| # | epo | swa |
|---|
| 1 | Tanzanio: Lerneja instruado ne en la angla, sed en la svahila | Wanafunzi Nchini Tanzania Kufundishwa kwa Lugha ya Kiswahili, si Kiingereza |
| 2 | [La originalo de ĉi tiu artikolo aperis en la 24a de februaro 2015. | Watoto wa shule mkoani Arusha, Tanzania. |
| 3 | Ĉiuj ligiloj kondukas al anglalingvaj paĝoj, krom kiam alie notite, kaj ĉiuj ligitaj fejsbukaj artikoloj estas malfermitaj ne por ĉiuj.] | Picha imetolewa na mtumiaji wa mtandao wa Flickr Colin J. |
| 4 | Lernejanoj en Arusha, Tanzanio. Foto publikigita de Colin J. | McMechan kwa leseni ya Creative Commons. |
| 5 | McMechan, uzanto de Flicker, laŭ la permesilo de Krea Komunaĵo. Tanzanio decidis fari historian ŝanĝon: ĝi forlasos la anglan kaj anstataŭigos ĝin per la svahila [eo] kiel instrulingvon en lernejoj. | Tanzania iko tayari sasa kufanya mabadiliko ya historia kwa kuachana na lugha ya Kiingereza na kuanza kutumia rasmi Kiswahili kama lugha ya kujifunzia na kufundishia katika shule za nchi hiyo. |
| 6 | La nova eduksistemo lanĉita de la prezidanto Jakaya Kikwete la 13an de februaro 2015 laŭ la Nacia Perspektivo 2025 ankaŭ plilongigos bazan edukadon de 7 jaroj ĝis 11 jaroj, donos senpagan edukadon en element- kaj mez-lernejoj kaj abolos ŝtatajn ekzamenojn en elementlernejoj. | Sera mpya ya elimu iliyozinduliwa na Rais Jakaya Kikwete mnamo Februari 13, 2015, inayokwenda sambamba na Mpango wa Taifa Kuelekea 2025 inarefusha elimu za msingi kutoka miaka saba ya sasa mpaka miaka 11, na kuifanya elimu hiyo kuwa bure ikiwa ni pamoja na kuondoa mtihani wa taifa kwa wahitimu wa elimu ya msingi kuingia sekondari. |
| 7 | Ĉi tio ŝajne estas la unua fojo, ke afrika lando instruos lernejanojn je ĉiuj niveloj ne en fremda lingvo, sed en afrika lingvo. | Hatua hii inaonekana kuwa mojawapo ya maamuzi ya kwanza kwamba nchi ya Afrika inaamua kufundisha wanafunzi wake kwa ngazi zote kwa kutumia lugha ya ki-Afrika badala ya lugha za kigeni. |
| 8 | Pri ĉi tiu ŝanĝo de instrulingvo, Atetaulwa Ngatara, la vicdirektoro pri politiko en la Ministerio pri Eduko kaj Metia Trejnado, diris, ke la angla estos daŭre instruata kiel lernobjekto, sed ne estas necese, ke ĉiuj lernobjektoj estu instruataj en la angla, por ke studentoj lernu la anglan. | Akitoa maoni yake kuhusu mabadiliko ya lugha, Atetaulwa Ngatara, naibu mkurugenzi wa sera katika Wizara ya Elimu na Mafunzo ya Ufundi, alisema Kiingereza kitaendelea kufundishwa kama lugha, na kwamba wanafunzi kujifunza Kiingereza haitamaanisha kuwa ni lazima masomo yote yafundishwe kwa lugha hiyo. |
| 9 | Oliver Stegen, germandevena svahilparolanto kaj lingvistika konsilanto de Lingva Disvolvado en la neprofitocela organizaĵo SIL Internacia, afiŝis en Fejsbuko artikolon pri ĉi tiu politika ŝanĝo. | Makala kuhusu mabadiliko hayo ya sera iliyowekwa kwenye mtandao wa Facebook naOliver Stegen, ambaye ni mzungumzaji wa Kiswahili mwenye asili ya Ujerumani na mshauri wa lugha wa shirika lisilo la kibiashara linaloshughulika na ukuzaji wa lugha SIL International, iliibua hisia mchanganyiko. |
| 10 | Ĝi elvokis diversajn reagojn. | Nancy Petruzzi Maurer alitania kwa salamu ya Kiingereza iliyokosewa: |
| 11 | Nancy Petruzzi Maurer ŝercis: | “Goood mauning teacha!” |
