο Γιακούμπ δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Βοσνία και Ερζεγοβίνη και 20 χρόνια αργότερα, ο Μαξίμ και η σύζυγος του Γιακούμπ, Σεχιντά, συναντιούνται ξανά. | Jakub fue asesinado durante la guerra en Bosnia y Herzegovina y, 20 años después, Maksim se ha reunido por primera vez con Šehida, la viuda de Jakub. |
9 | Η συγκινητική τους επανένωση συνοδευόμενη από την μνήμη του Γιακούμπ, διηγείται την ιστορία του πολέμου στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη. | Su conmovedor encuentro acompañado por el recuerdo de Jakub narra la historia de la guerra en Bosnia y Herzegovina. |
10 | Ο Μαξίμ και ο Γιακούμπ γνωρίστηκαν, όταν σπούδαζαν μαζί στην Τούζλα. | Maksim y Jakub se conocieron cuando eran estudiantes en Tuzla. |
11 | Σύντομα, ξεκίνησαν να δουλεύουν μαζί ως δάσκαλοι στη Σρεμπρένιτσα. | Poco tiempo después, comenzaron a trabajar juntos como profesores en Srebrenica. |
12 | Όταν άρχισε ο πόλεμος, η Σεχιντά θυμάται πως ο Γιακούμπ δεν ήθελε να φύγει από το διαμέρισμά τους, επιμένοντας ότι ο ίδιος δεν ήταν υπεύθυνος για τα λάθη που οδήγησαν στον πόλεμο. | Cuando la guerra comenzó, Šehida recuerda cómo Jakub no quería salir de su departamento, e insistía en que él no era culpable de nada. |
13 | Θυμάται χαρακτηριστικά τα λόγια του συζύγου της: «Αν με σκοτώσουν, αυτό ήταν». | Ella recuerda con claridad las palabras de su esposo:‘Si me matan, me matan'. |
14 | Η Σεχιντά θυμάται, επίσης, πως δεν ήθελε να χωριστούν, επειδή για εκείνη η ζωή δεν θα σήμαινε τίποτα χωρίς εκείνον. | Šehida recuerda cómo ella no quería separarse de él porque, en sus palabras, su vida no tendría significado sin él. |
15 | Έτσι, έμειναν στο κτήριο, μόνοι. | Así, ellos permanecieron en el edificio, solos. |
16 | Ο Μαξίμ τους φρόντιζε πολύ εκείνο τον καιρό. | Maksim les brindó especial cuidado durante ese tiempo. |
17 | Όταν τα τηλέφωνα δούλευαν ακόμη, η Σεχιντά θυμάται τον Μαξίμ να τους τηλεφωνεί και να λέει: «Άκου, φίλε μου Γιακούμπ, τα πράγματα χειροτερεύουν εκεί έξω. | Cuando los teléfonos aún funcionaban, Šehida recuerda que Maksim llamó y dijo: ‘Escúchame Jakub, las cosas afuera están empeorando. |
18 | Πες την Σεχιντά και τα παιδιά να ετοιμαστούν. | Que los niños y Šehida se preparen. |
19 | Έρχομαι να σας πάρω. » | Los voy a buscar.” |
20 | Η Σεχιντά ανακαλεί στο μυαλό της τα έντονα και φευγαλέα σχόλια «Δεν έχει σημασία ποιος ή «τι» είσαι. | Šehida recuerda aquellos días vívidamente y comenta al pasar que “no importa quién o ‘qué' seas. |
21 | Το σημαντικό είναι να είσαι άνθρωπος. » | Lo único que importa es que eres un ser humano”. |
22 | «Ο Μαξίμ έφτασε όταν είχε πια νυχτώσει», εξηγεί η Σεχιντά. | “Maksim llegó al caer la noche,” explica Šehida. |
23 | «Στην αρχή δεν τον γνώρισα, γιατί ήταν σκοτεινά. | “Al principio no lo reconocimos porque estaba oscuro. |
