# | ita | mkd |
---|
1 | Il genocidio in Rwanda: 16 anni dopo, per non dimenticare | Геноцидот во Руанда, после 16 години |
2 | Il 7 aprile il Rwanda ha commemorato il 16esimo anniversario del genocidio che provocò oltre 800.000 vittime e sconvolse l'intera regione. | На 7-ми април, во Руанда сѐ одбележа 16-годишнината од геноцидот кој сѐ до денес предизвикува повреди во целиот регион. |
3 | Una commemorazione che ha lo scopo di tenere viva la memoria dei sopravvissuti e onorarli, ma anche di aiutare il Paese ad andare avanti nello spirito dell'unità e della riconciliazione. | Овој геноцид се одбележува со цел да се запаметат сеќавањата и да им се оддаде почит на преживеаните, но и да ѝ се помогне на земјата да го продолжи патот кон иднината во обединет дух и со помирување. |
4 | I sopravvissuti rievocano quei 100 giorni in cui vennerro completamente abbandonati dal mondo intero. Molti di loro sono impegnati nel processo di ricostruzione, creando legami che rendano possibile la coesistenza. | Преживеаните од овој геноцид се сеќаваат на 100-те дена кога човештвото ги покажа своите слабости со вистинското лице и неизмерно и целосно ги предаде жителите на оваа земја. |
5 | Nei giorni successivi alla recente visita del presidente francese Sarkozy a Kigali, dove nel corso di una conferenza stampa congiunta con il presidente Kagame ha riconosciuto che “sono stati fatti degli errori [fr]” nel 1994, i blogger vanno discutendo del significato del Giorno dedicato alla Commemorazione del Genocidio (sebbene le commemorazioni durino in realtà una settimana) e della complessità delle relazioni internazionali del Rwanda. | Многумина од нив учествуваат во процесот на реконструкција, создавајќи мрежи на соработка за да го поддржат взаемниот живот. Блогерите дискутираат за значењето на Меморијалниот ден на геноцидот (и покрај тоа што комеморациите траат една недела) и за сложеноста на меѓународните односи на Руанда, како резултат од последната посета на францускиот Претседател Саркози во Кигали кога на заедничката конференција за печат со Претседателот Кагами беше изложено признавањето дека „беа направени грешки“. |
6 | La sopravvissuta Tutsi Norah Bagarinka ricorda quando venne fermata dai miliziani [in] e da cui riuscì a salvarsi solo grazie all'aiuto di uno di loro che era il suo giardiniere. | Нора Багаринка, припадничка на етничката група Туци се сеќава дека беше заробена од припадници на мицилијата, но на крајот ја спаси еден од нив, кој сосем случајно беше нејзиниот градинар: |
7 | Ci portò, me ed altre tre donne, dall'altro lato della boscaglia. | Не однесе, мене и уште две други госпоѓи зад една грмушка. |
8 | Quando fummo arrivati, prese delle foglie, mi fasciò una mano e ci disse: “Correte, correte e mettetevi in salvo”. | Кога стигнавме таму, скина некои лисја, ми ја зави повредената рака и ни рече: „Бегајте, бегајте за да се спасите. “ |
9 | E ci chiese scusa. | И ни се извини. |
10 | Il progetto Voci del Rwanda documenta le storie dei rwandesi - non esclusivamente storie relative al genocidio, ma le loro vite in generale. | Проектот Гласовите на Руанда ги евидентира животните приказни на жителите на Руанда - тоа не се само приказни за геноцидот, туку за нивниот живот во целост. |
11 | Questa testimonianza di una sopravvissuta spiega perché si senta spinta a ricordare [in] e offrire la sua testimonianza: | Следното сведочење на една од преживеаните, ни објаснува зошто таа мора да се сеќава и да ги изнесува во јавност нејзините сведочења: |
12 | “Se morissi senza raccontare la mia storia, la mia discendenza si estinguerebbe”. | „Доколку умрам без да ја кажам мојата приказна, моето племе ќе згасне. “ |
13 | (Per maggiori dettagli su Voci del Rwanda, si veda questo articolo [in] su The Hub at Witness.) | (За повеќе детали за Гласовите на Руанда, прочитај ја статијата на Хаб во блогот Witness) |