| 12 | Ne plu “Guud mooning tiĉa!” | Hakuna zaidi |
| 13 | Paul A Kijuu komentis en la svahila, ke la angla ŝanĝis intelektulojn en robotojn. | Paul A Kijuu alitoa maoni kwa Kiswahili akisema kwamba Kiingereza kimegeuza tabaka la wasomi kuwa maroboti: |
| 14 | Miaflanke, Oliver Stegen, mi pensas, ke ĉi tio estas tre bona paŝo. | Kwa upande wangu, Oliver Stegen mimi naona hii ni hatua nzuri sana. |
| 15 | Estas malfacile por ni plendi. | Shida yetu ni kulalamika. |
| 16 | En edukado oni devas uzi lingvon, kiun la uzantoj komprenas. | Elimu inapaswa itolewe kwa lugha inayoeleweka kwa mtumiaji. |
| 17 | La angla ne helpas nin krom ŝanĝi nin en robotojn. | Kiingereza hakitusaidii zaidi ya kutufanya maroboti. |
| 18 | Niaj intelektuloj ne pensas sendepende, ĉar ili ne komprenas, kion ili lernis. | Wasomi wetu hawafikiri kwa kujitegemea kwa sababu hakuna walichojifunza wanachokielewa. |
| 19 | Vera Wilhelmsen diris, ke ne ĉiuj bezonas iri al universitato, sed ĉiuj rajtas ricevi bonan bazedukon: | Vera Wilhelmsen alibainisha kwamba ingawa si kila mtu anahitaji kufika Chuo Kikuu lakini kila mmoja anastahili elimu bora ya msingi: |
| 20 | Mi pensas, ke estas grave konsideri, kia bazedukado profitigos plej multe da homoj. | Ninadhani ni muhimu kutafakari aina gani ya elimu ya msingi itawanufaisha watu wengi. |
| 21 | Estas klare, ke hodiaŭ ne tre multaj homoj eniras en mezlernejon kaj eĉ malpli multaj homoj finas ĝin. | Ni bayana kwamba mpaka leo hii si watu wengi wanafanikiwa kufika sekondari, na ni wachache sana wanahitimu elimu hiyo. |
| 22 | Se en mezlernejoj nek lernantoj nek instruistoj pretas ŝanĝi la lingvon de la svahila al la angla, tio estas problemo. | Kuna tatizo pale ambapo si wanafunzi wala walimu wameandaliwa kubadilika kutoka Kiswahili kwenda Kiingereza katika shule ya Sekondari. |
| 23 | Kompreneble ni devas ekzameni efikojn, sed mi ankaŭ ja pensas, ke ĉi tio estas bona progreso. | Ni kweli, tunapaswa kutazama athari zake, lakini ninaamini hii ni hatua nzuri ya mafanikio. |
| 24 | Ne ĉiuj bezonas iri al universitato, sed ĉiuj rajtas ricevi bonan bazedukon! | Si lazima kila mmoja afike Chuo Kikuu, lakini raia wote wanastahili elimu bora ya msingi! |
| 25 | Sed ne ĉiuj akceptis la novan eduksistemon. | Hata hivyo, si kila mmoja aliafiki mfumo huo mpya wa elimu. |
| 26 | Steve Nicolle rimarkigis unu eblan efikon pri la nova politiko: | Steve Nicolle alibainisha uwezekano wa athari ya sera hiyo mpya ya elimu: |
| 27 | Mi suspektas, ke unu el la efikoj de ĉi tiu leĝo estas multiĝo de lernantoj en privataj lernejoj, kiuj daŭre instruos en la angla. | Ninahisi athari ya sera hii itakuwa kuongezeka kwa uandikishaji wa wanafunzi katika shule binafsi ambazo zinaendelea kufundisha kwa Kiingereza. |
| 28 | Atente observu kaj trovu politikistojn, kiuj baldaŭ konstruos novajn anglalingvajn mezlernejojn! | Chunguzeni sana mtaona wanasiasa wakifungua shule mpya zinazofundisha kwa Kiingereza katika siku za hivi karibuni! |
| 29 | Elly Gudo konsentis kun Steve Nicole, argumentante, ke ĉefe politikistoj profitos el ĉi tiu politiko: | Elly Gudo alikubaliana na Steve Nicole, akidhani kwamba wanasiasa watakuwa wanufaika wakuu wa sera hii: |
| 30 | Mi tute konsentas kun Steve Nicolle. | Ninakubaliana na wewe kabisa Steve Nicolle. |
