# | mkd | pol |
---|
1 | Јапонските групи се борат за зачувување на мочуриштата | Życiodajny oddech mokradeł Wilgotne mokradła. |
2 | Влажни и мочурливи, изгледаат здодевно и бескорисно. | Teren na pierwszy rzut oka nudny i jałowy. |
3 | Но, спротивно од нивниот изглед, калливите морски брегови или крајбрежните мочуришта имаат богат биодиверзитет и помагаат во одржувањето на рамнотежата на водниот циклус. | Jednak pierwsze wrażenie bywa mylne. Mokradła [eng] są bowiem domem dla wielu gatunków roślin oraz zwierząt i pozwalają zachować prawidłowy cykl hydrologiczny. |
4 | За Јапонија, која поседува 46 од 2087-те регистрирани мочуришта во светот [pdf], нивната заштита е од суштинска важност. | Według Konwencji Ramsarskiej na świecie znajduje się 2098 mokradeł, z czego w Japonii zarejestrowanych jest 46 [eng]. Wszystkie wymagają ochrony. |
5 | Интересот за јапонските скапоцени мочуришта е меѓународен, бидејќи Јапонија припаѓа на Конвенцијата за мочуришта од меѓународна важност, попозната како „Рамсарска конвенција“, која промовира заштита и одржливо користење на мочуришта. | Japonia należy do Konwencji Mokradeł Ważnych z Punktu Widzenia Międzynarodowego, szczególnie jako Siedliska Ptactwa Wodnego (The Convention on Wetlands of International Importance especially as Waterfowl Habitat), zwanej w skrócie Konwencją Ramsarską, dzięki czemu cenne tereny “wodno-błotne” w tym kraju są przedmiotem troski całego świata. |
6 | Но, општествените организации се оние кои приземјено и длабоко во кал ја водеа битката изминативе години за да ги заштитат овие вредни екосистеми од заканата од развој на земјиштето и загадување. | Jednak w samej Japonii działalność wspierająca ochronę ekosystemu przed groźbą zagospodarowywania coraz to nowych kawałków ziemi i jej zanieczyszczaniem jest jeszcze w powijakach. Prowadzą ją jedynie na poziomie lokalnym niewielkie grupy mieszkańców poszczególnych rejonów. |
7 | Промена на пејзажот | Zmieniający się krajobraz |
8 | Мочуриштето Ваџиро, слика од Wikimedia Commons, фотографија од 2009 г. (CC BY SA 3.0) | Mokradła Wajiro wikimedia commons, 2009 (CC BY SA 3.0) |
9 | Асоцијацијата за спасување на мочуриштето Ваџиро, од градот Фукуока, водеше тешка битка повеќе од две децении за да ги зачува природните ресурси на родниот град, местото каде што се наоѓа мочуриштето Ваџиро. | W prefekturze Fukuoka od ponad 20 lat działa Stowarzyszenie na Rzecz Ochrony Mokradeł Wajiro [jpn] (The Save Wajiro Tidal Flat Association) założone przez mieszkańców. Stowarzyszenie to wielokrotnie stawiało czoła licznym zagrożeniom i broniło cenne zasoby naturalne tamtejszych terenów. |
10 | Ваџиро, лоцирано во затворениот дел на заливот Хаката, е најголемото мочуриште на Јапонското Море. | Mokradła Wajiro znajdują się w północnej części wyspy Kiusiu, w miejscu gdzie krzyżują się drogi migracyjne różnych gatunków ptaków. |
11 | Рамнината е и важна попатна станица и место за презимување на птиците преселници. | Tam też robią one postoje lub zatrzymują się na zimę. |
12 | Пејзажот на некогаш мирнoтo мочуриште во заливот Хаката започна брзо да се менува околу 1944 г. со конструкцијата на вештачки остров. | Leżące we wschodniej części Zatoki Hakata mokradła Wajiro są największym tego typu obszarem w Japonii. Otaczająca mokradła zaciszna Zatoka Hakata zaczęła się raptownie zmieniać w 1994 roku. |
13 | Иако јапонскиот економски меур експлодираше во тоа време, владините претставници го направија развојот приоритет, и покрај сомневањата за проценка на животната средина на проектот. | Gdy pękła japońska bańka spekulacyjna rząd nie bacząc na gwałtownie zmieniającą się sytuację w kraju, uznał za priorytet zagospodarowanie zatoki. |
14 | Резултирачката промена на текот на плимата му наштети на водниот циклус, со дел од површината оштетена од алги. | Zignorowano wątpliwości mieszkańców co do wpływu tego typu przedsięwzięcia na środowisko i zaczęto budować sztuczną wyspę [eng]. |
