# | mkd | por |
---|
1 | Три можности за Кипар да ја избегне финансиската криза | Chipre pode virar as costas ao abismo? |
2 | Малиот остров Кипар ја продолжува трката против банкрот. | Três opções de escape à crise financeira |
3 | По европската одлука за оданочување на сите депоненти, медитеранската република се соочува со критична ситуација. | Este post faz parte da nossa cobertura especial Europa em Crise. |
4 | Се појавија 3 можности за островот: да постигне спогодба со Европа, да и се обрати на Русија, или да прогласи банкрот и да ја напушти Еврозоната. | A pequena ilha de Chipre prossegue a sua corrida contra a falência [en]. Após a decisão europeia de taxar a totalidade dos depositantes, a república mediterrânea enfrenta uma situação crítica no plano económico. |
5 | | Desenham-se, assim, três opções para a ilha: concretizar um acordo com a Europa, virar-se para a Rússia, ou declarar a falência e sair da zona Euro. |
6 | Потекло на кризата | Origens da crise |
7 | Оваа криза се појави по значајната загуба на средства на Народната банка на Кипар и Централната банка на Кипар, од планот за реструктуирање на долгот во Грција од март 2012. | O problema surgiu aquando da perda de uma parte importante dos activos do Banco Popular de Chipre e do Banco de Chipre devido ao plano de reestruturação da dívida na Grécia, em Março de 2012. |
8 | Потоа, двете кипарски банки се најдоа принудени да побараат обнова на капиталот во главниот град Никозија. | Os dois bancos cipriotas viram-se então na obrigação de pedir uma recapitalização a Nicósia. |
9 | Решение за приватниот сектор? | Solução do sector privado? |
10 | Грчките банки се тесно поврзани со Кипар. | Os bancos gregos estão também intimamente ligados a Chipre. |
11 | Банката за меѓународни порамнувања, проценува дека инвестициите на грчките банки во Кипар се над 12.6 милијарди евра. Овој износ е околу 28% од вкупните инвестиции на кипарските банки. | O Banco de Compensações Internacionais (BIS, do inglês “Bank for International Settlements”) estima em 12,6 mil milhões de euros o total dos compromissos greco-cipriotas, não menos de 28% da totalidade dos compromissos dos bancos de Chipre. |
12 | Земајќи ја предвид оваа висока партиципација на грчките банки во кипарскиот приватен сектор, се отстранува можноста за понатамошно учество на приватниот сектор во планот за јакнење на островот. | Isso descarta a possibilidade de um plano de envolvimento do sector privado (PSI, do acrónimo inglês private sector investment) na ilha. |
13 | Канцелариите на Централната банка на Кипар во Агландјиа, виа Wikipedia CC-BY-2;0 | Escritórios do Banco de Chipre em Aglantzia via Wikipédia CC-BY-2. |
14 | Па, ако Кипар може да придонесе од своите банки сума од 7 милијарди евра, кои им се одбиени од Европа, од 17 милиони евра кои ги должи, Eвропа ќе биде приморана уште еднаш да и даде на Грција, понатаму ослабувајќи ја земјата. | 0 Assim, se Chipre pudesse contribuir, a partir dos seus bancos, o montante de 7 mil milhões de euros recusado pela Europa sobre os 17 mil milhões em dívida, a Europa seria obrigada a dar uma nova ajuda à Grécia [fr], fragilizando ainda mais a estabilidade do país em recuperação. |
15 | Повторни преговори, особено за планот на тројката, би биле ризични. | Uma renegociação, particularmente a do plano da troika, seria arriscada. |
16 | Ова исто така е делумно зошто грчката економија е засегната од данокот на депозити. | De resto, é em parte por este motivo que a economia grega é afectada pelo imposto sobre os depósitos [en]. |
17 | Понатаму, организирањето на интервенција од приватниот сектор во Кипар може да не биде отпоздравено од инвеститорите. | Para além disso, organizar um PSI em Chipre poderia ser mal visto pelos investidores. |
18 | Не треба да се заборави дека „грчкиот случај“ се очекува да остане единствен. | Não convém esquecer que “o caso grego” deverá manter-se único. |
19 | Инаку, би било искушение за другите земји кои сега се соочуваат со комплексна економска ситуација, како што се Шпанија, Италија или Португалија, да побараат помош од приватниот сектор. | Caso contrário, seria tentador para outros países que vivem uma situação económica complexa, como a Espanha, Itália ou Portugal, recorrerem também a um pedido de envolvimento do sector privado. |
20 | Последиците од тоа би биле неотповикливи. | As consequências seriam irrevogáveis. |
