Sentence alignment for gv-hun-20120127-2352.xml (html) - gv-pol-20120914-15886.xml (html)

#hunpol
1Válság az eurózónában: Közösségi média reakciók 2011-bőlKryzys w strefie Euro: Reakcje mediów obywatelskich w roku 2011
2Ez a poszt az Európa válsága [en] tudósítás sorozatunk része.Ten artykuł jest częścią relacji specjalnych Europa w kryzysie oraz Rok 2011 w Global Voices [en].
3A 2011-es évre az európai adósságválság és annak globális gazdasági hatásai miatt fogunk emlékezni. De azt sem felejtjük majd el, mindez milyen súlyos következményekkel járt a mindennapi életre nézve.Rok 2011 zostanie zapamiętany nie tylko ze względu na europejski kryzys finansowy i jego wpływ na światową gospodarkę, ale także z powodu poważnych konsekwencji, jakie Europejczycy odczuwają każdego dnia.
4A világháborúk utáni gazdaságtörténet korábban példa nélküli válsága 2007-ben kezdődött.Początek kryzysu sięga 2007 i jest to bez wątpienia największa zapaść ekonomiczna w powojennej Europie.
5Európa az 1930-as évek óta most éli legsötétebb napjait.Ostatni raz równie zła sytuacja miała miejsce w latach 30. ubiegłego wieku.
6A téma növekvő fontossága és közösségi médiabeli elterjedtsége miatt az elmúlt hónapokban virágzásnak indult a „gazdasági blogolás” (és twitterezés).Europejska gospodarka staje się coraz istotniejszym tematem publicznej debaty, co przyczyniło się w ostatnich miesiącach, wraz z rozproszeniem mediów społecznościowych, do rozkwitu „ekonomicznego blogowania” (a także tweetowania).
7Olyan vélemények, gondolatok és reakciók tűntek fel a neten, melyek megpróbálják értelmezni, milyen jövő vár az eurózónára [en].W Sieci mnożą się reakcje, opinie i przemyślenia internautów próbujących przewidzieć co czeka strefę euro.
8Az áfaemelések, a fizetés, a nyugdíj és a juttatások csökkenése miatt egyes alapvető áruk nehezebben elérhetővé válnak.W związku z podwyżkami podatku VAT i jednoczesnymi cięciami pensji, emerytur oraz zasiłków, na podstawowe artykuły stać coraz mniejszą liczbę ludności.
9Az Indiában blogoló Deepankar Basu ezt írja a Sanhati indiai gazdasági oldalon [en]:Oto wpis indyjskiego blogera Deepankara Basu [en] na stronie Sanhati, indyjskim serwisie poświęconym gospodarce:
10Ezek a [megszorító] intézkedések visszafogják a kiadásokat és növelik az adókat, hogy csökkenjen az államháztartási deficit.Takie środki [oszczędnościowe] służą redukcji wydatków i podwyższeniu podatków, co z kolei ma na celu zmniejszenie deficytów budżetowych.
11Az állam költéseinek korlátozása és az adónövelés mértéke ebben a pillanatban a lehetséges legrosszabb politikai állásfoglalást tükrözi, a korlátozás csak növeli a keresletet és még mélyebb recesszióba taszítja a gazdaságot.Podjęcie takich kroków jest jednak w tym momencie najgorszym rozwiązaniem, bowiem ogólny popyt spada jeszcze bardziej, na skutek czego recesja pogłębia się.
12Államadósság, bóvli minősítés, tüntetők lepik el az utcátZadłużenie rządzących i „śmieciowe” ratingi: protestujący wychodzą na ulice
13Tüntetők tábora a Nap téren - Madrid, Spanyolország.Protestujący w Puerta del Sol. Madryt, Hiszpania.
14Fotó: Julio Albarrán, CC licenc alapján közzétéve.Zdjęcie autorstwa Julia Albarrána, wykorzystane na licencji Creative Commons.
