# | mkd | swa |
---|
1 | Јужна Африка: Нова ера во борбата против СИДА? | Afrika ya Kusini: VVU na UKIMWI na mabadiliko ya sera |
2 | Кон крајот на септември Барбара Хоган беше назначена за нов Министер за здравство од страна на привремениот претседател Кгалема Мотланте, на местото на контроверзната претходничка Манто Тшабалала-Мсиманг. | Mwishoni mwa mwezi Septemba, Barbara Hogan, aliteuliwa na Rais wa mpito Kgalema Motlanthe kuwa waziri mpya wa afya wa Afrika ya Kusini, akichukua nafasi ya mtangulizi wake mwenye utata mwingi, Manto Tshabalala-Msimang. |
3 | СИДА активистите и многу Јужноафриканци се надеваат дека овој чекор ќе сигнализира промени во политиката на владата во однос на ХИВ/СИДА-та. | Wanaharakati wa masuala ya UKIMWI na raia wengi wa Afrika ya Kusini wana matumaini makubwa kwamba hatua hii huenda ikaashiria mabadiliko ya sera za serikali kuhusu suala la VVU na UKIMWI. |
4 | Хоган, ветеран анти-апартхејд активист и долгогодишен член на АНЦ (Африкански Национален Конгрес), претходно беше претседател на одборот за финансиско портфолио. | Hogan, mwanamama mwanaharakati mkongwe dhidi ya ubaguzi wa rangi na mwanachama wa muda mrefu wa ANC, yaani African National Congress, hapo awali alikuwa mwenyekiti wa kamati ya kusimamia masuala ya fedha. |
5 | Откако стана министерка за здравство, таа го промени ставот на владата за ХИВ/СИДА-та и даде завет дека СИДА-та ќе им стане највисок приоритет. | Tangu kuteuliwa kwake kuwa waziri wa afya, amebadili mwelekeo wa serikali iliyopita kuhusu VVU na UKIMWI na kuapa kutoa kipaumbele kwa masuala ya UKIMWI. |
6 | Ова предизвика возбудување кај многу Јужноафриканци, кои се надеваат дека Хоган ќе ја засили борбата на државата против ХИВ/СИДА-та превземајќи пристап за правење на политика која ќе биде повеќе заснована на научна основа. | Jambo hili limezua mshawasha miongoni mwa raia wa Afrika ya Kusini, ambapo wengi wao wanaamini kwamba Hogan anaweza kuimarisha vita vya nchi dhidi ya VVU na UKIMWI kwa kufuata sera yenye kuzingatia mtizamo wa kisayansi zaidi. |
7 | Во ова видео СИДА активистите го прославуваат назначувањето на Хоган. | Katika picha hii ya video, wanaharakati wa masuala ya UKIMWI wanashangilia uteuzi wa Hogan katika nafasi yake hiyo mpya. |
8 | Во минатото Хоган јавно го критикуваше ставот на претходниот претседател Табо Мбеки и политиката што се водеше за ХИВ/СИДА. | Siku za nyuma Hogan alipata kumkosoa waziwazi Rais wa zamani Thabo Mbeki na msimamo wake juu ya sera ya VVU na UKIMWI. |
9 | Грубо околу 5.7 милиони луѓе во Јужна Африка живеат со ХИВ и 350,000 умреле од болеста минатата година (скоро 1000 мртви дневно). | Wastani wa watu milioni 5.7 nchini Afrika ya Kusini wanasemekana kuishi na VVU na kiasi cha watu 350,000 walifariki kutokana na UKIMWI mwaka jana nchini humo (wastani wa watu 1,000 kila siku). |
10 | Тшабалала-Мсиманг исто така се обвинуваше за неадекватно реагирање на проблемот со ХИВ/СИДА-та во Јужна Африка. | Kwa upande mwingine Tshabalala-Msimang amelaumiwa vikali kwa kutofanya juhudi za kutosha kukabili tatizo la VVU na UKIMWI nchini humo. |
11 | Претходниот министер промовираше цвекло, лук и друга храна како третман за ХИВ/СИДА, по што како резултат тој го доби прекарот „Др. Цвекло“ и беше обвинет за креирање забуна за анти-вирусните лекови. | Waziri huyo wa zamani wa afya alihamasisha matumizi ya vyakula kama vile beetroot, vitunguu saumu na vinginevyo kama tiba ya VVU na UKIMWI, jambo lililosababisha watu kumbatiza jina la “Dkt Beetroot”, na zaidi ameshutumiwa kwa kusababisha mkanganyo kuhusu matumizi ya dawa za kurefusha maisha (ARV). |
