# | mlg | por |
---|
1 | Angolà: Miatrika Fitsaràna Momba Ny Fanadihadihana Ny “Diamondra Mihoson-drà” Ilay Mpanao Gazety Nahazo Loka | Angola: Jornalista Premiado Enfrenta Tribunal por Investigar “Diamantes de Sangue” |
2 | Nandray anjara tamin'ny fanaovana ity tatitra ity i Jonathan McCully. | Escrito com a colaboração de Jonathan McCully |
3 | Ny volana lasa teo, nomena ny Lokan'ny Fitorohana ny Famerana ny Fahalalahana Miteny an'ny fanaovan-gazety i Rafael Marques de Morais, noho ny “fanaovan-gazetiny mihatra amin'ny fiainana, hafa noho ny an'ny rehetra ary ny fanadihadiana nataony tsy nisy fahadisoana” ao amin'ny firenena niaviany, ao Angolà. | No mês passado, Rafael Marques de Morais foi galardoado com o prémio de jornalismo Index Liberdade de Expressão, pelo “jornalismo de investigação impactante, original e corajoso” que tem feito na sua terra natal de Angola. |
4 | Rahampitso, ho tsaraina amin'ny fiampangàna maro anà fanalam-baràka melohan'ny lalàna, noho ny asany amin'ny maha mpanao gazety azy izy. | Amanhã [23 de Abril], enfrenta o tribunal sob acusação de denúncia caluniosa por causa do seu trabalho como jornalista. |
5 | Tamin'ny kabarim-panekeny, niresaka ny finoany amin'ny ” herin'ny fiombonana” i Marques de Morais, ary nanolotra ilay loka ho an'i Eskinder Nega sy i Reeyot Alemu, ireo mpiara-miasa aminy any Etiopia, izay manefa ny saziny any am-ponja ankehitriny noho ny fampiasàn'izy ireo ny zony amin'ny fahalalahana miteny. | No seu discurso da entrega do prémio, Rafael Marques disse acreditar no “poder da solidariedade” e dedicou o galardão a Eskinder Nega e Reeyot Alemu, seus colegas Etíopes que estão na prisão por exercerem o seu direito à liberdade de expressão. Rafael Marques é um destacado jornalista de investigação em Angola com vinte anos de experiência. |
6 | Mpanao gazety malaza momba ny fanadihadiana i Marques de Morais, any Angolà, efa maherin'ny roapolo taona izay, niara-niasa tamin'ireo mpampiely vaovao teo an-toerana sy maneran-tany, ho fanampin'ny vohikalany manokana an'ny fanadihadiana, Maka Angola. | Trabalhou para meios de comunicação nacionais e internacionais. É o fundador do site de noticias Maka Angola, onde publica parte do jornalismo de investigação que é autor. |
7 | Ny anton'ny hitsaràna azy dia noho ilay bokiny “Blood Diamonds” (Diamondra Mihoson-drà): ny Kolikoly ary Fampijaliana any Angolà, izay nosoritana tsy sahala amin'ny asa matotra anà fanadihadiana amin'ny fanaovan-gazety fotsiny, fa asa mivaingana amin'ny fanairana ny zon'olombelona ihany koa. | A razão que o levou a tribunal foi a publicação do seu livro Diamantes de Sangue: Corrupção e Tortura em Angola, livro que foi proclamado não só pela qualidade da investigação mas também pela sua importância na denúncia de sérios casos de violação dos direitos humanos alegadamente cometidos por generais angolanos envolvidos na industria diamantífera do país. |
8 | Milaza fanitsakitsahana ny zon'olombelona maro nataon'ireo miaramila jeneraly Angolane, tamin'ireo asa fitrandrahana diamondra ao amin'ny firenena, ilay boky, nanome fahazavana lehibe tamin'ny sehatra izay tsy dia resahina matetika amin'ny toekarena Angolane. | Denúncia, muitas vezes, negligenciada pela opinião pública devido à falta de noticias nesta matéria. Como resultado, Rafael Marques enfrenta um pedido de indemnização por calúnia que ascende a 1.6 milhões de dólares americanos e nove anos de prisão. |
9 | Ho vokatr'ireo nitanterany ireo olana ireo, miatrika fitarainana fangatahana 1.600.000 dolara sy famonjàna mandritra ny sivy taona i Marques de Morais. | Uma pena pesada por informar o público sobre alegadas violações dos direitos humanos. |
10 | Sazy mihoapapana ireo, noho ny fampahafantarana ireo vahoaka ny fanitsakitsahana lehibe ny zon'olombelona. | [actualizado, 25/04/2015] A audiência, que foi adiada em Março último, teria lugar no dia 23 de Abril, no Tribunal Provincial de Luanda. |
