# | epo | fra |
---|
1 | Angolo: retaj platformoj por konservi lingvojn de la angolanoj | Des plateformes en ligne pour sauvegarder les multiples langues de l'Angola |
2 | [Ĉiuj ligiloj kondukas al portugallingvaj paĝoj, krom kiam alie notite.] | [Tous les liens mènent à des pages en portugais, sauf mention contraire.] |
3 | “Meznombre, lingvo malaperas po unu en ĉiu dua semajno, kaj Afriko estas la plej minacata kontinento”, skribis la verkisto José Eduardo Agualusa [angle] en 2011 artikolon pri la evoluado de lingvoj en Angolo. | “En moyenne, une langue disparaît toutes les deux semaines, et l'Afrique est le continent comportant le plus haut risque”, a écrit l'auteur José Eduardo Agualusa dans un article de 2011 sur l'évolution des langues en Angola. |
4 | Tamen , dum la pasinta jaro nombro de interretaj platformoj estis kreitaj kun la celo protekti la naciajn lingvojn de Angolo. | Néanmoins, au cours de l'année dernière un certain nombre de plateformes en ligne ont été créées dans le but de protéger les langues nationales de l'Angola. |
5 | Angolo estas plurlingva lando [angle] kun ses afrikaj lingvoj agnoskitaj kiel naciaj lingvoj krom la portugala kiel la oficiala lingvo. | L'Angola est un pays multilingue [français], avec six langues africaines reconnues comme langues nationales ainsi que le Portugais qui est la langue officielle. |
6 | Krom tio, oni kalkulas 37 lingvojn kaj 50 dialektojn uzatajn en la lando. | En outre, on estime qu'il y a 37 langues et 50 dialectes en usage dans le pays. |
7 | Je la fino de oktobro 2013, la blogo de Círculo Angolano Intelectual (Angola Intelektula Rondo) raportis, ke 30 procentoj de la angola loĝantaro (preskaŭ 8,5 milionoj da angolanoj) “nur parolas naciajn lingvojn, kiuj rolas en neniu eduka aŭ socia programo”, aldonante, ke: | À la fin d'octobre 2013, le blog Círculo Angolano Intelectual (Cercle Intellectuel Angolais) a rapporté que 30 % de la population angolaise (presque 8,5 millions de personnes) “parlent seulement des langues nationales qui ne sont représentées dans aucun programme éducatif ou social”, ajoutant que : |
8 | Ĉi tiu estas alia faktoro, kiu estigas socian ekskluzivadon. | c'est un autre des facteurs qui induisent l'exclusion sociale. |
9 | En artikolo [PDF] de Agualusa, eldonita de Casa das Áfricas, Kultura Instituto por Trejnado kaj Studo pri Afrikaj Socioj en San-Paŭlo, la premiita verkisto konsideras “proponon por paco” por la kunekzistado de la naciaj lingvoj kun la portugala lingvo (“gepatra lingvo kontraŭ duonpatrina lingvo”) kaj starigas la demandon: | Dans un article [pdf] de Agualusa, publié par Casa das Áfricas, un Institut Culturel pour la Formation et l'Étude des Sociétés Africaines à São Paulo, l'auteur primé envisage une “proposition pour la paix” pour la coexistence des langues nationales avec la langue portugaise (“langue maternelle contre langue d'adoption“) et pose la question : |
10 | Kial en Angolo, lando de multaj lingvoj, verkistoj uzas nur la portugalan? | Pourquoi est-ce que en Angola, un pays de nombreuses langues, les écrivains n'utilisent-ils que le portugais ? |
11 | En provo por kontraŭagi la fenomenon, diversaj enretaj iniciatoj estis kreitaj dum 2013 fare de junuloj, kiuj rigardas la novajn teknologiojn kiel ilon por la antaŭenigo kaj protektado de naciaj lingvoj. | Dans une tentative de contrer le phénomène, diverses initiatives en ligne ont été créées en 2013 par des jeunes qui voient dans les nouvelles technologies un outil pour la promotion et la protection des langues nationales. |
12 | Kvin vortoj por demandi en la kimbunda lingvo, kompleze de la fejsbuka paĝo de Evalina. | Cinq manières de poser des questions en Kimbundo, extrait de la page Facebook d'Evalina, avec permission. |