24 | Μετά μας είπε να κατέβουμε κάτω. | Entonces él nos dijo:‘Vayamos abajo.' |
25 | Βάλαμε ότι χρειαζόμασταν σε σακίδια και πήγαμε στο διαμέρισμα του Μαξίμ. » | Pusimos lo indispensable en mochilas y nos fuimos al departamento de Maksim.” |
26 | «Τα παιδιά ήταν πολύ τρομαγμένα», θυμάται. | “Mis hijos estaban muy asustados,” recuerda. |
27 | «Κάθε φορά που χτυπούσε το κουδούνι, πετάγονταν και μας ρωτούσαν: “Θα μας σκοτώσουν;” Δεν θα ξεχάσω ποτέ όταν μια μέρα ήμαστε στο δωμάτιο του Μαξίμ, έβγαλε ένα όπλο και μας είπε: “Άκουσε με, γλυκιά μου Ζίαντα, μην κλαις. | “Cada vez que sonaba el timbre daban un salto y preguntaban:‘¿Nos van a matar?' Nunca olvidaré cuando ya instalados en el cuarto de Maksim él sacó un arma y dijo: ‘Escucha, Zijada querida, no llores. |
28 | Βλέπεις το όπλο του θείου Μαξίμ; Όποιος και αν μπει, δεν θα μπορέσει να μας κάνει κακό. | ¿Ves el arma del tío Maksim? No importa quién llegue hasta nuestra puerta, ellos no pueden hacernos daño. |
29 | Είναι σαν τις ταινίες με τους καουμπόηδες”». | Es como en una película de vaqueros, Zijada'”. |
30 | «Έπειτα αγκάλιαζε τον Μαξίμ, νιώθοντας προστατευμένη», μας αφηγείται η Σεχιντά. | “Luego ella abrazó a Maksim, sintiéndose protegida,” nos cuenta Šehida. |
31 | Η Σεχιντά διηγείται την ιστορία της. | Šehida relatando su historia. |
32 | Φωτογραφία της συντάκτριας. | Fotografiada por la autora. |
33 | Η αποφασιστικότητα του Γιακούμπ | La decisión de Jakub |
34 | Σύμφωνα με την Σεχιντά, ο Μαξίμ πήγε στο κέντρο της πόλης για να ελέγξει την κατάσταση. | Según cuenta Šehida, Maksim fue al centro del pueblo para verificar la situación. |
35 | Όταν επέστρεψε, ήταν φανερά ταραγμένος. | Cuando volvió, estaba visiblemente conmovido. |
36 | Καθώς διέσχιζε την πόλη με το αυτοκίνητο του, βίωσε παντού τριγύρω του πυροβολισμούς. | Durante su recorrido en automóvil por el pueblo había sido testigo de varios tiroteos a su alrededor. |
37 | «Η σκέψη ότι κάποιος θα ερχόταν στο διαμέρισμα και δημιουργούσε προβλήματα στον Μαξίμ, οδήγησε τον Γιακούμπ στην απόφαση να γυρίσουμε στο σπίτι μας. | “La idea de que alguien podía venir al departamento y causarle problemas a Maksim, llevó a que Jakub decidiera que debíamos volver a nuestra casa. |
38 | Τίποτα δεν μπορούσε να του αλλάξει γνώμη», θυμάται η Σεχιντά. | Nada podía hacerlo cambiar de idea” recuerda Šehida. |
39 | «Ήταν σύνηθες για τον Γιακούμπ μου να παίρνει αποφάσεις χωρίς να δίνει εξηγήσεις. » | “Mi Jakub era famoso por decidir algo sin dar demasiadas explicaciones”. |
40 | Ο Μαξίμ με μεγάλη διστακτικότητα συμφώνησε να συνοδεύσει την οικογένεια στο διαμέρισμά τους. | Maksim de mala gana accedió a acompañar a la familia de vuelta a su departamento. |
41 | «Οι μέρες πέρασαν μέσα στον φόβο και την αγωνία,» διηγείται η Σεχιντά. | “Los días pasaban en un clima de temor y ansiedad”, relata Šehida. |
