# | mkd | pol |
---|
1 | Екваторска Гвинеја: Јазик кој ги игнорира човековите права | Gwinea Równikowa: Język, który ignoruje prawa człowieka |
2 | Во јуни во Ангола, на Шеснаесетиот традиционален состанок на Советот на министри од земјите со португалско говорно подрачје (Comunidade de Países de Língua Portuguesa или CPLP), ќе се разгледува членството на Екваторска Гвинеја во оваа заедница. | W czerwcu, w Angoli, 16. Zwyczajne Zgromadzenie Rady Ministrów Wspólnoty Państw Portugalskojęzycznych (Comunidade de Países de Língua Portuguesa lub CPLP), rozważy kwestię wstąpienia Gwinei Równikowej do wspólnoty. |
3 | Извештајот изготвен од мисијата на CPLP која што го посетила главниот град Малабо на 4 и 5 мај ќе биде основа за овој чекор во процесот на зачленување на земјата со која што од 1979 год. владее Теодоро Обианг. | Sprawozdanie przygotowane przez misję CPLP, która odwiedziła jej stolicę, Malabo, w dniach 4-5 maja, stanowić będzie podstawę przyjęcia państwa, którym od 1979r kieruje Teodoro Obiang. |
4 | Според страната на CPLP, состојбите кои што требало да се докажат биле ефективната употреба на португалскиот јазик во образовниот систем во земјата и одредувачките принципи на организацијата, како што се „приматот на мирот, демократијата, владеењето на правото, човековите права и социјалната правда”. | Według strony internetowej CPLP, warunkami jakie należy spełnić były efektywne użycie języka portugalskiego w systemie edukacyjnym danego państwa oraz przestrzeganie zasad kierunkujących organizacji, takich jak „wyższość pokoju, demokracji, przepisów prawa, praw człowieka oraz sprawiedliwości społecznej”. |
5 | Луанда 2010 - Осма средба на земјите од заедницата од португалско говорно подрачје. | Luanda 2010 - 8. Zgromadzenie członków Wspólnoty Państw Portugalskojęzycznych. |
6 | Слика од Фликр корисникот MRE Brasil (CC BY-NC-SA 2.0) | Zdjęcie MRE Brasil na Flickr (CC BY-NC-SA 2.0) |
7 | Дали јазикот создава врски? | Czy język tworzy więzi? |
8 | Единствената вистински човечка територија е онаа на јазикот. | Jedynym tak naprawdę ludzkim terytorium jest język. |
9 | Дозволете ни да го ослободиме овој простор од угнетување на интереси, дозволете ни да комуницираме преку јазикот и луѓето. | Pozwólcie nam pozostawić to miejsce wolnym od ucisków związanych z wpływami, pozwólcie na porozumiewanie się między różnymi językami, ludźmi, narodami. |
10 | Коментираше Јоана Руас на блогот O que fica do que passa (Што останува од она што поминува), во статија насловена ,,CPLP, Екваторска Гвинеја; Нафта или Платонска љубов”?. | Skomentowała Joana Ruas na blogu O que fica do que passa (Co pozostaje po tym co przemija), w artykule zatytułowanym “CPLP, Guiné Equatorial Guinea & Ca; Petroleum or Platonic Love?” |
11 | Хустино Пинто, на блогот Angola Resistente кажува како „португалците биле првите европски морнари кои што пристигнале во 1471 год. на територијата која што денес ја сочинува Екваторска Гвинеја”: | (“CPLP, Gwinea Równikowa; Ropa Naftowa czy Platoniczna Miłość?”). Justino Pinto de Anderade z bloga Angola Resistente mówi w jaki sposób “Portugalczycy stali się pierwszymi europejskimi żeglarzami, którzy dotarli, w 1471r, na terytoria zajmowane dzisiaj przez Gwineę Równikową”: |
12 | Тие го пронашле островот Биоко, кој подоцна го нарекле Илха Формоса, а исто така и Фернандо По. | znaleźli wyspę Bioko, którą nazwali później Ilha Formosa oraz Fernando Pó. |
13 | (…) од историска гледна точка, тука навистина имало контакт помеѓу Екваторска Гвинеја и португалскиот јазик и култура. | (…) z historycznego punktu widzenia rzeczywiście istniało powiązanie pomiędzy Gwineą Równikową a językiem i kulturą portugalską. |
