# | mkd | por |
---|
1 | Пијанистот Малек Јандали од Сирија вели: „Ни треба слобода за вистинска уметност“ | “Nós precisamos de liberdade para uma arte verdadeira”, diz pianista sírio Malek Jandali |
2 | Кога народот на Сирија излезе на улиците во март 2011, тие не бунтуваа само против владејачката фамилија Асад, но и против мракобесието кое им било наметнато со децении. | Este artigo faz parte de uma parceria com o Syria Untold [en]. Quando os sírios tomaram as ruas em março de 2011, eles se rebelaram não somente contra o domínio da família Assad, como também contra o obscurantismo que lhes havia sido imposto por décadas. |
3 | Уметноста како целина, музиката особено, играа клучна улога во промената на парадигма која ја придружуваше револуцијата, вели народот на Сирија откако е прв пат прашан за негово мислење. | A arte como um todo e a música em particular exerceram um papel crucial na mudança de paradigma que acompanhou a revolução, quando os sírios descobrem as suas vozes pela primeira vez. |
4 | „Syria Untold“ разговараше со познатиот композитор и пијанист Mалек Јандали околу појавувањето на нови форми на уметност и музика во Сирија. | Syria Untold (“História Não Contada da Síria”) entrevistou o renomado compositor e pianista Malek Jandali [en], a respeito do surgimento de novas formas de arte e música na Síria. |
5 | Јандали, кој ја напиша песната „Watani Ana” (Моја татковина) на почетокот на револуцијата, кажува за што мисли дека е неговиот личен придонес за неговата земја: музика за слобода и правдина, музика за нова Сирија. | Jandali, que compôs a música “Watani Ana” (Minha Terra Natal) no início da revolução, disse que ele considera esta a sua contribuição pessoal ao seu país: música para a liberdade e justiça, música para uma nova Síria. |
6 | Сириска химна на слободата | Síria, Hino dos Libertados |
7 | Последното дело на Јандали, песна наречена „Сириска химна на слободата“, е нешто што тој го опишува како „химна од народот, за народот“. | O último trabalho de Jandali, “Síria, Hino dos Libertados”, é descrito como “um hino pelo povo e para o povo”. |
8 | За продукцијата на оваа песна тој соработувал со рускиот филхармониски оркестар и хорот на операта од Каиро, затоа што мисли дека луѓето од Сирија заслужуваат химна која го претставува народот. | A produção desta música teve a colaboração da Orquestra Filarmônica Russa e o Coro da Ópera do Cairo, uma vez que ele pensou que o povo sírio mereceria um hino que o representasse. |
9 | Во химната се раскажува приказната за милионите сиријци погодени од тековното востание; мачениците, жените, децата и бегалците. | O hino conta a história dos milhões de sírios afetados pela atual rebelião: os mártires, as mulheres, as crianças e os refugiados. |
10 | “Има толку многу приказни, и ние уметниците, особено музичарите, сме толку среќни што можеме да ги преминеме социјалните политички ограничувања и географските граници, и да му се приближиме директно на народот, директно на срцата на овие деца,“ вели Јандали. | “Há tantas histórias, e nós artistas, especialmente os músicos, somos tão privilegiados porque nós podemos penetrar os limites políticos e as fronteiras geográficas, e alcançarmos diretamente a humanidade, penetrando nos corações daquelas crianças”, declarou Jamali. |
11 | “Ние можеме да бидеме гласот, а не ехо на овие деца. | “Nós podemos ser a voz ao invés do eco destas crianças. |
12 | Музиката, како универзален јазик, може да ја раскаже приказната и на жртвите и приказните на овие деца да им даде човечки лик. “ | A música, sendo uma linguagem universal, pode contar a história e colocar uma face humana nos sacrifícios daquelas corajosas crianças”. |
13 | Моменталната национална химна на Сирија, „Humat al-Diyar” (Заштитници на татковината), прв пат за химна била усвоена во 1938. Накратко била заменета во 1958, кога Сирија се приклучи на Соединетите Арапски Републики со Египет, но е симбол на оваа земја од 1961 година. | O atual hino nacional sírio, “Humat-al-Diyar” (Guardiões da Pátria Natal), foi adotado em 1938, sendo temporariamente substituído em 1958, quando a Síria se juntou à República Árabe Unida com o Egito, mas continua sendo o símbolo do país desde 1961. |