12 | Стивен, кој пишува на irreverence, го нарекува Тшабалала-Мсиманг национален срам, а Хоган еден зрак на надеж. | Stephen, akiandika kwenye tovuti ya irreverence, alimuita Tshabalala-Msimang kama aibu ya taifa na papo hapo akimwita Hogan kama tumaini lililorejea. |
13 | Сиаран Паркер, пишувајќи на блогот Ciaran's Peculier, ги елаборира неортодоксните погледи на Тшабалала-Мсиманг: | Ciaran Parker, akitumia blogu yake ya Ciaran's Peculier [sic] Blog, anafafanua kuhusu msimamo wa Tshabalala-Msimang usiokubaliwa na wengi: |
14 | “Кгалема Монтланте, додека изразуваше желба да тежнее кон континуитет, се ослободи од некои од поконтроверзните министри на Мбеки. | “Ingawa Kgalema Motlanthe ameahidi kutoleta mabadiliko makubwa, bado ameatosa baadhi wa mawaziri wenye utata mkubwa waliokuwa kwenye serikali ya Mbeki. |
15 | Главниот меѓу нив е министерот за здравство Др. Манто Тшабалала-Мсиманг, главен теоретичар зад политиката за одрекнување на СИДА-та од Мбеки. | Mmoja wao akiwa ni Waziri wa Afya, Dkt Manto Tshabalala-Msimang, aliyekuwa mwananadharia mkubwa katika hoja ya Mbeki ya sera za kukana uwepo wa UKIMWI. |
16 | Владата на Мбеки одби да ја прифати улогата на ХИВ вирусот во ширењето на СИДАта и нивниот министер за здравство изјави дека анти-вирусните лекови, кои покажаа дека имаат некаков ефект во борбата против вирусот, биле прескапи…Медицинските специјалисти кои работат во здравствената служба и кои јавно покажаа несогласување со бизарните теории на министерот, беа прогонувани“. | Serikali ya Mbeki ilikataa katakata kuona uhusiano uliopo kati ya VVU na UKIMWI, na waziri wake wa afya alijenga hoja kwamba hata dawa za kurefusha maisha, ambazo kwa kweli zimeonyesha kusaidia katika juhudi za kukabili gonjwa hili, zilikuwa ghali mno … Wataalamu wa afya wanaofanya kazi nchini Afrika ya Kusini na ambao walipingana waziwazi na nadharia za kushangaza za waziri huyu walijikuta wakifanywa kuwa wahanga.” |
17 | Малку порано неделава, на отворањето на Меѓународната конференција „Вакцина за СИДА 2008“ во Кејптаун, Хоган јавно изјави дека ХИВ предизвикува СИДА и треба да се третира со конвенционална медицина. | Mapema juma lililopita, wakati wa uzinduzi wa mkutano juu ya Chanjo ya UKIMWI ya Kimataifa ya 2008 (International AIDS Vaccine 2008) huko Cape Town, Hogan, alitangaza hadharani kwamba VVU husababisha UKIMWI na kwamba ni lazima kukabiliana nao kwa kutumia dawa za hospitalini. |
18 | Таа исто така рече дека владата се обврзува да ја зголеми програмата мајка-на-дете, терапија која ги заштитува ХИВ-позитивните бремени жени од пренесување на болеста на своето дете и дека е очајна потребата од соодветна ХИВ вакцина. | Pia alieleza kwamba serikali ilikuwa na nia ya dhati kuongeza nguvu katika programu za kuzuia uambukizaji wa kutoka kwa mama kwenda kwa mtoto, dawa zinazozuia akina mama wajawazito wenye VVU kuwapatia watoto wao ambao hawajazaliwa maambukizo na kueleza kwamba chango madhubuti ya VVU ilikuwa ikihitajika mno. |
19 | Научници, активисти и многу блогери покажаа олеснување и возбуда по обраќањето на Хоган. | Wanasayansi, wanaharakati na wanablogu wengi wameeleza furaha yao kufuatia hotuba iliyotolewa na Hogan. |
