# | mkd | por |
---|
1 | Аватар: За или против културата и правата на староседелците? | Avatar: contra ou a favor dos direitos indígenas? |
2 | Додека едните сметаат дека визуелно извонредниот Аватар (2009 г. ), научно- фантастичниот филм во кој се зборува за целосно неуспешниот обид на луѓето од Земјата да колонизираат друга планета е широко прифатен како сосем антиимперијалистички филм, другите пак сметаат дека- филмот којшто се наоѓа на прво место на киноблагајните на најгледани филмови во историјата - содржи суптилни облици на расизам кон локалните жители (староседелците). | Se por um lado o visualmente surpreendente filme, Avatar (2009) de James Cameron, uma ficção científica sobre a tentativa, ao final mal-sucedida, de terráqueos de colonizar outro planeta é vista, em grande parte, como anti-imperialista em sua expressão [en], outros alegam que o filme - o mais rápido na história a alcançar um bilhão na bilheteria - contém um nuance de racismo contra os povos nativos. |
3 | Авторот на блогот Телеграф (Telegraph), блогерот Вил Хевн, којшто обично пишува за политика, интернет и религија во Велика Британија, го оценува филмот како расистички и арогантно западно - левичарски филм: | O blogueiro do Telegraph, Will Heaven, que normalmente escreve sobre política, internet e religião no Reino Unido, acusa o filme de racismo e arrogância ocidental de esquerda [en]: |
4 | Не би сакал да го уништам заплетот, но еве ви ја кратката содржина: група на користољубиви луѓе од Земјата ја колонизира далечната планета, која се вика Пандора, со цел да извади огромни количества на скапоцени минерали. | Não quero estragar a surpresa do filme, mas aqui vai a trama básica: um grupo de humanos mercenários colonizaram um planeta distante, chamado Pandora, a fim de extrair um mineral imensamente valioso encontrado lá. |
5 | Локалните жители на планетата Пандора- високи, сини вонземјани наречени На'ви - живеат на земјишна површина којашто е наменета за експлоатација. | Os “nativos” de Pandora - uma raça de alienígenas altos, de pele azul, chamados Na'vi - vivem numa região do território que está para ser escavado. |
6 | Тие не сакаат да се преселат, па затоа луѓето ги напаѓаат. | Eles não concordam com a idéia de mudar para outro local e, com isto, os humanos atacam. |
7 | […] Но, најскандалозната тема во Аватар е токму главниот лик, младиот хендикепиран Американец, Џек Сали, кој го игра Сем Вортингтон. | […] De longe o tema mais desprezível em Avatar tem a ver com o herói, um jovem deficiente físico americano chamado Jake Sully, encenado por Sam Worthington. |
8 | Пред да им објават војна на племето На'ви, луѓето го испраќаат Сали на планетата (во облик на син аватар), со последна надеж дека ќе пронајде дипломатско решение. | Antes dos humanos declararem guerra aos Na'vi, Sully é enviado a eles (na forma de um avatar de pele azul) numa derradeira tentativa de encontrar uma solução diplomática. |
9 | Но, на големо изненадување, тој станува еден од нив - сочуствувајќи со нивната мака, решава да ги предводи во борбата против луѓето од Земјата. | Mas, contra todas as expectativas, ele se torna um deles - tendo tanta simpatia pelo destino deles que decide liderá-los numa batalha contra os humanos. |
10 | Ваквото одвивање на дејствата го засенува дури и левичарскиот концепт: староседелците На'ви, во филмот, имаат потреба од белиот човек да ги спаси, бидејќи како малку развиена раса, не се доволно интелигентни и не се доволно јаки за да им се спротивстават на непријателите. | De todos os conceitos esquerdistas, este com certeza derruba todos os outros: os Na'vis étnicos, o filme sugere, precisam do homem branco para salvá-los porque, enquanto raça menos desenvolvida, falta-lhes a inteligência e a força decisiva para superar seus adversários por si só. |
11 | Со други зборови, сиромашните беспомошни жители, немаат друго решение освен да му веруваат на принципиелниот бел човек кој ќе ги избави од неволја. | Os pobres, desafortunados nativos, em outras palavras, têm que confiar no homem branco de princípios para liderá-los para longe do perigo. |
12 | Авторот на блогот Мислиме наместо вас (Thinking for you) - Флорида го дели истото мислење: | Thinking for You [en], um blogueiro da Flórida, concorda: |
13 | Прилично бев шокиран што толку многу луѓе во публиката ја прифатија корпорацијата и карикатурите на војската на САД како непријатели и што буквално аплаудираа на уништувањето на ударната единица. | Fiquei bem chocado ao descobrir que um número grande de pessoas aceita a noção corporativa e as caricaturas de inimigos feitas sobre os militares americanos, que literalmente aplaude a destruição da força tarefa. |
14 | Но можеби јас не сум во право, бидејќи на крајот на краиштата прикажувањето на поразената војска е само измислица, а пораката која останува поврзана со визуелниот спектакл е дека судбината на природата и културата не зависи од исправноста или праведноста, ниту пак од внатрешната сила, туку зависи од дискусиите и интервенцијата на војниците на англоамериканската морнарица. | Mas, talvez, a piada caia sobre mim, pois em última instância a representação da perda militar é só fingimento, e a mensagem que permanece vinculada ao espetáculo visual parece ser que o destino da natureza e da cultura não depende do certo, ou do justo, ou mesmo de uma força interior, mas das disputas e intervenções de marinheiros americanos anglos e masculinos. |