15A válság, úgy tűnik, három országból indult ki: Írországból, Görögországból és Portugáliából. De gyorsan átterjedt Spanyolországra és Olaszországra is.Z obserwacji wynika, że kryzys narodził się w trzech państwach - Irlandii, Grecji i Portugalii - jednak szybko dotknął również Hiszpanię i Włochy.
16Mivel a nemzetközi hitelminősítők határozzák meg (minősítik) minden nemzet fizetőképességét (azt, hogy képes-e törleszteni államadósságát), úgy tűnt, a minősítők kardja lebegett Európa jövője felett.Międzynarodowe agencje ratingowe oceniały wypłacalność każdego państwa (poprzez tzw. ratingi) i wydawało się, że to w ich rękach spoczywa „czarodziejska różdżka” kontrolująca los strefy euro.
17A hatalom, mellyel államok sorsát befolyásolják, komoly vitát gerjesztett Európa-szerte, sokan megkérdőjelezték az elemzések hitelességét.Tak wysoka pozycja agencji wywołała jednak w całej Europie burzliwą debatę, a wielu zaczęło kwestionować wiarygodność ich analiz.
18Portugáliában például nagy felfordulást és vegyes reakciókat [en] váltott ki az emberekből, amikor a független amerikai pénzügyi intézet, a Moody's „bóvlinak” minősítette a portugál államadósságot.W Portugalii na przykład nastąpiło wielkie poruszenie [en], kiedy niezależna amerykańska firma przeprowadzająca analizy finansowe, Moody, nazwała portugalski dług „śmieciowym”.
19A legnagyobb tüntetések májusban voltak.Kluczowe protesty odbyły się jednak w maju.
20Az egész Spanyolországban kezdődött a 15M [május 15.] mozgalommal, amelyet főként a Democracia Real Ya [es] ifjúsági szervezet koordinált, különösen aktív online jelenléttel és a korrupció, a munkanélküliség és a kétpártrendszert favorizáló politikai struktúra elleni tömegtüntetések szervezésével.Wszystko zaczęło się od hiszpańskiego ruchu 15M, którego koordynacją w głównej mierze zajmowała się tworzona przez ludzi młodych organizacja Democracia Real Ya [es]. Protestujący byli bardzo aktywni w Sieci, a także organizowali masowe demonstracje przeciwko korupcji, bezrobociu oraz układowi sił politycznych, w którym ich zdaniem faworyzowany był system dwupartyjny.
21Az acampadas, amely a madridi Nap téren született [en], gyorsan „megfertőzött” más városokat is [en], köztük Barcelonát, Sevillát és Malagát.Tak zwane acampadas, mające swój początek na Plaza del Sol w Madrycie, szybko „zaraziły” inne hiszpańskie miasta, w tym Barcelonę, Sevillę i Malagę.
22Néhány héten belül hasonló mozgalmak aktivizálódtak más európai országokban [en] és világszerte is, később pedig megjelent az Occupy Wall Street mozgalom.W ciągu kilku tygodni aktywne działanie rozpoczęły także ruchy w innych państwach europejskich [en], a w Stanach Zjednoczonych ruch Occupy Wall Street.
23#campmap (táborok a térképen) a #worldrevolution (világforradalomról) - Több mint 600 tüntetés és tábor alakult szolidaritásból a spanyol tiltakozókkal 2011 májusának végén.Mapa „światowej rewolucji” (#campmap for #worldrevolution) - pod koniec maja 2011 r. liczba demonstracji i obozów protestujących powstałych w akcie solidarności z Hiszpanami przekroczyła 600.
24Néhányan - a fősodratú médiát is beleértve [es] - hamar párhuzamot vontak az úgynevezett spanyol forradalom és az arab tavasz között.Niektórzy obserwatorzy, w tym media mainstreamowe [es], wkrótce dostrzegli podobieństwo między tak zwaną hiszpańską rewolucją a arabską wiosną To tak jakbyśmy byli na Placu Wyzwolenia w Egipcie.