20 | Халеј, кој блогира на adventures as an ambassadorial scholar, вели: | Haley, akiblogu katika tovuti inayoitwa ujasura kama mwanafunzi balozi, ana hili la kusema: |
21 | “Многу луѓе со кои разговарам се изненадени од тоа што властите кои се избрани на демократски начин, во денешниот свет, одрекуваат такви идеи како…на пример … дека ХИВ предизвикува СИДА. | “Kusema kweli, watu wengi ninaozungumza nao wanashangazwa na jambo hili - kwamba maafisa wa serikali waliochaguliwa kwa njia za kidemokrasi wanakana fikra … kwamba … VVU husababisha UKIMWI. |
22 | Како и да е, тажно е што во Јужна Африка е таков случајот…но не повеќе пријатели мои, не повеќе” | Hata hivyo, kwa bahati mbaya, hapa Afrika ya Kusini hivyo ndivyo hali ilivyokuwa … lakini sasa mambo yamebadilika, msimamo si huo tena.” |
23 | Реј Хартли, пишувајќи на блогот The Times, South Africa, додава: | Ray Hartley, anayeandika katika The Times, Afrika ya Kusini, anablogu akiongeza: |
24 | „Ние знаеме дека ХИВ предизвикува СИДА. “ | “‘Tunajua kwamba VVU husababisha UKIMWI.' |
25 | Со овие зборови, министерката за здравство, Барбара Хоган, стави крај на една срамна декада на негирање на сидата, која ја чинеше Јужна Африка многу животи и ги присили оние со вирусот да живеат во сенка.” | Kwa kauli hii, Waziri wa Afya, Barbara Hogan, amehitimisha muongo mzima wa aibu ya kukana uwepo wa UKIMWI jambo ambalo limeigharimu Afrika ya Kusini idadi isiyohesabika ya maisha ya binadamu, wakati huohuo wale waliokuwa wakiishi na VVU wakiishia kuishi kana kwamba kwenye kivuli chao wenyewe.” |
26 | Тешко е да се определи колку животи беа под влијание на претходните ХИВ/СИДА политики, но Кампањата за акција за третман (ТАЦ) вели дека преку 2 милиони Јужноафриканци умреле од СИДА за време на претседателствувањето на Мбеки и најмалку 300,000 смртни случаи ќе можеа да се избегнат доколку тој излезеше во пресрет на основните уставни барања. | Ni vigumu kueleza idadi kamili ya watu walioathiriwa na sera zilizopita juu ya VVU na UKIMWI, lakini Shirika la Treatment Action Campaign (TAC) (Kampeni ya Kutetea Tiba) linakadiria kwamba kiasi cha raia milioni mbili wa Afrika ya Kusini walikufa kutokana na kuugua UKIMWI katika kipindi ambapo Mbeki alikuwa madarakani, na kwamba walau jumla ya vifo 300,000 vingeweza kuepukwa endapo tu angetimiza baadhi ya mambo ya msingi ya kikatiba. |
27 | Некои блогери велат дека рацете и на Мбеки и на Тшабалала-Мсиманг се извалкани со крв. | Baadhi ya wanablogu wanasema kwamba wote wawili, Mbeki na Tshabalala-Msimang wametapakaa damu mikononi mwao. |
28 | Сонека Камухуза, блогирајќи на Things That Make You Go Mmmh!, го обвинува во главно Мбеки. | Soneka Kamuhuza, anayeandika kupitia blogu ya Things That Make You Go Mmmh! anamshutumu vikali Mbeki. |
29 | “Нивната [Мбеки и Тшабалала-Мсиманг] интелектуална апатија, кратковидост со цел и општа безгрижност одиграа опасна улога и помогнаа да се продолжи пандемијата. | “Umawazo mgando wao [Mbeki na Tshabalala-Msimang], umbumbumbu wa kukusudia na kujitia kwao kuwa wanyofu kulichochea tu uendelevu wa janga hili. |
