Sentence alignment for gv-fil-20120409-426.xml (html) - gv-pol-20120501-11752.xml (html)

#filpol
1Mali: Isang Sigalot, Ang Pagdeklara ng Kasarinlan, at Mga Salungat na LayuninMali: Wojna, deklaracja niepodległości, i co dalej?
2Mabilis ang mga pangyayari sa nagaganap na digmaang sibil na winawasak ang buong bayan ng Mali.[Linki w tekście odsyłają do stron w języku francuskim.]
3Noong Biyernes, ika-6 ng Abril, iprinoklama [fr] ang “Kasarinlan ng Azawad” [fr] ng mga rebeldeng Tuareg mula sa pangkat ng MNLA [“Pambansang Kilusan para sa Kalayaan ng Azawad”].Podczas wojny, która rozgrywa się w Mali, wszystko dzieje się bardzo szybko. Tuarescy rebelianci z Narodowego Ruchu Wyzwolenia Azawadu (MNLA) w piątek 6. kwietnia ogłosili “niepodległość Azawadu”.
4Nababalot ang buong rehiyon ng Sahel sa banta ng krisis na ito, kung saan magkasalungat ang mga layunin ng mga pasimuno nito.W tym kryzysie, który swoim zasięgiem może objąć cały region Sahelu, najważniejsi aktorzy deklarują sprzeczne cele.
5Sa isang pahayag na inilathala sa camer.be, iniharap ni Valère MBEG ang mga isyung [fr] bumabalot sa digmaan:W artykule na stronie camer.be, Valère MBEG przedstawia stawki do wywalczenia w tej wojnie:
6Malawak ang bansang Mali na may kabuuang sukat na 1,241,238 km² at populasyon na 15,000,000, ayon sa senso noong 2009.Mali jest dużym krajem o powierzchni 1 241 238 km² i ciągle rosnącej populacji 15 mln osób (według spisu z 2009 roku).
7Sakop ng rehiyong AZAWAD ang dalawang-katlo ng lupain, 10% ng populasyon, at masaganang likas yaman na hindi pa nagagalaw sa kasalukuyan dahil sa kakulangan ng pondo sa pagpapatayo ng transportasyon na dadagdag lang sa gastusin ng kalakal.Region Azawadu zajmuje 2/3 powierzchni kraju, a mieszka tam zaledwie 10% populacji. Występują tam bogate złoża surowców naturalnych, których eksploatację uniemożliwia obecnie brak pieniędzy na rozwój infrastruktury, co zwiększa znacznie koszty wydobycia.
8Ikatlo ang Mali sa pinakamalaking pinagkukunan ng ginto sa Aprika kasunod ng mga bansang Timog Aprika at Ghana - na maaring pang-akit sa mga multinational na mamuhunan sa AZAWAD bilang panibagong South Sudan na may kakaunting populasyon at hitik sa likas na yaman ….Mali jest także trzecim co do wielkości, po RPA i Ghanie, producentem złota, co dodatkowo zwiększa apetyty międzynarodowych korporacji, które chętnie widziałyby w Azawadzie nowy Sudan Południowy - kraj z niewielką populacją, ale bardzo bogatymi złożami surowców naturalnych….
9ang teritoryong inaangkin ng MNLA mula kay @twitafrika sa twitpicTerytorium okupowane przez MNLA, @twitafrika na twitpic
10Ayon naman sa sinulat ni Sabine Cessou [fr] sa Slate afrique tungkol sa sitwasyong militar :O aspekcie militarnym pisze Sabine Cessou na stronie slateafrique.com:
11“Masalimuot ang isyu sa disyerto: ayon sa mga rebeldeng Tuareg, iba ang kanilang mga layunin sa hangarin ng AQIM.Na pustyni sytuacja jest złożona: tuarescy rebelianci z MNLA twierdzą, że ich cele są odmienne od dążeń AQMI (Al-Kaida Islamskiego Maghrebu).
12Hindi Republikang Islamiko ng Azawad ang kanilang ipinaglalaban, kundi ang paglikha ng isang bansang sekular.Nie walczą o powstanie Islamskiej Republiki Azawadu, ale o stworzenie państwa laickiego.