25Mintha a Tahrír téren lennénk Egyiptomban, a tömegfelkelések forgatókönyvét követve, úton Mubarak megbuktatásához.Bieżące wydarzenia przypominają tamtejszy scenariusz, gdzie powstania ludności doprowadziły do obalenia prezydenta Mubaraka.
26Ez más, de lehet valaminek a csírája.Nasz przypadek jest inny, ale może też okaże się zaczątkiem czegoś większego.
27Ki tudja.Kto wie.
28A spanyol mozgalommal való szolidaritás hamarosan megjelent Görögországban is [en], amely az első ország volt az Európai Unióban, ahol megérezték az IMF/EKB megszorításainak hatását. A megszorítások elleni görög tüntetések voltak a legerősebbek.Solidarność z hiszpańskimi protestującymi wkrótce wyraziła Grecja [en], która jako pierwszy kraj Unii Europejskiej dotkliwie odczuła wpływ planów oszczędnościowych wymaganych przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy oraz Europejski Bank Centralny, wprowadzonych w 2010 r. To właśnie w tym kraju protesty przybrały najsilniejszą formę.
29Júniusban békés tüntetéseket rendeztek a Szintagma (Alkotmány) téren, majd amikor a tüntetők körülvették a parlamentet a megszorítási intézkedéscsomagról [en] szóló szavazásra kijelölt napon, a megmozdulás a rendőrség és a tüntetők erőszakos összecsapásába [en] torkollott.Odbywające się w czerwcu demonstracje i zebrania na placu Sindagma miały charakter pokojowy, lecz podczas prób oblężenia Parlamentu w dniu głosowania nad planem budżetowym na lata 2012-15 [en] doszło do brutalnych starć z policją [en].
30A tüntetések Spanyolországban és Görögországban is egész nyáron zajlottak. De csak késő ősszel hoztak fordulatot az európai adósságválság számára a PIIGS országokban, azaz Portugáliában, Írországban, Olaszországban, Görögországban és Spanyolországban meghozott nagyobb reformok és megszorító intézkedések.Lato było czasem dalszych protestów, zwłaszcza w Hiszpanii i Grecji, lecz dopiero późną jesienią zaczął następować przełom europejskiego kryzysu - w krajach PIIGS (Portugalii, Irlandii, Włoszech, Grecji i Hiszpanii) wprowadzono wówczas wiele dużych reform i planów oszczędnościowych.
31„Vér és könnyek”: megszorítás receptre„Krew i łzy”: przepis na oszczędności
32A pénzügyi piac nyomása és az Európai Bizottság javaslatai néhány kormányt arra késztettek, hogy a költségvetési hiányokat megszüntető megszorító intézkedéseket léptessenek életbe.Naciski rynków finansowych i zalecenia ze strony Komisji Europejskiej wymusiły na niektórych państwach przyjęcie planów oszczędnościowych, które miały na celu eliminację deficytów w krajowych budżetach.
33A recept hasonló minden országban: a szociális kiadások, támogatások csökkentése, újabb adók bevezetése, áfaemelés és a válság árát megfizető állampolgárok bérének befagyasztása.Recepta na oszczędności w każdym przypadku miała kilka cech wspólnych: cięcia wydatków społecznych (w tym na usługi społeczne), dodatkowe podatki, podwyżki VAT-u i niższe pensje, co oznaczało, że koszty kryzysu musieli ponieść obywatele.
34Spanyolországban a gazdasági fellendülés tervéről folytatott intenzív társadalmi vita 2011 szeptemberében újabb tüntetéshez vezetett, amikor a #reformazo-t (#nagyreform) bejelentették.W Hiszpanii plan odnowy gospodarczej wywołał burzliwą debatę, a po ogłoszeniu we wrześniu tzw. #reformazo (#wielkiejreformy) doszło do kolejnych protestów.
35Spanyolország, majd Olaszország is úgy döntött, változtatásokat eszközöl alkotmányán, hogy korlátozza az állami kiadásokat (költségvetési stabilitás).Rząd Hiszpanii, a później także i Włoch, postanowił wprowadzić zmiany konstytucyjne mające na celu ograniczenie wydatków publicznych (osiągnięcie stabilności budżetowej).
