# | mlg | por |
---|
1 | Madagasikara: Nosivanin'ny Fitondrana Frantsay ny piesy teathralin'ny Tolom-panafahana | Madagáscar: Peça sobre independência banida por autoridades francesas |
2 | Nofoanan'ny fitondram-panjakana tsy misy fanazavana ny fitetezan-tany ny piesy teathraly mampahatsiahy ny tolom-panafahana manana ny anjara toerany eo amin'ny tantaran'i Madagasikara. | |
3 | Ny piesy teathraly, niarahana novokarina tamin'ny CulturesFrance, dia efa nokasaina holalaovina an-tsehatra tany amin'ny fioben-kolontsaina tany Kômôro, Maorisy, la Reunion ary toerankafa ihany koa, saingy nofoanan'ny Minisiteran'ny raharaham-bahiny (frantsay) ny fifanarahana. | Uma peça teatral em comemoração à histórica Batalha pela Independência de Madagáscar foi banida dos palcos do hemisfério sul africano por autoridades regionais francesas, sem dar maiores explicações sobre os motivos. |
4 | Mampitamberina ny tsiahy maharary eo amin'ny zokiolona maro ny tantaran'ny 29 Marsa 1947. | A data 29 de março de 1947 traz várias lembranças traumáticas a muitos dos cidadãos mais velhos de Madagáscar. |
5 | Io manko ny fotoana namotehan'ny Frantsay araka ny heriny manontolo ny iray amin'ireo tolona Malagasy voalohany nitakiana ny fahaleovantena tamin'ny fanjakana lehibe nanjanaka azy. | Trata-se do dia em que o exército francês esmagou violentamente uma das primeiras lutas pela independência no seu antigo império colonial [en]. |
6 | Niteraka fahafatesana anelanelan'ny 30 000 sy 100 000 izany tolona izany (Mbola iadiankevitra eo amin'ny samy mpahay tantara hatramin'izao ny isa marin'ny olona maty). | Como resultado, entre 30 mil e 100 mil pessoas morreram (o número exato de casualidades é ainda discutido [en] por historiadores). |
7 | Na dia efa neken'ny fitondrana Frantsay ho fandripahana amin'ny maha-heloka anaty ady tamin'ny 1951 sy faneriterena tafahoatra namaizana ny mpitolona tamin'ny 2005 aza ity raharaha 1947 ity dia mbola tsy fantatra mazava izay momba azy na eto Madagasikara izany na amin'nysehatra iraisam-pirenena. | Embora o massacre tenha sido reconhecido pelo governo francês como um crime de guerra em 1951 e como uma repreensão inaceitável em 2005, os eventos de 1947 são relativamente desconhecidos tanto em Madagáscar quanto no mundo. |
8 | Mba hahafantarana ny momba azy kokoa ary dia nanapa-kevitra ny hamokatra azy holalaovina an-tsehatra ny mpanoratra Malagasy fantadaza iray, Jean-Luc Raharimanana sy ny talen'ny (filalaovana an-tsehatra) Frantsay iray Thierry Bedard ary nanangana ny piesy iray mitondra ny lohateny hoe “47” (fr) izay namerina indray ny fandehan'ny tantara sy ny fahasarotan'ny fifandraisana nisy teo amin'ny voanjo nitondra sy ny saramambem-bahoaka. | Para lançar mais luz sobre a tragédia, o renomado escritor malgaxe Jean-Luc Raharimanana e o diretor francês Thierry Bedard se uniram para produzir uma peça chamada de “47” [fr] que encena o desenrolar dos eventos e debate o complexo relacionamento entre os colonizadores e a população nativa. |
9 | Ity ambany ity misy sombin'izany piesy izany: | Veja abaixo um rápido clip da peça: |
10 | 47 Raharimanana avy amin'i notoire | 47 Raharimanana por notoire |
