# | mkd | por |
---|
1 | Индија: Смрт на предисториски јазик | Índia: A Morte de uma Língua pré-Histórica |
2 | Во февруари 2010 година, последниот говорител на древниот јазик Бо (или Ака-Бо), Боа Постарата, почина во својата татковина, Андаманските Острови во Индија. | A última falante da antiga língua ‘Bo', a anciã Boa, morreu em sua ilha nativa, as Ilhas Andamão (território da Índia), em fevereiro de 2010. |
3 | Ова е јасна потврда за точноста на минатогодишниот извештај на УНЕСКО, кој предупреди дека 2.500 јазици се на работ на изумирање. | É uma vívida confirmação do relatório da UNESCO de 2009, que alertava para o risco de desaparecimento de 2.500 línguas. |
4 | Видео: Боа Постарата пее на нејзиниот мајчин јазик, преку Survival International | Vídeo: A anciã Boa cantando em sua língua nativa, a língua Bo. |
5 | Сара Двејн, од Минесота (САД), на својот блог True to Words посветен на „истражувањето на јазиците и на пишувањето“, информира за веста и додава дека некои јазици кои се сметаа за веќе изумрени, во последно време оживеаа: | Legendado em inglês, via Survival International. Em seu blog True to Words [en], com base em Minnesota, dedicado “a exploração de línguas e escrita,” Sara Duane relata a notícia e adiciona que algumas antigas línguas extintas recentemente reviveram: |
6 | Во 1992 еден истакнат американски лингвист предскажа дека до 2100 година, 90% од светските јазици ќе престанат да постојат. | Em 1992, um proeminente linguista americano previu que por volta do ano 2100, 90% das línguas mundiais cessariam sua existência. |
7 | Еден од тие јазици умре минатиот месец кога 85-годишната Боа Постарата почина. | Uma destas línguas morreu no mês passado, quando a anciã Boa de 85 anos faleceu. |
8 | Таа беше последниот говорител на Бо јазикот, кој броејќи 70.000 години старост, беше еден од најстарите јазици во светот. [..] | Ela era a última falante de ‘Bo', que com 70 mil anos, era uma das línguas mais antigas do mundo. |
9 | Јазиците можат да се вратат од работ на изчезнување, па дури и од целосно исчезнување, доколку постои доволно голема волја и најважното - доколку доволен дел од тој јазик постои во пишувана форма. | […] Línguas podem ser trazidas de volta do risco [de extinção], ou até mesmo da extinção total, se a vontade for forte bastante, e mais importante, se o suficiente desta língua ter sido escrita. |
10 | Еврејскиот јазик беше мртов јазик на почетокот на 19ти век. | O hebraico era uma língua morta no início do século XIX. |
11 | Постоеше во академска пишувана форма, меѓутоа не се знаеше како се изговараа зборовите. | Existia como uma língua acadêmica, mas não havia maneiras de saber como as palavras eram pronunciadas. |
12 | Упорноста и волјата на израелските Евреи го вратија јазикот во секојдневна употреба. | Persistência e vontade de judeus israelenses trouxeram a língua de volta para o uso cotidiano. |
13 | Исто така, постои и заживување на велшкиот јазик во Велика Британија и на маорскиот во Нов Зеланд. | Houve também uma renascimento do galês no Reino Unido e do maori na Nova Zelândia. |
14 | Блогот Transubstantiation, кој за себе вели дека се обидува да „најде смисла во наследството на Вавилонската Кула“ предлага документирање на јазиците кои се во процес на изумирање: | Transubstantiation [en], que se descreve como uma tentativa de “dar sentido ao legado da Torre de Babel”, sugere a documentação de línguas em risco de extinção: |
15 | Доколку можеме да го зачуваме животот на јазиците, тогаш треба да го сториме тоа по секоја цена. | Se podemos preservar a vida das línguas, então certamente vamos preservar. |
16 | Меѓутоа, понекогаш тоа не е возможно и тогаш, ние како лингвисти, треба да ја извршиме нашата можеби најтешка должност - да анализираме, да опишеме и да документираме; да го дефинираме јазикот така што да можеме да ги користиме нашите познавања на тие јазици за да направиме додатни истражувања во општото познавање на човечката состојба. | Entretanto, algumas vezes isso não é possível e então talvez nossa tarefa mais importante enquanto linguistas é analizar, descrever e documentar; definir o idioma que está morrendo, para que possamos utilizar o conhecimento sobre o assunto para aprofundar a pesquisa sobre o entendimento geral da condição humana. |
17 | Андаманските острови. Фотографија од Venkatesh K на Flickr | Vista aérea das Ilhas Andamão por Venkatesh K no Flickr. |
18 | Блогот Madhu Baganiar, кој му припаѓа на заедницата на домородците Ораони (Курук), коментира за исчезнувањето на јазикот Бо со смртта на Боа Постарата: | Madhu Baganiar [en], que pertence à comunidade indígena de Oraon (língua Kurukh) comenta a respeito do falecimento da língua Bo com a morte da anciã Boa: |
19 | Секој јазик има своја уникатна историја, културен стил и приказна. | Cada idioma tem sua própria história original, o estilo de cultura, narrativa. |
20 | Кога еден јазик умира, заедно со него умира и едно огромно складиште на знаења поврзано со јазикот. | Quando uma língua morre, uma casa de vasto estoque de conhecimento associado com a língua também morre. |
21 | Денес, умре еден жив племенски јазик. | Hoje, “Bo”, uma língua tribal viva, morreu. |
22 | Утре, сигурно е дека и други племенски јазици во Индија ќе умрат. | Amanhã mais línguas tribais da Índia estão prestes a morrer. |
23 | Постојат стотици причини кои ќе ги убијат живите јазици на племињата… | Há centenas de razões que vão matar as línguas tribais vivas… |
24 | Ирскиот блогер The Poor Mouth тагува за загубата на Бо и вели: | O blogueiro irlandês em The Poor Mouth [en] lamenta a perda da língua Bo, e diz: |
25 | Јазиците доаѓаат и си заминуваат - можеме да ги видиме трагите од некои загубени јазици на Британските Острови (Јола, Норн, Кумбриски итн. ) - но не можам а да не чувствувам дека кога јазиците умираат, изчезнува нешто значајно од богатата, темна супа од која се состои човештвото. | Línguas vão e vêm - podemos ver os traços de vários idiomas perdidos nas ilhas britânicas (Yola, Norn, Cumbric etc) - mas não posso deixar de sentir que quando eles morrem algo significativo será perdido na rica, escura sopa que compõe a humanidade. |
26 | Заминувањето на Боа не прави сите нас безвредни. | O falecimento da idosa Boa diminui todos nós. |