14 | Според тоа имало слаби спомени за овој контакт, кои што ја оправдуваат одредената носталгија за исчезнатиот јазик и култура. | Dlatego też pozostały nieznaczne ślady tych kontaktów, które mogłyby usprawiedliwić pewnego rodzaju nostalgię po języku i kulturze, która zniknęła. |
15 | Но, потоа шпанскиот јазик бил наметнат. | Następnie narzucono język hiszpański. |
16 | Присуството на францускиот јазик како официјален јазик, пред сѐ се должи на граничните контакти кои Екваторска Гвинеја ги има со Габон и Камерун, франкофонски земји, како и на дамнешното присуство на францускиот јазик на оваа територија кога тргувале со робови. | Obecność języka francuskiego jako języka urzędowego zawdzięcza się graniczeniu Gwinei Równikowej z Gabonem i Kamerunem - państwami francuskojęzycznymi - a także dawnej obecności Francji na terytorium Gwinei, gdzie odbywał się handel niewolnikami. |
17 | Бразилскиот новинар Мишел Ниро, на блогот O Patifundio додал дека: ,,Екваторска Гвинеја, е шпанска земја, која со одлука од 2008 год. зборува португаски: | Brazylijski dziennikarz Michell Niero z bloga O Patifundio dodaje, że “Gwinea Równikowa, kraj latynoski, ‘mówi' po hiszpańsku od 2008r za sprawą dekretu”: |
18 | Таа стана членка-набљудувач, и покрај тоа што има мал број на луѓе кои што зборувааат fá d'ambô, креолски јазик со лексичка основа на португалскиот јазик. | Stała się ona obserwującym członkiem z bardzo małą populacją osób posługujących się fá d'ambô, językiem, którego podstawy leksykalne leżą w języku portugalskim. |
19 | Па ако не е јазикот, тогаш што е тоа што Екваторска Гвинеја им го дава на земјите од португалското говорно подрачје? | Tak więc, jeżeli nie język to co sprawia, że Gwinea Równikowa ma należeć do Wspólnoty Państw Portugalskojęzycznych? “Petrodyktatura” |
20 | Мислењето на блогот Debates e Devaneios (Дебати и соништа) од Мозамбик: | Według opinii mozambickiego bloga Debates e Devaneios (Debaty i Fantazje): |
21 | Влезот на Екваторска Гвинеја како полноправна членка во Заедницата на земјите од португалското говорно подрачје има поврзаност со нафтата, додека другите основни прашања, демократијата и човековите права се фарса. | Wstąpienie Gwinei Równikowej do Wspólnoty Państw (domniemanie) Portugalskojęzycznych jako jej pełnoprawnego członka ma związek tylko i wyłącznie z ropą naftową, gdyż inne podstawowe powody takie jak język, demokracja czy prawa człowieka są zwyczajnie farsą. |
22 | (…) Дали Екваторска Гвинеја е диктатура? | (…) Czy w Gwinei Równikowej panuje dyktatura? |
23 | Секако дека е, г-дине. | Oczywiście, że tak, sir. |
24 | Но, зошто ова да биде проблем, ако има нафта, која е супериорна во однос на човековите права? | Jednak co się stanie jeśli znajdzie się ona w posiadaniu ropy, która jest dobrem znacznie ważniejszym od praw człowieka? |
25 | Идејата е поддржана од Хенрике Суса, од блогот O que fica do que passa , според кој членството „нема смисла”, имајќи предвид дека тоа не е „земја во која се зборува португалски”, туку ,,петродиктатура”. | Ideę tę popiera Henrique Sousa z bloga O que fica do que passa, dla którego to członkostwo “nie ma sensu”, biorąc pod uwagę fakt, że “nie jest to kraj portugalskojęzyczny” a raczej “petrodyktatura”. |
26 | Тој се согласува со писателот и политичар Мануел Алегре, кој го кажа истото. | Zgadza się z pisarzem i politykiem Manuelem Alegre, który użył tych samych słów. |
27 | Момчиња на плажа во Луба. | Chłopcy na plaży miasta Luba. |
28 | Слика од Фликр корисник John & Mel Kots (CC BY-NC-ND 2.0) | Zdjęcie John & Mel Kots na Flickr (CC BY-NC-ND 2.0) |
