# | mlg | por |
---|
1 | Mozambika: Ilay Kitapo Hiadiana Amin'ny Fahantràna Niteraka Resabe | Moçambique: A Controversa Cesta Contra a Pobreza |
2 | [Ny rohy rehetra ato dia mitondra mankany aminà pejy amin'ny teny portiogey.] | A vida está cada vez mais cara um pouco por todo mundo. |
3 | Mihalafo ny fiainana ho an'ny isam-batan'olona. Ambony be ny vidin'ireo entana ilaina andavan'andro, ary mitohy niakatra foana ny vidin-tsolika. | Os preços dos produtos alimentares de base estão altos, e o petróleo não pára de aumentar. |
4 | Ao Mozambika, niteraka fifandroritan-kevitra teo amin'ny samy olom-pirenena ny iray amin'ireo fepetra naroson'ny governemanta mba hanamaivanana ny fiantraikan'ny sondrom-bidim-piainana amin'ny Mozambikana. Ny Fanohanana ny Kitapom-bolan'Ny Filàna Fototra dia nikendrena ny mba | Em Moçambique, uma das medidas propostas pelo Governo para atenuar o impacto da subida de preços na vida dos moçambicanos gerou polémica aos olhos dos cidadãos - o Subsídio à Cesta Básica, com o objectivo de: |
5 | a) Hiantohana ny fahafahan'ny tokantrano mahazo ireo sakafo fototra ilaina b) Handraisana anjara amin'ny fanànana sakafo mitohy, ara-pahasalamàma ary voalanjalanja c) Hiarovana ny fahafaha-mividin'ny olon-tsotra sy ny isan-tokantrano manoloana ny mety ho fiakaran'ny vidin-tsakafo d) Handraisana anjara amin'ny fahamarinan-toerana ara-toekarenan'ireo tokantrano kely fidiram-bola e) Handraisana anjara amin'ny fitoniana ara-tsosialin'ny firenena…. | a) Assegurar o acesso do agregado familiar a alimentos básicos; b) Contribuir para manutenção de uma alimentação saudável e equilibrada; c) Proteger a capacidade de compra do indivíduo e agregado familiar contra eventuais aumentos de preços dos alimentos; d) Contribuir para estabilidade económica do agregado familiar de baixa renda; e) Contribuir para estabilidade social do país. |
6 | "Vomanga fotsiny no hanin'ny fianakaviana". | "Familia só come batata doce". |
7 | Sary avy amin'i Miguel Mangueze, nanomezany alàlana hampiasaina | Foto por Miguel Mangueze, usada com permissão |
8 | Ny soso-kevitry ny governemantan'ny Filoha Armando Guebuza dia nihatra nanomboka tamin'ny volana Jona, saingy na betsaka aza ny fanantenàna, dia nambara ny “fanafoanana” azy io ny 16 Jona. | A proposta do Governo do Presidente Armando Guebuza, tinha data de início prevista para o mês de Junho, mas apesar de todas expectativas o seu “aborto” foi sentenciado no passado dia 16 de Junho. |
9 | Manondro ny Praiminisitra, ilay bilaogera Carlos Serra dia nanoratra hoe “marin-toerana ny firenena ka araka izany dia tsy mila akory an'io (Kitapo) fanohanana io. | Citando o Primeiro Ministro Aires Aly, o bloguista Carlos Serra escreveu “o país está estável por isso não precisa da cesta. |
10 | Ny hany sisa nilaina nofantarina dia ny antony nampidiran'ny governemanta azy io ay amin'ny volana Martsa.” | Só falta saber por que em Março o governo a introduziu”. |
11 | Tato anatin'ny herinandro vitsy, marobe ireo tsy nanam-pinoana ary be koa ireo nanantena no niteny ampahibemaso ny fomba fijeriny momba ilay soso-kevitra, tao amin'ny tontolon'ny fitorahana bilaogy sy ireo tambajotra sosialy. | Muitos descrentes e alguns crédulos vinham a manifestar-se desde as últimas semanas na blogosfera e redes sociais sobre a proposta. |
