# | mkd | por |
---|
1 | Екваторска Гвинеја: Јазик кој ги игнорира човековите права | Guiné Equatorial: Uma Língua sem Olhos para os Direitos Humanos |
2 | Во јуни во Ангола, на Шеснаесетиот традиционален состанок на Советот на министри од земјите со португалско говорно подрачје (Comunidade de Países de Língua Portuguesa или CPLP), ќе се разгледува членството на Екваторска Гвинеја во оваа заедница. | Neste mês de Junho, em Angola, na XVI Reunião Ordinária do Conselho de Ministros da Comunidade de Países de Língua Portuguesa (CPLP), será apreciada a integração da Guiné Equatorial na organização. |
3 | Извештајот изготвен од мисијата на CPLP која што го посетила главниот град Малабо на 4 и 5 мај ќе биде основа за овој чекор во процесот на зачленување на земјата со која што од 1979 год. владее Теодоро Обианг. | A base para esta etapa no processo de inclusão do país governado por Teodoro Obiang desde 1979 será o relatório elaborado pela missão da CPLP que esteve em Malabo nos passados dias 4 e 5 de Maio. |
4 | Според страната на CPLP, состојбите кои што требало да се докажат биле ефективната употреба на португалскиот јазик во образовниот систем во земјата и одредувачките принципи на организацијата, како што се „приматот на мирот, демократијата, владеењето на правото, човековите права и социјалната правда”. | Segundo a página da CPLP, as condições a averiguar são a utilização efectiva da língua portuguesa no sistema de ensino do país e a adopção de princípios orientadores da organização, como “o primado da paz, da Democracia, do Estado de Direito, dos Direitos Humanos e da justiça social”. |
5 | Луанда 2010 - Осма средба на земјите од заедницата од португалско говорно подрачје. | É a língua um laço? Luanda 2010 - VIII Cúpula da Comunidade dos Países de Língua Portuguesa. |
6 | Слика од Фликр корисникот MRE Brasil (CC BY-NC-SA 2.0) | Foto de MRE Brasil no Flickr (CC BY-NC-SA 2.0) |
7 | Дали јазикот создава врски? Единствената вистински човечка територија е онаа на јазикот. | O único território verdadeiramente humano é o da Língua. |
8 | Дозволете ни да го ослободиме овој простор од угнетување на интереси, дозволете ни да комуницираме преку јазикот и луѓето. | Deixemos pois este espaço livre da opressão dos interesses, deixemos comunicar as línguas, os homens, os povos. |
9 | Коментираше Јоана Руас на блогот O que fica do que passa (Што останува од она што поминува), во статија насловена ,,CPLP, Екваторска Гвинеја; Нафта или Платонска љубов”?. | Comentava Joana Ruas, no blog O que fica do que passa, num artigo intitulado “CPLP, Guiné Equatorial & Cª: Petróleo ou Amor Platónico?” . |
10 | Хустино Пинто, на блогот Angola Resistente кажува како „португалците биле првите европски морнари кои што пристигнале во 1471 год. на територијата која што денес ја сочинува Екваторска Гвинеја”: | Justino Pinto de Andrade, do blog Angola Resistente, conta como “foram os portugueses os primeiros navegadores europeus a chegar, em 1471, ao território que hoje constitui a Guiné-Equatorial“: |
11 | Тие го пронашле островот Биоко, кој подоцна го нарекле Илха Формоса, а исто така и Фернандо По. | acharam a ilha de Bioko, a que depois chamaram Ilha Formosa, e também Fernando Pó. |
12 | (…) од историска гледна точка, тука навистина имало контакт помеѓу Екваторска Гвинеја и португалскиот јазик и култура. | (…) do ponto de vista histórico, houve, sim, um contacto da Guiné-Equatorial com a língua e a cultura portuguesas. |
13 | Според тоа имало слаби спомени за овој контакт, кои што ја оправдуваат одредената носталгија за исчезнатиот јазик и култура. | Poderão, pois, ter restado ainda ténues reminiscências desse contacto, que justifiquem alguma nostalgia da língua e da cultura desaparecidas. |
14 | Но, потоа шпанскиот јазик бил наметнат. | Mas, depois, impôs-se o espanhol. |
15 | Присуството на францускиот јазик како официјален јазик, пред сѐ се должи на граничните контакти кои Екваторска Гвинеја ги има со Габон и Камерун, франкофонски земји, како и на дамнешното присуство на францускиот јазик на оваа територија кога тргувале со робови. | A presença da língua francesa como língua oficial deve-se, sobretudo, às ligações fronteiriças que a Guiné-Equatorial tem com o Gabão e os Camarões - países francófonos - e a uma presença remota dos franceses nos seus territórios, também por ocasião do tráfico negreiro. |
16 | Бразилскиот новинар Мишел Ниро, на блогот O Patifundio додал дека: ,,Екваторска Гвинеја, е шпанска земја, која со одлука од 2008 год. зборува португаски: | O jornalista brasileiro Michell Niero, do blog O Patifundio, acrescenta que ”por decreto a hispânica Guiné Equatorial “fala” português desde 2008”: |
