Sentence alignment for gv-epo-20131025-145.xml (html) - gv-fra-20131105-156460.xml (html)

#epofra
192 landoj alprenis Minamata-Konvencion por antaŭhaltigi hidrargan veneniĝon92 pays ont signé la convention de Minamata pour prévenir les empoisonnements au mercure
2Pli ol 50 jaroj pasis post kiam la loĝantoj de Minamata, Japanio, suferis erupcion de hidrarga veneniĝo pro lokaj marproduktaĵoj poluitaj de tre venena rubakvo. En ĉi tiu jaro, 92 landoj subskribis traktaton de Unuiĝintaj Nacioj planitan por eviti, ke tia tragedio okazu denove.Plus d'un demi siècle après que les habitants de Minamata au Japon furent empoisonnés par le mercure pour avoir mangé du poisson local contaminé par les effluents hautement toxiques d'une usine pétrochimique, 92 pays ont signé un traité des Nations Unies [sauf indication contraire, les liens sont en anglais] dans le but d'empêcher la répétition d'une semblable tragédie.
3La Minamata-Konvencio pri hidrargo, kiu estas akto jure deviga al la tuta mondo, estis alprenita en Minamata, Japanio, dum la kunveno okazinta de la 7a ĝis la 11a de oktobro, 2013.La convention de Minamata sur le mercure, un instrument de contrôle du mercure contraignant au niveau mondial, a été adoptée à Minamata au Japon pendant la conférence du Programme des Nations Unies pour l'Environnement qui a eu lieu du 7 au 11 octobre 2013.
4La traktato estas nomita laŭ la urbo Minamata, kies loĝantoj suferis pro hidrarga veneniĝo ekde 1950.Le traité a pris le nom de la ville de Minamata dont les habitant ont été victimes d'un empoisonnement au mercure au milieu du siècle dernier.
5En reta versio de la monata gazeto Environmental Health Perspectives (Perspektivoj pri Medio kaj Sano), scienca kaj media ĵurnalisto Rebecca Kessler [Rebeka Kesla] klarigas la historion de la viktimoj de “Minamata-malsano“:Dans la version numérique du journal Environmental Health Perspectives (Santé et environnement), Rebecca Kessler explique l”histoire des victimes de la “maladie de Minamata” [fr] : En juillet 1956, dans un village de pêcheurs situé près de la ville japonaise de Shiranui, est née une petite fille nommée Shinobu Sakamoto.
6En julio 1956, en fiŝista vilaĝo proksime de la urbo Minamata ĉe la Maro Ŝiranui (Shiranui), Japanio, naskiĝis knabineto nomita SAKAMOTO Ŝinobu (SAKAMOTO Shinobu).
7Ŝiaj gepatroj tuj rimarkis, ke io eraras.Les parents ont rapidement compris que quelque chose n'allait pas.
8En la aĝo de 3 monatoj, kiam sanaj beboj povas levi sian kapon, Sakamoto ne povis.A trois mois la petite Sakamoto n'arrivait pas à soutenir sa petite tête qui commence normalement à être stable à cet âge.
9Ŝi kreskis malrapide kaj komencis rampi neordinare malfrue.Elle a grandi lentement et commencé à ramper très tardivement.
10En la aĝo de 3 jaroj ŝi salivumis troe kaj ankoraŭ ne povis piediri.A l'âge de trois ans elle bavait beaucoup et ne marchait pas encore.
11Ŝiaj gepatroj sendis ŝin por vivi en loka hospitalo, kie ŝi pasigis kvar jarojn kun terapio por lerni marŝi, uzi siajn manojn, kaj realigi aliajn bazajn korpmovojn.Ses parents l'ont fait prendre en charge par un hôpital local où elle passé quatre ans pour apprendre à marcher, se servir de ses mains, et réaliser des activités basiques.
12Jam de frue pluraj kuracistoj interkonsentis pri diagnozo de cerba paralizo.Dès le début plusieurs médecins sont tombés d'accord pour diagnostiquer une paralysie cérébrale.
13Tamen estis signoj, ke la stato de Sakamoto estas parto de io multe pli granda.Toutefois il n'y avait pas d'indices permettant de dire que l'état de Sakamoto avait un rapport avec quelque chose de beaucoup plus important du point de vue de la santé publique.
14Kelkajn jarojn antaŭ ŝia naskiĝo, mortintaj fiŝoj kaj aliaj maraj estaĵoj komencis aperi en la Golfo Minamata.Quelques années avant sa naissance on avait commencé à voir s'accumuler sur les galets de la baie de Minimata des poissons et d'autres créatures marines mortes.