12 | Kitapo iray misy ny filàna fototra sy ny fitoviana ve?? | Cesta básica e igualitária? |
13 | Tanatinà andian-dahatsary misy ny fanehoan-kevitry ny olona ao amin'ny Youtube, ny fepetra takiana dia nampametra-panontaniana, ka nahatonga ny sasany hino ny fisian'ny fanavakavahana amin'ilay fanohanana, ny Boky torolàlana rahateo dia namaritra azy ity ho natao ho an'ireo: | Numa série de vídeos vox-pop no Youtube, eram postos em causa os critérios de eligibilidade da “Cesta Básica”, que levava alguns a crer que o seu carácter seria discriminatório, já que o seu Manual de Procedimento apontava que esta se dirigia às: |
14 | Vondrona sosialy kely fidiram-bola (monina any an-tanànan'i Pemba, Lichinga, Nampula, Quelimane, Tete, Chimoio, Beira, Inhambane, Xai-Xai, Matola ary Maputo ka manana fidiram-bola mitovy na latsaky ny 2,500 Mts (eo amin'ny US $83) na fidiram-bola ara.ketra (per capita income) mitovy na latsaky ny US$ 28). | Camadas Sociais de Baixa Renda (que vivem nos municípios de Pemba, Lichinga, Nampula, Quelimane, Tete, Chimoio, Beira, Inhambane, Xai-Xai, Matola e Maputo e tem rendimento individual igual ou inferior a 2.500,00Mts (cerca de 83 USD) por mês ou o rendimento per-capita do agregado familiar inferior ou igual a 840,00Mts(cerca de 28 USD)) |
15 | Voakiana mafy ny tsy fahampian'ny mangarahara sy ny vaovao momba ny fetra ara-tsosialin'ilay fandraisana andraikitra. | A falta de clareza e de informação sobre a abrangência social da iniciativa foi muito criticada. |
16 | Cremild Maculuve, mpanao gazety, tsy dia matoky loatra an'ireo “fepetra isafidianana ireo hahazo tombony amin'izany”, dia nanoratra tao amin'ny rindriny ao amin'ny Facebook mikasika ny hoe iza no heveriny tokony hahazo tombontsoa. | Cremildo Maculuve, jornalista, céptico em relação ao “critério de elegibilidade dos beneficiários”, escreveu no seu mural da rede social Facebook sobre a quem presumia que a cesta básica iria beneficiar: |
17 | Ity kitapo misy ny filàna fototra ity dia tokony homena (…) ho an'ireo izay mànana asa ara-dalàna ihany. | a cesta básica só poderá ser dada (…) aos que têm um emprego formal. |
18 | Misy endri-javatra mampalahelo, saingy tsy azo ahilika, ny hoe natao ho an'ny mpiasam-panjakana izy io, izay hatrany am-piandohana - raha jerentsika ny isan'ireo mpiasam-panjakana ary ampitomboina amin'ny isan'ireo mahazo tombony mivantana amin'ny asany - dia ho voahilika daholo ny 90% amin'ny vahoaka Mozambikana. | Cenário mais sombrio, mas não descartável é que esta cinja-se aos funcionários públicos, o que, à partida - se olharmos para o número de funcionários públicos e multiplicarmos pelo número dos que beneficiam directamente dos seus rendimentos - excluirá perto de 90 por cento da população moçambicana. |
19 | Any anatinà fitànana an-tsoratra iray ao amin'ny Facebook, ilay mpanao gazety, Matias de Jesus Junior, koa dia nanontany tena mikasika ny vondron'olona kinendrin'ireo fepetra naroso mba hanamaivanana ny fidangan'ny vidim-piainana. | Noutra nota no Facebook, o jornalista Matias de Jesus Júnior também se questionou sobre os destinatários da medidas proposta para aliviar a escalada de custo de vida: |
