# | hun | pol |
---|
1 | Válság az eurózónában: Közösségi média reakciók 2011-ből | Kryzys w strefie Euro: Reakcje mediów obywatelskich w roku 2011 |
2 | Ez a poszt az Európa válsága [en] tudósítás sorozatunk része. | Ten artykuł jest częścią relacji specjalnych Europa w kryzysie oraz Rok 2011 w Global Voices [en]. |
3 | A 2011-es évre az európai adósságválság és annak globális gazdasági hatásai miatt fogunk emlékezni. De azt sem felejtjük majd el, mindez milyen súlyos következményekkel járt a mindennapi életre nézve. | Rok 2011 zostanie zapamiętany nie tylko ze względu na europejski kryzys finansowy i jego wpływ na światową gospodarkę, ale także z powodu poważnych konsekwencji, jakie Europejczycy odczuwają każdego dnia. |
4 | A világháborúk utáni gazdaságtörténet korábban példa nélküli válsága 2007-ben kezdődött. | Początek kryzysu sięga 2007 i jest to bez wątpienia największa zapaść ekonomiczna w powojennej Europie. |
5 | Európa az 1930-as évek óta most éli legsötétebb napjait. | Ostatni raz równie zła sytuacja miała miejsce w latach 30. ubiegłego wieku. |
6 | A téma növekvő fontossága és közösségi médiabeli elterjedtsége miatt az elmúlt hónapokban virágzásnak indult a „gazdasági blogolás” (és twitterezés). | Europejska gospodarka staje się coraz istotniejszym tematem publicznej debaty, co przyczyniło się w ostatnich miesiącach, wraz z rozproszeniem mediów społecznościowych, do rozkwitu „ekonomicznego blogowania” (a także tweetowania). |
7 | Olyan vélemények, gondolatok és reakciók tűntek fel a neten, melyek megpróbálják értelmezni, milyen jövő vár az eurózónára [en]. | W Sieci mnożą się reakcje, opinie i przemyślenia internautów próbujących przewidzieć co czeka strefę euro. |
8 | Az áfaemelések, a fizetés, a nyugdíj és a juttatások csökkenése miatt egyes alapvető áruk nehezebben elérhetővé válnak. | W związku z podwyżkami podatku VAT i jednoczesnymi cięciami pensji, emerytur oraz zasiłków, na podstawowe artykuły stać coraz mniejszą liczbę ludności. |
9 | Az Indiában blogoló Deepankar Basu ezt írja a Sanhati indiai gazdasági oldalon [en]: | Oto wpis indyjskiego blogera Deepankara Basu [en] na stronie Sanhati, indyjskim serwisie poświęconym gospodarce: |
10 | Ezek a [megszorító] intézkedések visszafogják a kiadásokat és növelik az adókat, hogy csökkenjen az államháztartási deficit. | Takie środki [oszczędnościowe] służą redukcji wydatków i podwyższeniu podatków, co z kolei ma na celu zmniejszenie deficytów budżetowych. |
11 | Az állam költéseinek korlátozása és az adónövelés mértéke ebben a pillanatban a lehetséges legrosszabb politikai állásfoglalást tükrözi, a korlátozás csak növeli a keresletet és még mélyebb recesszióba taszítja a gazdaságot. | Podjęcie takich kroków jest jednak w tym momencie najgorszym rozwiązaniem, bowiem ogólny popyt spada jeszcze bardziej, na skutek czego recesja pogłębia się. |
12 | Államadósság, bóvli minősítés, tüntetők lepik el az utcát | Zadłużenie rządzących i „śmieciowe” ratingi: protestujący wychodzą na ulice |
13 | Tüntetők tábora a Nap téren - Madrid, Spanyolország. | Protestujący w Puerta del Sol. Madryt, Hiszpania. |
14 | Fotó: Julio Albarrán, CC licenc alapján közzétéve. | Zdjęcie autorstwa Julia Albarrána, wykorzystane na licencji Creative Commons. |
15 | A válság, úgy tűnik, három országból indult ki: Írországból, Görögországból és Portugáliából. De gyorsan átterjedt Spanyolországra és Olaszországra is. | Z obserwacji wynika, że kryzys narodził się w trzech państwach - Irlandii, Grecji i Portugalii - jednak szybko dotknął również Hiszpanię i Włochy. |