11 | Manombola ny 23 Aprily ny fitsaràna azy, ao amin'ny Fitsaràm-paritanin'i Luanda ao Angolà. | Voltou a ser adiada para o dia 14 de Maio. [actualizado, 25/04/2015] |
12 | Tsy vaovao amin'io fomba famoretana io i Marques de Morais. | Esta forma de opressão não é nova para Rafael Marques. |
13 | Efa intelo tamin'ny taona 1999, nanortara lahatsoratra goavana momba ny Filoham-pirenena Dos Santos, tao amin'ny gazety an-tsoratra tsy miankina Angolane, Agora, izy. | Por três ocasiões, em 1999, escreveu artigos críticos do Presidente José Eduardo dos Santos no jornal angolano Agora. |
14 | Nilaza izy fa tompon'andraikitra tamin'ny “fahapotehan'ny firenena” ny filoham-pirenena, ary niampanga azy amin'ny fampiroboroboana ny tsy fahaizana sy ny kolikoly amin'ny fiainana ara-politika. | Marques afirmou que o Presidente era responsável pela “destruição do país”, e acusou-o de promover a incompetência e a corrupção na vida política. |
15 | Nampidirina am-ponja 43 andro tsy nisy fanamelohana i Marques de Morais, ary avy eo nohenjehina ary ny farany hita ho meloka tamin'ny “heloka fandratràna” ny Filoha, nomena famonjàna sazy niantona enim-bolana ary natao nandoa onitra. | O activista, foi preso por 43 dias sem acusação formal e, posteriormente, foi processado pelo “crime de calúnia”, seis meses de pena suspensa e condenado a pagar uma indemnização. |
16 | Nahatsapa ny Kaomity Miaro ny Zon'olombelona UN fa ireo fahenjanan'ireo sazy avy amin'ny fanamelohan'ny lalàna ireo dia “tsy afaka jerena ho sazy mifanaraka mba hiarovana ny filaminana na ny voninahitra sy ny lazan'ny Filoha, olona fata-bahoaka, izay araka izany, miatrika tsikeram-bahoaka sy fanoherana.” | A Comissão de Direitos Humanos da ONU, argumentou que a gravidade dessas sanções penais “não pode ser considerada como uma medida proporcional seja para proteger a ordem pública ou a honra e a reputação do Presidente, que é uma figura pública e, como tal, deverá estar sujeito ao escrutínio público e a oposição.” |
17 | Nahazo ny loka Index on Censorship 2015. | Vencedores do prémio 2015 Index-Liberdade de Expressão. |
18 | Rafael Marques de Morais, Safa Al Ahmad, Amran Abdundi, Mouad “El Haqed” Belghouat (mpikambana amin'ny GV Advox) ary i Tamas Bodoky ao amin'ny Atlatszo. | Rafael Marques, Safa Al Ahmad, Amran Abdundi, Mouad “El Haqed” Belghouat (Membro GV Advox) e Tamas Bodoky da Atlatszo. |
19 | Sary avy tamin'i Alex Brenner ho an'ny Fitorohana ny Famerana. | Photo de Alex Brenner para Index on Censorship. |
20 | Nandritra ny voalohandohan'ny taona 2000, nanao fikarohana momba ny varotra diamondra mampifanditra any Angolà i Marques de Morais, ary ny fanitsakitsahana ny zon'olombelona tsy asian-dresaka ao Lunda, faritanin'i Angolà. | Durante o início da década de 2000, Rafael Marques investigou sobre o comércio de “diamantes de conflito” em Angola e descobriu abusos dos direitos humanos na região da Lunda. |
21 | Ny taona 2011, namoaka ny “Diamantes de sangue” izy: Corrupção e tortura em Angola (Blood Diamonds: Kolikoly sy Fampijaliana any Angolà) tany Portogaly. | Em 2011, publicou Diamantes de Sangue: Corrupção e Tortura em Angola, em Portugal. |
22 | Ilay boky dia nitanisa antsipirihany ireo famonoana notanterina, fampijaliana, fampitahorana ary ny fibodoana ireo tany nohajarian'ireo mponina, mihoatra ny 18 volana, any amin'ny toerana fitrandrahana diamondra any amin'ny faritany Lunda. | O livro relata homicídios, tortura, intimidação e possessão de terras contra os habitantes das áreas de mineração de diamantes da região de Lunda ao longo de um período de 18 meses. |
23 | Ahitana ireo tatitra vaovao tsy fahita anà tranga miisa 500 mikasika ny fampijaliana ary famonoana miisa 100. | No livro constam relatórios inéditos de 500 casos de tortura e 100 mortes. |
24 | Araka ilay boky, niray tsikombakomba tamin'ireo fanitsakitsahana ireo, ireo mpiambina avy amin'ny orinasa tsy miankina momba ny fiambenana ary ireo jeneraly maro ao amin'ny Hery Mitam-piadiana Angolane. | O mesmo refere um caso onde guardas de uma empresa de segurança privada e de uma série de generais das Forças Armadas Angolanas foram cúmplices de tais abusos. |