13 | Unu projekto, ankoraŭ en sia komenca fazo, kiu celas antaŭenigi lernadon de la angolaj naciaj lingvoj en tute nova maniero, senpaga kaj alirebla de ĉiuj kun aliro al Interreto, estas Evalina. | Un projet, toujours dans sa phase initiale, qui vise à promouvoir l'apprentissage des langues nationales angolaises d'une manière innovante, gratuite et accessible à tous avec un accès à Internet, se nomme Evalina. |
14 | Ĝi estis kreita en majo 2013 fare de Joel Epalanga, direktisto de IT-projekto en la telekomunika sektoro. La ĉefa motivo por la kreo de la platformo estis la observo, ke multaj junuloj alfrontas breĉon rilate al la naciaj lingvoj. | Créé en mai 2013 par Joel Epalanga, un responsable de projet des Technologies de l'Information dans le secteur des télécommunications, la raison principale de la création de la plateforme était l'observation selon laquelle il y a un fossé rencontré par beaucoup de jeunes en ce qui concerne les langues nationales. |
15 | La propono estis klarigita en intervjuo en la gazeto Jovens da Banda: | La proposition a été expliquée lors d'un entretien dans le magazine Jovens da Banda : |
16 | [por ke] junuloj, kiuj hodiaŭ pasigas grandan parton de sia libertempo en la interreto, povas dediĉi kelkajn horojn al lernado de (sia) preferata nacia lingvo. | [afin que] les jeunes, qui de nos jours passent la plupart de leur temps libre sur Internet, puissent dédier quelques heures à apprendre un peu de (leur) langue nationale préférée. |
17 | Evalina konsistas el fejsbuka paĝo, kie enhavo kiel instigoj por lerni kaj lecionoj en naciaj lingvoj estas kunhavigita. | Evalina consiste en une page Facebook où du contenu, telles des incitations à apprendre et des leçons en langues nationales, est partagé. |
18 | En la tago de publikigado de ĉi tiu artikolo [27 dec. 2013], la paĝo aperigis lecionojn pri la umbunda lingvo [esperante] , la dua plejparolata lingvo post la portugala, kaj pri la kimbunda lingvo [esperante]. | À la date de publication de cet article, la page propose des leçons en umbundu [fr], la deuxième langue la plus parlée après le portugais, et en kimbundo [fr]. |
19 | En februaro 2013, platformo por angola ĵargono, Kallun, jam estis raportita [angle] en Global Voices. | En février 2013, une plateforme pour l'argot angolais, Kallun, a déjà fait l'objet d'une note [en français] sur Global Voices. |
20 | La projekto celas “krei spacon kie [angola] ĵargono kaj familiara lingvaĵo estas klarigitaj por ke ĉiuj povas kompreni ĝin”, kaj uzas sociajn retojn por disvastigi kunhavadon kaj lernadon en neformala maniero. | Le projet vise à “créer un espace où l'argot et le language populaire [angolais] sont expliqués afin que tout le monde puisse les comprendre”, et utilise les réseaux sociaux pour promouvoir le partage et l'apprentissage d'une manière informelle. |
21 | Alia projekto, kiu elstaras, estas la Vortaro Ngola Yetu, vortaro kaj reta tradukilo por angolaj naciaj lingvoj “evoluigita kun la celo plifortigi angolan kulturon kaj kreskigi ilian uzon inter junuloj”. | Un autre projet qui se démarque est le Ngola Yetu Dictionary, un dictionnaire et traducteur en ligne pour les langues nationales angolaises”, développé dans le but de renforcer la culture angolaise et d'accroître son usage parmi les jeunes”. |
22 | Kun simpla kaj intuicia fasono ne malkiel Google, ĝi funkcias kiel serĉilo inter la konga, kimbunda, umbunda kaj portugala lingvoj. | Avec un design simple et intuitif pas différent de Google, il fonctionne comme un moteur de recherche entre les langues kilongo, kimbundo, umbundo et portugaise. |
23 | La projekto uzas Fejsbukon kaj Tviteron por interkomuniki kun retuzantoj. | Le projet utilise Facebook et Twitter pour interagir avec des internautes. |
24 | Por la konservo de gepatraj lingvoj | Pour la préservation des langues maternelles |