29 | Блогот El Bonsai de la Información (Информацијата Бонсаи) во 2008 год., изразил презир кон „историските и јазичните аргументи” кои ги убедиле „тројцата силни членови” на CPLP, Португалија, Ангола и Бразил- и ја опишува леснотијата со која интересите за нафтата ги прават незабележливи човековите права. | Blog El Bonsai de la Información (Informacje Bonsai) w 2008r lekceważy “argumenty historyczne i lingwistyczne”, które przekonały “trzech silnych członków” CPLP - Portugalię, Angolę i Brazylię oraz opisuje łatwość z jaką interesy przemysłu naftowego zagłuszają prawa człowieka: |
30 | Со голема помош на Либија, одобрена од лидерот Муамер Гадафи, историски сојузник на Обианг Нгуема, на почетокот на оваа година, португалска делегација го посетила Малабо, главниот град на Екваторска Гвинеја. | Z cenną pomocą Libii, zaaprobowaną przez przywódcę Muammara Gadaffiego, historycznego sojusznika Obianga Nguema, portugalska delegacja odwiedziła Malabo, stolicę Gwinei Równikowej. |
31 | Ангола го прослави првиот договор пред пет години, а Бразил почна да истражува ветувачки прекуокеански блок. | Angola świętowała pierwsze porozumienia 5 lat temu a Brazylia rozpoczęła badanie obiecujących terenów przybrzeżnych. |
32 | Главни принципи:#Неуспех | Zasady kierunkujące: #KLAPA |
33 | Во CPLP владеат принципите на „мир, демократија, владеење на правото, човековите права и социјална правда” (член 5), кои се нагласени во статија на веб страната на CPLP во однос на евентуален влез на Екваторска Гвинеја во заедницата. | Zasadami przewodnimi w CPLP są “wyższość pokoju, demokracji, przepisów prawa, praw człowieka oraz sprawiedliwości społecznej” (artykuł 5), co podkreślone jest w artykule na stronie internetowej CPLP, który odnosi się do ewentualnego przyjęcia Gwinei Równikowej do wspólnoty. |
34 | Дури и во 2010 год., можноста Екваторска Гвинеја да стане деветтата земја која што ќе им се придружи на CPLP, заедно со Португалија, Бразил, Ангола, Мозамбик, Кабо Верде, Гвинеја Бисао, Сао Томе и Принципе и Источен Тимор, доведе до мобилизација на граѓаните и организациите на граѓанското општество во земјите од португалското говорно подрачје против нејзино вклучување. | Już w 2010r, sama możliwość przyłączenia Gwinei Równikowej do CPLP jako 9. państwa - po Portugalii, Brazylii, Angoli, Mozambiku, Republice Zielonego Przylądka, Gwinei Bissau, Wyspach Świętego Tomasza i Książęcej oraz Timorze Wschodnim - doprowadziła do mobilizacji obywateli i organizacji społeczeństwa obywatelskiego w krajach portugalskojęzycznych do wystąpienia przeciwko włączeniu tego kraju do wspólnoty. |
35 | Проблематично прашање беше непочитувањето на поставените принципи на организацијата, бидејќи постојаното кршење на човековите права е добро познато за земјата. | Głównym powodem było nieprzestrzeganie zasad kierunkujących CPLP, jako że w kraju tym nieustannie narusza się prawa człowieka. |
36 | Национална комисија за човекови права на Екваторска Гвинеја. | Petycja “Guiné Equatorial na CPLP não!” |
37 | Скриншот од снимка за сиромаштија и кршење на права во услови на нафтено богатство, поставена на Јутјуб од CSMonitor100 (The Christian Science Monitor) | (Nie! dla Gwinei Równikowej w CPLP!) stworzona w 2010r przez Amnesty International w Portugalii i przypomniana ostatnio na Blog 19, wnioskowała o wprowadzenie: |
38 | Петицијата „Guiné Equatorial na CPLP não!” | Narodowa Komisja na rzecz Praw Człowieka Gwinei Równikowej. |
39 | (НЕ- за влез на Екваторска Гвинеја во CPLP), создадена во 2010 год., а неодамна повторно спомната на блогот Blog 19, од Amnesty International во Португалија, побара наметнување на: | Screenshot z filmu o ubóstwie i naruszaniu praw człowieka wśród bogactwa pochodzącego z przemysłu naftowego, Youtube, CSMonitor100 (The Christian Science Monitor) |
