# | ita | mkd |
---|
1 | Giornata Internazionale della Lingua Madre nel mondo francofono | Меѓународен ден на мајчиниот јазик во франкофонските земји |
2 | La Giornata Internazionale della Lingua Madre è stata celebrata in tutto il mondo il 21 febbraio scorso. | Оригиналната статија на француски беше напишана заеднички од страна на Сами Бутајеб, Клер Улрик, и Сузан Лен. |
3 | È una ricorrenza divenuta ormai appuntamento istituzionale con l'obiettivo di promuovere le lingue native e le iniziative atte a preservarle. | Меѓународниот ден на мајчиниот јазик беше прославен ширум светот на 21 февруари, 2012. |
4 | | [Забелешка: оригиналната статија на француски беше објавена на 21 февруари] Станува збор за официјално признат фестивал или прослава која ги изложува јазиците и напорите кои се направени за тие да се зачуваат. |
5 | Un fatto poco conosciuto è che l'idea di questa Giornata ha avuto origine in Bangladesh [en] con lo scopo di onorare un atto di patriottismo. | Факт за кој малку се знае е дека прославата за Денот на мајчиниот јазик потекнала од Бангладеш како оддавање почит на патриотски чин: |
6 | La data del 21 febbraio è stata scelta come Giornata Internazionale della Lingua Madre per commemorare i martiri che hanno sacrificato la propria vita per salvaguardare la dignità della loro lingua madre Bangla, in questo stesso giorno nel 1952. | Датумот, 21 февруари, беше избран за Меѓународен ден на мајчиниот јазик како сеќавање на мачениците кои ги жртвувале нивните животи за да го задржат достоинството на нивниот мајчин јазик Бангла, на истиот овој ден во 1952-та. |
7 | È stata una delle rare occasioni nella storia mondiale in cui delle persone hanno coraggiosamente dato la vita per difendere la loro lingua madre. | Ова беше еден од ретките примери во светската историја каде луѓето бестрашно ги давале своите животи за доброто на нивниот мајчин јазик. |
8 | Il 21 febbraio è una festività ufficiale in Bangladesh; anche se viene ricordato un po' in tutto il mondo, altrove non è un giorno festivo. | Дваесет и први февруари е празник во Бангладеш, иако се прославува глобално, тој не е официјален празник на ниедно друго место во светот. |
9 | Questo giorno è stato proclamato Giornata Internazionale dall'Unesco nel 1999. | Овој ден беше прогласен за Меѓународен ден од страна на УНЕСКО во 1999-та. |
10 | Vista l'importanza di questa Giornata, quest'anno è stato organizzato un evento congiunto [en] al confine tra India e Bangladesh, al fine di rafforzare i legami tra i due Paesi. | Оваа прилика е толку значајна во регионот што поттикнала заедничка прослава на границата на Индија и Бангладеш за да се зацврстат меѓусебните врски помеѓу двете држави. |
11 | L'India e il Bangladesh hanno festeggiato insieme la Giornata Internazionale della Lingua Madre nella no man's land lungo il confine, in un'iniziativa volta a incoraggiare relazioni individuali tra le due nazioni. | Индија и Бангладеш заеднички ќе го прослават Меѓународниот ден на мајчиниот јазик во тампон зоната покрај нивната граница, како иницијатива за да се охрабрат индивидуалните односи помеѓу двете нации. |
12 | Africa: il risveglio delle lingue africane | Африка: подемот на африканските јазици |
13 | Il tema della Giornata di quest'anno è stato l'introduzione delle lingue madri nei programmi scolastici. | Темата на овогодинешниот Ден е претставувањето на мајчиниот јазик во училишната настава. |
14 | Col risveglio delle identità e delle culture locali nell'Africa francofona, così come in altri luoghi, si sta assistendo a un nuovo movimento di valorizzazione delle lingue africane. | Со повторното будење на локалните идентитети и култури во франкофона Африка и на други места, може да се забележи оживување и обновен обид да се промовираат африканските јазици. |
15 | In Costa d'Avorio, gli sforzi dell'Accademia Ivoriana per le Lingue Madri sono risultati in una bozza per un decreto [fr] sull'insegnamento delle lingue madri. | На Брегот на Слоновата коска, акцијата на нивната Академија за мајчини јазици резултираше со подготовка на декрет, кој што се однесува на наставата на мајчините јазици. |
16 | Nell'isola di Mauritius, operatori sociali raccontano [fr] nel seguente modo le loro speranze e preoccupazioni riguardo all'impatto di corsi opzionali di lingua creola sulla crescita e il successo a lungo termine dei bambini: | На островот Маурициус, социјалните работници ги опишуваат нивните надежи и грижи за влијанието на изборните курсеви по креолски јазик врз долгорочниот успех и фундаменталниот развој на децата: |
17 | L'introduzione della lingua creola previene il potenziale danno che viene causato al bambino quando gli si nega l'apprendimento della propria lingua madre. | Претставувањето на креолот ја спречува потенцијалната штета која што може да му биде нанесена на дете со негирањето на неговиот или нејзиниот мајчин јазик. |
18 | Questi danni sono sotto gli occhi di tutti: scarsa autostima e un effetto negativo sull'apprendimento di altre lingue. | Овие влијанија се добро познати: губење на самопочитта, како и негативно влијание во изучувањето на други јазици. |
19 | In Guinea, sul suo blog personale, Konakry Express, Abdoulaye Bah scrive [fr]: | Во Гвинеја, авторот на Глобал Војсис Абдулаје Бах, на неговиот личен блог Конакри Експрес пишува: |
