# | mlg | por |
---|
1 | Ginea-Bisao: Fahadisoam-panantenana Sy Tsy Fitokisan'ny Mponina Manoloana Ny Korontana | Guiné-Bissau: frustração dos cidadãos e desobediência em meio à desordem |
2 | Tamin'ny 21 Oktobra 21, loza mahatsiravina no niseho tao amin'ny tobin-tafika an-habakabaka ao ivelan'i Bisao, renivohitry ny firenena kely Afrikanina-Andrefana ao Ginea-Bisao. | No dia 21 de outubro, aconteceu um violento incidente na base aérea próxima à Bissau, capital do pequeno país africano Guiné-Bissau. |
3 | Olona enina no fantatra fa namoy ny ainy, ary niely manerana ny aterineto ireo sary mampihoro-koditra ahitana ny fatin'ireo olona voalaza fa nanafika. | Segundo relatos, seis pessoas morreram e fortes imagens dos corpos dos acusados circularam na internet. |
4 | Ny ampitson'ny loza, nisy naka an-keriny sy nidaroka ireo mpanao politika roa mpitsikera ny governemantan'ny tetezamita sy ny miaramila ao amin'ny firenena. | No dia seguinte, dois políticos críticos ao governo e da força militar de transição do país foram sequestrados e espancados. |
5 | (Tonga teo amin'ny fahefana ny governemantan'ny tetezamita taorian'ny fanonganam-panjakana nataon'ny miaramila tamin'ny fiandohan'ity taona ity .) | O governo de transição assumiu o poder após um golpe militar no início deste ano. |
6 | Niseho ny herisetra raha mbola ao anatin'ny toe-draharaha feno fisalasalana momba ny tetezamita nifampiraharahana amin'ny Vondro-piarahamonina Ara-toekarenan'ny Firenena Afrikana Andrefana (ECOWAS na CEDEAO). | A violência aconteceu em meio a um cenário de dúvidas efervescentes sobre a transição negociada pela Comunidade Econômica dos Países da África Ocidental (ECOWAS, na sigla em inglês). |
7 | (Vaovao fanampiny- jereo ny Antonta-kevitry ny Vondrona Iraisam-pirenena Misahana ny Krizy “Mihoatra Ny Miady Ho Lohany”). | Para mais informações, veja o informativo do mês de agosto da International Crisis Group intitulado “Beyond Turf Wars” [en]. |
8 | Tsy nisalasala fitondrana tetezamita nilaza ny zava-nitranga ho - fikasana hanongam-panjakana - nataona manamboninahitra miaramila taloha, Pansau N'Tchama sy ny fitsabahan'i Portiogaly. | O governo de transição foi rápido em colocar a culpa do incidente - considerado uma tentativa de golpe - no ex-oficial das forças armadas Pansau N'Tchama e na interferência de Portugal [en]. |
9 | Nozarain'ireo mpandrindra ny pejin'ny Hopitalim-pirenena Simão Mendes ity sary nandritra ny fisamborana azy ity, izay ahitana azy mirakotra saina Portiogey sy miaraka amin'ny tady manodidina ny tenda. | Esta foto, supostamente do momento de sua prisão, na qual ele pode ser visto drapeado à bandeira portuguesa e contido com uma corda ao redor do seu pescoço, foi compartilhada pelos administradores da página do Hospital Nacional Simão Mendes. |
10 | Narakitr'i José Mussuaili tamin'ny lahatsary ny famindrana manala-baraka an'i N'Tchama tao Bissau, taorian'ny fisamborana azy tao amin'ny nosy Bijagós. | A humilhante transferência de N'Tchama para Bissau, após sua prisão nas ilhas Bijagós, foi filmada por José Mussuaili. |
11 | Sarotra ny nanazava ny toe-draharaha ao an-toerana, indrindra ho an'ny fampahalalam-baovao Amerikana-tavaratra, izay namoaka indray ny tantara fandre fa firenena mivelona amin'ny zava-mahadomelina i Ginea-Bisao. | A situação no local é difícil de ser compreendida, especialmente para a mídia de massa da América do Norte, que tem usado esse momento para dar uma nova roupa à narrativa sobre Guiné-Bissau ser um estado dominado por narcóticos [en]. |
