# | mkd | pol |
---|
1 | Аватар: За или против културата и правата на староседелците? | Avatar: Za czy Przeciw prawom Autochtonów? |
2 | Додека едните сметаат дека визуелно извонредниот Аватар (2009 г. ), научно- фантастичниот филм во кој се зборува за целосно неуспешниот обид на луѓето од Земјата да колонизираат друга планета е широко прифатен како сосем антиимперијалистички филм, другите пак сметаат дека- филмот којшто се наоѓа на прво место на киноблагајните на најгледани филмови во историјата - содржи суптилни облици на расизам кон локалните жители (староседелците). | Podczas gdy wizualnie zachwycający Avatar (2009) Jamesa Camerona, film sci-fi o ostatecznie nieudanej próbie skolonizowania przez Ziemian obcej planety, jest powszechnie widziany jako (w sposób pełen wyrazu) antyimperialistyczny, dla pozostałych - film ten (pierwszy w historii, który tak szybko zarobił bilion dolarów) zawiera subtelny rasizm, skierowany przeciwko ludności autochtonicznej. |
3 | Авторот на блогот Телеграф (Telegraph), блогерот Вил Хевн, којшто обично пишува за политика, интернет и религија во Велика Британија, го оценува филмот како расистички и арогантно западно - левичарски филм: | Blogujący dla Telegrapha Will Heaven, piszący zazwyczaj na temat polityki, internetu i religii w Zjednoczonym Królestwie, zarzuca filmowi rasizm i arogancję spod znaku Zachodniej lewicy: |
4 | Не би сакал да го уништам заплетот, но еве ви ја кратката содржина: група на користољубиви луѓе од Земјата ја колонизира далечната планета, која се вика Пандора, со цел да извади огромни количества на скапоцени минерали. | Nie będę wyjawiał treści, ale oto podstawowa struktura: grupa interesownych ludzi skolonizowała odległą planetę, zwaną Pandorą, ażeby móc wydobywać niezmiernie cenny minerał, który się tam znajduje. |
5 | Локалните жители на планетата Пандора- високи, сини вонземјани наречени На'ви - живеат на земјишна површина којашто е наменета за експлоатација. | “Rodowici mieszkańcy” Pandory - rasa wysokich, niebieskoskórych obcych zwanych Na'vi - żyje na tej części lądu, którą przeznaczono do eksploatacji. |
6 | Тие не сакаат да се преселат, па затоа луѓето ги напаѓаат. | Nie chcą się przemieścić, tak więc ludzie atakują. […] |
7 | […] Но, најскандалозната тема во Аватар е токму главниот лик, младиот хендикепиран Американец, Џек Сали, кој го игра Сем Вортингтон. | Zdecydowanie, najbardziej zasługującym na pogardę tematem Avatara jest ten zawierający bohatera, młodego niepełnosprawnego Amerykanina Jake'a Sully'ego, granego przez Sama Worthingtona. |
8 | Пред да им објават војна на племето На'ви, луѓето го испраќаат Сали на планетата (во облик на син аватар), со последна надеж дека ќе пронајде дипломатско решение. | Zanim ziemianie wypowiadają wojnę przeciw Na'vi, Sully zostaje do nich posłany (w formie niebieskoskórego avatara) w ostatecznej awaryjnej próbie znalezienia dyplomatycznego rozwiązania. |
9 | Но, на големо изненадување, тој станува еден од нив - сочуствувајќи со нивната мака, решава да ги предводи во борбата против луѓето од Земјата. | Lecz, i oto, staje się jednym z nich - sympatyzując tak bardzo z ich trudnym położeniem, że decyduje się poprowadzić ich do walki przeciw ludzkości. |
10 | Ваквото одвивање на дејствата го засенува дури и левичарскиот концепт: староседелците На'ви, во филмот, имаат потреба од белиот човек да ги спаси, бидејќи како малку развиена раса, не се доволно интелигентни и не се доволно јаки за да им се спротивстават на непријателите. | Za lewicowymi fanaberiami podążając, ta po prostu przewyższa wszystkie inne: etniczni Na'vi, jak sugeruje film, potrzebują białego człowieka, który będzie ich bronił, jako mniej rozwiniętej rasy, której brakuje inteligencji i hartu do samodzielnego przezwyciężenia swych przeciwników. |
11 | Со други зборови, сиромашните беспомошни жители, немаат друго решение освен да му веруваат на принципиелниот бел човек кој ќе ги избави од неволја. | Biedni, bezradni rodowici mieszkańcy, innymi słowy, muszą polegać na pryncypialnym białym człowieku, który wyprowadzi ich z niebezpieczeństwa. |
12 | Авторот на блогот Мислиме наместо вас (Thinking for you) - Флорида го дели истото мислење: | Thinking for You, blogger z Florydy, zgadza się z tym: |
13 | Прилично бев шокиран што толку многу луѓе во публиката ја прифатија корпорацијата и карикатурите на војската на САД како непријатели и што буквално аплаудираа на уништувањето на ударната единица. | Byłem raczej uderzony faktem, że tak wielu ludzi z publiczności zaakceptowałoby korporację i karykaturę armii amerykańskiej jako wrogów, że będą gotowi dosłownie przyklaskiwać zniszczeniu oddziału uderzeniowego. |
14 | Но можеби јас не сум во право, бидејќи на крајот на краиштата прикажувањето на поразената војска е само измислица, а пораката која останува поврзана со визуелниот спектакл е дека судбината на природата и културата не зависи од исправноста или праведноста, ниту пак од внатрешната сила, туку зависи од дискусиите и интервенцијата на војниците на англоамериканската морнарица. | Ale może to ja jestem śmieszny, ponieważ ostatecznie strata reprezentacji wojsk jest tylko udawana, i przesłanie, jakie wydaje się być dołączone do tego wizualnego spektaklu brzmi, że przeznaczenie natury i kultury nie zależy od prawa, sprawiedliwości, ani nawet wewnętrznej siły, ale od ustaleń i interwencji anglosaskiego mężczyzny z korpusu U.S. Marines. |
