# | mkd | pol |
---|
1 | Пет проблеми кои ги засегаат девојките-активисти од Киргистан | Pięć spraw ważnych dla nastoletnich kirgiskich aktywistek |
2 | Слики кои покажуваат солидарност со жените кои страдале од насилство. | Grafiki pokazujące solidarność z kobietami, które cierpiały na skutek przemocy. |
3 | Слика од Devochki-Aktivisti од Киргистан. | Zdjęcie: Devochki-Aktivistki |
4 | Devochki-activistki (девојки-активисти) од Киргистан се девојки на возраст помеѓу 13 и 17 години кои се борат за еднаквост, правда и разновидност во едно предизвикувачко опкружување за женските права. | Devochki-Activistki (dziewczyny aktywistki) z Kirgistanu mają od 13 do 17 lat. Walczą na rzecz równości, sprawiedliwości i różnorodności w środowisku niesprzyjającym prawom kobiet. |
5 | Еден од клучните елементи на нивните проекти е блогот на кој групата објавува писма од девојки кои живеат во различни региони на Киргистан, каде патријархалната култура се стреми да надвладее. | Jednym z kluczowych elementów ich projektu jest blog, na którym publikują listy od dziewcząt pochodzących z regionów Kirgistanu zdominowanych przez kulturę patriarchalną. |
6 | Како дополнување на блогот, devochki-activistki исто така ја изразуваат нивната желба да учествуваат подеднакво во општеството во Киргистан преку уметност, поезија, музика. | Oprócz bloga, Devochki-Activistki wyrażają swoją chęć uczestniczenia na równych zasadach w kirgiskim społeczeństwie także poprzez sztukę, poezję czy muzykę. |
7 | Тие ги охрабруваат младите да се вклучат во движењето Тој за Таа за полова еднаквост и да ги направат образовните, здравствените, спортските права и другите можности подеднакво достапни на девојките и момците. | Zachęcają młodych ludzi do zaangażowania się w ruch na rzecz równości płci HeForShe. Chcą też sprawić, żeby dziewczęta i chłopcy mieli w jednakowym stopniu dostęp do edukacji, sportu i opieki zdrowotnej. |
8 | Оваа недела Global Voices седеше со Aishoola Aisaeva (17) и дозна за проблемите кои ги мотивираат devochki-aktivistki да ја извршуваат својата работа во земјата. | W tym tygodniu Global Voices spotkało się z Aishoolą Aisaevą (17 l.), żeby dowiedzieć się, jakie problemy motywują Devochki-Aktivistki do kontynuowania działań w kraju. |
9 | „Луѓето мислат дека феминизам е да се мразат мажите“ вели Aisaeva. | „Ludzie myślą, ze feminizm polega na nienawidzeniu mężczyzn - mówi Aisaeva - a chodzi o przeciwstawianie się przemocy”. |
10 | „Но се работи за спротиставување на насилството. “ | Sprawa 1: Edukacja |
11 | Aishoola Aisaeva: Образованието е важен проблем во Киргистан, посебно за девојките. | Aishoola Aisaeva: Edukacja jest w Kirgistanie ważnym zagadnieniem, zwłaszcza dla dziewcząt. |
12 | Одржувајќи младински кампови во 2013, ние почнавме да го покренуваме ова прашање на форумите и заклучивме дека родителите преферираат да ги поддржат синовите отколку ќерките, кога станува збор за образованието. | Po obozach młodzieżowych, które organizowałyśmy w 2013 roku, zaczęłyśmy poruszać tę kwestię na forum i zdałyśmy sobie sprawę, że, jeśli chodzi o edukację, rodzice raczej wolą wspierać swoich synów, niż córki. |
13 | Училиштата користат застарени, патријархални учебници, најчесто напишани од мажи, кои единствено учат за улогата на мажите во киргистантската историја и општество и ги занемаруваат жените и нивните тела. | Szkoły używają przestarzałych, patriarchalnych podręczników w większości napisanych przez mężczyzn. Książki te uczą jedynie o roli mężczyzn w historii i społeczeństwie Kirgistanu, ignorując istnienie kobiet. |
14 | Следново е извадок од писмо напишано од девојка која живее во провинцијата Чуи која го опкружува главниот град, Бишкек: | Oto fragment listu, który wysłała do nas dziewczyna mieszkająca w prowincji Chui otaczającej stolicę kraju, Biszkek: |
15 | Никогаш не излегувам од дома после училиште. | Po szkole nigdy nie wychodzę z domu. |
16 | И не гледам ништо ново, секој ден е истото: планина од неизмиени чинии, чистење, миење, грижење за децата. | I nie widzę niczego nowego, każdy dzień jest taki sam: sterty brudnych naczyń, sprzątanie, pranie, pilnowanie dzieci. |