14 | Сиријскиот пијанист и композитор Малек Јандали. | Malek Jandali, pianista e compositor sírio. |
15 | Извор: Malekjandali.com | Fonte: Malekjandali.com |
16 | Јандали вели дека тој не ја напишал „Сириска химна на слободата“ со цел таа да стане национална химна, но би му била чест доколку сирискиот народ одлучи тоа да биде така. | Jandali contou que ele não escreveu a letra do hino “Síria, Hino dos Libertados”, com a intenção de transformá-lo em um novo hino nacional, mas ele se sentiria honrado se o povo o adotasse. |
17 | Песната започнува со двата збора „Сирија“ и „Слобода“ две референци кои недостасуваат во моменталната химна: | O hino começa com as palavras Síria e liberdade, duas referências que não constam no hino atual: |
18 | Сирија, Сирија! | Síria, Síria! |
19 | Татковина на слободните и земја на слободата. | Terra dos libertados e da liberdade. |
20 | Сирија, Сирија! Земја на златното жито | Terra do grão de ouro. |
21 | Јандали е роден во Германија, но одел на училиште во својот роден град Хомс. | Jandali nasceu na Alemanha, mas estudou na cidade de Homs, terra natal de sua família. |
22 | “Секое утро, бевме принудени да меморираме и пееме слогани на режимот,“ вели тој, додавајќи дека режимот на Асад го поврзува знамето, земјата и националната гимна за режимот и фамилијата Асад, и дека Сирија е „Сирија на Асад“, Тој вели дека израснал чувствувајќи се како лицемер, славејќи ја диктатурата на Асад додека бил на училиште, и враќајќи се дома кај фамилија која била против тој брутален режим. “ | “Toda manhã éramos obrigados a cantar e memorizar os slogans do regime”, ele disse, acrescentando que o regime de Assad associava a bandeira nacional, o país e o hino nacional ao regime da família Assad, e que a Síria era considerada como “a Síria de Assad”. Ele disse que se sentia um hipócrita: enaltecendo a ditadura de Assad quando estava na escola e, quando chegava em casa, ele e sua família eram contra aquele regime brutal. |
23 | Потиснување на уметноста и културата | Suprimindo a arte e a cultura |
24 | “[Диктаторите, генерално] се плашат од уметноста и музиката, затоа што претставуваат потрага по вистината и убавината. | “[Os ditadores em geral] têm medo da arte e da música porque estas são uma busca pela verdade e pela beleza. |
25 | Ако ја зборувам мојата вистина, тогаш ќе бев убиен, злоставуван и депортиран,“ вели тој, додавајќи дека портретот на диктаторот Асад се наоѓа на многу поштенски марки, ѕидови, нотеси и во нашите училишта на начин кој ги колонизира нашите простори, културата и историјата. | Se eu falasse sobre a minha verdade eu seria morto, torturado ou deportado”, ele disse, contando ainda que as imagens do ditador Assad estavam presentes nos selos, nas paredes e nos cadernos em nossas escolas de uma forma que penetrava em todos os espaços, na nossa cultura e até mesmo na nossa história. |
26 | “Повеќето референци во химната се однесуваат на војската. | “A maior parte das referências presentes no hino eram ao Exército. |
27 | Зошто не зборуваме за сириските изуми како азбуката и музиката, а не за воените сили и војни?” вели Јандали. | Por que não falamos sobre as invenções feitas pelos sírios, como o alfabeto e a música, ao invés de falarmos das forças militares e da guerra?”, comentou Jandali. |
28 | Сирија е татковината на најстарата светска музичка нотација, и угаритската азбука, која се смета за првата цивилизациска азбука. | A costa da Síria é o lugar da mais antiga notação musical do mundo, e do alfabeto ugarítico, que foi considerado como o primeiro alfabeto. |
29 | Но наместо да се опејуваат овие дела, националната химна започнува со референца за војската, „заштитниците на татковината. “ | Em lugar de homenagear o país pela sua rica história, o hino nacional começa com uma referência ao exército - “guardiões da terra natal”. |