13Sa isang akda mula malijet.com, muling sinuri ni Nouhoum DICKO ang sitwasyon at pinakilala ang mga tauhan [fr] sa gitna ng digmaan:W artykule opublikowanym na stronie malijet.com, Nouhoum DICKO dokonał analizy sytuacji oraz prezentacji uczestników konfliktu:
14Islamistyczny ruch Ansar dine (Obrońcy wiary) jest jedną z wielu zbrojnych grup religijnych dowodzonych przez Iyada Ag Ghaly'ego, stojącego za zajęciem miasta Kidal, skąd pochodzi.
15Isang panibagong Islamikong pangkat, ang Mujao [“Kilusan para sa Pagkakaisa at Jihad sa Kanlurang Aprika”], ang umusbong noong Disyembre 2011.Ghaly, który był głównym przywódcą rebelii Tuaregów w latach 90., uległ jakoby wpływom pakistańskich islamistów.
16Bilang samahang kumalas sa AQIM, ito ay pinapatakbo ng mga aktibista mula sa mga bansang Mali at Mauritania.Ansar dine składa się z młodych ludzi, którzy zradykalizowali się pod wpływem kontaktów z Al-Kaidą Islamskiego Maghrebu (AQMI).
17Inaangkin nila ang pananagutan sa pagdukot sa tatlong Europyanong tagapagkawanggawa na nagsisilbi sa isang Sahrawi refugee camp.Nowa grupa islamistów pojawiła się w grudniu 2011 roku: Ruch na rzecz Jedności Dżihadu w Afryce Zachodniej (MUJAO).
18Inaangkin din nila ang paglahok sa pagsalakay sa bayan ng Gao noong Sabado, ika-31 ng Marso.Ugrupowanie to, będące rzekomo odłamem AQMI, kierowane jest przez aktywistów z Mali i Mauretanii.
19Przyznają się oni do porwania trzech europejskich pracowników organizacji humanitarnych z obozu dla saharyjskich uchodźców oraz do udziału w zajmowaniu miasta Gao.
20Ang mga taong nakaasul sa disyerto, litratong kuha ni Aysha Bibiana Balboa mula sa Flickr (Lisensyang CC-NC-BY)Niebiescy ludzie pustyni, zdjęcie autorstwa Ayshy Bibiany Balboa na Flickr ( Licencja CC-NC-BY)
21Walang sinayang na oras ang mga pinuno ng Ansar Dine sa pagsulong ng kanilang layunin.Przywódcy Ansar Dine nie zwlekali z odkryciem kart.
22Sa katunayan, iniulat sa maliactu.net [fr] ang kaganapang ito:Strona maliactu.net informuje:
23Gabi ng Lunes, ika-2 ng Abril, nang nakipagtagpo ang pinuno ng Ansar Dine, si Iyad Ag Ghaly, kilalang lider ng rebelyong Tuareg noong dekada 90, sa mga imam ng Timbuktu, isang lungsod na may 30,000 kataong naninirahan, kung saan binabalak niyang ipundar ang batas Islam, ayon sa isang opisiyales ng lungsod.Przywódca Ansar Dine, Iyad Ag Ghaly, uczestnik rebelii Tuaregów w latach 90., w poniedziałek wieczorem [2.kwietnia] spotkał się z imamami z Timbuktu, miasta z ok. 30 000 mieszkańców, w którym ma nadzieje zaprowadzić prawo koraniczne (według jednego z funkcjonariuszy aglomeracji).
24Noong Lunes, mabilis ang paglusob ng mga rebeldeng Tuareg sa hilagang Mali, at sinakop ng grupong Ansar Dine at mga kasapi ng Al-Qaeda sa Maghreb (AQIM) ang bayan ng Timbuktu, ang bungad patungong Sahara at 800 kilometro ang layo mula sa hilagang-silangan ng Bamako, ang kabisera.Korzystając z nieoczekiwanego pochodu tuareskich rebeliantów na północy Mali, grupa Ansar Dine oraz komórki AQMI przejęły w poniedziałek kontrolę nad Timbuktu, u wrót Sahary, ok. 800 km na północny wschód od stolicy kraju, Bamako.