16 | Mivel a nemzetközi hitelminősítők határozzák meg (minősítik) minden nemzet fizetőképességét (azt, hogy képes-e törleszteni államadósságát), úgy tűnt, a minősítők kardja lebegett Európa jövője felett. | Międzynarodowe agencje ratingowe oceniały wypłacalność każdego państwa (poprzez tzw. ratingi) i wydawało się, że to w ich rękach spoczywa „czarodziejska różdżka” kontrolująca los strefy euro. |
17 | A hatalom, mellyel államok sorsát befolyásolják, komoly vitát gerjesztett Európa-szerte, sokan megkérdőjelezték az elemzések hitelességét. | Tak wysoka pozycja agencji wywołała jednak w całej Europie burzliwą debatę, a wielu zaczęło kwestionować wiarygodność ich analiz. |
18 | Portugáliában például nagy felfordulást és vegyes reakciókat [en] váltott ki az emberekből, amikor a független amerikai pénzügyi intézet, a Moody's „bóvlinak” minősítette a portugál államadósságot. | W Portugalii na przykład nastąpiło wielkie poruszenie [en], kiedy niezależna amerykańska firma przeprowadzająca analizy finansowe, Moody, nazwała portugalski dług „śmieciowym”. |
19 | A legnagyobb tüntetések májusban voltak. | Kluczowe protesty odbyły się jednak w maju. |
20 | Az egész Spanyolországban kezdődött a 15M [május 15.] mozgalommal, amelyet főként a Democracia Real Ya [es] ifjúsági szervezet koordinált, különösen aktív online jelenléttel és a korrupció, a munkanélküliség és a kétpártrendszert favorizáló politikai struktúra elleni tömegtüntetések szervezésével. | Wszystko zaczęło się od hiszpańskiego ruchu 15M, którego koordynacją w głównej mierze zajmowała się tworzona przez ludzi młodych organizacja Democracia Real Ya [es]. Protestujący byli bardzo aktywni w Sieci, a także organizowali masowe demonstracje przeciwko korupcji, bezrobociu oraz układowi sił politycznych, w którym ich zdaniem faworyzowany był system dwupartyjny. |
21 | Az acampadas, amely a madridi Nap téren született [en], gyorsan „megfertőzött” más városokat is [en], köztük Barcelonát, Sevillát és Malagát. | Tak zwane acampadas, mające swój początek na Plaza del Sol w Madrycie, szybko „zaraziły” inne hiszpańskie miasta, w tym Barcelonę, Sevillę i Malagę. |
22 | Néhány héten belül hasonló mozgalmak aktivizálódtak más európai országokban [en] és világszerte is, később pedig megjelent az Occupy Wall Street mozgalom. | W ciągu kilku tygodni aktywne działanie rozpoczęły także ruchy w innych państwach europejskich [en], a w Stanach Zjednoczonych ruch Occupy Wall Street. |
23 | #campmap (táborok a térképen) a #worldrevolution (világforradalomról) - Több mint 600 tüntetés és tábor alakult szolidaritásból a spanyol tiltakozókkal 2011 májusának végén. | Mapa „światowej rewolucji” (#campmap for #worldrevolution) - pod koniec maja 2011 r. liczba demonstracji i obozów protestujących powstałych w akcie solidarności z Hiszpanami przekroczyła 600. |
24 | Néhányan - a fősodratú médiát is beleértve [es] - hamar párhuzamot vontak az úgynevezett spanyol forradalom és az arab tavasz között. | Niektórzy obserwatorzy, w tym media mainstreamowe [es], wkrótce dostrzegli podobieństwo między tak zwaną hiszpańską rewolucją a arabską wiosną To tak jakbyśmy byli na Placu Wyzwolenia w Egipcie. |
25 | Mintha a Tahrír téren lennénk Egyiptomban, a tömegfelkelések forgatókönyvét követve, úton Mubarak megbuktatásához. | Bieżące wydarzenia przypominają tamtejszy scenariusz, gdzie powstania ludności doprowadziły do obalenia prezydenta Mubaraka. |