15 | Јапонското министерство за животна средина го одбра ова мочуриште како кандидат за именување како мочуриште на Рамсар од меѓународна важност во 2004 год., но назначувањето никогаш не се официјализира. | Z powodu konstrukcji zmieniły się pływy morskie, przez co zdegenerował się cykl hydrologiczny zatoki. To z kolei powoduje gnicie alg, które zamulają dno. |
16 | „Мочуриштето Ваџиро на зајдисонце“ КИРИ-Уметност со сечење хартија од Хироко Кусуда. Користено со дозвола. | Te i inne problemy, które wcześniej przewidywano, pojawiają się jeden za drugim. |
17 | Хироко Кусуда, уметница која создава уметност од хартија, и која ја промовираше Асоцијацијата за спасување на мочуриштето Ваџиро во 1988 г., го опиша во детали практичното, како и поетското значење на мочуриштето во една статија во Радикс, билтен на универзитетот Кјушу: | Chociaż mokradła Wajiro zostały wybrane jako kandydat do wpisania na listę Ramsarską Mokradeł Ważnych z Punktu Widzenia Międzynarodowego, to nie jest to jeszcze wybór zatwierdzony. Aby zostać zarejestrowanym w Konwencji Ramsarskiej potrzeba aktywnego działania ze strony zarządu lokalnego. |
18 | Нежните бранови на мочуриштето Ваџиро им дозволуваат на децата да си играат во водата, им дарува на луѓето богатство од диви морски плодови, риби и школки, октопод и ракчиња, и алги во текот на годината. | 「Zachód słońca na mokradłach Wajiro」 wycinanka, Hiroko Kusuda, użyte za pozwoleniem W 1988 roku artystka tworząca wycinanki, Hiroko Kusuda, która założyła Stowarzyszenie na Rzecz Obrony Mokradeł Wajiro, napisała artykuł dla gazety Uniwersytetu Kiusiu Radix na temat realnego i poetyckiego znaczenia mokradeł [jpn]. |
19 | Мочуриштето е тука за да ја прочисти водата, грижејќи се за суштествата кои живеат во него и во плитките води, и негувајќи ги младите риби и школкестите морски суштества. | Ciche fale mokradeł Wajiro pozwalają dzieciom bawić się w wodzie, a ludziom dostarczają błogosławionych owoców morza. Ratują życie ludzkie dostarczając przez okrągły rok pożywienie w postaci przeróżnych gatunków ryb i muszli, krewetek oraz ośmiornic, glonów i innych. |
20 | Мочуриштето Ваџиро отсекогаш било лулка на животот. | Dzięki żyjątkom występującym na mokradłach i płyciznach woda morska pozostaje czysta. |
21 | Тоа ги негуваше мојот ум и тело. Убавината, грандиозноста и строгоста на природата ни даваат емотивно богатство. | Mokradła Wajiro opiekowały się małymi rybkami oraz muszelkami i były kolebką, w której rodziło się życie. |
22 | Мојата врска со мочуриштето Ваџиро ме водеше до креативни активности. | Te mokradła wychowały również moje ciało i umysł. |
23 | Сега, како возрасна, мочуриштето сè уште ми дава мир во умот. | Piękno i wspaniałość, a także surowość przyrody sprawiły, że jestem bardziej wrażliwa. |
24 | „Пролет во мочуриштето Ваџиро“ КИРИ-Уметност со сечење хартија од Хироко Кусуда. Користено со дозвола. | To właśnie ten związek z naturą mokradeł Wajiro doprowadził mnie do zajęcia się sztuką. |
25 | Продолжувајќи со своите напори, организацијата за спасување на мочуриштето секој месец одржува предавања за квалитетот на водата и песокот и организира јавни настани за чистење на морскиот брег за локалните жители. | Nawet teraz gdy dorosłam, mokradła Wajiro pozwalają mi odzyskać wewnętrzny spokój. Stowarzyszenie na Rzecz Obrony Mokradeł Wajiro obok urabiania zarządu lokalnego, podejmuje również wysiłki na rzecz poważnej i stanowczej ochrony środowiska, angażując z powodzeniem okolicznych mieszkańców. |
26 | Учениците од локалните основни училишта редовно се поканети да го набљудуваат мочуриштето за да ги надополнат своите лекции. | Regularnie organizowane są akcje zbierania śmieci, np. : “Operacja: czystość mokradeł Wajiro i obserwacja przyrody” [jpn]. |
27 | Е. И. помогна во надгледувањето на учениците од основните училишта, и напиша на блогот на Асоцијацијата за тоа како организацијата ја предизвикала љубопитноста на децата за мочуриштето: | Raz w miesiącu bada się jakość wody oraz piasku, a każdego roku od ponad 20 lat urządzany jest “Festiwal Mokradeł Wajiro”. |