17 | Станав изморена и немав енергија да ја сработам училишната работа. - J., 16 години. | To mnie wyczerpuje i potem nie mam sił na odrabianie pracy domowej - J., 16 lat |
18 | За жал не секоја девојка во Киргистан го добива потребното знаење. | Niestety, nie wszystkie dziewczęta w Kirgistanie mogą zdobywać potrzebną wiedzę. |
19 | Некои одат на училиште, некои не. | Niektóre chodzą do szkoły, a inne - nie. |
20 | Користиме цртежи и графити и организираме филмски проекции за да го споделиме искуството со други тинејџери. | Posługujemy się sztuką i graffiti, a także organizujemy pokazy filmowe, żeby podzielić się doświadczeniem z innymi nastolatkami. |
21 | На нашиот блог објавуваме информации за познати жени научници, истражувачи и политичари. | Na naszym blogu zamieszamy informacje o znanych kobietach naukowcach, odkrywczyniach i kobietach zajmujących się polityką |
22 | Сакаме да инспирираме други девојки, покажувајќи им дека жените можат да учат наука и да бидат вклучени во политиката. | Chcemy zainspirować inne dziewczyny pokazując im, że kobiety mogą studiować przedmioty ścisłe i angażować się w politykę. |
23 | Жените можат да играат улога во иднината на нашата земја, само ние мора да охрабриме повеќе девојки да се школуваат и да бидат вклучени. | Kobiety mogą odegrać dużą rolę dla przyszłości naszego kraju, musimy tylko zachęcić więcej dziewcząt, żeby kształciły się i były zaangażowane. Sprawa 2: Różnorodność |
24 | AA: Сите ние сме различни. | AA: Wszystkie jesteśmy różne. |
25 | Ние сме од различни училишта, села и старосни групи. | Pochodzimy z różnych szkół, miejscowości i grup wiekowych. |
26 | Кога ние започнавме да собираме приказни, сфативме колку сме различни и колку различни се нашите приказни и животи, но на сите нам ни треба место каде ќе бидеме разбрани и каде ќе бидеме поддржани: | Są wśród nas dziewczyny z ulicy, dziewczyny nieheteroseksualne, niepełnosprawne i te, które doświadczyły przemocy, nienawiści, niesprawiedliwości i dyskryminacji. Kiedy zaczęłyśmy same zbierać nasze historie, zrozumiałyśmy, jak różne jesteśmy i jak różne są nasze życia. |
27 | Јас учев во село (не можам да кажам каде точно живеев). | Wszystkie jednak potrzebujemy miejsca, w którym będziemy rozumiane i wspierane. |
28 | Мојата тетка беше многу добра и љубезна, и нејзината ќерка беше иста. | Uczyłam się w miasteczku (nie mogę powiedzieć, gdzie dokładnie mieszkałam). |
29 | Но, најлошото нешто кое постојано го искусував беа сексуалните малтретирања, физичкото и психичкото насилство, од нејзините синови и од мојот чичко. | Moja ciotka jest dobra i uprzejma, tak samo jak jej córka. Najstraszniejsze było to, że stale doznawałam molestowania seksualnego, przemocy fizycznej i psychicznej ze strony jej synów i mojego wujka. |
30 | Тие велеа дека тоа е затоа што сум женско и ми го правеа тоа. | Mówili, że robią to, ponieważ jestem dziewczynką. |
31 | Плачев секој ден, затоа што не можев да сторам ништо за тоа, никој немаше да ми верува. | Codziennie płakałam, bo nic nie mogłam z tym zrobić, nikt by mi nie uwierzył. |
32 | Тоа беше моето детство. | Tak wyglądało moje dzieciństwo. |
33 | Во тие денови, посакував да извршам самоубиство - А., | W tamtym czasie chciałam popełnić samobójstwo. - A., 16 lat |
34 | 16 години. | Sprawa 3: Zdrowie |
35 | AA: Ние исто така промовираме Репродуктивно здравство, затоа што за нас е важно да знаеме за нашите здравствени права. | AA: Promujemy zdrowie reprodukcyjne, ponieważ wiedza o naszych prawach związanych ze zdrowiem jest dla nas bardzo ważna. |
36 | Овој проблем е секогаш предмет на осврт на нашите кампови, конференции и состаноци, ние сакаме девојките да знаат повеќе за него и самостојно да донесуваат одлуки кои се однесуваат на нивните сопствени тела. | Ta kwestia zawsze jest poruszana na naszych obozach, konferencjach i spotkaniach. Chcemy, żeby dziewczęta wiedziały więcej na ten temat i same podejmowały decyzje dotyczące ich ciał. |
37 | Веќе ми е доста возрасните да одлучуваат што да правам со моето тело. | Jestem już wystarczająco dorosła, żeby decydować o swoim ciele. |
38 | Односно - тоа е мој имот. | Chcę przez to powiedzieć, że jest ono moją własnością. |