| 31 | Loĝinte en Tanzanio, mi klare povas diri al vi, ke politikistoj plej profitos el ĉi tiu nova politiko. | Kwa kuishi hapa Tanzania, ninaweza kukuambia kwa hakika kwamba wanasiasa watakuwa ndio wanufaika wakuu wa sera hii ya elimu. |
| 32 | La plejmulto de la meza klaso kaj la tuto de la alta klaso de Tanzanio, kiuj simpatias kun “tutmonda vilaĝo”, faros ĉion por sendi sian infanon al anglalingva mezlernejo. | Wengi wa wa-Tanzania wa tabaka la kati na la juu ambao wanahusudu utandawazi watafanya kila wanaloweza kuwapeleka watoto wao kwenye shule zinazofundisha Kiingereza. |
| 33 | Infanoj de ordinaraj homoj suferos gravan malavantaĝon, kiam venos al ili la tempo eniri en universitaton kaj poste trovi laboron. | Mtoto wa masikini ndiye atakayekuwa mwathirika mkuu utakapokuja wakati wa kujiunga na Chuo Kikuu na hata pale anapoanza kutafuta kazi. |
| 34 | Post dudeko da jaroj, la lando estos severe dividita en klasojn. | Baada ya miongo miwili, nchi [hii] itakuwa na matabaka yaliyo wazi. |
| 35 | Tanzanio bezonas francstilan revolucion je diversaj facetoj. | Tanzania inahitaji mapinduzi kama yale ya Ufaransa katika sura nyingi. |
| 36 | Kontraŭante la politikon, Muddyb Mwanaharakati diris jene en la svahila: | Akipinga sera hiyo, Muddyb Mwanaharakati alisema yafuatayo kwa Kiswahili: |
| 37 | Oliver Stegen, ne ridu tion. | Oliver Stegen usichekelee. |
| 38 | Ili nur politikigis la temon. | Wametia siasa ndani yake. |
| 39 | Iliaj infanoj lernas en internacia lernejo [kie la instrulingvo estas la angla]. | Watoto zao wanasoma international schools [shule za Kimataifa]. |
| 40 | Ni, malriĉuloj, daŭre lernos tute samsituacie en la “sankta subĉiela lernejo” kaj ni daŭre nur parolas anglaĉe “ya, ya, yes no yes no” [“jes, jes, jes ne jes ne”], dum iliaj infanoj elbuŝigas sencohavajn vortojn. | Sisi akina kajamba nani tutasoma zilezile S.t vichochoroni ili tubaki na Kiingereza chetu cha ya, ya, yes no yes no. Wakati watoto wao wanamwaga ngeli ya maana. |
| 41 | Ĉi tiu paŝo ne kontentigas min. Ankoraŭ restas ĉe ni multaj problemoj, Oliver. | Sijaifurahia hatua hii. |
| 42 | Eĉ publikaj anoncoj kaj registaraj informoj en multaj lokoj ankoraŭ estas en la angla. | Kwetu bado sana Oliver hata matangazo na sehemu nyingi ya masuala ya serikali yapo Kiingereza. |
| 43 | Josephat Rugemalira rimarkigis, ke la nova politiko ne estas tiel radikala, kiel homoj kredas: | Josephat Rugemalira alibaini kwamba sera mpya haina mabadiliko makubwa kinyume na watu wanavyofikiri: |
| 44 | Vi bezonas atente legi, kion diras la politiko: ĝi diras, ke la svahila estos uzata je ĉiuj niveloj, kaj ANKAŬ diras, ke la angla estos uzata je ĉiuj niveloj (ĉi tio signifas, inkluzive de elementlerneja nivelo). | Unahitaji kusoma kwa makini sera inavyosema: Inasema Kiswahili kitafundishwa katika ngazi zote na PIA inasema Kiingereza kitaendelea kutumika katika ngazi zote (maana yake ni pamoja na shule ya msingi). |
| 45 | Do, laŭ mia kompreno, unusola NOVA afero ebligita de la proklamo estas, ke nun eblas por kelkaj homoj establi svahillingvajn mezlernejojn, kaj ke nun estas oficiale, ke lokaj registaraj instancoj povas konverti jam ekzistantajn elementlernejojn en anglalingvajn mezlernejojn. | Kwa hiyo tafsiri yangu ni kwamba jambo pekee jipya linalowezekana kupitia kauli kama hizi ni kuwepo kwa uwezekano kwamba sasa baadhi ya watu wanaweza kuanzisha Shule za Sekondari zinazofundisha kwa Kiswahili, na kwamba sasa ni rasmi mamlaka za serikali za mitaa zinaweza kugeuza shule za msingi zilizopo kuwa za Kiingereza. |