14 | Il blogger Mamadou Kouyate pubblica un articolo sul ricordo di un gruppo di soldati australiani [in] che facevano parte della squadra di peacekeeping dell'ONU [it] durante il massacro a Kibeho: | Блогерот Мамаду Коујате постира статија за сеќавањата на една група австралиски војници, припадници на мировниците на Обедитетите Нации кои се најдоа во масакрот во Кибехо: |
15 | Molti dei reduci si sentono in colpa per quanto accadde perché non poterono salvare altre vite umane. | „Многумина од ветераните чуствуваат голема грижа на совеста за она што се случи, бидејќи не можеа да направат се што можеа за да спасат животи. |
16 | Non riuscirono a far nulla per difendere chi non poteva difendersi da solo. [..] | Не можеа да направат ништо за да ги одбраната оние кои не можеа да се бранат самите себеси. “ |
17 | Tutto ciò che rimase fu il fetore del genocidio e i bambini abbandonati che vagavano penosamente per le strade, traumatizzati dalla morte e dalla distruzione di cui erano stai testimoni. | [..] „Се чини дека единственото што остана беше мирисот на геноцидот и деца напуштени заради војната кои тажно лутаа по улиците, шокирани од смртта и деструкцијата на кои беа сведоци. “ |
18 | La commemorazione allo stadio di Amohoro [Pace] è stata seguita da 20.000 persone in un'atmosfera calma e incoraggiante. | На Комеморацијата во Амохоро (Стадион на мирот) присуствуваа 20.000 луѓе, во мирна и инспиративна атмосфера. |
19 | Sara Strawczynski propone una descrizione della Marcia per Ricordare [in] svoltasi nelle strade di Kigali: | Сара Стравчински ни го опишува Патот кој ќе се памети на улиците на Кигали: |
20 | Nei mesi che ho vissuto e lavorato in Rwanda come membro di Kiva, è stato difficile per me conciliare quello che so essere avvenuto con la mia esperienza di ogni giorno nel Paese. | Во текот на мојот неколкумесечен престој и работа како Пријател на Кива во Руанда, ми беше исклучително тешко да се помирам со она со кое свесно се зафатив и со она што го доживував во секојдневниот живот. |
21 | Kigali è una città sicura, bella e pulita. | Кигали е безбеден, чист и прекрасен град. |
22 | Il paesaggio dei dintorni fuori città è lussureggiante e magnifico. [..] | Околината е толку раскошна и прекрасна. [..] |
23 | Ciò detto, i segni del genocidio in Rwanda non sono mai troppo lontani dalla superficie [..] abbiamo superato due gruppi di prigionieri, facilmente identificabili nelle loro tute rosa, arancioni e blu. | И кога веќе зборуваме за тоа, белезите од геноцодот во Руанда не се наоѓаат скриени длабоко под површината [..] Поминавме покрај две групи на затвореници, кои беа лесно препознатливи заради нивните униформи со розова, портокалова и плава боја. |
24 | Le prigioni del Rwanda sono piene di persone accusate e condannate per genocidio e crimini di guerra, e il tasso di persone incarcerate è tra i più altri del mondo. | Руандските затвори се преполни со луѓе обвинети и осудени за геноцид и воени злосторства и бројот на апсења во оваа земја е меѓу најголемите во светски размери. |
25 | Jenny Clover ha preso parte ad una commemorazione nella chiesa di Nyamata [in] dove vennero massacrate 10.000 persone: | Џени Кловер присуствуваше на Комеморацијата во Црквата во Нијамата каде беа убиени 10.000 луѓе: |
26 | La chiesa di Nyamata raccoglie gli abiti delle 10.000 persone uccise lì - migliaia e migliaia di camice, vestiti, calze, pantaloni accastati sui banchi della chiesa. | Црквата во Нијамата е полна со облеката од 10-те илјади луѓе кои беа убиени на тоа место - илјадници и илјадници кошули, фустани, чорапи и панталони ставени во купови на клупите во црквата. |
27 | Cominciano a confondersi uno nell'altro dopo un po' - solo un'infangata pila di abiti malandati, tirati via da una fossa comune dove gli assassini avevano cercato di coprire quanto avevano fatto. [..] | По извесно време почнаа да изветвуваат - остана само еден каллив куп изветвени алишта, извадени од масовната гробница каде убијците се обидоа да го скријат своето дело. [..] |