11 | Taorian'ny filalaovana an-tsehatra ny tantara tany amin'ny tanàna roa tany amin'i Taniben'i Frantsa, dia nofoanan'ny departemantan'i raharaham-bahiny sy ny fampandrosoana ny fikasana hilalaovana azy aty amin'ny tapany atsimon'i Afrika sy ny ranomasimbe Indiana. | Depois de algumas apresentações em duas cidades metropolitanas francesas, a peça foi banida [fr] nas regiões do sul da África e do Oceano Índico pela Direção Geral da Cooperação Internacional e do Desenvolvimento da França. |
12 | Nanangatra mafy tokoa ny mpamorona ny piesy Jean-Luc Raharimanana nahita ity fanapahan-kevitra ity raha ny hita ao amin'ny bolongana Rue89 no jerena (fr): | O criador da peça, Jean-Luc Raharimanana, reage energeticamente à proíbição no blogue Rue89 [fr]: |
13 | Mitambesatra amin'ny tsiaro ny fahanginana. | O silêncio é um peso na memória. |
14 | Efa manomboka miteny ny olona. | Com o tempo, as pessoas começam a falar. |
15 | Toa te-hahazo ny fandehan'ny raharaha na lahy na vavy. | Com o tempo, homens e mulheres gostariam de entender. |
16 | Fa tena misy tokoa ny faniriana te-hiara-monina [..] | Há um desejo, dessa vez verdadeiro, de viver juntos [..] |
17 | Nahoana no nisy ny 1947, Nahoana no roa taona taorian'ny ady [lehibe] sy ny “aoka izay ho mandrakizay” no nisy fandripahan'olona anisan'ny mahatsiravina teto Madagasikara ? [..] | Por que é que em 1947, dois anos depois da grande guerra, dois anos depois do “nunca mais”, um dos grandes massacres coloniais acontece em Madagáscar? |
18 | Izany fahanginana izany no trandrahin'ny 47. | [..] é esse silêncio que 47 explora. |
19 | Tantara iraisana. | Uma história em comum. |
20 | Mahery setra. | Violenta. |
21 | Mila fitandremana mafy. | Sensível. |
22 | Tantara iray mampitamberina antsika indray ilay fitiavan-kiara-monina, te-hahazo vinany izay rovitra, ny nofo voakapokapoka sy nampijaliana, Ny fanapenam-bava sy ny tsy lazalazaina manimba ny fanahy. [..] | Um drama que nos leva de volta ao desejo de viver juntos, entender o que nos separou, os corpos surrados e torturados, a repressão das vozes e as palavras não ditas que corrompem a alma. [..] |
23 | Saingy hafamoa ny fanapahan-kevitry ny DGCID ( department of Foreign Affairs). | Mas o DGCID (Direção Geral da Cooperação Internacional e do Desenvolvimento) decidiu de outra forma. |
24 | Sivana eo amin'ny zavakanto. | Censura às artes. |
25 | Fandrarana ny fitondrana ny hafatra any amin'ny foiben-kolontsaina Afrikana sy ny alliances francaises[…] Saingy tsy raharahan'ny tsiahy izany sivana izany na dia sivam-panjakana aza. | Banimento da mensagem em centros culturais africanos e alianças francesas […] Mas a memória não quer saber de censura, mesmo que tenha sido uma censura determinada pelo estado. |
26 | Efa lalim-paka ny ny fitianana hahalala, indrindra fa amin'izao fotoana ahafahana misintona kely izao mba hahenoana azy tsara, sy ahafahana mifanakalo tsara amin'ny zava-drehetra. | O desejo de entender é profundo, especialmente agora que tivemos tempo de dar um passo atrás e refletir, tempo de ouvir todas as vozes e conversar. |
27 | Nisy mpamaha-bolongana vitsivitsy moa nitatitra ityvaovao ity tany amin'ny bolongany avy. mifangaroharo ao amin'ny sehatra fanehoan-kevitra ao moa na tsy firaharahiana na fanivaivàna ny tenin-dRaharimanana. | Alguns blogueiros relataram a notícia da proíbição em seus blogues. As reações na caixa de comentários na postagem Raharimanana variam entre indiferença e indignação. |
28 | Misy ny vitsy tsy ahita izay ilàna ny efa lasa. | Alguns não vêem necessidade em reavivar o passado. |