39 | Но, зошто сите одлучуваат наместо мене, како да се облекувам и што да правам или да не правам со моето тело? | Czemu więc wszyscy decydują za mnie, jak mam się ubierać, co robić, a czego nie robić z moim ciałem?! |
40 | Сакам да ги обликувам веѓите и да ја потстрижам косата. Но, моите постари браќа не ми дозволуваат да ја имам таа можност. | Chcę wymodelować sobie brwi i ściąć włosy, ale starsi bracia mi na to nie pozwalają. |
41 | - J., 15 години. | - J., 15 lat |
42 | Проблем 4: Означување | Sprawa 4: Symboliczne prawo głosu |
43 | AA: Еднаш присуствувавме на форум за насилството против жените, но седевме на крајот од собата, и покрај фактот дека темата беше поврзана со женските проблеми. | AA: Uczestniczyłyśmy kiedyś w forum dotyczącym przemocy wobec kobiet, ale siedziałyśmy z tyłu sali, mimo, że temat był związany z problemami dziewcząt. |
44 | Сите други учесници беа возрасни, но дускутираа за прашања поврзани со девојките тинејџерки. | Pozostali uczestnicy byli dorośli, a dyskutowali o kwestiach dotyczących nastolatek. |
45 | Кога добивме шанса да зборуваме ги запрашавме да погледнат наоколу и да одговорат зошто ние не сме оние кои треба да дискутираат за нашите проблеми? | Kiedy dano nam możliwość zabrania głosu, poprosiłyśmy ich, żeby rozejrzeli się dookoła i opowiedzieli na pytanie: czemu to nie my dyskutujemy o naszych problemach? |
46 | Тие не вклучија нас во дискусијата, но не го сфатија сериозно она што ние го кажавме. | Uwzględnili nas na liście, ale nie traktowali poważnie tego, co mówiłyśmy. |
47 | Тоа е проблем. | To jest problem. |
48 | Ние сметаме дека во општеството не можеме да зборуваме за себе си, но тоа е така бидејќи никој не сака да не праша прво нас. | Społeczeństwo myśli, że nie możemy same wypowiadać się w swoim imieniu, a to dlatego, że nikomu nie przyjdzie do głowy, żeby w pierwszej kolejności o naszych problemach rozmawiać właśnie z nami. |
49 | AA: Една од главните цели на девојките-активисти од Киргистан е еднаквоста. | Sprawa 5: Równość AA: Jednym z głównych celów kirgiskich dziewczyn aktywistek jest równość. |
50 | Половата еднаквост ги засега сите и ние сакаме девојките и момците да придонесат и да ја промовираат заедно. | Równość płci dotyczy każdego i chcemy, żeby dziewczęta i chłopcy mieli w nią wkład i razem ją promowali. |
51 | Добиваме приказни од девојки, кои се соочени со нееднаквост и дискриминација. | Dostajemy historie od dziewczyn, które doświadczają nierówności i dyskryminacji. |
52 | Девојките ни кажуваат како не можат да ги прават нештата кои ги сакаат затоа што не се момци и општеството ги има изградено овие стреотипи уште од детството. | Dziewczęta mówią nam, że nie mogą robić tego, co chcą, ponieważ nie są chłopcami i społeczeństwo od dzieciństwa wtłacza je w te stereotypy. |
53 | Следниот извадок е од писмо испратено од девојка којашто сакала да го пее Епот од Манас, традиционален киргистантски еп кој ја раскажува животната приказна на митскиот воен крал: | Poniższy fragment pochodzi z listu od dziewczyny, która chciała śpiewać Manas [pl], tradycyjny kirgiski epos opowiadający o mitycznym królu wojowniku. |
54 | Јас бев Манаси девојка (раскажувач на Епот од Манас) уште од тригодишна возраст. | Jestem Manaschi (osoba recytująca Manas), odkąd skończyłam 3 lata. |
55 | Кога бев дете, сите мислеа дека е супер - тие ги сметаа сите деца за еднакви. | Kiedy byłam dzieckiem, wszyscy myśleli, że to świetnie - uznawali wszystkie dzieci za równe. |
56 | Но, пораснав и дознав дека да се биде повозрасна девојка е многу потешко. | Jednak kiedy podrosłam, okazało się, że starsze dziewczynki mają o wiele trudniej. |
57 | Почнувајќи кога имав 9 години, сите ми ги кажуваа стереотипите кои треба да ги следам. | Kiedy miałam 9 lat, wszyscy zaczęli mówić mi, że mam wypełniać tradycyjne role.. |
58 | И така мојата омилена работа - раскажувањето приказни - престана. | W ten sposób na jakiś czas przerwałam moje ulubione zajęcie - opowiadanie. |
59 | Јас веќе се помирив со фактот дека сум девојка. | Wtedy pogodziłam się z tym, ze jestem dziewczyną. |
60 | - К., 13 години. | - K., 13 lat |