21 | За финансискиот пазар ранливите состојби ќе постанат комплексни, дури невозможни, и реструктуирањето на јавниот долг за други земји, и за Европската централна банка, би се наѕирало опасно на хоризонтот. | Financiar os estados vulneráveis através do mercado seria complexo, se não mesmo impossível, e a reestruturação da dívida pública dos outros estados e do BCE ficaria perigosamente no horizonte. |
22 | Всушност, во однос на депозитите, ова е уште еден „уникатен случај“ кој Европа се надева дека ќе го создаде. | De facto, no que toca aos depósitos, este é mais um “caso único” que a Europa espera criar. |
23 | Социјалдемократската партија на Германија, или СДП, сака да даде пример преку Кипар, со цел да го запре гласањето во корист на европска помош во Бундестагот, кое е клучно за канцеларката Aнгела Меркел. | O Partido Social Democrata alemão [fr], o SPD, quer fazer de Chipre um pretexto para suspender o voto no Bundestag (Parlamento alemão) a favor da ajuda europeia [fr], peso indispensável para Angela Merkel. |
24 | Па така, помошта за Кипар, веројатно нема да се случи без поддршка на Бундестагот. | Assim, a ajuda a Chipre arrisca-se a não ver a luz do dia sem o apoio do Bundestag. |
25 | СДП гледа резерва на пари за кои се забележува дека се од руско потекло, и се сомнева дека припаѓаат на „мафијата“. | O SPD vê em Chipre uma reserva de dinheiro maioritariamente russo e suspeito de ser “mafioso”. |
26 | Интервенцијата на приватниот сектор не го погоди навистина паричникот на Русија, па така европското решение треба да се фокусира на депозитите. | O PSI não terá afectado verdadeiramente a carteira da Rússia, a solução europeia deverá incidir sobre os depósitos. |
27 | Бидејќи Кипар одби да прифати испуштање на повеќе од 10% од депозитите, за да не ја уништи репутацијата на својот економски систем, беше неопходно да се прошири даночната основа, и да се прошири влијанието врз сите депоненти вклучително и резидентите. | Desde que Chipre se recusou a aceitar mais de 10% de corte para não arruinar a reputação do seu sistema económico, foi necessário alargar a base tributária e estender os cortes à totalidade dos depositantes, incluindo os residentes. |
28 | Но, ова се уште може да биде доволно за да се бутне Кипар во амбисот. | Mas também isto pode bastar para lançar Chipre no abismo. |
29 | Тоа е причината зошто го одби европскиот план. | Por isso [o país] rejeitou o plano europeu. |
30 | Во овој момент, Кипар се соочува со неколку можности. | Chipre enfrenta agora várias possibilidades. |
31 | Земајќи ги предвид реакциите во Европа, а особено во Кипар, во последните денови некои од европските носители на одлуки се чини дека сакаат да се откажат, зажалувајќи ги нивните првични избори. | Perante as fortes reacções na Europa, e sobretudo em Chipre, dos últimos dias, parte dos decisores europeus parece querer fazer marcha-atrás e lamentar as suas escolhas. |
32 | Гледаме обиди да се намали учеството на Кипар во сопственото извлекување. | Vêem-se então tentativas de diminuir a participação de Chipre na sua própria viabilização. |
33 | Сепак, Европа може да не го прифати обидот за повторно преговарање. | Mas talvez a Europa não aceite uma renegociação. |
34 | Дебатата за целосното учество на ЕМС (Европскиот механизам за стабилност), кој контролира 5.8 милијарди евра помош, продолжува. | O debate sobre a participação total do MEE (Mecanismo Europeu de Estabilidade) e o seu capital de 5,8 mil milhões de euros continua vivo. |
35 | Алијанса со Русија | Aliança com a Rússia |
36 | Второто решение би било Кипар да се здружи со Русија. | A segunda solução seria aliar-se à Rússia. |
37 | Навистина, Путин сака да ги заштити руските средства на островот, барајќи за возврат, големи концесии за гас, руски воени олеснувања, да не го споменуваме неодамнешното откритие на нафтени резерви на островот. | Com efeito, Putin quer defender os activos russos na ilha, exigindo em troca grandes concessões de gás, instalações militares russas, já para não falar na recente descoberta de uma jazida de petróleo ao largo da ilha. |
38 | Русија може да ги откупи кипарските банки, особено Лаика Банка, втората најголема банка на островот, со цел да зачува 2.5 милијарди евра во обнова на капиталот. | A Rússia poderia recapitalizar os bancos cipriotas, sobretudo o banco Laiki, a segunda instituição bancária da ilha, para economizar 2,5 mil milhões de euros na recapitalização. |