29 | Mechante Langue ohatra (fr): | Mechante Langue pergunta [fr]: |
30 | Aza milalao ny toy ny maritiora e! | Não encene esse falso mártirio. |
31 | Sa, resaka matotra ity, izany no heverinareo zava-dehibe tokony ampangaina indrindra any Madagasikara amin'izao fotoana izao, ny fandripahana tamin'ny 1947? …tena izany ve ?” | Você acredita mesmo que as coisas mais importante para se denunciar em Madagáscar hoje são os massacres de 1947… Sério?” |
32 | Izay novalian'i Monsieur Lambda hoe (fr): | Ao que Monsieur Lambda responde [fr]: |
33 | tena miharihary tokoa fa tsy azonao izany hoe fandripahana izany, ary raha itarina, dia ny toerana misy azy eo amin'ny fahatsapana malagasy, fa raha eo amin'ny lanjany dia azo oharina Nahazoana an'i Bastille izany eo amin'ny vahoaka Frantsay. | É evidente que você não entendeu que os massacres foram, de certo modo, a fundação da identidade nacional malgaxe e portanto a formação da aura nacional, eles têm o mesmo significado do Dia da Bastilha para os franceses. |
34 | Juan Pablo de Tagéna mieritreritra raha nilaina tokoa izany tolom-panafahana tamin'ny mpanjanatany izany (fr): | Juan Pablo de Tagéna acha que o povo malgaxe deve repensar se a luta colonial valeu a pena [fr]: |
35 | Ankehitriny dia tsy ho nitady izany fahaleovantenany izany ny malagasy raha anontaniana: 99% n'izy ireo dia mety hitady ny fitazonana azy ao amin'ny Firaisambe frantsay ihany. | Hoje, os malgaxes não estariam pedindo a independência: 99% deles prefeririam fazer parte da comunidade francesa. |
36 | Ao amin'ny facebook, misy ny resaka manokana izay mandeha momba ity fandrarana ity, Soaray Rabarimampianina (Nolazaina anarana nahazo alalana avy aminy) dia mihevitra fa mbola betsaka ny tokony hiadian-kevitra malalaka amin'ny sombin'ny tantara tahaka itony. | Em uma conversa privada no facebook discutindo a proibição, Soaray Rabarimampianina (citada aqui com permissão) acha que ainda há muito a ser feito para que essa parte da história possa ser discutida abertamente. |
37 | Mbola lavitra ny lalana mialoha ny haneken'i France ity anisan'ny tantarany dia ny fanjanahantany izany | Ainda há muito caminho a se percorrer até que a França aceite completamente essa parte de sua história que é a colonização. |
38 | Eo amin'ny resaka ihany no nasongadin'i Tsilavina Ralaindimby raha miresaka ity vanim-potoanan'ny fanjanahantany ity, ny fandraisana anjaran'ny miaramila avy any amin'ny zanatany niady ho an'i Frantsa nandritra ny ady lehibe roa (fr): | Na mesma discussão, Tsilavina Ralaindimby destaca que ao debater o período colonial, não se deve nunca esquecer que os soldados das colônias lutaram ao lado da França nas duas guerras mundais [fr]: |
39 | Fanadihadiana momba ny Malagasy mpitifitra izany tonga hiady ho an'i Frantsa nandritra ny 14/18 io ary maro no maty tany. | Existe um documentário sobre os soldados franco-atiradores malgaxes que lutaram pela França na guerra de 14/18 e que morreram lá. |
40 | Any Menton, [..] dia misy toeram-pasana izay ahitana ny fasan'ireo miaramila Malagasy ireo mitandahatra mihitsy. | Em Menton, [..] há um cemintário com algumas alas cheias de jazidos de soldados malgaxes. |
41 | Nandray anjara tamin'ny rohy sy ny fifantenana i Jentilisa . Lova Rakotomalala | Jentilisa contribuiu com esse artigo com links e referências. |