28 | Откако нашиот тим објасни за птиците, школките и алгите што денес децата самите ги набљудуваа, учениците поставуваа прашања за видот на пердувите на птиците што ги најдоа или зошто леглото на раковите е во трските. | Stowarzyszenie na Rzecz Obrony Mokradeł Wajiro zaprasza uczniów lokalnej szkoły podstawowej do obserwacji mokradeł, aby w ten sposób pogłębić ich więzi z miejscem zamieszkania. |
29 | Некои мали жолти и розеви школки што ги пронајдоа учениците, не можеа да се идентификуваат. | Członek stowarzyszenia E.I. tak opisuje zachowanie dzieci po zetknięciu się z mokradłami: |
30 | Тоа стана наша домашна задача, да откриеме што се тие. | Po przedstawieniu zaobserwowanych dzisiaj gatunków ptaków, roślin oraz wodorostów, dzieci pytały m.in. |
31 | При испитувањето, дознавме дека се Moerella rutila. Денес беше последната средба за набљудување на мочуриштето Ваџиро за четвртоодделенците. | o zebrane przez siebie ptasie pióra i o to, dlaczego wśród trzcin znajdują się norki krabów. |
32 | Но, на крајот на февруари има годишна презентација на годишното набљудување на децата во училиштето. | Znalazły też małe różowe i żółte muszelki, których nazw nie znaliśmy. Dostaliśmy zatem pracę domową. |
33 | Задоволство ни е да го посетуваме училиштето за тоа секоја година. | Po sprawdzeniu okazało się, że to gatunek muszli o nazwie Morella rutila. |
34 | Ние, членовите на Асоцијацијата за спасување на мочуриштето Ваџиро, со нетрпение очекуваме да ја видиме нивната презентација. Плимата и осеката на конзерваторската работа | Na tym zakończyły się obserwacje mokradeł Wajiro prowadzone przez czwartoklasistów miejscowej szkoły podstawowej. |
35 | Во 2011 г., Рамсарската конвенција ја прослави 40-годишнината. | Ale pod koniec lutego w szkole odbędą się prezentacje obserwacji przeprowadzonych w ciągu roku. |
36 | Навраќајќи се на изминатите години, Сатоши Кобајаши, советникот на Мрежата за акција за јапонските мочуришта, длабоко размислува за извештајот на JAWAN дека јапонското долготрајно верување дека природата може да се владее, можеби конечно ќе започне да се менува. | Jako członkowie Stowarzyszenia na Rzecz Obrony Mokradeł Wajiro co roku odwiedzamy wtedy szkołę i zawsze z niecierpliwością czekamy na te prezentacje. Wzloty i upadki ruchu na rzecz ochrony środowiska naturalnego Założona w 1991 roku JAWAN (Japan Wetlands Action Network) [jpn] to organizacja sieciowa (network organization) zrzeszająca grupy lokalnych działaczy. |
37 | | Wspiera ona międzynarodowy ruch na rzecz ochrony mokradeł, wdraża w życie postanowienia Konwencji Ramsarskiej oraz chroni i odzyskuje mokradła i obszary zalewane przez przypływ. |
38 | Мрежата за акција за јапонските мочуришта се бореше да ги зачува мочуриштата на национално и меѓународно ниво, уште од 1991: | W ramach organizacji działające na terenie całego kraju przynależne grupy składają sprawozdania ze swojej działalności i wymieniają informacje. W 2011 roku obchodzono 40 rocznicę powstania Konwencji Ramsarskiej. |
39 | Релативно долго време досега, Јапонците се обидуваа да ја контролираат природата со користење на напредни технологии. | W marcu 2012 roku doradca JAWAN, Satoshi Kobayashi w swoim raporcie dla JAWAN, “Witając rok COP11 Konwencji Ramsarskiej”, opisuje dotychczasową jej działalność [jpn]. |
40 | Се држевме цврсто до идејата дека може да го направиме тоа. | Pisze: Dotychczas, przez stosunkowo długi czas Japończycy próbują okiełznać naturę używając wysoko zaawansowanych technologicznie narzędzi. |
41 | Но, во 2011, таа претпоставка беше побиена. | Bezpodstawnie wierzyli, że uda im się to osiągnąć. |
42 | Сфативме дека технологијата би можела да излезе од контрола и патем да предизвика трагедија. | Jednak w 2011 roku ta wiara obróciła się przeciwko im. |
43 | Исто така согледавме дека и природата би можела да оди подалеку од она со кое некој би можел да се справи. | Technologia nie pozwala niczego okiełznać i jedynie powoduje tragedie. Natura zaś po raz kolejny przypomniała nam, że nie można jej kontrolować. |
