# | mkd | pol |
---|
1 | Меѓународен ден на мајчиниот јазик во франкофонските земји | Frakofonia : Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego |
2 | Оригиналната статија на француски беше напишана заеднички од страна на Сами Бутајеб, Клер Улрик, и Сузан Лен. | Ten artykuł został napisany wspólnie przez Samy'ego Boutayeba, Claire Ulrich i Suzanne Lehn. |
3 | Меѓународниот ден на мајчиниот јазик беше прославен ширум светот на 21 февруари, 2012. | Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego obchodzi się na całym świecie 21. lutego. |
4 | [Забелешка: оригиналната статија на француски беше објавена на 21 февруари] Станува збор за официјално признат фестивал или прослава која ги изложува јазиците и напорите кои се направени за тие да се зачуваат. | To dosyć instytucjonalne święto jest doskonałą okazją, aby na nowo odkryć zapomniane języki i pokazać wysiłek podejmowany na rzecz ich zachowania. |
5 | Факт за кој малку се знае е дека прославата за Денот на мајчиниот јазик потекнала од Бангладеш како оддавање почит на патриотски чин: | Mało znany jest fakt, że święto zostało ustanowione [ang] przez bengalskich patriotów: |
6 | Датумот, 21 февруари, беше избран за Меѓународен ден на мајчиниот јазик како сеќавање на мачениците кои ги жртвувале нивните животи за да го задржат достоинството на нивниот мајчин јазик Бангла, на истиот овој ден во 1952-та. | Data 21. lutego została wybrana na Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego w celu upamiętnienia męczenników, którzy poświęcili swoje życie w obronie godności swojego języka ojczystego - bengalskiego - tego dnia w roku 1952. |
7 | Ова беше еден од ретките примери во светската историја каде луѓето бестрашно ги давале своите животи за доброто на нивниот мајчин јазик. | To wydarzenie jest rzadkim przykładem w historii, kiedy jednostki bez lęku poświęcają swoje życie w imię miłości do swojego języka ojczystego. |
8 | Дваесет и први февруари е празник во Бангладеш, иако се прославува глобално, тој не е официјален празник на ниедно друго место во светот. | Mimo że święto obchodzone jest na całym świecie, Bangladesz to jedyny kraj, gdzie 21 luty jest dniem wolnym od pracy. |
9 | Овој ден беше прогласен за Меѓународен ден од страна на УНЕСКО во 1999-та. | Święto zostało ustanowione Dniem Międzynarodowym przez Unesco w 1999 roku. |
10 | Оваа прилика е толку значајна во регионот што поттикнала заедничка прослава на границата на Индија и Бангладеш за да се зацврстат меѓусебните врски помеѓу двете држави. | Okazja jest na tyle doniosła, że Indie i Bangladesz zdecydowały się na wspólne obchody na granicy [ang], aby załagodzić nieco napięcie panujące w ich wzajemnych stosunkach od czasów wojny o niepodległość Banladeszu w 1971 roku. |
11 | Индија и Бангладеш заеднички ќе го прослават Меѓународниот ден на мајчиниот јазик во тампон зоната покрај нивната граница, како иницијатива за да се охрабрат индивидуалните односи помеѓу двете нации. | Indie i Bangladesz uczczą wspólnie Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego na ziemi niczyjej wzdłuż granicy, aby promować zbliżenie pomiędzy mieszkańcami obu krajów. |
12 | Африка: подемот на африканските јазици | Afryka: przebudzenie języków afrykańskich |
13 | Темата на овогодинешниот Ден е претставувањето на мајчиниот јазик во училишната настава. | Tematem przewodnim tegorocznego święta jest wprowadzenie nauczania języków ojczystych do szkół. |
14 | Со повторното будење на локалните идентитети и култури во франкофона Африка и на други места, може да се забележи оживување и обновен обид да се промовираат африканските јазици. | We frankofońskiej Afryce, podobnie jak w innych regionach świata, wraz z przebudzeniem lokalnych kultur i tożsamości obserwujemy odrodzenie i dowartościowanie języków afrykańskich. |
15 | На Брегот на Слоновата коска, акцијата на нивната Академија за мајчини јазици резултираше со подготовка на декрет, кој што се однесува на наставата на мајчините јазици. | Na Wybrzeżu Kości Słoniowej, inicjatywa Akademii Języków Ojczystych doprowadziła do opracowania projektu ustawy [fr]dotyczącej nauczania języków ojczystych. |
16 | На островот Маурициус, социјалните работници ги опишуваат нивните надежи и грижи за влијанието на изборните курсеви по креолски јазик врз долгорочниот успех и фундаменталниот развој на децата: | Na Mauritiusie, pracownicy społeczni opisują [fr] swoje nadzieje i wątpliwości dotyczące wpływu fakultatywnych lekcji kreolskiego na całościowy rozwój i późniejsze sukcesy dziecka. |
17 | Претставувањето на креолот ја спречува потенцијалната штета која што може да му биде нанесена на дете со негирањето на неговиот или нејзиниот мајчин јазик. Овие влијанија се добро познати: губење на самопочитта, како и негативно влијание во изучувањето на други јазици. | Wprowadzenie kreolskiego do szkoły zapobiega szkodom, jakie może spowodować zabronienie dziecku dostępu do języka ojczystego… Te negatywne skutki są powszechnie znane: mniejsza pewność siebie oraz negatywny wpływ na naukę innych języków. |
