# | fil | mkd |
---|
1 | Pilipinas: Pag-alalay sa Kababaihan sa Pagdadalantao at Pagiging Ina | Филипини: Поддршка на жените за време на бременоста и мајчинството |
2 | Ang mga karapatang-pantao ba na para sa pagiging ina ay para lamang sa mga may asawa? | Дали човековите права поврзани со мајчинството се однесуваат само на жените во брак? |
3 | Nagiging usap-usapan ngayon sa mga blogs ng mga Pilipino ang isang bagong batas para sa karapatan ng mga nagdadalantaong kababaihan na makapag-aral at makapaghanap-buhay. | Мажи и жени од Филипините пишуваат на своите блогови за новиот закон кој се однесува на правото на бремените жени да работат и да учат. |
4 | Isang makabuluhang batas sa karapatan ng mga kababaihan ang naipasa matapos ang pitong taon nang pagtatalo. | Во Филипините неодамна беше донесен историски закон кој беше тема на дебати цели седум години. |
5 | Ito ay binansagang Batas Republika 9710, na kilala rin sa tawag na Dakilang Kasulatan ng Kasunduan para sa Kababaihan. | Станува збор за републиканскиот акт 9710, познат како Голема повелба за жените. |
6 | Nakasaad sa batas na ito na ang karapatan ng mga kababaihan ay karapatang pantao, na ang kanilang mga karapatan ay nararapat na igalang sa tahanan, sa trabaho at maging sa paaralan, at tinatalakay rin dito ang mga paksa tungkol sa planadong pag-aanak sa kalaunan, pagdadalantao, at ang mga karapatang kaakibat nito. | Законот пропишува дека правата на жените се човекови права кои треба да се почитуваат во нивните домови, на работното место или на училиште. Понатаму, законот ги опфаќа и темите на планирање на фамилија, бременост и правата на трудните жени. |
7 | Isa sa mga pinakapinag-uusapang paksa sa Dakilang Kasulatan ng Kasunduan para sa Kababaihan ay ang karapatan ng mga dalagang ina na mapanatili ang kanilang mga hanapbuhay, at sa pagpapatuloy ng kanilang pag-aaral. | Една од најдебатираните точки на големата повелба е првото на немажените бремени жени да ја задржат својата работа или да продолжат да одат на училиште. |
8 | Ito ang tinuran sa sumusunod na talata: | Еве дел од текстот на законот: |
9 | Ang pagpapaalis at hindi pagtanggap sa mga kababaihan dahil sa pagdadalantao sa labas ng kasal ay labag sa batas. | Истерување без можност за повторно примање на жените, мотивирано од бременост надвор од брак е незаконско. |
10 | Walang paaralan, maging elementarya o sekondarya, ang maaring tumanggi na magpapasok sa mga babaeng mag-aaral para lamang sa dahilan na nagdalantao sila sa labas ng kasal at habang sila ay nag-aaral. | Ниедно основно или средно училиште не смее да одбие ученичка само затоа што останала бремена надвор од брак за време на нејзиното школување. |
11 | Malinaw na isinasaad ng Dakilang Kasulatan ng Kasunduan na labag sa batas ang pagpapaalis sa mga nagdadalantao kahit hindi pa sila kasal, ngunit pilit na itinutulak ng Catholic Bishop's Conference of the Philippines (CBCP) na maialis sa sakop ng batas na ito ang mga kababaihang nag-aaral o naghahanap-buhay sa mga paaralang Katoliko. Naniniwala sila na mayroon silang karapatan na mapaalis ang mga babaeng nagdadalantao ngunit hindi kasal, dahil naniniwala silang ito'y labag sa mga aral ng Simbahang Katoliko. | Во големата повелба јасно пишува дека е незаконски да се отпушти трудна жена дури и ако таа е немажена, но Конференцијата на католички свештеници во Филипините инсистира жените коишто работат или учат во католички училишта да не бидат опфатени со овој закон: Тие сметаат дека треба да го имаат правото да истеруваат немажени бремени жени бидејќи тоа е против религиозното морално учење на Католичката црква. |
12 | Upang mas maunawaan pa ang tungkol sa Dakilang Kasulatan ng Kasunduan, naririto ang isang video mula sa Pambansang Komisyon sa Papel ng Kababaihang Pilipino kung saan kanilang ipinaliwanag ang dahilan kung bakit mahalaga ang Dakilang Kasulatan ng Kasunduan at ang mga nilalaman nito: | За да дознаете нешто повеќе за големата повелба еве еден краток филм од Националната комисија за улогата на жените во Филипините каде што се објаснува зошто големата повелба и нејзините одредби се од толку голема важност: |