30 | Иронично, сириската арапска армија, кои се всушност насилници на Асад, е причината за уништувањето на мојата татковина Сирија и за извршувањето на кривични дела против човештвото изминатите 29 месеци. | Ironicamente, o Exército Árabe Sírio, na realidade, os criminosos da ditadura de Assad, tem sido a causa da destruição da Síria e vem cometendo crimes de guerra contra a humanidade pelos últimos 29 meses. |
31 | Повеќе од 185 илјади цивили се убиени, повеќе од 6 милиони бегалци во Сирија и милиони надвор од земјата гледаат!“ | Mais de 185 mil civis foram mortos, mais de 6 milhões de refugiados dentro da Síria e milhões de pessoas no mundo inteiro assistindo a tudo isto. |
32 | Пред две години, Јандали сними албум наречен „Ехо од Угарит“, во обид да ја врати заборавената музика на Сирија. | Há dois anos atrás Jandali produziu um álbum chamado “Ecos do Ugarit”, numa tentativa de resgatar a esquecida música síria. |
33 | Тој се врати во својата земја по отсуство од 10 години и го претстави проектот пред Министерството за култура и симфонискиот оркестар на Сирија, но се соочи со отфрлање. | Jandali regressou à Síria depois de uma ausência de 10 anos e apresentou o projeto ao Ministério da Cultura e à Orquestra Sinfônica, porém encontrou obstáculos. |
34 | Јандали вели дека бил принуден да оди во Претседателската палата за да бара дозвола. | Finalmente ele foi forçado a dirigir-se ao Palácio Presidencial em busca de uma autorização. |
35 | “Беа потребни околу осум месеци за да добијам безбедносно одобрение и сите останати одобренија за да можам да настапувам со сириска музика во Сирија,“ вели тој. | “Levou cerca de oito meses para eu obter autorização de segurança e todas as aprovações para tocar a música síria no meu próprio país”, ele declarou. |
36 | „Тоа укажува за колку е корумпиран овој систем, како тие принудуваат иселениците како мене и тебе да бидат демонизирани и непочитувани. “ | “Isto mostra como o sistema é corrupto e como eles forçam os expatriados como no meu caso e quem quer que seja, a sermos demonizados ou desrespeitados”. |
37 | Затоа што неговиот перформанс бил против желбите на Министерството за култура и симфонијата, Јандали вели дека тие го обвиниле дека е шпиун. | Como a sua apresentação foi contra os desejos do Ministério da Cultura e da Orquestra Sinfônica, Jandali foi acusado de espionagem. |
38 | „Тие сакаа да го спречат моето инволвирање во такви проекти во иднина. | “Eles não queriam me deixar participar destes tipos de projeto no futuro. |
39 | Се плашеа од знаењето и од откривање на вистината. “ | Eles estavam temerosos do conhecimento e de expor a verdade”. |
40 | Според музичарот, Сирија не е единствената што го потиснува изразувањето на уметноста; туку целиот арапски свет. | O músico sente que não é só na Síria que a expressão de arte foi suprimida. Na realidade, isto aconteceu em todo o mundo árabe. |
41 | Како пример тој ги наведе Суецкиот Канал во Египет и најмувањето на италијанскиот композитор Верди за операта „Аида“ за церемонијата на отворањето. | Ele deu o exemplo do Canal de Suez no Egito e a contratação do compositor italiano Verdi para a ópera “Aida”, na cerimônia de inauguração. |
42 | „Зошто немавме арапска опера компонирана од арапски музичар за да го прославиме отворањето на Суецкиот Канал? | “Por que não tivemos uma ópera árabe composta por um músico árabe na abertura do Canal de Suez? |
43 | Нели нашите предци се оние кои ја измислија музиката?“ вели Јандали. | Não foram os nossos ancestrais quem inventaram a música?”, ele disse. |
44 | “Тоа е навредливо за мене како арапски музичар,” вели тој. | “Como músico árabe, considero isto um insulto”, ele falou. |
45 | “Каде се нашите симфонии, нашите опери? | “Onde estão as nossas orquestras sinfônicas e óperas? |
46 | Ние сме самите изумители и пак немаме глас. “ | Apesar de termos sido os inventores, não temos uma voz”. |
47 | Нова генерација на сиријски уметници | Uma nova geração de artistas sírios |
