# | fil | pol |
---|
1 | Uganda: Nodding Disease, Hadlang sa Kinabukasan ng mga Kabataan | Uganda: Choroba kiwającej głowy odbiera dzieciom nadzieje na normalne życie |
2 | [Lahat ng link sa akdang ito ay magdadala sa iyo sa mga pahinang nasa wikang Ingles.] | Choroba kiwającej głowy atakuje dzieci pomiędzy pierwszym a dziesiątym rokiem życia, wywołując zarówno upośledzenie umysłowe jak i fizyczne. |
3 | Ang nodding disease ay isang sakit na nakakapinsala sa utak at katawan ng mga batang may edad 1 hanggang 10 taong gulang. | Obecnie występuje na niewielkim obszarze Sudanu Południowego, w Tanzanii oraz w północnej części Ugandy. |
4 | Matatagpuan ang karamdamang ito sa ilang bahagi ng Timog Sudan, Tanzania at hilagang Uganda. | Choroba jest nieuleczalna, gdyż jej przyczyny nie są dotąd znane. |
5 | Sa kasalukuyan walang gamot ang naturang karamdaman at hindi pa rin malaman ang pinanggalingan nito. | Niedawno jej objawy zaobserwowano również u kilku osób w podeszłym wieku. |
6 | Kamakailan may ilang matatanda na rin ang nagpapakita ng mga sintomas nito. | Obszary występowania choroby położone są głownie w północnej części kraju. |
7 | Ang mga apektadong lugar ay matatagpuan sa may bandang hilaga ng bansang Uganda. Isang malaking balakid sa pagiging produktibo ang nasabing karamdaman para sa mga kabataan, dahil hindi magawang humawak ng kutsilyo ng mga kababaihan para makapagluto, at hindi naman makahawak ng araro ang mga kalalakihan para makapagtanim. | Schorzenie uniemożliwia produktywne życie, a dotknięte nim dzieci nie potrafią samodzielnie wykonać najprostszych czynności - dziewczęta nie są w stanie chociażby przygotować posiłku przy użyciu noża, a chłopcy posłużyć się motyką podczas sadzenia roślin. |
8 | Halimbawa, ang 18 taong gulang na binata ay mistulang 3 taong gulang na bata, at kinakailangan pa itong akayin upang hindi malamigan ang kanyang katawan. | Pierwsze objawy choroby to ciągłe kiwanie głową oraz niezdolność jedzenia i picia, a w późniejszym stadium zahamowany zostaje zarówno fizyczny jak i umysłowy rozwój dziecka. |
9 | Ang mga maagang senyales at sintomas ng sakit na ito ay ang walang tigil na pagtango ng ulo, at ang kawalang-kakayahang kumain at uminom. | Osiemnastoletni mężczyzna może więc wyglądać jak trzyletni chłopiec, który dla utrzymania wystarczającej temperatury ciała musi być ciągle noszony i obejmowany. |
10 | Sa kinalaunan, mapag-iiwanan ang batang ito sa pangangatawan at sa pag-iisip. Naisipan ng mamamahayag na si Florence Naluyimba, na taga-Uganda, na imbestigahan ang kalagayang ito at ipaalam ito sa nakakarami. | Florence Naluyimba to ugandyjska dziennikarka, która jako pierwsza podjęła działania w celu dojścia do sedna i rozpowszechnienia informacji o problemie. |
11 | Ayon sa kanya, bagamat pinipilit ng pamahalaan na magpaabot ng mga medisina sa mga biktima sa tulong ng 3 pampublikong sentrong pangkalusugan, karamihan sa kanila ay kinakailangang maglakad o magbisikleta upang makarating sa mga klinika. | Naluyimba twierdzi, że rząd stara się udostępnić potrzebne leki w trzech ośrodkach zdrowia, jednak chorzy zmuszeni są pokonywać ogromne odległości, pieszo lub na rowerach, aby się do nich dostać. |
12 | Hindi naman magawa ng mga may sakit na ipagamot ang sarili, at madalas kailangan pa silang buhatin o isakay sa bisikleta na may layong 30 kilometro. | Osoby dotknięte chorobą nie są w stanie same podróżować, są więc noszone na plecach lub wożone na rowerach do szpitali oddalonych nawet o przeszło 30km. |
13 | Madalas nagkakaroon ng pangingisay ang mga biktima at minsan nahuhulog sila sa mga apoy, mga matutulis na bagay o sa mga sapa at ilog, na kanilang ikinamamatay o pinagmumulan ng mga sugat. | Choroba często wywołuje napady konwulsji, podczas których chorzy niejednokrotnie ranią się ostrymi przedmiotami lub też wpadają do ognisk, stawów czy rzek i doznają ciężkich obrażeń lub nawet ponoszą śmierć. |
14 | Maraming bata ang napuputulan ng iba't ibang bahagi ng katawan gaya ng mga daliri dahil sa mga aksidenteng ito. | Wiele dzieci straciło już w takich wypadkach palce, czy inne części ciała. |
15 | May ilang pagkakataon din na nawawalan sila ng lakas para umiyak. | Ofiary często są zbyt słabe by nawet zapłakać. |
16 | Balak ng Center for Disease Control ng Estados Unidos na magsagawa ng aerial spray upang puksain ang mga black flies, na hinihinalang sangkot sa karamdamang ito. | Center for Disease Control (Centrum Zwalczania Chorób) planuje operację spryskiwania z powietrza w celu pozbycia się meszek, będących jedną z głównych domniemanych przyczyn choroby. |
17 | Hindi naman malinaw kung may maitutulong ito. | Nie ma jednak pewności, że to pomoże. |
18 | Nagrereklamo naman ang mga taga-Ugandang nakatira sa mga nayon dahil magmula nang mangolekta ang US ng mga sample noong 2010, wala pa silang natatanggap na impormasyon hanggang sa ngayon kung ano ang sanhi at kung may gamot ba dito. | Mieszkańcy ugandyjskich wiosek wyrażają swoje niezadowolenie z faktu, iż wciąż nie otrzymali wiarygodnych informacji na temat leczenia i przyczyn choroby, mimo że próbki są pobierane i wysyłane do USA od 2010r. |
19 | Narito ang ilang mga larawan at mga bidyo sa YouTube tungkol sa sakit na ito. | Oto przedstawiające chorobę zdjęcia i filmy z portalu YouTube: |
20 | Ang maagang senyales at sintomas ng nodding disease. | Choroba kiwającej głowy w początkowym stadium. |
21 | Litrato mula sa ugandaradionetwork.com | Zdjęcie udostępnione przez ugandaradionetwork.com |
22 | Nagtamo ng sugat ang batang ito matapos mahulog sa baga dahil sa pangingisay Litrato mula sa 256news.com | Dziecko z obrażeniami twarzy po upadku w ogień podczas ataku konwulsji. Zdjęcie udostępnione przez 256news.com |