26 | Ez más, de lehet valaminek a csírája. | Nasz przypadek jest inny, ale może też okaże się zaczątkiem czegoś większego. |
27 | Ki tudja. | Kto wie. |
28 | A spanyol mozgalommal való szolidaritás hamarosan megjelent Görögországban is [en], amely az első ország volt az Európai Unióban, ahol megérezték az IMF/EKB megszorításainak hatását. A megszorítások elleni görög tüntetések voltak a legerősebbek. | Solidarność z hiszpańskimi protestującymi wkrótce wyraziła Grecja [en], która jako pierwszy kraj Unii Europejskiej dotkliwie odczuła wpływ planów oszczędnościowych wymaganych przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy oraz Europejski Bank Centralny, wprowadzonych w 2010 r. To właśnie w tym kraju protesty przybrały najsilniejszą formę. |
29 | Júniusban békés tüntetéseket rendeztek a Szintagma (Alkotmány) téren, majd amikor a tüntetők körülvették a parlamentet a megszorítási intézkedéscsomagról [en] szóló szavazásra kijelölt napon, a megmozdulás a rendőrség és a tüntetők erőszakos összecsapásába [en] torkollott. | Odbywające się w czerwcu demonstracje i zebrania na placu Sindagma miały charakter pokojowy, lecz podczas prób oblężenia Parlamentu w dniu głosowania nad planem budżetowym na lata 2012-15 [en] doszło do brutalnych starć z policją [en]. |
30 | A tüntetések Spanyolországban és Görögországban is egész nyáron zajlottak. De csak késő ősszel hoztak fordulatot az európai adósságválság számára a PIIGS országokban, azaz Portugáliában, Írországban, Olaszországban, Görögországban és Spanyolországban meghozott nagyobb reformok és megszorító intézkedések. | Lato było czasem dalszych protestów, zwłaszcza w Hiszpanii i Grecji, lecz dopiero późną jesienią zaczął następować przełom europejskiego kryzysu - w krajach PIIGS (Portugalii, Irlandii, Włoszech, Grecji i Hiszpanii) wprowadzono wówczas wiele dużych reform i planów oszczędnościowych. |
31 | „Vér és könnyek”: megszorítás receptre | „Krew i łzy”: przepis na oszczędności |
32 | A pénzügyi piac nyomása és az Európai Bizottság javaslatai néhány kormányt arra késztettek, hogy a költségvetési hiányokat megszüntető megszorító intézkedéseket léptessenek életbe. | Naciski rynków finansowych i zalecenia ze strony Komisji Europejskiej wymusiły na niektórych państwach przyjęcie planów oszczędnościowych, które miały na celu eliminację deficytów w krajowych budżetach. |
33 | A recept hasonló minden országban: a szociális kiadások, támogatások csökkentése, újabb adók bevezetése, áfaemelés és a válság árát megfizető állampolgárok bérének befagyasztása. | Recepta na oszczędności w każdym przypadku miała kilka cech wspólnych: cięcia wydatków społecznych (w tym na usługi społeczne), dodatkowe podatki, podwyżki VAT-u i niższe pensje, co oznaczało, że koszty kryzysu musieli ponieść obywatele. |
34 | Spanyolországban a gazdasági fellendülés tervéről folytatott intenzív társadalmi vita 2011 szeptemberében újabb tüntetéshez vezetett, amikor a #reformazo-t (#nagyreform) bejelentették. | W Hiszpanii plan odnowy gospodarczej wywołał burzliwą debatę, a po ogłoszeniu we wrześniu tzw. #reformazo (#wielkiejreformy) doszło do kolejnych protestów. |
35 | Spanyolország, majd Olaszország is úgy döntött, változtatásokat eszközöl alkotmányán, hogy korlátozza az állami kiadásokat (költségvetési stabilitás). | Rząd Hiszpanii, a później także i Włoch, postanowił wprowadzić zmiany konstytucyjne mające na celu ograniczenie wydatków publicznych (osiągnięcie stabilności budżetowej). |