20 | Mino aho fa manokatra fisarantsarahana ry zareo eto, izany dia noho ilay fepetra tsy ara-drariny sy manavakavaka ara-tsosialy. | acredito que aqui estão a abrir um fosso imaginável, isto porque a mesma é socialmente injusta ou descriminatória. |
21 | Raha izany, ny fiafaran'ny resaka dia ny hoe iza marina no vahoaka Mozambikana, ny mpiasam-panjakana fotsiny ve sa ireo tsy manana anton'asa, mpiasa amin'ny tsy miankina na mpiasa amin'ny sehatra tsy ara-dalàna? | |
22 | Maro ireo mponina tao anatin'ilay lahatsary misy ny fanehoan-kevitry ny olona no niteny fa misy vondron'olona voafaritra tsy mba afaka nisitraka akory ny zo hahazo an'ilay Kitapo misy ny Filàna Fototra ity, toa an'i Moises, mpiasam-panjakana amin'ny sehatry ny Fanabeazana, izay manamafy fa tsy nahazo tombontsoa tamin'ilay Kitapo misy ireo Filàna Fototra ry zareo mpanabe, ary i Anacleto, mpianatra iray, izay na dia mihevitra ny maha “hevitra tsara ny Kitapo misy ny Filàna Fototra” dia nanao fanamarihana ny tsy tokony hanaovana ambany maso tsy hita an'ireo “mpivarotra tsy ara-dalàna” maro izay mety tsy ho tafiditra anaty lisitra. | Afinal quem é o povo moçambicano, é somente o funcionário público ou também aquele desempregado, privado e o informal Vários cidadãos recordaram grupos específicos que não têm direito à Cesta Básica em vídeos vox-pop, como Moisés, funcionário público da educação, que afirma que a Cesta não beneficia os professores, e Anacleto, um estudante, que apesar de considerar a “ideia da cesta básica boa”, fez questão de não esquecer os muitos “vendedores informais” que não seriam abrangidos. |
23 | Tao amin'ny tanàna Mozambikana Madamba (Faritanin'i Tete ) mihaza sy mivarotra izany ny olona ary mivaro-boalavo eny amoron-dàlana. | Na aldeia moçambicana de Madamba (província de Tete) os locais mantêm o negócio de caça e venda de ratazanas na berma da estrada. |
24 | Ny keaba iray ahitàna voalavo 6 na 7 eo dia misanda 10 meticais (20 centimes - Euro eo). | Uma espetada de 6 a 7 ratazanas custa 10 meticais (20 cêntimos de euro). |
25 | Sary avy amin'i Vlad Sokhin, fizakà-manana Demotix (29/09/2010) | Foto de Vlad Sokhin copyright Demotix (29/09/2010) |
26 | Tanaty fanamarihana iray tao amin'ny gasety Jornal @ Verdade, Vasco Muarauane, olom-pirenena Mozambikana iray, dia nampahatsiahy fa ny andalana fah-35 amin'ny Lalampanorenana, izay miresaka ny foto-kevitry ny fitovian-jo ho an'ny olom-pirenena rehetra. Nampian'i Muarauane fa ilay “Kitapo” dia tokony ho napetraka tamin'ny alàlan'ny “didy hitsivolana manana endrika lalàna”, hialàna amin'ny andalana faha-35, novinavinaina rahateo fa maherin'ny 70% amin'ny vahoaka Mozambikana mipetraka any ambanivohitra no mety tsy ho tratran'ilay Kitapo misy ny Filàna Fototra. | Num comentário no Jornal @Verdade, Vasco Muarauane, um cidadão moçambicano, recordava o art. 35 da Constituição, que se refere ao princípio de igualdade de direitos para todos os cidadãos, considerando que a “Cesta” seria implantada mediante um “Decreto com força de Lei”, por ignorá-lo, já que se estima que mais de 70 porcento da população moçambicana, maioritariamente vivendo nas zonas rurais, não será abrangida pela Cesta Básica. |
27 | Ny fiakarana nisy tsy ela akory izay teo amin'ny karama, izay mahatonga ny betsaka tsy ho tafiditra isan'izay hahazo an'ity Kitapo ity, no isan'ny navoitra ihany koa. | Foi também mencionado o recente aumento nos salários, que impedem muitos de recorrer à cesta. |