42 | «Τα μαγαζιά ήταν λεηλατημένα. | “Las tiendas eran saqueadas. |
43 | Δεν ήμασταν ποτέ σίγουροι για το τι κακό μπορούσε να μας περιμένει στην γωνία. | No sabíamos qué clase de maldad nos esperaba afuera. |
44 | Με αυτή την κατάσταση, δεν σκεφτόμασταν καν το ενδεχόμενο να φύγουμε. » | En ese punto, una posible partida estaba fuera de discusión”. |
45 | Ένα πρωί ο Μαξίμ τηλεφώνησε και είπε στην Σεχιντά να ετοιμάσει καφέ. | Una mañana, Maksim llamó y le dijo a Šehida que preparara café. |
46 | «Όταν έφτασε, άρχισε να κλαίει», θυμάται η Σεχιντά. | “En cuanto llegó, comenzó a llorar,” recuerda Šehida. |
47 | Μίλησε με τον σύζυγό της και του είπε: «Ξέρεις κάτι, Γιακούμπ; Είμαι αξιοπρεπής άνθρωπος. | Él habló con mi esposo y le dijo, ‘¿Sabes qué, Jakub? Soy un hombre decente. |
48 | Δίδαξα στα παιδιά μου διαφορετικές αξίες. | Le enseñé a mis hijos valores diferentes. |
49 | Ντρέπομαι να βλέπω τον εαυτό μου σ'αυτή την στολή. | Me avergüenza que me vean en este uniforme. |
50 | Η στολή αυτή θα ήταν έντιμη αν ήμουν τουλάχιστον ικανός να προστατέψω εσένα και τους ανθρώπους με τους οποίους έζησα μαζί. | Este solo sería un uniforme honorable si al menos pudiera protegerte a ti y a las personas de mi vida. |
51 | Αποφάσισα να γυρίσω πίσω στο χωριό μου, το Μπρέζανι. | He decidido que debo regresar a mi pueblo, Brežani. |
52 | Αν χρειαστεί, θα πεθάνω εκεί. » | Si tengo que hacerlo, voy a morir allá'. |
53 | Ο Μαξίμ έδωσε στην Σεχιντά το κλειδί του διαμερίσματος του και της είπε: « Αν νιώθετε πιο ασφαλείς εκεί, πηγαίνετε, αλλά εγώ πρέπει να φύγω. » | Maksim le ofreció a Šehida la llave de su departamento. Él le dijo: ‘Si te sientes más protegida allá, entonces vete, pero yo me tengo que ir.' |
54 | Αγκάλιασε τα παιδιά της Σεχιντά και έκλαψε. | Él abrazó a los hijos de Šehida mientras lloraba. |
55 | «Μάλλον διαισθάνθηκε το κακό που επρόκειτο να έρθει», προσθέτει η Σεχιντά, όταν ανακαλεί την στιγμή. | “Probablemente él percibió el mal que se aproximaba,” agrega Šehida al recordar aquel momento. |
56 | Θυμάται τον Μαξίμ να λέει στον σύζυγό της: «Αν είμαστε ζωντανοί και βρεθούμε ξανά, θα ξέρουμε ποιος πραγματικά ευθύνεται για όλα αυτά. | Ella recuerda a Maksim diciéndole a Jakub: ‘Si permanecemos con vida y nos encontramos de nuevo, sabremos quién es verdaderamente responsable de todo esto. |
57 | Πρέπει να φύγω τώρα. » | Realmente me tengo que ir.” |
58 | Και μετά έφυγε και η Σεχιντά, που τον ακολούθησε μέχρι την αυλή, θυμάται ακριβώς πώς έβαλε το χέρι στο πρόσωπό του και έκλαψε. | Él se fue y Šehida, que lo siguió hasta que cruzó el patio, recuerda cómo él se cubrió la cara con las manos para llorar. |
59 | Μερικές μέρες μετά τον αποχωρισμό, η Σεχιντά θυμάται πως η παραστρατιωτική μονάδα Τίγρεις του Αρκάν μπήκε στο διαμέρισμά τους και άρχισε να ψάχνει. | Unos pocos días después de que se separaron, Šehida recuerda cómo los “Tigres” de Arkan irrumpieron en su departamento para hacer una requisa. |