17 | Таа стана членка-набљудувач, и покрај тоа што има мал број на луѓе кои што зборувааат fá d'ambô, креолски јазик со лексичка основа на португалскиот јазик. | tornou[-se] membro observador mesmo com uma população ínfima falando fá d'ambô, idioma crioulo com base lexical portuguesa. |
18 | Па ако не е јазикот, тогаш што е тоа што Екваторска Гвинеја им го дава на земјите од португалското говорно подрачје? | Então, se não é a língua, o que traz a Guiné Equatorial à comunidade de países falantes de português? |
19 | Мислењето на блогот Debates e Devaneios (Дебати и соништа) од Мозамбик: | A “Petroditadura” Na opinião do blog Debates e Devaneios, de Moçambique: |
20 | Влезот на Екваторска Гвинеја како полноправна членка во Заедницата на земјите од португалското говорно подрачје има поврзаност со нафтата, додека другите основни прашања, демократијата и човековите права се фарса. | A entrada da Guiné-Equatorial como membro de pleno direito para a Comunidade dos Países (ditos) de Língua Portuguesa (CPLP) tem apenas a ver com o petróleo, sendo outras questões basilares, como a língua, a democracia e os direitos humanos uma farsa. |
21 | (…) Дали Екваторска Гвинеја е диктатура? | (…) A Guiné-Equatorial é uma ditadura? |
22 | Секако дека е, г-дине. | É sim senhor. |
23 | Но, зошто ова да биде проблем, ако има нафта, која е супериорна во однос на човековите права? | Mas o que é que isso importa se tem petróleo, que é um bem muito superior aos direitos humanos? |
24 | Идејата е поддржана од Хенрике Суса, од блогот O que fica do que passa , според кој членството „нема смисла”, имајќи предвид дека тоа не е „земја во која се зборува португалски”, туку ,,петродиктатура”. Тој се согласува со писателот и политичар Мануел Алегре, кој го кажа истото. | A ideia é reforçada por Henrique Sousa, do blog O que fica do que passa, para quem a adesão “não tem sentido”, já que “não é um país de língua portuguesa”, mas sim uma”petroditadura”, dando razão ao político e escritor Português Manuel Alegre que proferiu tais palavras. |
25 | Момчиња на плажа во Луба. | Meninos da praia de Luba. |
26 | Слика од Фликр корисник John & Mel Kots (CC BY-NC-ND 2.0) | Foto de John & Mel Kots no Flickr (CC BY-NC-ND 2.0) |
27 | Блогот El Bonsai de la Información (Информацијата Бонсаи) во 2008 год., изразил презир кон „историските и јазичните аргументи” кои ги убедиле „тројцата силни членови” на CPLP, Португалија, Ангола и Бразил- и ја опишува леснотијата со која интересите за нафтата ги прават незабележливи човековите права. | O blog El Bonsai de la Información, em 2008, descurava “os argumentos históricos e linguísticos” que convenceram os “três membros fortes” da CPLP - Portugal, Angola e Brasil - e tratava da facilidade com que os negócios petrolíferos afogam os direitos humanos: |
28 | Со голема помош на Либија, одобрена од лидерот Муамер Гадафи, историски сојузник на Обианг Нгуема, на почетокот на оваа година, португалска делегација го посетила Малабо, главниот град на Екваторска Гвинеја. | Com a valiosa ajuda da Líbia, autorizada pelo líder Muammar Gadaffi, aliado histórico de Obiang Nguema, no início deste ano, uma delegação portuguesa visitou Malabo, capital da Guiné Equatorial. |
29 | Ангола го прослави првиот договор пред пет години, а Бразил почна да истражува ветувачки прекуокеански блок. | Angola celebrou os primeiros acordos há cinco anos e o Brasil começa a explorar um promissório bloco em off-shore. |
30 | Главни принципи:#Неуспех | Princípios Orientadores: #FAIL |
31 | Во CPLP владеат принципите на „мир, демократија, владеење на правото, човековите права и социјална правда” (член 5), кои се нагласени во статија на веб страната на CPLP во однос на евентуален влез на Екваторска Гвинеја во заедницата. | A CPLP é regida pelos princípios do “Primado da Paz, da Democracia, do Estado de Direito, dos Direitos Humanos e da Justiça Social” (Art. 5º), artigo enfatizado na própria página da CPLP a respeito da eventual admissão da Guiné Equatorial na comunidade. |
32 | Дури и во 2010 год., можноста Екваторска Гвинеја да стане деветтата земја која што ќе им се придружи на CPLP, заедно со Португалија, Бразил, Ангола, Мозамбик, Кабо Верде, Гвинеја Бисао, Сао Томе и Принципе и Источен Тимор, доведе до мобилизација на граѓаните и организациите на граѓанското општество во земјите од португалското говорно подрачје против нејзино вклучување. | Já em 2010, a possibilidade de a Guiné Equatorial se tornar o nono país filiado à CPLP- juntamente com Portugal, Brasil, Angola, Moçambique, Cabo Verde, Guiné-Bissau, São Tomé e Principe e Timor Leste - levou a que cidadãos e organizações da sociedade civil lusófonos se movimentassem contra a inclusão. |
33 | Проблематично прашање беше непочитувањето на поставените принципи на организацијата, бидејќи постојаното кршење на човековите права е добро познато за земјата. | Em causa estava o desrespeito pelos referidos princípios orientadores da organização, sendo conhecidas as constantes violações de Direitos Humanos [en] que acontecem no país. |