18 | Во Гвинеја, авторот на Глобал Војсис Абдулаје Бах, на неговиот личен блог Конакри Експрес пишува: | W Gwinei, nasz autor Abdoulaye notuje [fr] na swoim prywatnym blogu Konakry Express : |
19 | Во последно време беа ширени гласини дека владата на Претседателот Condé набрзо ќе ги претстави насоките за националните јазици во образовниот систем на нашата држава. | Od kilku dni krążą plotki, że rząd prezydenta Condé ma zamiar niedługo wprowadzić nauczanie języków narodowych do programu szkolnego. |
20 | Ова е прилично чудно бидејќи ширум светот во поглед на таа иницијатива нема ништо ново. | Taka inicjatywa dla reszty świata nie jest żadną nowością. Inaczej w Gwinei. |
21 | Но, на 25 април, примив порака од пријател, која вели: | 25. kwietnia otrzymałem od przyjaciółki wiadomość o następującej treści: |
22 | „Само што беше потпишана одлука за формирање на Министерство за национални јазици и писменост. “ | “Właśnie podpisano ustawę o utworzeniu ministerstwa języków narodowych i alfabetyzacji.” |
23 | Интернетот во служба на загрозените јазици | Internet w służbie zagrożonym językom |
24 | Интернетот е местото каде што напредуваат мајчините јазици кои што се ретки, загрозени или малку користени како последица на недостигот на компјутерски тастатури приспособени на нивната калиграфија. | To właśnie Internet pozwala na rozwój rzadkich, zagrożonych języków ojczystych, nawet tych mało używanych z powodu braku klawiatury przystosowanej do ich systemu pisma. |
25 | На пример, проектот „Истрајни гласови“ отпочнат од страна на Националното географско друштво во Америка, коешто поставува „говорни речници“ онлајн: | Przykładem jest projekt “Enduring voices” [ang] prowadzony przez amerykańskie Towarzystwo National Geographic, polegający na umieszczaniu w sieci “gadających słowników”, |
26 | им даваме шанса на слушателите ширум светот да слушнат звуци кои што се меѓу најмалку познатите во човековиот говор. | dających słuchaczom na całym świecie możliwość usłyszenia najmiej znanych dźwięków ludzkiej mowy. |
27 | Има осум речници досега: Tuvan, Ho, Siletz Dee-Ni, Matukar Panau, Chamacoco, Remo, Muniche и Saura. | Aktualnie takich słowników jest 8 [ang], w językach: tuwiński (Syberia), siletz dee-ni (USA), matukar panau (Papua Nowa-Gwinea), chamacoco (Paragwaj), muniche (Peru), ho, remo i saura (Indie). |
28 | Благодарение на подкастите се роди нов сојуз помеѓу африканските јазици и технологијата. | Nowe powiązania między językami afrykańskimi a technologią tworzą się dzięki podcastom. |
29 | Преку нив, една многу стара форма на поп-култура, народната приказна, е повторно родена во продавниците Ејпл како и во останатите аудио-библиотеки. | To dzięki nim bardzo stary element kultury popularnej, czyli bajki, zaczyna pojawiać się w sklepach Apple Store i innych zbiorach plików audio. |
30 | На пример, оваа приказна на јазикот Бамбара (од Мали) „L'écureuil et le serpent (Верверичката и змијата)“ снимена од страна на Букари Конат, уште еден член на Франкофонската заедница на Глобал Војсис: | Przykładem może być ta bajka w języku bambara (Mali), “Wiewiórka i wąż“, nagrana przez członka naszej francuskojęzycznej społeczności, Boukary'ego. “L”écureuil et le serpent “Conte en langue bambara (mp3) Wersja w języku francuskim dostępna tutaj. |
31 | Други знаци на нов сојуз помеѓу технологијата и африканските мајчини јазици, претходно малку вреднувани во бизнисот и во општеството: растечкиот тренд на појава на ајфон апликации напишани на африкански јазици, како на пример на Јоруба. | Kolejna oznaka coraz ściślejszego powiązania języków afrykańskich, nawet tych bardzo rzadko używanych w interesach i w towarzystwie, z technologią: coraz częściej pojawiają się praktyczne aplikacje na iPhony w językach afrykańskich, na przykład w języku joruba. |
32 | Млади девојки во Бретања, Франција. | Małe Bretonki, autor: ghislainedarmor na stronie Flickr, licencja CC |
33 | Од ghislainedarmor на Фликр (лиценца Криејтив Комонс) | Także we Francji języki regionalne pretendują do miana języków ojczystych. |
34 | Во метрополата Франција, лингвистичките региони исто така имаат обновен интерес за нивните мајчини јазици, а градот Quimper ја обележа приликата со тура на јазикот Бретон околу селските знаменитости. | W tym roku miasto Quimper uczciło swój język, organizując zwiedzanie miasta w języku bretońskim, a Parthenay celebruje “parlanjhe” [fr], jeden z języków oïl. |
35 | Во меѓувреме, градот Партене го прославува „Parlanjhe“, неговиот локален јазик, или langue d'oïl. | |
36 | Можеби и како обележје на времето, албумот Bretonne на францускиот пејач Нолвен Лерој, испеан на бретонски, беше продаден во повеќе од еден милион примероци, без да предизвика изненадување кај Французите. | Znak czasów: sprzedaż albumu Bretonne francuskiej piosenkarki Nolwen Leroy [fr], w języku bretońskim, przekroczyła milion egzemplarzy, i nikt nie bił na alarm. |
37 | Денес, во ерата на мешани фамилии и јазици можно дури и да се има и повеќе од еден мајчин јазик без да се предизвика љубомора. | W dzisiejszych czasach nie dziwi fakt, że jedna osoba może uznawać za ojczysty więcej niż jeden język, i wszystkie traktować na równi. |
38 | И сето тоа оди на подобро. | Tym lepiej. |