36 | Spanyolországban országszerte tüntetéseket rendeztek [en] a Nap téri csoportok [es] és a 15M mozgalom azon intézkedés ellen, amelyet a Valódi demokráciát most! gazdasági puccsnak [es] nevezett. | Skutkiem tej decyzji były obejmujące cały kraj protesty [en] zorganizowane przez zgromadzonych na Puerta del Sol [en] oraz cały ruch 15M przeciwko temu, co Democracia Real Ya nazwała finansowym zamachem stanu [es]. |
37 | A futó szobra tüntetőnek öltöztetve. | Rzeźba biegacza przebrana za jednego z protestujących. |
38 | A fotót az Athens indignants' multimédia csapatának engedélyével közöljük, CC BY-NC-ND 3.0 licenc alapján. | Zdjęcie dzięki uprzejmości ateńskiego zespołu multimedialnego, udostępnione na licencji CC BY-NC-ND 3.0 |
39 | Görögországban októberben korábban példa nélküli tüntetés [en] tört ki az Ohi napi (a „nemet mondás napja”) felvonuláson, mert a görög állampolgárok dühösek voltak [en] a könyörtelen és hatékonytalan megszorítási intézkedések miatt [en], amelyek végül a bankok és az európai politikusok megegyezésére veszteségleírásban (haircut) tetőztek. | Bezprecedensowy protest [en] odbył się w październiku, w Grecji, podczas parady z okazji dnia Ohi (dnia „Nie”) [en] i stanowił wyraz wściekłości Greków [en] z powodu rygorystycznych, a jednocześnie nieskutecznych planów oszczędnościowych [en]. Czara goryczy przelała się, gdy europejscy politycy wynegocjowali z bankami wysokość stopy rezerw obowiązkowych, co w oczach wielu obywateli oznaczało początek nowej „okupacji” Grecji. |
40 | Sokan attól félnek, ez az ország új külföldi „megszállásának” kezdete. | |
41 | A megszorítási forgatókönyv hatása különösen súlyosan érintette Görögországot, ahol nőtt az öngyilkosságok és a bűncselekmények száma, és ahol a szociális és egészségügyi ellátás egyre drágább. | Walka z deficytem budżetowym ma dla Grecji szczególnie poważne konsekwencje - rośnie wskaźnik samobójstw oraz przestępczości, a ponadto drożeje pomoc społeczna i usługi zdrowotne. |
42 | Jelentések szerint magas összegű (az ezer eurót, kb. 295 ezer Ft-ot is elérheti) a közkórházakban a szülés ára, és ez csak egy példa arra, milyen kedvezőtlen társadalmi hatásai vannak a mostani válságnak. | Wysoki koszt porodu w państwowych szpitalach [en], czasem przekraczający podobno 1000 euro, to tylko jeden z przykładów pogarszającej się w skutek kryzysu sytuacji społecznej. |
43 | De az ingatlanlufi, a pénzügyi válság és a magas munkanélküliségi ráta robbanékony koktéljának áldozatairól is szólhatna a krónika. | Odnotowano jednak także przypadki ofiar bańki mieszkaniowej połączonej z kryzysem na rynkach finansowym i wysokim bezrobociem. |
44 | Több ezer család került utcára. | W rezultacie tysiące rodzin pozostają teraz bez dachu nad głową. |
45 | Spanyolországban óriási kampányt indítottak [en] az ingatlanspekuláció és a kilakoltatás ellen, miközben a kilakoltatott családokat kihasználatlan épületekbe kezdték telepíteni. | W Hiszpanii na rzecz walki ze spekulacjami mieszkaniowymi ruszyła duża kampania [en]. Organizatorzy chcą położyć kres eksmisjom i pomóc rodzinom przenieść się do nieużywanych budynków. |
46 | Az utcán és a neten mozgosítanak | Mobilizacja na ulicach i w Internecie |
47 | A gazdasági ügyek és azok európai országokra gyakorolt hatásai mellett a demokratikus részvétel és az állampolgári jogok is beköltöztek a közbeszédbe. | Oprócz problemów ekonomicznych i ich znaczenia dla mieszkańców Europy, jednym z głównych tematów publicznej debaty jest udział obywateli w demokratycznym tworzeniu swojego państwa oraz ich prawa. |