12 | Fahadisoam-panantenana sy fisalasalana | Frustração e desobediência |
13 | Raha naneho ny ” ahiahiny” sy nikarakara fivoriana ny Rafitra iraisam-pirenena - AU (Vondrona Afrikanina), ny Firenena Mikambana sy ny ECOWAS, tsy mba nasian-dresaka ny ahiahy sy ny fahadisoam-panantenana eo amin'ny mponina ao Ginea-Bisao: | Enquanto as instituições internacionais - a UA (União Africana), a ONU e a ECOWAS expressam sua “preocupação” e organizam reuniões, o povo de Guiné-Bissau tem poucos meios para expressar seus medos e frustrações. Fernando Casimiro, em seu website Didinho, argumentou que: |
14 | “Fandoroana an'ohatra ireo fitaovam-piadiana taorian'ny ady an-trano tao Ginea-Bissau: Zava-dehibe amin'ny fanatratrarana ny tanjona ara-politika ny fanavaozana ny tafika ao amin'ny firenena.” | “A queima simbólica de armas após a guerra civil de Guiné-Bissau: reforma das forças armadas do país continua a ser fator vital para alcançar estabilidade política.” |
15 | Sarin'ny Firenena Mikambana / Tim McKulka nozaraina tao amin'ny Flickr, Africa Renewal (CC BY-NC-SA 2.0) | Foto da ONU / Tim McKulka compartilhada no Flickr por Africa Renewal (CC BY-NC-SA 2.0) |
16 | Mikasika an'i Ginea Bisao, na dia tsy misy mpitandro ny filaminana aza, misy foana ny “HERY” hafa, izay hitam-piadiana, na manao fanamiana na tsia, mba hanompo ireo izay mihevitra fa nahazo fankatoavana avy amin'ny fahefana. | No caso da Guiné-Bissau, se não houvesse, ou se não houver Forças Armadas, haverá sempre outras “FORÇAS”, que estarão sempre armadas, com ou sem uniforme, ao serviço de quem se julga legitimado pelo poder. |
17 | Tsia, mbola tsy matotra mihitsy ny demokrasia ao Ginea Bisao ka ho tsara antok'ireo mpitandro ny filaminana Repoblikana na “HERY” hafa misolo-tena amin'ny fiarovana ny tombotsoan'ny eo amin'ny fahefana sy ireo mpanao politika mihevitra ho tompony noho ny safidim-bahoaka tamin'ny fifidianana. | Não, a democracia na Guiné-Bissau, ainda não está preparada suficientemente, para “dispensar” quer seja o serviço das Forças Armadas Republicanas, quer de outras “FORÇAS” armadas que representam a salvaguarda dos interesses e do poder que políticos e governantes julgam pertencer-lhes pela legitimação através do voto popular. |
18 | Tsy sendrasendra ny nizaran'ireo Gineana ilay hira “Nkana Medi” Tsy matahotra ([Izahay) tamin'ny aterineto, hiran'i Masta Tito, mpiangaly rapy Gineana [Pt] izay mazava tsara ny fitakiany momba ny fanavaozana ny tafika. | Não é coincidência que a maioria dos Guineenses online têm compartilhando uma música intitulada “Nkana Medi “(Não temos medo), por Masta Tito, um rapper da Guiné-Bissau. Ele tem se expressado abertamente e demandado reforma das forças armadas. |
19 | Lahatsoratra [pt] nosoratan'ilay mpahay fiarahamonina (sosialogy) Miguel Barros momba an'i Buala, nandika ny ampahany tamin'ny tononkira: | Um artigo escrito pelo sociólogo Miguel Barros no Buala traduz um trecho da letra da música: |
20 | | No ka na medi (…) / no karmusa no kansa / gosi i pa kada kin mara si kalsa / anós tudu i guiniensi / (…) bo gosta ó bo ka gosta n ka na para kanta pa nha povu [Nós não temos medo / Cansámo-nos de nos pavonear / Agora que cada um amarre as calças / Somos todos guineenses / (…) [Gostem] ou não [gostem], não vou parar de cantar para o meu povo] (Masta Tito, Nka Na Medi, registo sonoro, Bissau, 2012) |