15 | Без разлика дали си предаторско корпоративно претпријатие или храбар син староседелец, не можеш да победиш доколку војникот од англоамериканската морнарица не е на твоја страна. | Quer você seja uma empresa corporativa predatória ou um nativo azul valente, você não conseguirá vencer sem um marinheiro anglo e másculo do seu lado. |
16 | Сето останато е случајност, а спротивставувањето е залудно. | Tudo o mais é por acaso, e resistir será em vão. |
17 | Блогерот пак Ерик Рибеларси со блогот Огнениот колектив: Борба против империјализмот смени го твоето мислење и експериментирај (Fight Imperialism, Rethink and Experiment), не се сложува со горенаведеното: | Eric Ribellarsi, blogando no The Fire Collective: Fight Imperialism, Rethink and Experiment [Coletiva do Fogo: Lute contra o Imperialismo, Reconsidere e Experimente, en], discorda: |
18 | Јас сметам дека ова е еден детален и убав филм кој ја раскажува приказната за еден бел војник, елитист, кој се бори за империјализмот, кој има за задача да ги проучува и тиранизира староседелците - вонземјаните ( На' ви ), но тие успеваат да го трансформираат и да го придобијат на нивна страна во борбата против империјализмот. | Achei lindo e delicado, um filme que conta a história de um soldado branco de elite a favor do imperialismo em busca de explorar e oprimir uma nação indígena de alienígenas (os Na'vi), mas, ao invés disso, é transformado por eles e é bem sucedido ao assumir posição entre eles numa luta armada contra o imperialismo. |
19 | Блогерката, која и самата има староседелско потекло, во блогот Раскази од Минданаоан (Mindanaoan' s Narratives) го опишува Аватар како ‘'филм од соништата на активист'' и го поврзува со проблемите во нејзиниот роден крај, на Филипините: | A blogueira indígena Mindanaoan's Narratives [As Narrativas de Mindanaoan, en] considera Avatar “um filme dos sonhos de um ativista” e traça paralelos com problemas em sua própria terra natal nas Filipinas: |
20 | Филмот исто така ја рефлектира борбата меѓу староседелците и руралните општества која се одвива во руралните предели на Минданао. | O filme é também uma reflexão sobre a luta dos povos indígenas e comunidades rurais nas terras interiores de Mindanao. |
21 | Експлоатацијата и и другите ‘проекти за развој' се поврзани со милитаризацијата и кршењето на човековите права, борба на Лумад против Лумад (староседелци на југот на Филипините). | Mineração e outros ‘projetos desenvolvimentistas' estão ligados à militarização e à violação dos direitos humanos; jogando os nativos das Filipinas uns contra os outros. |
22 | Блогот на Џордан Пос (Грузија) има различно гледиште: | O blog de Jordan Poss [en], com base no estado americano da Georgia, assume um ponto de vista diferente: |
23 | Споредувањето на расата На'ви со северноамериканските староседелци е срамотно и одвратно. | A equação que se faz de Na'vi com Nativos Americanos é descarada e asquerosa. |
24 | Не затоа што мислам дека постои нешто свето во индијанското искуство, туку затоа што целиот филм е тежок и сентиментален, староседелците На'ви толку беспомошни (или свети), а нивните непријатели од Земјата толку лоши од што ми се слоши. | Não porque eu ache que haja qualquer coisa sacrossanta em relação à experiência indígena - mas porque o filme como um todo é tão sentimental e pueril, os Na'vi tão santos e seus opressores terrestres tão malígnos que me provocou ânsia de vômito. |
25 | Ова не е раскажување приказнa, ова е држење лекции. | Não se trata de uma história, mas de pregação religiosa. |
26 | И тоа на многу неубедлив начин. | E uma pregação capenga, por sinal. |
27 | Блогот Поставување погрешни прашања (Asking the Wrong Questions) на Израелецот Абигаил Нусбаум, смета дека филмот воопшто не ги идеализира староседелците: | Asking the Wrong Questions [Fazendo as Perguntas Erradas, en], um blog com sede em Israel, de Abigail Nussbaum, não acredita que o filme romantize os povos indígenas: |
28 | Кога и самиот уметнички директор на филмот несвесно објаснувајќи за процесот на трансформирање на ликовите во сини вонземјанци, им овозможува на режисерите да раскажуваат приказни кои би се сметале за расистички доколку се работи за луѓе и не сфаќа во што е проблемот и покрај фактот што единствената разлика меѓу тие вонземјани и стереотипните северноамерикански индијанци е токму во нивната сина боја на кожата, тогаш, на сето тоа што еден обичен блогер би можел да додаде? | Quando a produção do filme explica, inadvertidamente, que criar os Outros do filme como alienígenas de pele azul permitiu ao produtor do filme contar uma história que teria sido considerada racista se se referisse a humanos, e não vê problema no que está dizendo apesar do fato de que a única coisa que distingue aqueles alienígenas de Nativos Americanos stereotipados seja sua pele azul, o que poderia acrescentar um simples blogueiro? |