34 | Национална комисија за човекови права на Екваторска Гвинеја. | Comissão Nacional de Direitos Humanos da Guiné Equatorial. |
35 | Скриншот од снимка за сиромаштија и кршење на права во услови на нафтено богатство, поставена на Јутјуб од CSMonitor100 (The Christian Science Monitor) Петицијата „Guiné Equatorial na CPLP não!” | Screenshot de um vídeo sobre a pobreza e o abuso de direitos no meio da riqueza do petróleo, no Youtube por CSMonitor100 (The Christian Science Monitor) |
36 | (НЕ- за влез на Екваторска Гвинеја во CPLP), создадена во 2010 год., а неодамна повторно спомната на блогот Blog 19, од Amnesty International во Португалија, побара наметнување на: | A petição “Guiné Equatorial na CPLP não!”, lançada em 2010 e recordada recentemente no Blog 19, da Amnistia Internacional de Portugal, aponta no sentido da imposição de: |
37 | услови во однос на флагрантно кршење на слободата на изразување и на докажаната репресија на граѓанското општество во земјата. | condições relativamente aos abusos flagrantes da liberdade de expressão e à comprovada repressão da sociedade civil do país. |
38 | Непостоењето на слобода на изразување, нарушување на човековите права или непочитување на владеењето на правото биле предмет на извештаите на Freedom House и Amnesty International оваа година. | A inexistência de liberdade de expressão, as violações dos Direitos Humanos ou o não respeito pelo Estado de Direito são objecto de relatórios saídos este ano, como o da Freedom House [en] ou o do Amnistia Internacional. |
39 | Целестино Бакале, од Convergencia Para a Democracia Social (Конвергенција за социјална демократија), единствената опозициска партија со претставници во Собранието, потврди дека режимот продолжува да ги нарушува човековите права со или без влез во CPLP. | Celestino Bacale, da Convergência Para a Democracia Social, único partido da oposição com assento parlamentar, afirma que o regime continuará a violar os Direitos Humanos [es], entrando ou não na CPLP. |
40 | Во изјава за новинарите, Движењето за самоодредување на островот Биоко, стои на мислењето дека претседателот Теодоро Обианг се надева дека со „ќе ја злоупотреби оваа достоинствена институција како личен сервис кој ќе му помогне да го задуши ехото за варваризам, како и за човековите права кои тој ги држи како затвореник во земјата. “ И апелира: | Em comunicado, o Movimento para a Autodeterminação da Ilha de Bioko, defende que o Presidente Teodoro Obiang visa “utilizar injuriosamente esta magna instituição para um serviço pessoal que possa ajudá-lo a asfixiar os ecos da barbárie e os direitos humanos que aprisiona no seu país”, e apela: |
41 | Признавањето на Гвинејскиот диктатор во CPLP е за тој да се исполни со енергија и да продолжи со правење штета на луѓето во Екваторска Гвинеја. | Admiti-lo na CPLP é animar o ditador guinéu-equatoriano a continuar a perpetrar danos contra os povos da Guiné Equatorial. |
42 | Одлуката за вклучување на земјата може да биде заклучена на Деветата конференција на шефовите на земјите и владите на CPLP, која што ќе се случи во Мозамбик во 2012 год. | A decisão de inclusão poderá ser concluída na IX Conferência de Chefes de Estado e de Governos da CPLP, a realizar em Moçambique, em 2012. |
43 | Хустино Пинто де Андраде, на блогот Angola Resistente , верува дека „проблемот со влезот на Екваторска Гвинеја може да предизвика повторно да се размисли за вистинската цел на CPLP”: | Justino Pinto de Andrade, do blog Angola Resistente, acredita que “a problemática da entrada da Guiné-Equatorial poderá servir para se repensar a verdadeira vocação da CPLP”: Que tipo de Comunidade a organização persegue: Será um qualquer modelo de integração? |
44 | Каков тип на заедница сака организацијата да постигне: Дали тоа ќе биде каков било тип на модел на членство? | (…) Será a CPLP apenas um palco de concertação política e diplomática, para facilitar a tomada de determinadas posições comuns na arena internacional? |
45 | (…) Дали CPLP ќе биде сцена за дипломатска и политичка унија, за да олеснат одредени заеднички позиции во меѓународната арена? | Será uma via para a promoção da língua portuguesa e de culturas afins? |
46 | Дале ќе биде авенија за промоција на португалскиот јазик и неговата култура? | Será um mecanismo de protecção dos interesses de cidadãos de uns países dentro dos outros países membros? |
47 | Дали ќе биде механизам за заштита на интересите на граѓаните на некои земји-членки? | Será um expediente para a facilitação da promoção de negócios? |
48 | Ќе биде ли ресурс за олеснување на промоцијата на бизнисот? | Este artigo foi escrito em conjunto com Ana Lúcia Sá. |