21 | Tsy matahotra izahay / Reraka izahay ‘mifanandrina' / Ankehitriny, samy mamatotra ny fehikibony isika tsirairay/ Gineana avokoa isika rehetra / (…) Na tianao na tsy tianao, Tsy hitsahatra hihira ho an'ny vahoakako aho | Nas semanas seguintes ao sangrento ataque, o blogueiro e jornalista Aly Silva foi, mais uma vez, fonte importante de informação e opinião. |
22 | Herinandro taorian'ny herisetra feno rà-mandrika, nahazoana loharanom-baovao sy fanadihadiana ilay bilaogera sy mpanao gazety Aly Silva. Nitatitra ny Vaomiera Afrikanina Mpiaro ny Mpanao gazety fa norahonan'ny tafika i Aly Silva ka voatery niafina, ary voatery nandao ny firenena kosa ilay mpiasan'ny fampahalalam-baovao-panjakana Portigey noho ny baiko ofisialy avy amin'ny governemantan'ny tetezamita. | O Comitê para Proteção dos Jornalistas na África relatou que Aly Silva foi ameaçado por militares e teve de se esconder, e que o correspondente da agência de notícias estatal portuguesa, Fernando Teixeira Gomes, foi forçado a deixar o país por uma ordem oficial do governo de transição. |
23 | Aly Silva nanohy nanoratra [pt] tamin'ny fomba feno fihantsiana tao amin'ny bilaoginy, nilaza izy fa nahazo mpijery 5 tapitrisa | Aly Silva continua a mostrar desobediência e a escrever em seu blog, que já alcançou a marca de 5 milhões de visualizações: |
24 | Nijery sy nandrakitra zavatra aho. | Olho e registo tudo. |
25 | Avy eo, nanoratra tamim-pahatokisana aho fa hisy olona hamaky sy hizara fihetseham-po tahaka izany koa avy eo. | Depois escrevo, na certeza de que alguém me vai ler e comungar dos mesmos sentimentos. |
26 | Olona an'arivony no mitsidika ny bilaogiko isan'andro. | O meu blogue, tem sido acessado diariamente por milhares de pessoas. |
27 | Tarehimarika fotsiny ihany izany. | Ficará para a estatística. |
28 | Tiako raha nanana mpitsidika iray isan'andro aho, fa tsy miatrika olona an'arivony malahelo sy bongo maso: mamono antsika izy ireo, mamotika ny fianakaviantsika izy ireo, mitarika ny ankizy hahery setra [izy ireo] . | Teria preferido uma visita por dia, a ter de suportar milhares de pares de olhos tristes e enevoados: estão a matar-nos, estão a destruir as famílias, a tornar as crianças violentas. |
29 | Tao amin'ny bilaoginy “Ditadura do Consenso” dia namoaka lahatsoratra nosoratana lehilahy vahiny izay nangataka mba tsy holazaina ny anarany [pt] noho ny tahotra i Aly Silva - karazana “Oscars” ho an'ny zava-bita tsara indrindra vitan'ny mpanao politika sy ny miaramila, ary fanadihadiana mahatsikaiky sy mampalahelo momba ny toe-draharaha. | Em seu blog “Ditadura do Consenso”, Aly Silva também publicou o texto de um homem que pediu pra se manter anônimo por medo - um tipo de “Oscar” para as melhores performances de figuras políticas e militares, uma análise sombria e cômica da situação. |
30 | Tao amin'ny bilaogy Domadora de Camalões, bilaogera Helena Ferro de Gouveia namoaka lahatsoratra “Mandriaka (indray) ny rà ao amin'ny araben'i Bisao” [pt] [tandremo: mampihoro-koditra ny sary] | A blogueira Helena Ferro de Gouveia, do blog Domadora de Camalões, escreveu em seu post “E o sangue saiu à rua em Bissau (de novo)” [imagens fortes]: |
31 | Vahoaka ny Gineana fa tsy hoe tsy misy dikany, na “olona zatra herisetra”,ao amin'ny firenena tropikaly. | Os guineenses são pessoas e não uma abstração, ou uns “gajos habituados à violência”, num país tropical. |
32 | Mendrika izay rehetra antsoina hoe fahamendrehana ny Gineana. | Os guineenses merecem qualquer coisa chamada dignidade. |
33 | Mba tsy hisian'ny fiverimberenana: ahitana fahadisoana foana izao tontolo izao. | Correndo o risco de me repetir: o mundo devia vir com uma errata. |