15Marbirdoj perdis sian kapablon flugi. Kaj katoj mortis sinsekve pro konvulsio, kiun lokanoj nomis “dancomalsano”.Des oiseaux marins n'arrivait plus à voler et des chats mourraient l'un après l'autre souvent de convulsions que les gens du coin appelaient “maladie de la danse.”
16Do, du monatojn antaŭ la naskiĝo de Sakamoto, erupcio de nekonata nervosistema malsano estis unuafoje raportita inter la fiŝistaj familioj de la regiono.Et puis deux mois avant la naissance de Sakamoto, pour la première fois on a commencé à parler de pandémie, d'une maladie neurologique inconnue touchant les familles de pêcheurs de l'endroit.
17Pli aĝa fratino de Sakamoto, Mayumi, kaj pluraj el la najbaroj de la familio estis diagnozitaj kun la mistera malsano, kiu estis atribuita al poluitaj marproduktaĵoj.On a diagnostiqué chez la grande sœur de Sakamoto, Mayumi et chez plusieurs voisins de la famille un syndrome mystérieux dont la cause serait l'ingestion de poissons contaminés.
18En 1957 sciencistoj donis al la malsano nomon: Minamata-malsano.”Enfin en 1957 les scientifiques donnèrent un nom à ce syndrome : la maladie de Minamata.
19Tiu knabineto, Sakamoto Ŝinobu nun estas aktivulo de la Grupo de Viktimoj de Minamata-Malsano.Cette petite fille, Shinobu Sakamoto, est aujourd'hui devenu la présidente de l'association des victimes de la maladie de Minamata.
20Krom diplomata konferenco, ankaŭ internaciaj NROj kaj civitanaj grupoj kolektiĝis kaj interŝanĝis informojn.A l'occasion de la rencontre diplomatique provoquée par l'accord de Minamata, des O.N.G. internationales et des groupes de citoyens se sont rencontrés et ont échangés des informations.
21La Internacia Reto por Forigo de POP (IPEN) kungastigis diskutforumon kune kun la Civitanoj kontraŭ Kemia Poluado (CACP) la 8an de oktobro 2013 kaj prezentis kun Ŝinobu la Minamata-Deklaron pri venenaj metaloj.Le réseau international pour l'élimination des polluants organiques persistants (IPEN), à organisé en parallèle le 8 octobre 2013 un symposium avec Citoyens contre la pollution chimique [japonais] (CACP) et présenté leur Déclaration de Minamata sur les métaux toxiques avec Shinobu.
22Aktivulo de la Grupo de Viktimoj de Minamata-Malsano Sakamoto Ŝinobu tenas deklaron prezentitan de la Internacia Reto por Forigo de POP (IPEN).Shinobu Sakamoto, présidente de l'association des victimes de la maladie de Minamata, présente la déclaration du réseau international pour l'élimination des polluants organiques persistants ( IPEN).
23Foto prenita de OKUDA MinoriPhotographie de Minori OKUDA
24Supera konsilanto pri scienco kaj tekniko de IPEN Joe DiGangi diris:Le consultant scientifique principal d'IPEN, Joe DiGangi, a déclaré :
25La Hidrarga Traktato estas aparte ligita al Minamata, ĉar ĝi specife alvokas registarojn de la mondo lerni kaj apliki la lecionojn de la tragedio de Minamata por antaŭforigi hidrargan veneniĝon en la estonteco.Le traité sur le mercure est tout spécialement lié à la ville de Minamata, il est l'occasion de lancer un appel aux gouvernements du monde entier pour qu'ils mettent en pratique la leçon que la tragédie de Minamata leur a apprise sur l'empoisonnement au mercure.
26Bedaŭrinde la origina tragedio ankoraŭ ne estas solvita.Et pourtant cette tragédie n'a pas encore trouvé de solution.
27Kun la nomo de Minamata estiĝas speciala respondeco - kaj ŝanco ekagi por ke la nomo Minamata ne estu asociita nur kun tragedio, sed ke ĝi fariĝu pozitiva modelo en la solvo de la plej malbona kazo de amasa hidrarga veneniĝo en la mondo.Le nom Minamata illustre une responsabilité spéciale, voici l'opportunité de faire en sorte que ce nom ne soit plus seulement associé à une tragédie mais devienne un modèle positif de solution du pire cas au niveau mondial d'empoisonnement collectif massif au mercure.