13 | Mga Tugon sa Simbahang Katoliko | Реакциите на католичката црква |
14 | Kinalaban ni Lindy Lois Gamolo, isang Pilipinong blogger, ang katayuan ng Simbahang Katoliko. | Еден филипински блогер, Линди Луис Гамоло, го критикува ставот на католичката црква. |
15 | Hindi lamang nila sinubukang ipagwalang-bahala ang Dakilang Kasulatan ng Kasunduan sa pamamagitan ng pagtititiwalag at pagtangging mabigyan ng sakramento ng komunyon ang mga mambabatas na umaayon sa nasabing batas; ngayong naipasa na ito ipinipilit nila na hindi nila susuportahan ang mga kakandidato na aayon sa nasabing batas dahil hindi nailagay sa batas na aalisin sa sakop nito ang mga paaralang Katoliko. | Не само што се обидоа да го бојкотираат законот заканувајќи се дека ќе ги исклучат од црквата и дека ќе одбијат причесна на политичарите кои гласале за законот, туку сега, откако тој беше прифатен, тие постојано повторуваат дека нема да ги поддржат кандидатите кои гласале за големата повелба, затоа што таа не го содржи дополнението коешто тие сакаат да го приклучат кон текстот според кое католичките училишта не се обврзани да го почитуваат законот. |
16 | Hiniling niya na huwag magpadala ang mga mambabatas sa mga pananakot na ito dahil: | Линди Луис Гамоло бара од политичарите да не попуштат на тоа што таа го нарекува уценување: |
17 | Ipaalala natin sa kanila [sa mga mambabatas] na sila ay kinakailangang mamalaging nananagutan sa nakapangyayaring sambayanang Pilipino at hindi sa Simbahang Katoliko at sa mga obispo nito. | Треба да ги потсетиме дека тие (политичарите) имаат одговорност пред независниот филипински народ, а не пред католичката црква и не пред нејзините бискупи. |
18 | Gayunpaman, may mga bloggers na nauunawaan kung bakit ganito ang tayo ng Simbahan tungkol sa batas. | Сепак, некои ја разбираат католичката црква и нејзиниот став кон ова прашање. |
19 | Isang halimbawa nito ay ang nag-komento sa blog ng The Feed, kung saan isinulat ni olive: | Таков е случајот со еден од коментарите оставен за еден напис на блогот The Feed. Таму olive има напишано: |
20 | Naniniwala ako na kapag nagdadalantao ka habang nag-aaral pa lamang sa isang paaralang Katoliko ay dapat kang paalisin. | Мислам дека девојка што ќе остане бремена за време на нејзиното школување во средно католичко училиште треба да биде избркана. Зошто? |
21 | Hindi ito isang magandang halimbawa sa nakararami. | Таа не треба да биде репер за преостанатите девојчиња. |
22 | Isipin mo, tinuturuan nila tayo na makipagtalik lamang kapag kasal na, pagkatapos isa sa mga tinuturuan nila ay may dalang sanggol sa kaniyang tiyan!?!?! | Замислете да учите дека првиот сексуален однос треба да ви биде по бракот додека некој наоколу да се шета со бебе во стомакот!?!?! |
23 | Parang “etong sayo!” | Тоа е како таа да се потсмева на учењето. |
24 | Sa katunayan, hindi lahat ng paaralang Katoliko ay sang-ayon sa panukalang huwag silang magpasakop sa batas. | Всушност, не сите католички училишта се согласуваат со тоа да бидат поштедени од законот. |
25 | Ayon kay Rachel C. | Според Рејчел Ц. |
26 | Barawid, na sumusulat sa Manila Bulletin Publishing Corporation, may mga paaralan na naniniwalang ang pagtanggi ng edukasyon sa mga nagdadalantao na hindi kasal ang magdudulot lamang ng hindi maganda kaysa mabuti, at kanyang binanggit kung ano ang sinabi ng Dekano ng Ugnayang Pangmag-aaral ng isa sa mga paaralan na ito na nagpapaliwanag bakit hindi nila paaalisin ang mga mag-aaral: | Баравид, новинарка во Mania Bulletin Publishing Corporation (издавачка куќа во Манила), во некои школи се верува дека недозволувањето на бремените немажени жени да учат би имало повеќе лоши последици од добри. Таа го цитира одговорниот на студентски прашања во едно училиште кој објаснува зошто не бркаат ученици: |