40 | услови во однос на флагрантно кршење на слободата на изразување и на докажаната репресија на граѓанското општество во земјата. | zastrzeżeń odpowiednich dla rażących nadużyć związanych z wolnością słowa i represji na społeczeństwie obywatelskim w kraju. |
41 | Непостоењето на слобода на изразување, нарушување на човековите права или непочитување на владеењето на правото биле предмет на извештаите на Freedom House и Amnesty International оваа година. | Brak wolności słowa, naruszanie praw człowieka czy nieprzestrzeganie przepisów prawa były przedmiotem sprawozdań sporządzonych przez Freedom House i Amnesty International w bieżącym roku. |
42 | Целестино Бакале, од Convergencia Para a Democracia Social (Конвергенција за социјална демократија), единствената опозициска партија со претставници во Собранието, потврди дека режимот продолжува да ги нарушува човековите права со или без влез во CPLP. | Celestino Bacale z Convergencia Para a Democracia Social (Konwergencja na rzecz Demokracji Sołecznej), jedynej partii opozycyjnej obecnej w parlamencie, potwierdził, że reżim w dalszym ciągu narusza prawa człowieka, i wstąpienie do CPLP nie będzie miało na to żadnego wpływu. |
43 | Во изјава за новинарите, Движењето за самоодредување на островот Биоко, стои на мислењето дека претседателот Теодоро Обианг се надева дека со „ќе ја злоупотреби оваа достоинствена институција како личен сервис кој ќе му помогне да го задуши ехото за варваризам, како и за човековите права кои тој ги држи како затвореник во земјата. “ | W komunikacie prasowym, Ruch na rzecz Samostanowienia Narodu Wyspy Bioko, utrzymuje, że prezydent Teodoro Obiang ma nadzieję na “szkodliwe wykorzystanie tej dostojnej instytucji na własny użytek co pomogłoby mu zdusić echa barbarzyństwa i nadużywania praw człowieka, gdyż w swoim kraju przetrzymuje on więźniów politycznych.” |
44 | И апелира: | Podkreśla również, że: |
45 | Признавањето на Гвинејскиот диктатор во CPLP е за тој да се исполни со енергија и да продолжи со правење штета на луѓето во Екваторска Гвинеја. | Decyzja o przyjęciu tego kraju może zostać podjęta podczas 9. Konferencji Szefów Państw o Rządów CPLP, która odbędzie się w Mozambiku w 2012r. |
46 | Одлуката за вклучување на земјата може да биде заклучена на Деветата конференција на шефовите на земјите и владите на CPLP, која што ќе се случи во Мозамбик во 2012 год. | Justino Pinto de Andrade z bloga Angola Resistente wierzy, że “problem wstąpienia Gwinei Równikowej sprowokuje do ponownego przemyślenia prawdziwych powodów istnienia CPLP”: |
47 | Хустино Пинто де Андраде, на блогот Angola Resistente , верува дека „проблемот со влезот на Екваторска Гвинеја може да предизвика повторно да се размисли за вистинската цел на CPLP”: | Jakiego rodzaju wspólnotą jest ta organizacja: Czy będzie to model dowolnego członkostwa? |
48 | Каков тип на заедница сака организацијата да постигне: Дали тоа ќе биде каков било тип на модел на членство? | (…) Czy CPLP będzie jedynie platformą unii dyplomatycznej i politycznej, która ułatwi zdobycie określonych pozycji na arenie międzynarodowej? |
49 | (…) Дали CPLP ќе биде сцена за дипломатска и политичка унија, за да олеснат одредени заеднички позиции во меѓународната арена? | Czy będzie stanowić drogę do promocji krajów portugalskojęzycznych i ich kultury? |
50 | Дале ќе биде авенија за промоција на португалскиот јазик и неговата култура? | Czy będzie mechanizmem, który będzie chronił interes obywateli krajów członkowskich……? |
51 | Дали ќе биде механизам за заштита на интересите на граѓаните на некои земји-членки? | Czy będzie ułatwiała promocję biznesu? |
52 | Ќе биде ли ресурс за олеснување на промоцијата на бизнисот? | artykuł ten został napisany wspólnie z Ana Lúcia Sá. |