60 | Άνοιξαν τα πάντα, όμως δεν βρήκαν τίποτα. | “Ellos abrieron todo en el departamento, pero no encontraron nada. |
61 | Ένας απ'αυτούς φώναξε: «Σηκωθείτε όλοι!» | Uno de ellos gritaba: ‘¡Todos arriba!' |
62 | Ο γιος μου, Ζίγιο, που τότε ήταν στην δεύτερη τάξη του γυμνασίου, δεν μπόρεσε να κρύψει τα δάκρυά του. | Mi hijo Zijo, que en aquella época estaba en segundo año del secundario, emitió un grito distinto. |
63 | Έπειτα, πήραν τον Γιακούμπ μου. | Luego, ellos se llevaron a mi Jakub. |
64 | Ένας απ'την μονάδα μου είπε, σε μια σέρβικη διάλεκτο, να μείνω με τα παιδιά και έτσι, μείναμε στο διαμέρισμα”. | En un dialecto serbio, uno de los tigres dijo: ‘¡Tú! ¡Siéntate con los niños!' |
65 | Σύντομα, μετά το περιστατικό, η Σεχιντά έμαθε ότι είχαν σκοτώσει τον Γιακούμπ. | Entonces, nos dejaron el departamento.” Poco tiempo después, Šehida recibió la noticia de que Jakub había sido asesinado. |
66 | «Δεν είχα κάνει μπάνιο για 10 μέρες. | “Pasé 10 días sin bañarme. |
67 | Όταν έβγαλα τα ρούχα μου για να πλυθώ, είδα πως οι μηροί μου ήταν γεμάτοι μελανιές. | Cuando me saqué la ropa para tomar un baño,” explica, “vi que mis muslos estaban cubiertos de moretones. |
68 | Συνειδητοποίησα ότι η κόρη μου, Ζιάντα, είχε γραπωθεί πολύ δυνατά στα πόδια μου απ' τον φόβο της και δεν το είχα καταλάβει. | Me di cuenta de que mi hija Zijada me había pellizcado las piernas a causa del miedo y yo ni siquiera lo había notado. |
69 | Τότε συνειδητοποίησα το τραύμα που της είχε μείνει». | Fue entonces cuando entendí el trauma que ella estaba atravesando”. |
70 | Η Σεχιντά είχε να δει τον Μαξίμ από το 1992, αλλά μας εξηγεί πως ήξεραν ακόμη τα πάντα ο ένας για τον άλλο. | Šehida no había visto a Maksim desde 1992 pero explica que ambos todavía saben todo acerca del otro. |
71 | «Μπορεί να ψάρευε στον Δρίνο», μας λέει ρεμβάζοντας. | “Tal vez está pescando en el Drina”, musitó. |
72 | Όταν η Σεχιντά μας διηγήθηκε την τραγική της ιστορία, αποφασίσαμε να βρούμε τον Μαξίμ και να επικοινωνήσουμε μαζί του. | Cuando Šehida nos contó su trágica historia, decidimos localizar a Maksim y contactarlo. |
73 | Όταν τον βρήκαμε, ήταν πολύ χαρούμενος που μίλησε μαζί μας. | Cuando lo encontramos, se puso feliz de oír de nosotros. |
74 | Μας ζήτησε να του πάμε την Σεχιντά, επειδή εκείνος δεν ήθελε να γυρίσει στην Σρεμπρένιτσα. | Nos pidió que le lleváramos a Šehida porque él no quería volver a Srebrenica. |
75 | Πίστευε πως οι άνθρωποι με τους οποίους πέρασε τα καλύτερα του χρόνια δεν έμεναν πλέον εκεί. | Pensaba que las personas con las que compartió las partes buenas de su vida ya no vivían allí. |
76 | Ποτέ δεν το θελήσαμε αυτό | Nunca quisimos esto |