27 | “Kapag pinaalis mo ang estudyante dahil hindi siya kasal, dobleng kamalasan ito para sa kanila. | Ако избркате немажени ученички, ќе им нанесете само уште еден удар. |
28 | Ngayong magiging mga ina na sila sa murang edad, ipinagkait mo na agad sa kanila ang pagkakataon nilang makakuha ng kaantasan sa kolehiyo at sa kalaunan, pagkakaroon ng hanapbuhay na panggagalingan ng kanilang ipapakain sa magiging anak nila. | Сега, кога тие ќе станат мајки за многу кратко време, вие им ја одземате шансата да добијат диплома за завршено средно образование со која ќе можат полесно да влезат во професионалниот свет и да ги нахранат своите деца. |
29 | Ngayon hindi lang pagiging isang dalagang ina ang kanilang kakaharapin na pagsubok, kung hindi pati na rin ang kahirapan sa paghahanap ng magandang hanapbuhay at hindi na sila makakapagbigay pa ng kahit na ano para sa kanilang anak”, paliwanag niya. | Така, тие не само што треба да се соочат со фактот дека ќе бидат самохрани мајки, туку и со фактот дека можеби нема да најдат добра работа затоа што немаат диплома за завршено средно училиште и нема да можат да им обезбедат пристоен живот на своите деца, објаснува таа. |
30 | Pagsasaligal ng Diskriminasyon laban sa Kababaihang Nagdadalantao? | Легализирање на дискриминацијата на бремените жени? |
31 | Tinatalakay din ng mga Pilipinong bloggers ang usapin kung tama nga ba na itanggi ng Simbahang Katoliko, ayon sa kanilang mga aral, sa mga dalagang ina ang karapatang pantao, gaya ng pagpapanatili ng hanapbuhay o pagtamasa ng edukasyon, ngunit hindi man lang binabanggit ang mga hindi kasal na ama ng bata. | Блогери од Филипините разговараат за тоа колку е фер католичката црква, која врз основа на своето религиозно учење се обидува да ги скрати човековите права, како што е правото за задржување на работа или за образование на немажените бремени жени, без да споменува ништо за неженетите татковци. |
32 | Tila lumalabas na isa itong diskriminasyon laban sa mga kababaihan na nilalayong itama ng Dakilang Kasulatan ng Kasunduan. | Изгледа како ова да е баш оној вид на дискриминација против жените што треба да биде променет со големата повелба. |
33 | Sinasabi ni Bong C. | Бонг Ц. |
34 | Austero na ang panukala ng Simbahang Katoliko ay purong diskriminasyon laban sa mga kababaihan, at labag sa mismong aral nila na nagsasabing ang dapat pinarurusahan ay ang kasalanan at hindi ang nagkasala: | Остеро инсистира на фактот дека предлогот за амандман од католичката црква е обична дискриминација на жените и не е во согласност со учењето на католичката црква за казнување на гревот, а не на грешникот: |
35 | Pinaparusahan ang kababaihan dahil sa kanilang pagiging babae; at ito ay dahil sa kanilang tungkulin na magdala ng buhay sa kanilang mga sinapupunan. | Амандманот ги казнува жените затоа што се жени; затоа што ним им била зададена општествената одговорност за носење на живот на овој свет. |
36 | Hindi pinarurusahan ng mga paaralang Katoliko ang mga lalaking guro na nakabuntis sa kanilang mga nobya, kung saan responsable rin sila sa pagdadalantao ng dalaga. | Католичките школи не ги казнуваат и бркаат професорите што ги оставаат своите девојки трудни, а тие се исто толку виновни за бременоста. |
37 | Sa I am Nobe na blog, kung saan ang may-akda ay nagpapanggap bilang isang bahagi ng usapin sa bawat post, ay nagpapanggap bilang isang dalagang ina. | На блогот I am Nobe, каде што авторот менува улоги за да искористи хумор во секој напис, стигна редот и на немажената мајка: |
38 | Ngayon sinasabi mo sa akin na hindi ako pwedeng pumasok sa paaralan? | Сега велиш дека не можат да одам на училиште? |
39 | O di kaya'y makapagtrabaho man lang? | Ни на работа? (несигурна) |
40 | Hindi ko ginawa mag-isa itong batang ito no! Kung gusto talaga ninyong gawin sa akin ito, dapat idamay na rin ninyo yung mga binatang ama. | Не останав бремена преку асексуална репродукција! Ако навистина ми го правиш ова, дај казни ги и тие неженети татковци! |