28 | Ci sarebbe ancora molto da dire su quanto è visibile a Nyamata: file e file di teschi ordinatamente allineati nella fredda cripta sotterranea, alcuni con i tagli del machete ben visibile… | За Комеморацијата во Нијамата можеме да кажеме уште многу: редици и редици од черепи уредно построени во студената подземна крипта, некои од нив внимателно отсечени со мачета… |
29 | Questa è la seconda volta che Jenny Morse partecipa in Rwanda al Giorno della Commemorazione. | Џина Мур се наоѓа во Руанда за време на одбележувањето на Меморијалниот ден веќе втор пат. |
30 | È lacerata tra “l'obbligo di esserci e il forte desiderio di starne lontana [in]”: | Се чувствува раскината помеѓу чувствата на „обврска да присуствува и нагонот да биде подалеку од настаните“: |
31 | Molti stanno esprimendo qualcosa che sanno far parte della loro memoria, altri stanno ricordando la perdita della famiglia anche se all'epoca si trovavano all'estero e non hanno vissuto direttamente il genocidio. | За многумина, тоа е одбележување на нешто што паметат; други, се сеќаваат на семејства кои ги изгубиле, и покрај тоа што тие се наоѓаат странство и не се соочија со геноцидот. |
32 | Ma non sono questi i miei ricordi. | Но тоа не се мои сеќавања. |
33 | Senza dubbio passerò buona parte della giornata pensando ai miei amici che sono sopravvissuti e alle famiglie che hanno perduto, e che dopo averne ascoltato le storie ho l'impressione di aver conosciuto anch'io. | Поголемиот дел од денот ќе го поминам сеќавајќи се на моите пријатели кои сепак успеаја да преживеат и сеќавајќи се и на нивните семејства, кои преку кажувањата на моите пријатели, чувствувам дека ги познавав. |
34 | Forse andrò alle manifestazioni con i miei amici durante la giornata. | Можеби еден дел од денот ќе го поминам со тие пријатели. |
35 | Forse no. Spesso si ha da ridire sulla presenza dei mzungu qui e se è una forma di invadenza per noi partecipare a queste manifestazioni oppure, al contrario, se è una mancanza di rispetto non farlo. | А можеби и не. „Белите луѓе“ овде, често дискутираат околу тоа дали нашето присуство во овие настани се смета за наметливост или пак од друга страна дали неприсуствувањето се смета за непочитување. |
36 | Non credo possa esserci una regola precisa. | Сметам дека не постои правило околу тоа. |
37 | Molti blogger locali sono anche intervenuti in merito ai complessi rapporti tra il Rwanda e la comunità internazionale. | Многумина од локалните блогери исто така реагираа и во однос на комплицираните односи на Руанда со Меѓународната заедница. |
38 | Stephane Ballong spiega che le relazioni tra il Rwanda e la Francia sono ancora alquanto tese [fr]: | Стефани Балонг објаснува дека односите меѓу Руанда и Франција сe сѐ уште малку затегнати (француски): |
39 | Nell'agosto 2008 Kigali ha interrotto le relazioni diplomatiche con Parigi, minacciando di citare in giudizio 33 note personalità francesi. in un rapporto di 500 pagine le autorità rwandesi hanno denunciato il coinvolgimento del governo francese nel genocidio. | Во август 2009, Кигали ги прекина дипломатските односи со Париз и се закани да гони по судски пат 33 француски личности. Во извештајот долг 500 страници, руандските власти ја обвинија Франција за вмешаност во геноцидот. |
40 | Il documento confermava la responsabilità diretta di 13 esponenti politici e 20 militari francesi nel massacro. | Со извештајот се потврди директната врска на 13 политичари и 20 армиски службеници со убивањата. |
41 | Christophe Ayad scende più nei dettagli riguardo queste accuse che saranno pubblicate in un dossier [fr] dal titolo: «La France au Rwanda»: | Кристоф Ајад пишува подетално за овие обвинувања кои ќе бидат објавени во едно досие со наслов «Франција во Руанда» (француски): |
42 | In «Là haut, sur la colline de Bisesero», Jean-François Dupaquier narra le vicende dei primi giorni dell'operazione Turquoise -controversa operazione militare-umanitaria destinata a «fermare il massacro»- attraverso la testimonianza lunga e dettagliata di Thierry Prungnaud, membro delle forze armate del GIGN. | Во книгата „Горе, на брдото Бисесеро”, на Жан-Франсоа Дипакие се раскажува приказната за првиот ден на операцијата „Туркоаз“ - една полу-хуманитарна воена операција со цел да се прекинат масакрите - преку сведочењето на Тиери Прињо, член на француските вооружени сили (GIGΝ). |