25 | Ny volana Novambra 2011, nametraka fitoriana mombanà heloka melohan'ny lalàna i Marques de Morais, tao Luanda, niampanga jeneraly Angolana sivy ho nanao heloka famonoana vahoako ary kolokoly mifandray amin'ny asa fitrandrahana diamondra izay atao ao amin'ny faritanin'i Lunda. | Em Novembro de 2011, Rafael Marques entrou com uma queixa-crime, em Luanda, acusando nove generais angolanos de crimes contra a humanidade e corrupção em conexão com as actividades de mineração de diamantes que haviam ocorrido na região da Lunda. |
26 | Anefa tsy nanaiky nandray ilay fitarainana ny biraon'ny Filoha Mpampanoa, nilaza fa “tsy manan-danja” ireo loharanom-baovao nomen'ireo olona niharan-doza, satria izy ireo “tsy nanome loharanom-baovao vaovao” mihoatra ny zavatra nolazain'izy ireo tamin'i Marques de Morais ho an'ny bokiny. | Mas o gabinete do Procurador-Geral recusou-se a dar seguimento à queixa, argumentando que as informações fornecidas pelas vítimas eram “irrelevantes”, pois “não forneciam nenhuma informação nova” além das que eles tinham dado ao jornalista para o seu livro. |
27 | Ny taona 2012, nametraka fitoriana mombanà heloka melohan'ny lalàna anà fanalam-baràka ny vondrona jeneraly Angolane, nitory an'i Marques de Morais, tany Portogaly noho ilay boky. | Em 2012, um grupo de generais angolanos apresentou uma queixa por difamação contra Rafael Marques em Portugal por causa do livro publicado. |
28 | Ny 11 Febroary 2013, tsy nahazo fahafahampo ireo jeneraly nametraka ilay fitoriana raharaha melohan'ny lalàna, nisafidy ny tsy hanohy ny raharaha ny Sampana Fitsaràna Portogay, nilaza fa “tsy ny hanafintohina mihitsy, fa ny hampahafantatra” ny fikasàn'i Marques de Morais. | No dia 11 de fevereiro de 2013, para a insatisfação dos generais, o Ministério Público Português optou por não levar o assunto adiante, afirmando que a intenção de Marques “é claramente informar e não para ofender”. |
29 | Ny volana Marsta 2013, nitondra ny raharaha fitoriana teo amin'ny ady heloka tsotra indray ireo jeneraly, tao amin'ny fitsaràna Lisbon, nangataka onitra mitentina 400.000 dolara noho ireo fanambaràna lazainy fa fanalam-baràka, natao tao amin'ilay boky. | Em março de 2013 , os generais levantaram uma acção civil no Tribunal de Lisboa exigindo uma indemnização de 400 mil dólares para as supostas declarações difamatórias feitas no livro. |
30 | Raha mbola teo an-dàlana ny fizotry ny raharaha ady heloka tsotra tany Portogaly, ny 3 Aprily 2013, nantsoin'ny Sampana misahana ny Heloka Voaomana an'ny Mpitandro ny Filaminana Nasionaly any Luanda, Angolà, hanaovana fametraham-panontaniana i Marques de Morais. | Enquanto decorria o processo em Portugal, no dia 3 de Abril de 2013, Rafael Marques de Morais foi chamado para interrogatório pela Unidade de Crime Organizado da Polícia Nacional em Luanda, Angola. |
31 | Nampiantsoina tsy nisy taratasy fampilazàna izy, nanontaniana tsy teo anatrehan'ny mpisolo vava-ny, ary tsy nolazaina ny fihavian'ireo porofo nangonina manohitra azy. | O activista foi detido sem um mandato, interrogado na ausência do seu advogado, e não foi informado sobre a natureza das provas que tinham sido recolhidas contra ele. |
32 | Taorian'ny fihaonana sy fanenjehana tsy ara-dalàna maro, nolazaina ny farany i Marques de Morais fa atao ny volana Desambra 2014 ny fitsaràna azy. | Após uma série de convocatórias irregulares e encontros com a procuradoria, Marques foi finalmente informado de que o seu julgamento teria lugar em Dezembro de 2014. |
33 | Nahemotr'ireo manam-pahefana Angolane moa ny farany io fangalàna am-bavany azy io, tamin'ny fanandramana hita mazava, mba nandresy lahatra ireo mpanara-maso avy any ivelany ary ireo vahoaka sasany mba hanatrika ilay fitsaràna azy. | Esta audiência foi adiada pelas autoridades angolanas, numa aparente tentativa de dissuadir os observadores internacionais e membros do público de assistirem à audiência. |