| 46 | Kontraŭ la sama artikolo afiŝita en Trending Kenya [Moda Kenjo], Margaret Njeru klarigis, ke la nova sistemo ne forpelos fremdajn aŭ duajn lingvojn, sed enmetos ilin en la ĝustan lokon en la lernoprocedo: | Akijibu makala hiyo hiyo iliyochapishwa kwenye mtandao wa Trending Kenya, Margaret Njeru alieleza kwamba mfumo huo mpya wa elimu haipigi teke lugha za kigeni bali kuziweka katika nafasi sahihi katika mafunzo: |
| 47 | Vere, brava kaj ĝustadirekta sistemo. | Kwa hakika, hatua hii ni ya kijasiri na ni mwelekeo sahihi. |
| 48 | La esenco de edukado estas disvolvado, kaj la disvolvado povas okazi nur per lingvo, kiun la popolo komprenas. | Elimu ni maendeleo, na maendeleo yanaweza kuja tu kupitia lugha inayoeleweka vizuri kwa watu. |
| 49 | En la tuta mondo, neniu el la tiel nomataj evoluintaj ekonomioj funkcias en fremdaj lingvoj, kaj la uzado de ekskoloniaj lingvoj en multaj afrikaj landoj klare kontribuis al marĝenigo de la plejmulto en la procedo de disvolvado. | Duniani kote, hakuna nchi zinazosemekana kuwa zimeendelea zinazotumia lugha za kigeni. Matumizi ya lugha za wakoloni waliotawala nchi nyingi za Afrika yamechangia kubaguliwa kwa wananchi wengi katika mchakato wa maendeleo. |
| 50 | Se ni bezonas difini “nian” vojon de disvolvado, tiam la elekto de lingvo devas iri manenmane kun ĝi. | Kama tunapaswa kutafsiri njia ya maendeleo ‘yetu', basi uchaguzi wa lugha lazima uende sambamba na njia hiyo. |
| 51 | Kaj ĉi tio neniel signifas forpeli fremdajn (aŭ duajn) lingvojn, sed enmeti ilin en la ĝustan lokon en la lernoprocedo. | Na hii haimaanishi kwa vyovyote kuzipiga teke lugha za kigeni (au zile tunzojifunza ukubwani), badala yake ni kuziweka katika nafasi inayozifaa katika ufundishaji na ujifunzaji. |
| 52 | Kwame Aboagye diris, ke estas tempo, ke afrikanoj parolu siajn lingvojn: | Kwame Aboagye alisema ni wakati sasa wa-Afrika watumie lugha zao wenyewe: |
| 53 | Estas tempo, ke niaj afrikaj landoj parolu niajn proprajn dialektojn kiel la tvia, la joruba, la svahila kaj la mandinga. | Wakati umewadia nchi zetu za ki-Afrika ziongee lugha zetu wenyewe kama vile ki-Twi, ki-Yoruba, ki-Swahili na ki-Mandingo. |
| 54 | La angla ne estis nia origina lingvo kaj ni bezonas vekiĝi kaj fiere reiri al niaj principoj. | Kiingereza hakikuwa lugha yetu ya asili na tunahitaji kuamka na kurejea misingi yetu wenyewe kwa fahari. |
| 55 | Chirstina Higgins diris, ke la ŝanĝo estas monumenta, sed ĝi enhavas sufiĉe grandajn defiojn: | Mabadiliko hayo ni ya kihistoria lakini yanakuja na changamoto kadhaa, kama alivyobainisha Christina Higgins: |
| 56 | Ja kia bona novaĵo! | Habari njema kabisa. |
| 57 | Nun la demando estos kiel transiri al la svahila, koncerne al instrumaterialoj, ekzamenoj kaj tiel plu. | Sasa jaribio kubwa litakuwa namna ya kutafsiri kwa Kiswahili vitabu, mitihani na zaidi. |
| 58 | Malgraŭ la defioj, ĉi tiu ŝanĝo estas vere monumenta. | Pamoja na changamoto zake, mabadiliko haya ni ya kihistoria. |