30 | Присилувајќи на холистички пристапи, кои кога се користат поединечно не можат да бидат ефективен третман за вирусот, тие ја рушеа својата нација со нивното засилено и обединето незнаење. | Kutumia njia ya kutazama tatizo zima kwa upana badala ya chanzo chake, pasipo kuingiza na njia nyingine, hakuwezi kuwa njia madhubuti ya kutibu VVU, waliingiza nchi katika wakati mgumu kwa kutumia umbumbumbu wao ambao waliulinda kwa njia zote. |
31 | Сегашната проценка е дека Јужна Африка има нависока бројка на луѓе инфицирани со ХИВ. | Hivi sasa inakadiriwa kwamba Afrika ya Kusini inaongoza duniani kwa kuwa na idadi kubwa ya watu wanaoishi na VVU. |
32 | На некој начин, јас ја гледам раката на Мбеки над сето ова… Во земја богата со природни ресурси, тој го измами својот најважен ресурс, луѓето во за можноста да направи смел старт во борбата против СИДА.” | Kwa namna fulani, naona ushawishi wa Mbeki katika jambo hili … Katika nchi ambayo ina utajiri mkubwa wa maliasili, amehadaa rasilimali watu iliyo muhimu sana, kwa kuwanyima fursa ya watu kuamua na kuanza kupambana na tatizo hili la UKIMWI kikamilifu.” |
33 | Многумина се надеваат дека Хоган ќе поправи дел од оваа штета. | Wengi wanaamini kwamba Hogan atarekebisha mambo yaliyoharibika kwa sehemu fulani. |
34 | Една статија на peripheries истакнува дека многу луѓе очекуваат дека овој период на политички поддржуваното негирање на СИДА-та во Јужна Африка е завршен. | Makala katika Peripheries inaonyesha kwamba watu wanatarajia kwamba wakati wa kuwa na ukanaji wa UKIMWI huku ukipewa nguvu na msukumo wa kisiasa nchini Afrika ya Kusini tayari umefikia kikomo. |
35 | Сепак, останатите остануваат претпазливи. | Hata hivyo, wapo ambao hawako kupaparikia mambo haraka hivyo. |
36 | БилиСи, коментирајќи во една статија на The Times, South Africa, вели: | BillyC, akitoa maoni yake juu ya makala iliyoandikwa katika The Times, la Afrika ya Kusini anasema: |
37 | “Барбара Хоган треба да искачи планина за да ја поправи скоро непоправливата штета на здравството направена за време на надзорот од Манто. | “Barbara Hogan ana kazi kubwa mbele yake ili kurekebisha mambo ambayo kwa kiasi fulani tayari amekwishasababisha madhara kwa mfumo wa afya katika uangalizi wa Manto. |
38 | Компетентноста на персоналот, моралот и степените, како и мноштвото здравствени политики и закони, треба внимателно да се разгледаат. | Uwezo wa wafanyakazi, ari ya kazi, na viwango vya utendaji ukiachia mbali sera za afya na sheria, yote ni mambo ambayo hayana budi kushughulikiwa. |
39 | Како додаток, промовирањето на вуду медицината и деморализирањето на западната медицина се сега длабоко всадени во психата на нацијата. | Zaidi ya hilo, kuna uhamasishaji wa matumizi ya dawa na upungaji pepo wa kivuduu, vilevile uhusianishaji wa kishetani na sayansi ya magharibi vyote vikiwa vimejikita sawasawa katika mfumo wa kufikiri wa taifa. |
40 | Ќе бидат потребни години на тешка, смела и вредна работа да не врати назад во еден здравствен систем кој ќе биде почитуван и ефективен. | Itachukua miaka mingi ya kazi ngumu, yenye kujaa ujasiri na unyoofu ili kuturejesha katika mfumo wa afya ulio wa heshima na wenye ufanisi. |
41 | Ние само можеме да и посакаме на Барбара Хоган божја брзина. | Tumwombee Barbara Hogan apate kasi. |
42 | Таа ќе и биде потребна.” | Kusema kweli anaihitaji.” |
43 | Фотографија од украси од Јужна Африка за камапањата за СИДА од mvcorks на Фликр. | Picha ya Utepe wa Ukimwi wa Afrika ya Kusini imetoka kwa mvcorks katika mtandao wa picha wa Flickr. |