25Isang UNESCO World Heritage site ang Timbuktu, isang mahalagang sentro ng kaalaman sa pananampalatayang Islam, isang sinaunang sentro ng kalakalan para sa mga naglalakbay na mangangalakal, at tinaguriang “perlas ng disyerto”.Timbuktu, ważny ośrodek intelektualny islamu i niegdyś bogate miasto handlowe na szlaku karawan, nazywane “perłą pustyni”, jest wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
26Mula naman sa isinulat ni Ibrahima Lissa FAYE na inilathala sa pressafrik.com [fr] na may pamagat na “Mali: Hiwalay na Sinakop ng mga Rebeldeng Tuareg at Ansar Dine ang Timbuktu”:Ibrahima Lissa FAYE, w artykule zatytułowanym «Mali: tuarescy rebelianci i islamiści z Ansar Dine rywalizują o kontrolę nad Timbuktu», pisze na stronie pressafrik.com :
27Mukhang kontrolado na ni Iyad Ag Ghali, lider ng kilusang Ansar Dine, ang siyudad matapos nitong maitaboy noong Linggo, Abril-a-uno, ang mga rebeldeng Tuareg ng MNLA na siyang unang lumusob sa Timbuktu.Wydaje się, że szef grupy Ansar Dine, Iyad Ag Ghali, sprawuje faktyczną kontrolę nad miastem po odparciu tuareskich rebeliantów z MNLA, którzy pierwsi zajęli Timbuktu w niedzielę [1. kwietnia].
28Hindi tulad ng MNLA na ang tanging pakay ay ideklara ang kasarinlan ng hilagang Mali, nais ni Iyad Ag Ghali na ilapat ang batas Sharia ng Islam sa buong bansa at sa Timbuktu, kasama ang ilang pamunuan ng AQIM.Podczas gdy MNLA interesuje się tylko północną częścią Mali, dla której żąda niepodległości, Iyad Ag Ghali pragnie narzucić szariat w całym kraju, a w Timbuktu zasygnalizowano nawet obecność kierownictwa AQMI.
29Nababahala ang mga taga-Mali lalo na sa aspeto ng karapatang pantao.Malijczycy obawiają się katastrofy humanitarnej.
30Napapaulat ang mga insidente ng pagnanakaw at pananamantala sa mga bayang sakop ng rebelde.W wielu miastach pod kontrolą rebeliantów dochodzi do gwałtów i rabunków.
31Według artykułu opublikowanego na stronie afriquinfos.com, podczas nadzwyczajnej sesji zgromadzenia ogólnego w Bamako, Malick Alhousseini, przewodniczący Wspólnoty Obywateli Północnego Mali (Collectif des ressortissants du Nord/Mali, COREN), powiedział:
32Ayon sa isang pahayag mula afriquinfos.com, sinabi ni Malick Alhousseini [fr], pangulo ng COREN [“Tipunan ng mga Naninirahan sa Hilagang Mali”] sa isang espesyal na pagpupulong sa Bamako:To spotkanie odbywa się w “bolesnym momencie naszej historii, gdy nasz kraj jest okupowany, nasza ziemia ojczysta jest w rękach najeźdźców i terrorystów”.
33Sa tingin niya, nahati sa dalawa ang bansang Mali magmula noong Linggo, ika-1 ng Abril, dahil winasak ng mga mananakop at terorista ang mga pamayanan na kanilang linusob: ninakawan ang mga bangko at gusali ng pamahalaan, binaboy ang mga paggamutan, at iba pa.Przypomniał, że od zeszłej niedzieli [1.kwietnia] Mali jest krajem podzielonym na dwie części, a rebelianci i terroryści zdewastowali okupowane miejscowości: m.in. ograbili banki i urzędy oraz zdemolowali ośrodki zdrowia.
34Dahil nakamit na nito ang kanilang layunin, itinigil muna ng MNLA ang paggawa ng karahasan ilang araw bago nito iprinoklama ang kasarinlan.Narodowy Ruch Wyzwolenia Azawadu (MNLA) obwieścił, że jego cele zostały osiągnięte, przerwał działania zbrojne i ogłosił niepodległość.
35Subalit may ilang patunay na magkaiba ang mga layunin ng mga grupong lumahok sa pakikipaglaban: ayon sa atlasinfo.fr (ang konsulado ng Algeria sa Gao, isa sa mga bayang nasasakupan), habang ginagawa ng MNLA ang proklamasyon, dinukot [fr] ng isang tiwaling pangkat ang anim na opisyales ng konsulado at dinala sa isang tagong lokasyon:Dowodem na rozbieżność celów MNLA i innych ugrupowań biorących udział w walkach jest to, że podczas gdy MNLA wygłaszał deklaracje, inny ruch dokonał uprowadzenia algierskiego konsula w Gao (jedno z podbitych miast) oraz sześciu innych urzędników w nieznane miejsce (źródło: atlasinfo.fr):
36Umaga nang mangyari ang pag-atake sa tanggapan ng konsulado.Atak nastąpił tuż przed południem.