48 | Јандали вели дека диктаторите се плашат од меката моќ која може да го промени мислењето на луѓето, што е причината зашто ги таргетираат уметниците и интелектуалците. | Jandali disse que os ditadores temem que o poder brando possa transformar as mentes das pessoas, razão pela qual eles visam os artistas e os intelectuais. |
49 | Тој лично го претрпел овој прогон. | Ele próprio sofreu este tipo de perseguição. |
50 | Иако ја напуштил земјата пред многу години, силите на режимот константно го ограбувале неговиот дом и тешко ги претепувале неговите родители поради неговите анти-режим активности. | Embora tenha deixado o país anos atrás, as forças do regime, por diversas vezes saquearam sua casa e espancaram os seus pais em retaliação à sua atividade contra o regime. |
51 | Но револуцијата овозможи да се роди генерација на уметници, кои се отцепуваат од декадите на официјална пропаганда присутна во уметничката продукција. | Todavia, a revolução permitiu o nascimento de uma geração de artistas, propiciando o distanciamento de décadas do domínio da propaganda oficial presente nas produções artísticas. |
52 | „Тоа воопшто не беше уметност,” тврди Јандали. | “Aquilo não era arte”, Jandali afirmou. |
53 | “За да твориш потребна ти е слобода. | “Você precisa de liberdade para produzir. |
54 | Потребна е слобода за искрена, вистинска уметност, за знаење и за култура, за иновации и прогрес. | Você precisa de liberdade para uma arte verdadeira, para o conhecimento e cultura, para a inovação e o progresso. |
55 | Без слобода, не постои ништо.” | Sem liberdade não há nada”. |
56 | Целото творештво на Јандали се од почетокот на сириската револуција е само-финансирано. | Todos os trabalhos de Jandali, desde o começo da revolução síria, foram bancados por ele próprio. |
57 | Тој великодушно го донирал своето време и музика за да им помогне на сириските деца со своите хуманитарни концерти низ целиот свет. | Ele generosamente doou seu tempo e sua música para ajudar as crianças carentes sírias, fazendo shows beneficentes pelo mundo todo. |
58 | Уметникот се прашува „Кога сириските организации ќе застанат на нозе и ќе ги поддржат малкуте вистински сириски уметници заедно со луѓето во нивната потрага по слобода и човекови права?” | Enquanto isso, o artista perguntava: “Quando será que as organizações sírias irão tomar a iniciativa e ajudar os tão poucos artistas sírios genuínos que permaneceram junto ao povo na busca pela liberdade e pelos direitos humanos?” |
59 | Преведениот текст на од неговата последна песна „Сириска химна на мирот“ е: | A tradução da letra da sua última canção, “Síria, Hino dos Libertados”: |
60 | Сирија, Сирија! | Síria, Síria! |
61 | Татковина на слободните и земја на слободата | Terra natal dos livres e terra da liberdade |
62 | Сирија, Сирија! | Síria, Síria! |
63 | Земја на златното жито | Terra do grão dourado |
64 | Ох мојата земја, колевка на цивилизациите, нејзиното наследство ги инспирира писарите | Oh meu país, berço das civilizações, seu patrimônio inspirou os escribas |
65 | Татковина на чесните, почивалиште на мачениците | Terra natal dos honoráveis, lugar de descanso dos mártires |
66 | Нашето сонце сјае светло, нашиот орел го искачува највисокото небо | Nosso sol brilha claro, nossa águia voa nos mais altos céus |
67 | Ох мојата земја, река на добродетели | Oh meu país, rio de virtudes |
68 | Нејзината слава е врежана во плочи и карпи | Sua glória está gravada nas tábuas e pedras |
69 | Татковина на пророците, азбуката и музиката | Terra natal dos profetas, do alfabeto e da música |
70 | Се молиме на Господ, никогаш да не се одделам од мојата земја, мојата фамилија | Nós pedimos a Deus, que nunca abandone meu país, minha família |
71 | Маслиновите градини на моите дедовци, и рацете на децата | Os olivais dos meus avós, e as mãos das crianças |
72 | Земја на слободните и дом на слободата | Terra dos libertados e lar da liberdade |
73 | Овој напис е преземен од Syria Untold. | Síria, Síria! Terra natal dos libertados e da liberdade. |