77 | Καθώς πλησιάζουμε στο σπίτι του Μαξίμ, ακούω την Σεχιντά να αναπνέει βαριά. | A medida que nos acercamos a la casa de Maksim, oigo a Šehida respirar con dificultad. |
78 | Ο Μαξίμ μας περιμένει έξω. | Maksim está afuera esperándonos. |
79 | «Κοιτάξτε την Σεχιντά μου, είναι ίδια! | Él dice: “Miren a mi Šehida, es la misma. |
80 | Είσαι ακριβώς όπως σε άφησα, δεν έχεις αλλάξει καθόλου!» | Estás igual que cuando te dejé, no has cambiado nada”. |
81 | Σεχιντά και Μαξίμ. | Sehida y Maksim. |
82 | Φωτογραφία της συντάκτριας. | Fotografía por el autor. |
83 | Καθώς ο Μαξίμ και η Σεχιντά πίνουν τον πρώτο τους καφέ μετά από τόσα χρόνια, αρχίζουν να ανακαλούν ιστορίες από παιδικά παιχνίδια, πρώτους έρωτες και καβγάδες. | Mientras comparten su primer café después de tantos años, Maksim y Šehida comienzan a intercambiar historias de los juegos, primeros amores, y peleas de los niños. |
84 | Περισσότερο συζητάνε για τους γιους τους, τον Ζόραν και τον Ζιγιάντ. | Hablan principalmente sobre sus hijos Zoran y Zijad. |
85 | «Αυτά τα παιδιά ήταν αχώριστα», λένε. | “Esos chicos eran inseparables”, cuentan. |
86 | Η Σεχιντά θυμάται ακόμη τα γράμματα που ο Ζόραν έστελνε στον Ζιγιάντ. | Šehida también recuerda las cartas que Zoran le envió a Zijad. |
87 | Επισημαίνει ότι αυτά τα γράμματα μπορούν να αποτελέσουν μάθημα για τις νεότερες γενιές. | Ella comenta que esas cartas pueden ser una lección para las generaciones más jóvenes. |
88 | «Κάποτε λάβαμε ένα γράμμα απ'τον Ζόραν μέσω του Ερυθρού Σταυρού. | “En una oportunidad recibimos una carta de Zoran a través de la Cruz Roja,” nos cuenta. |
89 | Με είχε εκπλήξει το γεγονός ότι κάποια μηνύματα δεν ήταν σβησμένα. | “Me sorprendió que algunos mensajes no eran censurados. |
90 | Συνήθισαν να διαγράφουν με μαύρο μελάνι ό,τι δεν ενέκριναν. | Ellos solían tachar lo que no aprobaban con tinta negra. |
91 | Ο Ζόραν είπε στον μικρό μου Ζίγιο: «Σου στέλνω αυτό το γράμμα, αλλά δεν ξέρω αν θα το διαβάσεις. | Zoran le dijo a mi Zijo: ‘Te envío esta carta, pero no sé si la leerás. |
92 | Αν δεν φτάσει στα χέρια σου, να ξέρεις ότι είμαι ο παλιός Ζόραν. | Si logras recibirla, quiero que sepas que soy el viejo Zoran. |
93 | Δεν έχω αλλάξει. | No he cambiado. |
94 | Ξέρω πως εγώ κι εσύ δεν το θέλαμε ποτέ αυτό. » | Sé que ni tú ni yo quisimos que esto pasara'”. |
95 | Οι δυο τους κάθονται ακίνητοι. Τα μάτια τους γεμίζουν δάκρυα. | Ambos permanecen sentados, inmóviles, con los ojos llenos de lágrimas. |
96 | Για πρώτη φορά, ο Μαξίμ ακούει για το πώς πέθανε ο φίλος του. | Por primera vez, Maksim escucha la historia de cómo murió su amigo. |
97 | Η Σεχιντά περιγράφει το βράδυ που δολοφονήθηκε ο Γιακούμπ. | Šehida describe la noche en la que Jakub fue asesinado. |
98 | Εκείνη και τα παιδιά πέρασαν ολόκληρη τη νύχτα στην οροφή ενός σχολείου στην Σρεμπρένιτσα. | Ella y los niños pasaron toda la noche en el techo de una escuela en Srebrenica. |