37Tinanggal nila ang bandila ng Algeria at pinalitan ng itim na bandilang may nakasulat sa wikang Arabo, na simbolo ng kilusang Salafi.Grupa zbrojna zaatakowała konsulat. Zastąpiła algierską flagę czarną flagą z napisem w języku arabskim, symbolizującą ruch salafitów.
38Bilang pagkondena sa naganap na pagdukot, paninira, at pagpapahirap sa mga sibilyan sa mga bayang nasasakupan, sinabi ng MNLA sa isang opisyal na pahayag [fr] na nilagdaan ni Bakaye Ag Hamed Ahmed, ang Tagapangasiwa ng Komunikasyon, Impormasyon at Pagbabalita, ang sumusunod:MNLA potępił to porwanie oraz wszelkie akty wandalizmu i agresji wymierzone w ludność cywilną wyzwolonych miast. W komunikacie prasowym podpisanym przez Bakaye Ag Hamed Ahmeda, odpowiedzialnego za komunikację, informację i kontakty z mediami, czytamy:
39Hindi kinikilala ng Pambansang Kilusan para sa Kalayaan ng Azawad ang lahat ng organisasyong mafia na kasalukuyang nagsusulputan sa Azawad, na dahilan ng magulo at masalimuot na sitwasyon matapos ang idineklarang kalayaan sa teritoryo.Narodowy Ruch Wyzwolenia Azawadu odcina się od wszystkich bandyckich grup, które w ostatnich dniach pojawiły się w Azawadzie, przyczyniając się do wprowadzenia chaosu po wyzwoleniu terytorium.
40Higit pa sa gusot na ito, magulo ang sitwasyon ng Mali matapos patawan ng matinding parusa ang bansa ng Community of West African States (ECOWAS), African Union, at United Nations, dahil sa kudeta ng militar [en] na nagpatalsik sa Pangulo nitong si Amadou Toumani Touré, at nagsilbing mitsa sa mga kaguluhan sa kasalukuyan.Tę zagmatwaną sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że Mali jest obecnie obłożone sankcjami przez ECOWAS, Unię Afrykańską oraz ONZ, wskutek wojskowego zamachu stanu, który przyczynił się do przyspieszania biegu zdarzeń poprzez obalenie prezydenta Amadou Toumani Touré.
41Maliban sa Mali, ilang katabing bansa ang nadadamay sa banta ng sigalot mula sa rebeldeng Tuareg.Wszystkie kraje sąsiadujące z Mali, częściowo zamieszkane przez Tuaregów, także są zagrożone wybuchem powstania.
42Magkakatulad ang istrukturang demograpiko ng mga bansang ito: nasa hilagang bahagi ang rehiyon ng Sahel kung saan matatagpuan ang mga Tuareg at iba pang lahing bumubuo ng minorya, at karamihan sa kanila ay walang permanenteng tinitirhan, samantalang ang natitirang bahagi ay binubuo ng mga mapayapang komunidad ng mga lahing maitim ang balat.Struktura demograficzna tych państw jest jednakowa: na północy Tuaregowie i inne mniejszości, głównie nomadzi, a w drugiej, bardziej gościnnej części populacje osiadłe. We wszystkich krajach to w tę drugą część, zamieszkaną głównie przez ludność czarnoskórą, najwięcej się inwestuje.
43Ang bahaging iyon ang nakakatanggap ng higit na pamumuhunan, kung kaya't nagsimula ang paniniwalang hindi pantay ang distribusyon ng kapital sa dalawang rehiyon.Powoduje to niezadowolenie mieszkańców północy, którzy uważają, że dystrybucja bogactw nie jest sprawiedliwa.
44Ang kaguluhang ito ay isang malaking banta sa populasyong sibilyan, na pinapalubha ng mga posibleng idudulot ng kilusang Boko Haram [fr], ang pagpasok ng armas mula sa bansang Libya [fr], ang matagal nang suliranin sa kakulangan ng tubig, at ang nagbabadyang panganib ng taggutom.Ta skomplikowana sytuacja jest źródłem wielu zagrożeń dla ludności cywilnej. Dochodzą do tego niebezpieczne działania grupy Boko Haram, obieg broni pochodzącej z arsenału libijskiego, chroniczny brak wody oraz ryzyko głodu.