36Spanyolországban országszerte tüntetéseket rendeztek [en] a Nap téri csoportok [es] és a 15M mozgalom azon intézkedés ellen, amelyet a Valódi demokráciát most! gazdasági puccsnak [es] nevezett.Skutkiem tej decyzji były obejmujące cały kraj protesty [en] zorganizowane przez zgromadzonych na Puerta del Sol [en] oraz cały ruch 15M przeciwko temu, co Democracia Real Ya nazwała finansowym zamachem stanu [es].
37A futó szobra tüntetőnek öltöztetve.Rzeźba biegacza przebrana za jednego z protestujących.
38A fotót az Athens indignants' multimédia csapatának engedélyével közöljük, CC BY-NC-ND 3.0 licenc alapján.Zdjęcie dzięki uprzejmości ateńskiego zespołu multimedialnego, udostępnione na licencji CC BY-NC-ND 3.0
39Görögországban októberben korábban példa nélküli tüntetés [en] tört ki az Ohi napi (a „nemet mondás napja”) felvonuláson, mert a görög állampolgárok dühösek voltak [en] a könyörtelen és hatékonytalan megszorítási intézkedések miatt [en], amelyek végül a bankok és az európai politikusok megegyezésére veszteségleírásban (haircut) tetőztek.Bezprecedensowy protest [en] odbył się w październiku, w Grecji, podczas parady z okazji dnia Ohi (dnia „Nie”) [en] i stanowił wyraz wściekłości Greków [en] z powodu rygorystycznych, a jednocześnie nieskutecznych planów oszczędnościowych [en]. Czara goryczy przelała się, gdy europejscy politycy wynegocjowali z bankami wysokość stopy rezerw obowiązkowych, co w oczach wielu obywateli oznaczało początek nowej „okupacji” Grecji.
40Sokan attól félnek, ez az ország új külföldi „megszállásának” kezdete.
41A megszorítási forgatókönyv hatása különösen súlyosan érintette Görögországot, ahol nőtt az öngyilkosságok és a bűncselekmények száma, és ahol a szociális és egészségügyi ellátás egyre drágább.Walka z deficytem budżetowym ma dla Grecji szczególnie poważne konsekwencje - rośnie wskaźnik samobójstw oraz przestępczości, a ponadto drożeje pomoc społeczna i usługi zdrowotne.
42Jelentések szerint magas összegű (az ezer eurót, kb. 295 ezer Ft-ot is elérheti) a közkórházakban a szülés ára, és ez csak egy példa arra, milyen kedvezőtlen társadalmi hatásai vannak a mostani válságnak.Wysoki koszt porodu w państwowych szpitalach [en], czasem przekraczający podobno 1000 euro, to tylko jeden z przykładów pogarszającej się w skutek kryzysu sytuacji społecznej.
43De az ingatlanlufi, a pénzügyi válság és a magas munkanélküliségi ráta robbanékony koktéljának áldozatairól is szólhatna a krónika.Odnotowano jednak także przypadki ofiar bańki mieszkaniowej połączonej z kryzysem na rynkach finansowym i wysokim bezrobociem.
44Több ezer család került utcára.W rezultacie tysiące rodzin pozostają teraz bez dachu nad głową.
45Spanyolországban óriási kampányt indítottak [en] az ingatlanspekuláció és a kilakoltatás ellen, miközben a kilakoltatott családokat kihasználatlan épületekbe kezdték telepíteni.W Hiszpanii na rzecz walki ze spekulacjami mieszkaniowymi ruszyła duża kampania [en]. Organizatorzy chcą położyć kres eksmisjom i pomóc rodzinom przenieść się do nieużywanych budynków.
46Az utcán és a neten mozgosítanakMobilizacja na ulicach i w Internecie
47A gazdasági ügyek és azok európai országokra gyakorolt hatásai mellett a demokratikus részvétel és az állampolgári jogok is beköltöztek a közbeszédbe.Oprócz problemów ekonomicznych i ich znaczenia dla mieszkańców Europy, jednym z głównych tematów publicznej debaty jest udział obywateli w demokratycznym tworzeniu swojego państwa oraz ich prawa.