99 | Δεν κοιμήθηκαν όλη τη νύχτα. | No durmieron en toda la noche. |
100 | Νωρίς το πρωί, πήγαν στους λόφους πέρα από την Σρεμπρένιτσα. | Al amanecer fueron a las colinas que rodean Srebrenica. |
101 | Βρήκαν κατάλυμα στο πρώτο χωρίο όπου έφτασαν. | Se alojaron en el primer pueblo al que llegaron. |
102 | Σύμφωνα με την Σεχιντά, ήταν εύκολη υπόθεση επειδή όλοι γνώριζαν τον Γιακούμπ. | Fue fácil encontrar un lugar para quedarse porque, según Šehida, todos conocían a Jakub. |
103 | «Κάτι δεν με άφηνε να ηρεμήσω. | “Algo me mantenía intranquila. |
104 | Έπρεπε να πάω. | Tenía que volver. |
105 | Έπρεπε να τον βρω και να προσπαθήσω να τον θάψω. | Debía encontrarlo y tratar de sepultarlo. |
106 | Δεν μπορούσα να σταματήσω να σκέφτομαι ότι τα σκυλιά θα τον ξέσκιζαν,» μας εξομολογείται. | No podía dejar de pensar que los perros lo destrozarían”, relata. |
107 | Η Σεχιντά θυμάται πως όταν επέστρεψε στην Σρεμπρένιτσα ήταν «εγκαταλελειμμένη, δίχως πουλιά, δίχως κόσμο». | Šehida recuerda que cuando volvió a Srebrenica era una ciudad “abandonada, sin pájaros, y sin gente”. |
108 | Μας λέει ότι δεν ένιωσε ούτε τρόμο ούτε θλίψη, όταν έθαψε στον σύζυγό της, επειδή ήταν σε κατάσταση σοκ. | Dice que no sintió miedo ni pena cuando sepultó a su marido porque se encontraba en estado de shock. |
109 | «Προχωρούσα στον δρόμο και δεν υπήρχαν πουλιά ή φυτά. | “En mi recorrido calle abajo no había pájaros ni plantas. |
110 | Τίποτα δεν υπήρχε. | No quedaba nada. |
111 | Τα αυτοκίνητα ήταν παρκαρισμένα στον δρόμο με τις πόρτες ορθάνοιχτες. | Los autos estaban estacionados en la calle con todas las puertas abiertas. |
112 | Όλοι οι Σέρβοι το έβαλαν στα πόδια, όταν ο Γκόραν Ζέκιτς δολοφονήθηκε. | Todos los serbios habían huido luego del asesinato de Goran Zekić [Miembro de la República serbio bosnia y de la Comisión de personal del partido socialdemócrata]. |
113 | Σκέφτηκα ότι ο Γιακούμπ μου σκοτώθηκε μπροστά σε ένα πολυκατάστημα στην Σρεμπρένιτσα, αλλά ο κόσμος μου είπε ότι δολοφονήθηκε σε ένα υπόγειο. » | Pensaba que mi Jakub había sido asesinado frente al centro comercial de Srebrenica, pero me contaron que fue asesinado en un sótano”. |
114 | «Πήγαμε στο αστυνομικό τμήμα. | “Fuimos a la estación de policía. |
115 | Η Μουνίμπα μου είπε να κατέβω τις σκάλες και ένιωσα ότι δεν μπορούσα να αναπνεύσω. | Muniba me dijo que bajara las escaleras y sentí que no podía respirar. |
116 | Έφτασα, αλλά δεν μπορούσα να ανοίξω την πόρτα. | Llegué a la puerta pero no la pude abrir. |
117 | Ήταν κλειδωμένη. | Estaba cerrada. |
118 | Γύρισα και είπα στον άνδρα που μας βοηθούσε, τον Μουχάμεντ, ότι δεν μπορούσα να ανοίξω την πόρτα, αλλά ότι έβλεπα τα παπούτσια του Γιακούμπ. | Me di vuelta y le avisé a Muhamed, el hombre que nos había estado ayudando, “No puedo abrir la puerta, pero puedo ver los zapatos de Jakub.” |