34 | Ny faran'ny taona 2014, namoaka lalàna ny Fitsaràna Afrikàna amin'ny zon'olombelona sy ny vahoaka, fa ireo sazy famerana dia tokony ampiasaina amin'ny fanakorontanana hita soritra amin'ny fahalalahana miteny ihany, izay mbola amin'ireo tranga tena voafetra ihany koa, sahala amin'ny hoe fiantsiana fankahalàna na fanaovana herisetra. | No final de 2014, o Tribunal Africano dos Direitos Humanos e dos Povos decretou que penas de privação da liberdade só poderiam ser usadas como uma interferência legítima com a liberdade de expressão em circunstâncias muito limitadas tais como o incitamento ao ódio ou à violência. |
35 | Nilaza ihany koa io fa ireo sazy rehetra izay avy amin'ny heloka bevava, tafiditra ao ireo raharaha sivily, dia tokony ilaina tokoa ary hifanaraka amin'ilay heloka. | O mesmo tribunal decretou também que todas as sanções que são de natureza criminal, incluindo multas civis, devem ser necessárias e proporcionais ao crime em questão. |
36 | Mitady ny hanasazy an'i Marques de Morais amin'ny lalànan'ny heloka bevava an'ny fanalam-baraka ireo manam-pahefana Angolane, izay mametraka fanoherana mazava ny zo amin'ny fahalalahana miteny. | As autoridades angolanas estão a tentar punir Rafael Marques sob leis de difamação criminal que apresentam uma clara afronta ao direito à liberdade de expressão. |
37 | Ekena ao amin'ny lalàna andiany faha 9 ao amin'ny Fifanarahana Afrikàna io zo io, izay tsy maintsy arahana any Angolà, araka ny fanambaran'ny Fitsaràna Afrikana. | Este direito é reconhecido pelo artigo 9 da Carta Africana, que é obrigatória para Angola, tal como interpretado pelo Tribunal Africano. |
38 | Tsy hoe miatrika sazy famerana ny fahalalahany mandritra ny sivy volana fotsiny izy noho ny fitaterany ireo olana amin'ny tombotsoam-bahoaka, fa tsy nisy antony ara-dalàna naroso ihany koa hoe inona ny antony hitadiavan'ireo manam-pahefana sazy henjana toy izany. | O jornalista está a enfrentar uma sentença de nove meses de prisão por informar sobre questões de interesse público, quando não existe nenhuma razão legítima que levam as autoridades a aplicar uma pena tão dura. |
39 | Ny raharaha Marques de Morais dia fampisehoana mazava ny fanohizan'i Angolà ny hetsika famoretana amin'ireo izay mampiasa ireo zo-ny, amin'ny fahalalahana maneho hevitra, ho amin'ny tanjona famoaham-baovao ara-dalàna. | Este caso é um claro exemplo da constante perseguição, adoptada pelo governo de Angola, sobre aqueles que exercem o seu direito de liberdade de expressão para fins jornalísticos legítimos. |
40 | Ny tantarany dia manazava ireo sazy amin'ny heloka bevava izay matetika tsy mifandanja, izay mety homena ireo mitady hiteny mivantana ny kolikoly sy ny fanitsakitsahana ny zon'olombelona any Angolà. | A história do jornalista e activista Rafael Marques destaca as sanções penais, muitas vezes desproporcionais, que podem ser efectuadas por aqueles que procuram falar contra a corrupção e abusos dos direitos humanos em Angola. |
41 | Manantena izahay fa ny fitsaràna Angolana dia hanaraka ireo fanekena nataony araka ny Andininy faha 9 an'ny Fifanarahana Afrikana rehefa hihaino ny raharaha izy ny 23 Aprily 2015. Kanefa fantatray ihany koa fa mbola tena marefo ny toerana'i Marques de Morais. | Esperamos que o tribunal angolano tenha em conta os compromissos assumidos nos termos do artigo 9 da Carta Africana dos Direitos Humanos e dos Povos quando se realizar a audiência no Tribunal. |
42 | I Jonathan McCully ny Mpampiatrano ary Masoivoho Mpanohana ny Tetikasa amin'ny “Media Legal Defence Initiative (MLDI)(Fandraisan'andraikitra Fiarovana ireo Media amin'ny Lalàna), fikambanana mpanohana ara-dalàna maneran-tany izay manampy ireo mpanao gazety, mpitoraka bilaogy, ary ireo media tsy miankina; miaro ireo zo-ny, amin'ny fanomezana azy ireo fanampiana ara-bola ary fanohanana amin'ny tena fifandirana. | |
43 | I Nani Jansen no Tale Ara-dalànan'ny MLDI. | Sabemos que a posição de Rafael Marques de Morais, em relação a este caso, continua precária. |