44 | Ако застанеме и размислиме, ако се префрлиме на креирање храбри иницијативи за промена на енергетската политика, на националното планирање и јавните работи, ако делувајќи така покажеме пример, тогаш би можеле да го промениме светот со преземање таква акција. | W tym miejscu Japończycy się zatrzymali. Jeśli udałoby się poprawić kierunek w jakim zmierzają polityka energetyczna, krajowe planowanie przestrzenne, a także przedsiębiorstwa użyteczności publicznej i dać światu przykład, to czyż Japończycy przez swoje działanie nie byliby w stanie zmienić świata? |
45 | Една година подоцна, организацијата присуствуваше на Рамсарската конференција на договорните страни (COP11) во Букурешт, Романија. Откако учествуваше на конференцијата, г-дин Кобајаши објасни дека сега не е време еколозите да се тапкаат по грб. | W lipcu 2012 roku członkowie JAWAN wzięli udział w odbywającej się w Bukareszcie w Bułgarii 11 Konferencji Członków Konwencji Ramsarskiej [en] (COP11, Conference of Parties 11). |
46 | Напредокот во зачувување на мочуриштето е прашање на перспектива: | Uczestniczący w niej pan Kobayashi opisał jej przebieg w raporcie dla JAWAN: |
47 | За време на правењето на техничките процедури како што се оперативните правила на состанокот, г-ѓа Хедер, претседателот на Комисијата за научен и технички преглед (STRP) ни кажа приказна на крајот на утринската средба. | W trakcie biurokratycznych formalności, takich jak zasady przebiegu konferencji, na końcu przedpołudniowej części miała wystąpienie pani Heather, przewodnicząca Zespołu ds. Inspekcji Naukowej i Technicznej (The Scientific and Technical Review Panel) (STRP). |
48 | Таа ни покажа фотографија од нејзината ќерка, направена пред салата за конвенции на COP10. | Podczas poprzedniej konferencji (COP10) przyprowadziła ze sobą swoją 8-letnią córkę. |
49 | Таа ја земала својата најмала, осумгодишна ќерка на конференцијата за да ѝ покаже што работи нејзината мајка. | Pierwszy slajd przedstawiał dziewczynkę stojącą przed budynkiem, w którym odbywała się COP10. |
50 | Потоа, ѝ рекла да ја слуша конференцијата додека седи на крајот на салата само малку пред крајот на состанокот. | Pani Heather chciała pokazać córce czym się zajmuje i wzięła ją na ostatnich kilka godzin konferencji. |
51 | Потоа, враќајќи се од Кореја, г-ѓа Хедер ја прашала ќерка ѝ што мисли за конференцијата. | Dziewczynka przysłuchiwała się jej w głębi sali. |
52 | Ќерката одговорила „Мислам дека разбрав колку е важно да се заштитат мочуриштата, но сега се грижам дека тие нема да бидат тука кога јас ќе пораснам… Затоа што изгледа дека заштитувањето на мочуриштата едвај се развива…“ Г-ѓа Хедер изјави дека не можела да возврати ништо на ова, бидејќи мислела дека состанокот бил плоден. | W samolocie powrotnym z Korei, gdy zapytała córkę jak było, usłyszała w odpowiedzi “Mniej więcej zrozumiałam jak ważna jest ochrona mokradeł, ale martwi mnie, że zanim ja dorosnę to już ich właściwie nie będzie”. Kontynuowała: “Ta ochrona mokradeł idzie zbyt wolno, prawie wcale nie posuwa się naprzód”. |
53 | | Pani Heather uważała, że COP10 był bardzo owocną konferencją i nie wiedziała co ma odpowiedzieć. |
54 | Децата се паметни, зарем не? | Dzieci są bardzo bystre, nieprawdaż? |
55 | Мрежата за акција за јапонските мошуришта секоја пролет промовира национална кампања, Ден на кампања за мочуриштата, организирајќи разни настани, како што се набљудување на природата, дискусии и уметнички изложби кои ќе помогнат да се подигне јавната свест за зачувување на биодиверзитетот на мочуриштата. | Każdego roku wiosną, JAWAN organizuje kampanię pt. “Dzień ochrony mokradeł i terenów podmokłych”. W całym kraju lokalne organizacje organizują obserwacje natury, sympozja, wystawy fotografii oraz malarstwa, koncerty, pokazy filmowe i wiele innych. |
56 | | To kampania mająca na celu zwiększenie świadomości społecznej na temat ochrony mokradeł. |
57 | | Zgłoszenia grup pragnących wziąć udział w kampanii są nadal przyjmowane [jpn]. |
58 | Пријавувањето за групите кои сакаат да учествуваат сега е отворено. | Artykuł napisany we współpracy z: Mari Wakimoto, Keiko Tanaka |