20 | Secondo voci di corridoio, il Presidente Condé prevede di introdurre l'insegnamento delle lingue nazionali nel sistema scolastico del Paese. | Во последно време беа ширени гласини дека владата на Претседателот Condé набрзо ќе ги претстави насоките за националните јазици во образовниот систем на нашата држава. |
21 | È strano pensare che in tutto il mondo questa iniziativa non rappresenterebbe niente di nuovo. | Ова е прилично чудно бидејќи ширум светот во поглед на таа иницијатива нема ништо ново. |
22 | Ma il 25 aprile ho ricevuto il seguente messaggio da un'amica: | Но, на 25 април, примив порака од пријател, која вели: |
23 | “È stato appena firmato un decreto per l'istituzione di un Ministero per le lingue nazionali e per l'alfabetizzazione.” | „Само што беше потпишана одлука за формирање на Министерство за национални јазици и писменост. “ |
24 | Internet al servizio delle lingue in pericolo di estinzione | Интернетот во служба на загрозените јазици |
25 | Ma è su Internet che proliferano le iniziative a sostegno delle lingue madri poco parlate, in pericolo di estinzione, o poco usate a causa di tastiere per computer non adatte alla loro calligrafia. | Интернетот е местото каде што напредуваат мајчините јазици кои што се ретки, загрозени или малку користени како последица на недостигот на компјутерски тастатури приспособени на нивната калиграфија. |
26 | Ad esempio, il progetto “Enduring Voices“, lanciato dalla National Geographical Society negli Stati Uniti, prevede la possibilità di consultare online “dizionari parlanti”, che: | На пример, проектот „Истрајни гласови“ отпочнат од страна на Националното географско друштво во Америка, коешто поставува „говорни речници“ онлајн: |
27 | danno agli utenti in tutto il mondo la possibilità di ascoltare suoni tra i meno conosciuti delle lingue parlate. | им даваме шанса на слушателите ширум светот да слушнат звуци кои што се меѓу најмалку познатите во човековиот говор. |
28 | Sinora sono stati realizzati otto dizionari: tuvano, ho, siletz dee-ni, matukar panau, chamacoco, remo, muniche e saura. | Има осум речници досега: Tuvan, Ho, Siletz Dee-Ni, Matukar Panau, Chamacoco, Remo, Muniche и Saura. |
29 | Una nuova alleanza è stata forgiata tra lingue africane e tecnologia, grazie alle podcast. | Благодарение на подкастите се роди нов сојуз помеѓу африканските јазици и технологијата. |
30 | È proprio grazie a queste che una forma così antica della cultura popolare come le storie tramandate oralmente è ancora viva e disponibile negli Apple Store e in archivi online di file audio. | Преку нив, една многу стара форма на поп-култура, народната приказна, е повторно родена во продавниците Ејпл како и во останатите аудио-библиотеки. |
31 | Per esempio, possiamo trovare questa storia in lingua bambara (dal Mali) intitolata “L'ecureuil et le serpent (Lo Scoiattolo e il Serpente)”, registrata da un altro membro della comunità francofona di Global Voices, Boukary Konaté (qui c'è la versione francese). | На пример, оваа приказна на јазикот Бамбара (од Мали) „L'écureuil et le serpent (Верверичката и змијата)“ снимена од страна на Букари Конат, уште еден член на Франкофонската заедница на Глобал Војсис: |
32 | “L”écureuil et le serpent “Conte en langue bambara (mp3) Un'altra manifestazione della nuova alleanza tra tecnologie e lingue africane è la recente diffusione delle relative app per iPhone (ad esempio, per lo Yoruba [fr]), sviluppo sinora non particolarmente atteso dal mondo degli affari e della società in generale. | Други знаци на нов сојуз помеѓу технологијата и африканските мајчини јазици, претходно малку вреднувани во бизнисот и во општеството: растечкиот тренд на појава на ајфон апликации напишани на африкански јазици, како на пример на Јоруба. |
33 | Ragazze bretoni, Francia. | Млади девојки во Бретања, Франција. |
34 | Foto di ghislainedarmor, ripresa da Flickr (Creative Commons Attribuzione) | Од ghislainedarmor на Фликр (лиценца Криејтив Комонс) |
35 | Anche nella Francia metropolitana le varie aree linguistiche si stanno interessando di nuovo alle proprie lingue native. | |
36 | Ad esempio, la città di Quimper ha organizzato in vista della Giornata Internazionale un visita guidata ai monumenti in lingua bretone [fr], mentre a Parthenay si celebra la lingua locale, il parlanjhe [fr] (pittavino-santongese). | Во метрополата Франција, лингвистичките региони исто така имаат обновен интерес за нивните мајчини јазици, а градот Quimper ја обележа приликата со тура на јазикот Бретон околу селските знаменитости. Во меѓувреме, градот Партене го прославува „Parlanjhe“, неговиот локален јазик, или langue d'oïl. |
37 | Non è un caso che l'album Bretonne [fr] della cantante francese Nolwenn Leroy, cantato in bretone, abbia venduto più di un milione di copie, senza che ci fossero particolari polemiche da parte dei francesi. | Можеби и како обележје на времето, албумот Bretonne на францускиот пејач Нолвен Лерој, испеан на бретонски, беше продаден во повеќе од еден милион примероци, без да предизвика изненадување кај Французите. |
38 | Pare che oggigiorno, con la diffusione di famiglie multiculturali e multilingue, si possa avere più di una lingua madre senza suscitare gelosie. | Денес, во ерата на мешани фамилии и јазици можно дури и да се има и повеќе од еден мајчин јазик без да се предизвика љубомора. |
39 | Tanto meglio così. | И сето тоа оди на подобро. |