28 | Tanatinà andian-dahatsary misy ny fanehoan-kevitry ny olona, Alzira Esperança, mpiasa amin'ny orinasa tsy miankina, dia miteny fa ilay “Kitapo dia fialàna bàla fotsiny ihany hampitoniana ny vahoaka” satria ny fampakàrana ny karama avy amin'ny 2.400 (fetra tokony hahazoana ilay Kitapo) ho tonga 2.600 meticais dia misakana ny maro tsy hahazo izany | Num vídeo vox-pop, Alzira Esperança, trabalhadora numa empresa privada, diz que “a cesta é uma desculpa para acalmar o povo” pois um aumento recente de 2.400 (dentro do critério da cesta) para 2.600 meticais faz com que muitos trabalhadores deixassem de ter acesso: |
29 | Tanatin'ireny feom-bahoaka ireny koa no nametrahan'i Isilda fanontaniana, izy izay resy lahatra fa bitika ny elanelana eo amin'ireo mahazo 2.500 sy 2.600 aryfahasahiranana mitovy so samy sedrain'izy rehetra ireo. | Os mesmos valores foram também questionados no vox-pop de Isilda, convicta que a diferença entre quem ganha 2.500 e quem ganhe 2600 é pequena e as dificuldades parecidas. |
30 | i Jonathan McCharty, bilaogera, no namintina ny marina momba ilay Kitapo toy ity: | O bloguista Jonathan McCharty resumiu desta forma a verdade em torno da cesta: |
31 | Androany isika dia afaka manao tsoakevitra , miaraka amin'ny fahazoana antoka, sy miaraka amin'ny fijerena ny fizotry ny hetsika rehetra hatreto, fa ny fanambaràna natao momba ilay “Kitapo misy ny Filàna Fototra” dia mametraka foana “sarety ho eo alohan'ny omby”!! | Hoje podemos julgar, com certeza absoluta que, em toda a cronologia dos eventos, os anúncios feitos à volta da “Cesta Básica” tiveram sempre “a carroça à frente dos bois”!! |
32 | Tsy nisy na ovian na oviana izany famaritana “fepetra ilaina ho fisitrahana” izany!! | Em nenhum momento houve um “critério de elegibilidade” definido!! |
33 | Tsy nisy mihitsy na oviana na oviana izany “drafitra ho fitsinjaràna ny Kitapo misy ny Filana Fototra” izany!! | Em nenhum momento houve um “plano de atribuição da cesta básica” traçado!! |
34 | Tsy nisy mihitsy zava-bita fantatra raha ny marina!! | Em nenhum momento se sabia o que, de facto, se iria fazer!! |
35 | Ny zava-manodidina ny olana | Crise de bens em contexto |
36 | Bread sellers on the train from Nampula to Mutuáli, Mozambique, 2009. | Vendedores de pão no comboio de Nampula para Mutuáli, Moçambique, 2009. |
37 | Photo by Rosino on Flickr (CC BY-SA 2.0) | Foto de Rosino no Flickr (CC BY-SA 2.0) |
38 | Tamin'ny 2008, taorian'ny niakaran'ny vidin'ny mofo sy ny solika niteraka korontana, nanapa-kevitra ny governemantan'i Guebuza hametra ny vidin-tsolika sy hitondra fanampiana amin'ny vidin'ny lafarinina noho ny tobin-tsolika raisin'ny Mozambikana rehetra ho toy ny fitaratra maneho ny tena vidim-piainana marina ary mba ho voatazona ny vidin'ny mofo. | Em 2008, depois do aumento do custo do pão e dos combustíveis haverem originado tumultos, o Governo de Guebuza decidiu congelar o preço dos combustíveis e subsidiar o custo do trigo para que as gasolineiras refletissem o custo real para os moçambicanos e o preço do pão fosse mantido. |