41 | At utang na loob, huwag ninyong gamitin ang ngalan ng Diyos! | И престани да го навредуваш Бог! (не се должи само на хормоните) |
42 | Ipinaliwanag ni Joyce Talag, na isa ring dalagang ina, kung bakit hindi makakabuti sa mga dalagang ina kahit parusahan pa ng Simbahang Katoliko ang mga binatang ama. | Џојс Талаг, која самата е самохрана мајка и блогер, дава аргументи кои покажуваат зошто, дури и ако католичката црква ги казни и татковците, нема да се подобри ситуацијата на мајките. |
43 | Dahil lahat ng mga nag-iisang magulang ay ina, ang pagtanggi sa kanila na magkaroon ng pagkakataong makapagtrabaho o makapag-aral habang nagdadalantao ay nangangahulugan lamang na hindi sila makakapagbigay ng kahit na ano para sa kanila at sa kanilang magiging anak: | Со оглед на тоа што поголемиот број на самохрани родители се жени, ако им ги одземеме правата за работа или школување додека се трудни, тие финансиски нема да можат да се грижат за своите деца: |
44 | Ang pinag-uusapan dito ay ang nag-iisang magulang. | Еве еден добар пример од оваа дебата : самохраниот родител. |
45 | Ang pagiging isang magulang ay nangangahulugan na dapat mong ibigay ang mga pangangailangan ng bata. | Да се биде самохран родител значи дека сте задолжени да ги исполните прехранбените и економските потреби на вашето дете. |
46 | Kaya mas naaapektuhan ang mga dalagang ina ay dahil halos lahat ng mga nag-iisang magulang ay dalagang ina. | Мажите имаат предност во овој случај затоа што најголемиот дел на самохрани родители е составен од жени. |
47 | (Tanging ang US Single Parent Statistics ang nakita ko sa Internet. | (На интернет се наоѓаат само статстики за самохрани родители во САД. |
48 | Sinasabi nito na “noong 2006, 5 mula sa 6 na nag-iisang magulang ay mga ina”. | Според нив „во 2006 година, 5 од 6 старатели биле мајки“. |
49 | Hindi naiiba ang Pilipinas dito.) | Претпоставуваме дека иста е ситуацијата и во Филипините.) |
50 | | Еден блогер од Филипините кој пишува за правни прашања, Јун Баутиста, истакнува дека католичката црква најверојатно нема да ги вклучи неженетите татковци во дискусијата, со оглед на тоа што најголем дел од законите кои досега биле разгледувани се однесувале на жените. |
51 | Sinasabi ni Jun Bautista na isang blogger tungkol sa mga batas sa Pilipinas na malabong idamay ng Simbahang Katoliko ang mga binatang ama sa usaping ito, gayong ang batas na pinag-uusapan ay tungkol sa mga kababaihan. | Ова значи дека овој исклучокот ќе биде единствен од овој вид, затоа што тој претставува исклучување од образованието или работата само на немажените трудни жени, што е пак против нивните човекови права и ги доведува нивните животи во опасност. |
52 | May ibang nagsasabi na malalagay sa panganib ang buhay ng mga dalagang ina dahil sa panukalang ito ng Simbahang Katoliko. Kung sakaling maisakatuparan ito, maging dahilan kaya ito ng mga dalagang ina na kitilin na lamang ang buhay ng sanggol sa kanilang sinapupunan? | Некои велат дури и дека ќе има последици врз моралот на овие девојки: ако католичките училишта ги бркаат ученичките кои не се мажени, а останале трудни, дали тие почесто ќе се одлучуваат да абортираат или пак да живеат во сиромаштија? |
53 | Ito ang iniisip ni Janette Loreto-Garin, isang Kinatawan ng Unang Distrito. | Тоа е барем мислењето на Анет Лорето-Гарин, претставничка на првата општина. |
54 | Ano sa palagay mo? | А вие? Што мислите вие? |
55 | May karapatan ba ang isang relihiyon na magpasya kung sino ang kanilang tatanggapin na mag-aaral o empleyado, o labag ba ito sa karapatan ng mga nagdadalantao? | Дали една религиозна институција има право да одлучува кој ќе вработи или ќе прифати како ученик, или пак правата на бремените жени се над овие ограничувања? |
56 | Ang larawang ginamit sa akdang ito ay galing kay Photo Mojo, at ginamit ayon sa Creative Commons attribution license. | Сликата во овој напис е од Photo Mojo и е искористена со дозвола од Криејтив комонс. |