39 | Руската помош веројатно ќе биде комплементарна на европската помош, и несомнено нема да има вистинска пукнатина меѓу Кипар и Еврозоната. | A ajuda russa seria provavelmente complementar à ajuda europeia e não teria de implicar uma ruptura entre Chipre e a zona Euro. |
40 | За нејзиниот дел, Русија ќе стекне значително влијание во стратешки важниот Кипар. | Por seu lado, a Rússia ganharia um peso não negligenciável num Chipre de importância estratégica. |
41 | Островот ќе ги зачува интересите на Москва во Европа, но ќе ризикува да создаде некакви проблеми во иднина. | A ilha seria o garante dos interesses de Moscovo na Europa mas isso implicaria o risco de criar alguns problemas no futuro. |
42 | Но, на Русија очигледно не и се брза да донесе одлука. | Mas aparentemente a Rússia não tem pressa de tomar uma decisão. |
43 | Андреи Костин, директор на ВТБ Банката (поранешна Внешторгбанк), на 21 март најави дека неговата институција воопшто не е заинтересирана да купи банкарски средства на островот: | Andrei Kostin, director do banco VTB [Vnechtorgbank], anunciou no dia 21 de Março que a sua instituição não está minimamente interessada na aquisição dos activos bancários da ilha: |
44 | Прво, постојат две банки во критична состојба кои треба да се средат. | Em primeiro lugar, existem dois bancos numa situação crítica que precisam de ser saneados. |
45 | Би било апсурдно да кажеме дека имаме интерес од тие. | Seria absurdo insinuar que teríamos um interesse ali. |
46 | Нашиот единствен интерес е да ја повратиме способноста за исплати колку што е можно побрзо, и да ги менаџираме сметките на нашите клиенти. | O nosso único interesse é recuperar o mais depressa possível a capacidade de fazer pagamentos e gerir as contas dos nossos clientes. |
47 | Тој додаде дека неговата банка би требало: | E acrescenta que o seu banco deverá: |
48 | целосно да ги прекине своите активности, и едноставно да го остави кипарскиот пазар на „евентуалните“ одлуки кои го прекршуваат законот, диктирани од политиката. | “ cessar a actividade e pura e simplesmente abandonar o mercado cipriota” em caso de “decisões que violem o direito, ditadas pela política”. |
49 | Последен излез - Банкрот | Última opção: falência |
50 | Конечно, Кипар може да се осврне кон екстремната но неизбежна одлука, доколку Русија и Европа не ја пружат соодветната поддршка - банкрот. | Por fim, Chipre pode optar pela solução extrema mas inevitável se a Rússia e a Europa não lhe trouxerem o apoio adequado: a falência. |
51 | Тогаш, обновата на капиталот во Кипар ќе биде придружен со издавање пари од банките. | A recapitalização em Chipre far-se-á então através do banco central, através da emissão de moeda. |
52 | Тоа би значело напуштање на Еврозоната, воспоставување строги контроли на паричниот тек, и блокирање на тековните сметки за време на периодот на конверзија во новата кипарска валута. | Isso significa sair da zona Euro [fr], instaurar um estreito controlo dos fluxos económicos e um bloqueio das contas correntes durante o período da conversão para a nova moeda cipriota. |
53 | Островот би бил уништен, а неговиот финансиски углед трајно оштетен. | A ilha ficaria arruinada, e o seu crédito financeiro para todos os efeitos danificado. |
54 | Ова би било проследено со период на економска реконструкција под комплексни околности. | Seguir-se-ia um período de reconstrução económica em circunstâncias complexas. |
55 | Што се однесува за Еврозоната, тоа ќе биде неуспех и вознемирувачки преседан. | E para a zona Euro seria um fracasso e um precedente perturbante. |
56 | Финалниот договор постигнат во Брисел, со намера да се растури најголемата банка во земјата, и да се оданочат банкарските депозити поголеми од 100.000 евра, е неефективно хибридно решение, според американскиот економист Тајлер Ковен: | O último acordo encontrado por Bruxelas, que pretende desmantelar o principal banco do país e taxar os depósitos bancários superiores a 100 mil euros, é uma solução híbrida, de acordo com o economista americano Tyler Cowen [en]: |
57 | Која ќе биде цената на кипарското евро, во однос на германското евро? | Qual será o preço de um euro cipriota, em relação a um euro alemão? |
58 | 50%? Јас го нарекувам ова, Кипар го напушта еврото, но го задржува зборот „евро“ за да го зачува образот. | 50%? Eu chamo a isto Chipre sair do euro mas manter a palavra “euro” para salvar as aparências. |