39 | Tamin'ny Septambra 2010, niharatsy ny korontana noho ireo antony ireo ihany, izay nanjary fantatra amin'ny hoe “sakoroky ny mofo” [en]. | Em Setembro de 2010, os tumultos agravaram-se pelos mesmos motivos, na que ficou conhecida como a “revolta do pão“. |
40 | Ny fehinkevitr'ireo mpahay toekarena maro dia neken'ny governemanta ihany tamin'ny Aprily 2011, ary ny Minisitry ny Drafitra sy ny Fampandrosoana Aiuba Cuereneia, izay nanamafy hoe “ny governemanta dia tsy manana fahafahana hitazona mandritra ny fotoana ela ireo fepetra izay napetraka nanomboka tamin'ny 2008, mba hifehezana ny vidim-piainana, izay ny olana ara-tsakafo sy ara-bola maneran-tany no mandrindra azy.” | O que era claro para muito economistas foi admitido pelo Governo em Abril de 2011, na voz do Ministro da Planificação e Desenvolvimento, Aiuba Cuereneia, que afirmou “o Governo não tem capacidade para manter as medidas de longo prazo que vinha implementando desde 2008, para conter a alta do custo de vida, ditado pelas crises de alimentos e financeira mundial”. |
41 | Ny Kitapo misy ny Filàna Fototra dia lasa tsoakevitry ny Governemanta, efa hita rahateo fa tsy mitera-bokatra ny fampakarana ny karaman'ny mpiasa satria vao mainka nanondrotra ny vidin-javatra sy nikiky ny fahefa-mividy. | A medida proposta viria no seguimento da conclusão a que o Governo chegou, considerando que é ineficaz aumentar os salários dos trabalhadores pois pode induzir o aumento dos preços e corroer o poder de compra. |
42 | Ny tafatafa iray tamin'ny solontenan'ny Tahirim-bola Iraismpirenena (FMI) ao Mozambika, Victor Lledó, dia mivaky toy izao: | Uma apreciação do Fundo Monetário Internacional, na voz do seu representante em Moçambique Victor Lledó, dizia que: |
43 | Ilay Kitapo misy Filàna Fototra dia mitady izay fiarovana ara-tsosialy miainga ifotony saingy araka ny hevitray ary ny hevitr'ireo mpiara-miombona antoka hafa dia mbola mila arindra tsara ary angamba mila averina dinihana hatrany amin'ny fotony izy io, noho ireo anton-javatra sasany mety hanozongozona ny fametrahana azy sy ny tanjona kendrena. | A cesta básica tenta atender a linha do sistema de protecção social básica, mas ao nosso ver e de vários parceiros ainda carece de refinamento e quiçá repensar a sua estrutura básica, dado alguns factores que podem comprometer a sua implementação e seus objectivos |
44 | Profesora Manuel de Araújo, tsy isan'ny matiky an'ilay famatsiana ara-bola mba hanamaivanana ny fidangan'ny vidim-piainana, dia miantso ny tokony hisian'ny fandinihana lalina izay ho fiantraikan'ny fankatoavana azy ireny. | O docente Manuel de Araújo, pouco crente em relação aos subsídios enquanto solução para aliviar a escalada no custo de vida, apela à necessidade de uma reflexão profunda sobre o impacto da sua adopção: |
45 | Tsy te-hiteny aho eto hoe ny fanampiana ara-bola tsirairay dia ratsy avokoa ka noho izany dia tokony tsy horaharahaina! | Não quero aqui dizer que todo e qualquer subsidio e mau e que portanto não deve ser equacionado! |
46 | Te hisarika bebeb kokoa ny fifantohan-tsaina fotsiny aho ho any amin'ny mety ho vokany sy ny angamba koa ho fahavoazan'ny toekarena raha tsy voadinika tsara izy ireny! | Quero apenas chamar a atenção sobre as implicações e quiçá as distorções que os subsidios podem trazer a economia se não forem adequadamente equacionados! |