48 | Az, hogy a megszorítások elleni tüntetéseken és demonstrációkon tömegesen vettek részt az emberek - online és az utcákon is -, új jelenségnek számított az európai politikai színtéren. | Liczne przystąpienie do protestów i demonstracji - zarówno tych w Sieci jak i na ulicach - przeciwko planom oszczędnościowym było nowym zjawiskiem na europejskiej scenie politycznej. |
49 | Sokan, például Portugáliában is [en] rámutattak, hogy létezik alternatíva az Európai Bizottság, az IMF és az Európai Központi Bank felülről kiadott utasításai helyett: Izland direkt demokrácia [en] gyakorlata lehetne a követendő modell. | Wiele państw, na przykład Portugalia [en], zauważyło alternatywę dla narzucanych odgórnie schematów przez KE, MFW i EBC - wzorem do naśladowania stała się islandzka demokracja bezpośrednia. |
50 | Mivel Izland visszautasította a nemzetközi segélyt, sokan úgy vélték, lenne más megoldás a mostani válságra a hitelezők kifizetésére szolgáló, tíz éven át tartó komoly költségvetési megszorítások helyett. | Islandia nie zgodziła się na międzynarodowe dofinansowanie, co wywołało wiele opinii mówiących o tym, iż może istnieć inne rozwiązanie kryzysu niż dziesięć lat restrykcyjnego budżetu w celu spłaty obligacji. |
51 | De egy másik probléma is felbukkant az utóbbi hónapokban három, kormányát döntően átalakító európai ország miatt. | W ostatnich miesiącach miały też miejsce istotne zmiany na stanowiskach rządowych w trzech państwach europejskich. |
52 | Míg Spanyolországban [en] a változás az előrehozott választások eredménye volt, a görög és olasz miniszterelnököt az államfő jelölte ki a választók jóváhagyása nélkül. | W Hiszpanii [en] doszło wprawdzie do nich za sprawą przedterminowych wyborów, jednak w przypadku Grecji i Włoch nowi premierzy objęli urzędy bez aprobaty obywateli. |
53 | Silvio Berlusconi lemondása [en] Olaszországban különösen fontos volt nem csak az ország számára, hanem az egész Európai Uniónak, hiszen meg kellett nyugtatni a pénzügyi piacot, hogy az államadósság kamatait ellenőrzés alatt tudják tartani. | Rezygnacja włoskiego premiera Silvio Berlusconiego [en] była wydarzeniem szczególnie istotnym nie tylko dla samych Włoch, ale dla całej Unii Europejskiej - Włochy musiały wprowadzić spokój na rynkach finansowych, by utrzymać pod kontrolą wzrost odsetek od krajowego długu. |
54 | „Berlusconi búcsúbulija” után nem sokkal az olasz és az európai közösségnek is szembe kellett néznie a szomorú valósággal, amellyel együtt kell élniük. | Kiedy świętowanie rezygnacji Berlusconiego dobiegło końca, Włosi, a także inni Europejczycy borykający się z długami, musieli wkrótce zmierzyć się z ponurą rzeczywistością kryzysu, w jakiej przyszło im żyć. |
55 | Ahogy nőnek Európa pénzügyi problémái, a megszorítás átveszi az uralmat, a válság mélyül és a közgazdászok (talán minden korábbinál súlyosabb) recessziót jósolnak, 2011-re úgy emlékezhetünk vissza mint az európai gazdaságtörténet „elveszett évére”. | Sytuacja finansowa Europy jest w coraz bardziej opłakanym stanie, a priorytet w czasie pogłębiającego się kryzysu stanowią oszczędności. Ekonomiści przewidują (bezprecedensową) recesję - rok 2011 może więc zostać zapamiętany w historii europejskiej gospodarki jako „rok stracony”. |
56 | Ez a poszt az Európa válsága [en] tudósítás sorozatunk része. | |