25 | La graveco de la inkluzivado de naciaj lingvoj en instruado estas agnoskita de institucioj kaj akademianoj egale. | L'importance de l'inclusion de langues nationales dans l'apprentissage est reconnue par des institutions et des universitaires. |
26 | Meze de junio 2013, la angola portalo Mwelo Weto publikigis intervjuon kun Daniel Peres Sasuku, angola lingvisto kaj lekciisto en la Fakultato de Artoj de la Universitato Agostinho Neto, kiu pledas por la unuarangigo de naciaj lingvoj en instruado: | Mi-juin 2013, le portail angolais Mwelo Weto a publié un entretien avec Daniel Peres Sasuku, un linguiste et conférencier angolais à la Faculté des Arts de l'Université Agostinho Neto, qui se fait l'avocat de la priorisation des langues nationales dans l'apprentissage : |
27 | Ni opinias, egale, ke la inkluzivado de tiuj lingvoj en instruado estas pli konkreta rimedo por savi kaj konservi ilin kiel parton de la kultura heredaĵo de la angola popolo. | Nous pensons, de la même façon, que l'inclusion de ces langues dans l'apprentissage est un moyen plus concret de les sauver et de les préserver en tant que parts du patrimoine culturel du peuple angolais. |
28 | La Regiona Forumo por Universitata Disvolviĝo (FORDU) ankaŭ apogas la ideon, ke naciaj lingvoj devas esti devigaj lernobjektoj en lernejoj. | Le Forum Régional pour le Développement des Universités (FORDU) soutient aussi l'idée que les langues nationales devraient être une discipline obligatoire dans les écoles. |
29 | El la rekomendoj, kiuj estis faritaj post debato organizita de FORDU en la lasta aprilo, 2013, sub la temo “la naciaj lingvoj kiel vera identeca heredaĵo de la angola popolo”, elstaras jeno: | Sur les recommandations qui ont été faites suite à un débat organisé par le FORDU en avril dernier, 2013, sous le thème “les langues nationales en tant que véritable patrimoine identitaire du peuple angolais”, ceci ressort : |
30 | Angolo daŭre estas plurelementa socio el la vidpunkto de siaj lingvoj, tradicioj kaj kulturo (kultura diverseco). | L'Angola continue à être une société plurielle du point de vue de ses langues, traditions et culture (diversité culturelle). |
31 | Tiu situacio faras Angolon lando riĉa en kulturo, sed seriozaj politikoj estas necesaj por rangaltigi ĉiujn lingvojn kaj doni pli grandan gravecon al la naciaj lingvoj, interalie al la plej vaste parolata kiel la umbunda. | Cette situation fait de l'Angola un pays riche en culture, mais des politiques sérieuses sont nécessaires pour promouvoir toutes les langues et donner une plus grande importance aux langues nationales, surtout les plus largement parlées tel l'Umbundo. |
32 | Inter 2004 kaj 2010, oni faris provon por enkonduki sep naciajn lingvojn en serio da lernejoj en la lando. | Entre 2004 et 2010, une expérimentation a été menée pour introduire sept langues nationales dans une série d'écoles dans le pays. |
33 | La Ministerio pri Edukado deklaris en septembro 2013, ke ĝi planas pligrandigi la instruadon de naciaj lingvoj en ĉiujn elementajn lernejojn. | Le Ministère de l'Éducation a déclaré en septembre 2013 qu'il prévoit d'étendre l'apprentissage des langues nationales à toutes les écoles primaires. |
34 | Leĝprojekto pri la Statuto de Naciaj Lingvoj en Angolo “por antaŭenigi socian inkluzivadon kaj fortigi la unuecon en etnolingva diverseco” estas en sia konkluda fazo. | Un projet de loi sur le “Statut des Langues Nationales en Angola pour promouvoir l'inclusion sociale et renforcer l'unité dans la diversité ethnolinguistique” est dans sa phase finale. |
35 | Dume, artistoj - en ĉi tiu okazo kantistoj - ankaŭ rekomendis la uzon de naciaj lingvoj en siaj kantoj. | |
36 | Ĉu vi scias pri aliaj interretaj iniciatoj por la konservo aŭ instruado de la diversaj lingvoj en Angolo? Lasu al ni komenton! | Dans le même temps, des artistes - en l'occurence des chanteurs - ont aussi préconisé l'usage des langues nationales dans leurs chansons. |