43 | Egli fu inviato in una missione di ricognizione sotto il comando del COS (Comando delle operazioni speciali). | Прињо беше испратен во извидувачка мисија по налог на Командата за специјални операции (Special Operation Command). |
44 | Per molti giorni non comprese nulla della situazione. E a ragione. | Во текот на првите денови, не може да ја сфати ситуацијата. |
45 | Ecco il quadro della situazione che gli fu presentata prima che partisse in missione: «I Tutsi stanno sterminando gli Hutu. | Да, пред да ја започне својата мисија, му беше објаснето дека: етничката група Туци ги истребуваше етничките Хуту. |
46 | Noi siamo venuti per proteggerli, mettere fine ai massacri (…) Il vostro ruolo è di informarvi della situazione sul posto e scoprire dove sono i ribelli del FPR». | Ние се наоѓаме тука за да ги заштитиме нив и да го прекинеме масакрот (..) Твојата задача е да бидеш информиран за ситуацијата на лице место и да ги одредиш локациите на кои се наоѓаат востаниците на Руандскиот Патриотски Фронт (РПФ). |
47 | In realtà era esattamente il contrario: i Tutsi venivano massacrati dagli Hutu e il Fronte Patriottico Rwandese (FPR) non era per niente implicato nel genocidio, al contrario stava cercando di fermarlo. | Но, во суштина, ситуацијата беше спротивна: Туците беа масакрирани од страна на етничките Хуту и РПФ немаше никаква врска со геноцидот - напротив, тие се обидуваа да го спречат. |
48 | La Francia non è il solo Paese accusato di essere coinvolto nella tragedia del Rwanda. | Франција не е единствената земја која е обвинета за учество во трагедијата во Руанда. |
49 | Mamadou Kouyate ripubblica sul suo blog un articolo [in] di Michel Chossudovsky di Global Research dove si sostiene che la guerra in Rwanda e i massacri etnici facessero parte della politica estera degli statunitense [in]. | Мамаду Коујате на својот блог постави статија напишана од Мајкл Чосудовски од Глобал Рисрч која тврди дека војната во Руанда и етничките масакри беа дел од надворешната политика на САД. |
50 | Tutte queste accuse e il trauma ancora palpabile della tragedia creano una scena politica e diplomatica assai complessa in Rwanda. | Сите овие обвинувања и сѐ уште опипливите рани од трагедијата придонесуваат кон ионака комплексната дипломатска и политичка сцена во Руанда. |
51 | I blogger locali sono preoccupati del fatto che a pochi mesi dalle elezioni (in programma nell'agosto 2010) potrebbero sorgere nuovamente tensioni politiche. | Локалните блогери се свесни дека е можно политичката тензија да порасне неколку месеци пред изборите (закажани во август 2010). |
52 | Jean-Marie Vianney Ndagijimana scrive che il partito di opposizione, Le Forze Democratiche Unificate Inkingi (FDU-Inkingi) ha subìto pressioni già in diverse occasioni [fr], i suoi membri si sono visti negare il passaporto e sono stati oggetto di indagini arbitrarie e minacce fisiche da parte della polizia. | Жан-Мари Виани Ндаџиџимана пишува дека опозициската партија, Демократските Обединети Сили - Инкинги (Les Forces Démocratiques Unifiées-Inkingi), во неколку случаи се наоѓаа под закана, имено, не им беа издавани пасоши, беа под неоснована полициска истрага и дури и физички закани. |
53 | ================================================================================= (Abdoulaye Bah [in] ha contribuito a questo articolo con dei link. | ================================================================================= (Францускиот автор Абдулај Бах на Глобал Војсис придонесе кон овој пост со линкови. |
54 | Per le reazioni dei blogger alle commemoriazioni dell'anno scorso, anno si rimanda a questo articolo [in] di Elia Varela Serra.) | Во врска со реакциите од страна на блогерите за минатогодишниот меморијален ден на геноцидот, ве молиме да ја прочитате одличната статија на Елија Варела Сера). |