119 | Εκείνος άνοιξε την πόρτα. | Él abrió la puerta. |
120 | Στην αρχή δεν μπορούσα να κοιτάξω. | Al principio yo no podía mirar. |
121 | Όμως σε μια στιγμή γύρισα απότομα. | Luego giré rápidamente. |
122 | Ανακουφίστηκα. Δεν τον είχαν μακελέψει», μας λέει η Σεχιντά. | Lo que vi fue un alivio - no lo habían masacrado”, dice Šehida. |
123 | Εξηγεί στον Μαξίμ πως από την στιγμή που τον έθαψε της ήταν πολύ πιο εύκολο, στη συνέχεια. | Le explica a Maksim que después de sepultarlo, fue más fácil para ella. |
124 | Παρολ' αυτά, όταν αυτές οι αναμνήσεις της έρχονται στο μυαλό, είναι στιγμές που δεν μπορεί να μιλήσει και νιώθει να πνίγεται. | Sin embargo, mientras evocaba esos recuerdos, hubo un momento en el que no pudo seguir hablando y le costaba respirar. |
125 | Η Σεχιντά πιστεύει πως αν δεν είχε τα παιδιά, δεν θα γύριζε ποτέ στο χωριό. | Šehida cree que, si no hubiera sido por sus hijos, ella nunca habría regresado al pueblo. |
126 | Μάλιστα, λέει στον Μαξίμ πως πιθανότατα θα είχε χάσει τα λογικά της. | Ella le dice a Maksim que probablemente se habría arrojado al vacío desde algún lugar. |
127 | Όμως ο Μαξίμ και η Σεχιντά δεν θυμούνται μόνο τις άσχημες εποχές. | Maksim y Šehida, no obstante, no recuerdan solo los malos tiempos. |
128 | Αναπολούν τις όμορφες στιγμές. | Comienzan a recordar también los buenos tiempos. |
129 | Μας μιλούν για τις σχολικές μέρες και για ήρεμες βολτίτσες. | Hablan de los días en la escuela y de las salidas juntos. |
130 | Όσον αφορά το σχολείο, ο Μαξίμ επιμένει ότι οι δάσκαλοι δεν πρέπει ποτέ να είναι εθνικιστές ή σοβινιστές. | Hablando sobre la escuela, Maksim comenta que los profesores nunca deben ser nacionalistas o chauvinistas. |
131 | «Εκείνες τις μέρες, δεν έκανα ποτέ διακρίσεις ανάμεσα στα παιδιά», μας λέει. | “En aquel entonces, nunca se me ocurrió hacer distinciones entre los chicos”, dice. |
132 | Ο Μαξίμ, στη συνέχεια, μας εξηγεί την εσωτερική ανάγκη που ένιωσε να βοηθήσει την οικογένεια της Σεχιντά. | Maksim sigue explicando el impulso interno que lo llevó a ayudar a la familia de Šehida. |
133 | «Πίστευα πως η βοήθεια στον συνάνθρωπο είναι ό,τι πιο ανθρώπινο μπορεί να πράξει κανείς. | “Pensé que ayudar a los demás era mi deber como ser humano. |
134 | Κάποτε, όταν είδα τον Γιακούμπ στο αστυνομικό τμήμα, του είπα ότι θα τον προστάτευα. | Una vez, cuando vi a Jakub en la estación de policía, le dije que lo protegería. |
135 | Είπα σε κάποιους αστυνομικούς να μου τηλεφωνήσουν σε περίπτωση που εκείνοι οι μπάσταρδοι ξανάρχονταν. | Le dije a algunos policías vecinos que me llamaran si esos bastardos aparecían. |
136 | Σαν τώρα θυμάμαι τα γάντια τους με τα δάχτυλα έξω. | Incluso hoy, recuerdo sus guantes sin dedos. |