48Az, hogy a megszorítások elleni tüntetéseken és demonstrációkon tömegesen vettek részt az emberek - online és az utcákon is -, új jelenségnek számított az európai politikai színtéren.Liczne przystąpienie do protestów i demonstracji - zarówno tych w Sieci jak i na ulicach - przeciwko planom oszczędnościowym było nowym zjawiskiem na europejskiej scenie politycznej.
49Sokan, például Portugáliában is [en] rámutattak, hogy létezik alternatíva az Európai Bizottság, az IMF és az Európai Központi Bank felülről kiadott utasításai helyett: Izland direkt demokrácia [en] gyakorlata lehetne a követendő modell.Wiele państw, na przykład Portugalia [en], zauważyło alternatywę dla narzucanych odgórnie schematów przez KE, MFW i EBC - wzorem do naśladowania stała się islandzka demokracja bezpośrednia.
50Mivel Izland visszautasította a nemzetközi segélyt, sokan úgy vélték, lenne más megoldás a mostani válságra a hitelezők kifizetésére szolgáló, tíz éven át tartó komoly költségvetési megszorítások helyett.Islandia nie zgodziła się na międzynarodowe dofinansowanie, co wywołało wiele opinii mówiących o tym, iż może istnieć inne rozwiązanie kryzysu niż dziesięć lat restrykcyjnego budżetu w celu spłaty obligacji.
51De egy másik probléma is felbukkant az utóbbi hónapokban három, kormányát döntően átalakító európai ország miatt.W ostatnich miesiącach miały też miejsce istotne zmiany na stanowiskach rządowych w trzech państwach europejskich.
52Míg Spanyolországban [en] a változás az előrehozott választások eredménye volt, a görög és olasz miniszterelnököt az államfő jelölte ki a választók jóváhagyása nélkül.W Hiszpanii [en] doszło wprawdzie do nich za sprawą przedterminowych wyborów, jednak w przypadku Grecji i Włoch nowi premierzy objęli urzędy bez aprobaty obywateli.
53Silvio Berlusconi lemondása [en] Olaszországban különösen fontos volt nem csak az ország számára, hanem az egész Európai Uniónak, hiszen meg kellett nyugtatni a pénzügyi piacot, hogy az államadósság kamatait ellenőrzés alatt tudják tartani.Rezygnacja włoskiego premiera Silvio Berlusconiego [en] była wydarzeniem szczególnie istotnym nie tylko dla samych Włoch, ale dla całej Unii Europejskiej - Włochy musiały wprowadzić spokój na rynkach finansowych, by utrzymać pod kontrolą wzrost odsetek od krajowego długu.
54„Berlusconi búcsúbulija” után nem sokkal az olasz és az európai közösségnek is szembe kellett néznie a szomorú valósággal, amellyel együtt kell élniük.Kiedy świętowanie rezygnacji Berlusconiego dobiegło końca, Włosi, a także inni Europejczycy borykający się z długami, musieli wkrótce zmierzyć się z ponurą rzeczywistością kryzysu, w jakiej przyszło im żyć.
55Ahogy nőnek Európa pénzügyi problémái, a megszorítás átveszi az uralmat, a válság mélyül és a közgazdászok (talán minden korábbinál súlyosabb) recessziót jósolnak, 2011-re úgy emlékezhetünk vissza mint az európai gazdaságtörténet „elveszett évére”.Sytuacja finansowa Europy jest w coraz bardziej opłakanym stanie, a priorytet w czasie pogłębiającego się kryzysu stanowią oszczędności. Ekonomiści przewidują (bezprecedensową) recesję - rok 2011 może więc zostać zapamiętany w historii europejskiej gospodarki jako „rok stracony”.
56Ez a poszt az Európa válsága [en] tudósítás sorozatunk része.