15 | Без разлика дали си предаторско корпоративно претпријатие или храбар син староседелец, не можеш да победиш доколку војникот од англоамериканската морнарица не е на твоја страна. | Czy jesteś drapieżnym grupowym przedsięwzięciem, czy też bohaterskim niebieskim mieszkańcem, nie możesz wygrać bez anglosaskiego żołnierza Marines stojącego po twojej stronie. |
16 | Сето останато е случајност, а спротивставувањето е залудно. | Wszystko inne jest przypadkowe i opór jest daremny. |
17 | Блогерот пак Ерик Рибеларси со блогот Огнениот колектив: Борба против империјализмот смени го твоето мислење и експериментирај (Fight Imperialism, Rethink and Experiment), не се сложува со горенаведеното: | Eric Ribellarsi, blogujący na The Fire Collective: Fight Imperialism, Rethink and Experiment, oponuje: |
18 | Јас сметам дека ова е еден детален и убав филм кој ја раскажува приказната за еден бел војник, елитист, кој се бори за империјализмот, кој има за задача да ги проучува и тиранизира староседелците - вонземјаните ( На' ви ), но тие успеваат да го трансформираат и да го придобијат на нивна страна во борбата против империјализмот. | Dla mnie, film był bardzo dopracowany w szczegółach i na tyle piękny, że opowiedział historię elitarnego białego żołnierza walczącego w imię imperializmu, który idzie wykorzystać i uciskać autochtoniczny naród obcych (Na'vi), ale zamiast tego zostaje przez nich przemieniony i zwycięża, żeby podjąć zbrojne zmagania przeciw imperializmowi dookoła nich. |
19 | Блогерката, која и самата има староседелско потекло, во блогот Раскази од Минданаоан (Mindanaoan' s Narratives) го опишува Аватар како ‘'филм од соништата на активист'' и го поврзува со проблемите во нејзиниот роден крај, на Филипините: | Autochtoniczny blogger Mindanaoan's Narratives postrzega Avatara jako “wymarzony film aktywistów” i zarysowuje paralele z problemami w swej własnej ojczyźnie na Filipinach: |
20 | Филмот исто така ја рефлектира борбата меѓу староседелците и руралните општества која се одвива во руралните предели на Минданао. | Film jest także refleksją nad zmaganiami rdzennych mieszkańców i wiejskich zgromadzeń z głębi lądu Mindanao. |
21 | Експлоатацијата и и другите ‘проекти за развој' се поврзани со милитаризацијата и кршењето на човековите права, борба на Лумад против Лумад (староседелци на југот на Филипините). | Zaminowywanie i inne ‘projekty rozwojowe' są powiązane z militaryzacją i pogwałcaniem praw człowieka; wystawianie lumadów przeciwko lumadom. |
22 | Блогот на Џордан Пос (Грузија) има различно гледиште: | Jordan Poss Blog, z amerykańskiego stanu Georgia, przyjmuje inny pogląd: |
23 | Споредувањето на расата На'ви со северноамериканските староседелци е срамотно и одвратно. | Utożsamianie ludności Na'vi z rdzennymi Amerykanami jest bezwstydne i wzbudza obrzydzenie. |
24 | Не затоа што мислам дека постои нешто свето во индијанското искуство, туку затоа што целиот филм е тежок и сентиментален, староседелците На'ви толку беспомошни (или свети), а нивните непријатели од Земјата толку лоши од што ми се слоши. | Nie dlatego, żebym myślał iż jest coś nienaruszalnego w doświadczeniu Indian - raczej, to cały ten film jest przesłodzony i ckliwy, Na'vi tacy święci, a ich ziemscy najeźdźcy tacy źli, że aż mi się chciało rzygać. |
25 | Ова не е раскажување приказнa, ова е држење лекции. | To nie jest opowiadanie historii, to jest wygłaszanie kazania. |
26 | И тоа на многу неубедлив начин. | I to dość lamerskiego kazania. |
27 | Блогот Поставување погрешни прашања (Asking the Wrong Questions) на Израелецот Абигаил Нусбаум, смета дека филмот воопшто не ги идеализира староседелците: | Asking the Wrong Questions, blog Izraelki Abigail Nussbaum, nie odnajduje romantyzujących autochtonów w filmie: |
28 | Кога и самиот уметнички директор на филмот несвесно објаснувајќи за процесот на трансформирање на ликовите во сини вонземјанци, им овозможува на режисерите да раскажуваат приказни кои би се сметале за расистички доколку се работи за луѓе и не сфаќа во што е проблемот и покрај фактот што единствената разлика меѓу тие вонземјани и стереотипните северноамерикански индијанци е токму во нивната сина боја на кожата, тогаш, на сето тоа што еден обичен блогер би можел да додаде? | Kiedy projektant produkcji filmowej jasno wyjaśnia, że robienie filmowych Innych jako niebieskoskórych obcych uwolniło reżyserów od opowiedzenia historii, która mogłaby być postrzegana jako rasistowska, jeśli traktowałaby o ludziach, i nie widzi problemu w tym co mówi, pomimo faktu, że jedyną rzeczą, która odróżnia tych obcych od stereotypowych rdzennych Amerykanów jest ich niebieska skóra, to co jeszcze może dodać skromny blogger? |