137 | Αργότερα συνειδητοποίησα πως ήταν κανονικοί, καθημερινοί εγκληματίες,» θυμάται ο Μαξίμ. | Más tarde me di cuenta que eran delincuentes comunes”, recuerda Maksim. |
138 | Καθώς ο Μαξίμ περιγράφει τον πόλεμο στην Βοσνία και Ερζεγοβίνη, μας παραθέτει τα εξής: «Ο πόλεμος είναι σαν την πλημμύρα. | Mientras Maksim describe la guerra en Bosnia y Herzegovina, señala: “La guerra es como una inundación. |
139 | Όταν ξεκινάει, όλα τα σκουπίδια ανεβαίνουν στην επιφάνεια. | Cuando ocurre, hace salir toda la basura a la superficie. |
140 | Όλοι οι αξιοπρεπείς άνθρωποι υποχωρούν. | Toda la gente decente retrocede. |
141 | Τα σκουπίδια μένουν να επιπλέουν και όσο μας περιβάλλουν, δεν μπορούμε να πλύνουμε τα χέρια μας απ' τις βρωμιές τους». | La basura permanece flotando y mientras nos rodea, no podemos lavarnos las manos de la situación”. |
142 | Σύμφωνα με τον Μαξίμ, ο καθένας θα έπρεπε να περιμένει ότι κάποια στιγμή θα ερχόταν ο πόλεμος. | Según Maksim, todos pudieron anticipar que habría una guerra. |
143 | Ακόμη και οι μαθητές του, οι οποίοι συχνά κάνουν ανόητες ερωτήσεις, θα μπορούσαν να αισθανθούν ότι κάτι θα ερχόταν. | Incluso sus estudiantes, que a menudo hacían preguntas tontas, podían sentir que algo iba a suceder. |
144 | «Τα παιδιά καταλαβαίνουν τα πάντα», είπε ο Μαξίμ. | “Los niños perciben todo”, dice Maksim. |
145 | «Η μαθήτρια μου, η Σαμπίντα, με ρώτησε αν θα γίνει πόλεμος. | “Mi alumna Sabina me preguntó: ‘Profesor, ¿Habrá una guerra?' |
146 | Αν και ήξερα την απάντηση, της είπα: «Όχι, παιδιά μου, δεν θα γίνει πόλεμος. | Aunque conocía la respuesta, le contesté: ‘No mis niños, no habrá ninguna guerra. |
147 | Αν, Θεός φυλάξοι, γίνει πόλεμος, θα σας ζητήσω μόνο ένα πράγμα, να προσέχετε και να στηρίζετε ο ένας τον άλλον. | Si, Dios no lo permita, hubiera una guerra, lo único que les pido-cuídense y apóyense unos a otros. |
148 | Μην επιτρέψετε στα εθνικά ζητήματα να σας χωρίσουν. | No permitan que los intereses nacionales generen brechas entre ustedes. |
149 | Πρέπει να βοηθάτε ο ένας τον άλλον. | Ayúdense unos a otros. |
150 | Αυτό είναι που μετράει. | Esto es lo más importante. |
151 | Μόνο έτσι θα καταφέρετε να σώσετε και τον εαυτό σας και τους γύρω σας. » | Solo de este modo podrán salvarse y salvar a los demás'. |
152 | Για την ιστορία αυτή έγινε πρόσφατα τιμητική αναφορά στο διαγωνισμό νέων «The Srđan Aleksić» του PCRC, ο οποίος δίνει εναύσματα σε νέους να ανακαλύψουν, να συλλέξουν και να μοιραστούν ιστορίες επικράτησης ειρήνης, ηθικού σθένους και διαπολιτισμικής συνεργασίας μέσα από τις κοινότητες τους. | Este artículo ha sido recientemente galardonado con una mención de honor en el Concurso juvenil Srđan Aleksić organizado por PCRC, que alienta a los jóvenes a descubrir, recopilar, y compartir historias sobre consolidación de la paz, actos de coraje y cooperación interétnica en sus propias comunidades. |