# | mlg | swa |
---|
1 | Antontan-taratasy Tafaporitsaka Mamafy Aloka Momba Ny Hoavin'ny Fitrandrahana Entona Fandrehitra Ao Tanzania | Mkataba Uliovuja Waonyesha Hali Halisi Inayoikabili Sekta ya Gesi Nchini Tanzania |
2 | Fitrandrahana entona ao Tanzania, araka ny fijerin'i Masoud Kipanya, mpanao sariitatra. | Uchimbaji wa mafuta nchini Tanzania, mtazamo wa mchora katuni Masoud Kipanya. |
3 | Navoaka voalohany tao amin'ny Mwananchi. | Katuni hii kwa mara ya kwanza iliwekwa katika gazeti la Mwananchi. |
4 | Fampiasàna nahazoana alàlana. | Imetumiwa kwa ruhusa. |
5 | Tsy misy olona tena mahafantatra tsara ny fatran'ny entona misy ao Tanzania, na dia mametraka izany ho 51 arivo lavitrisa metatra kioba (TCF) aza ireo vinavina natao. | Kwa hakika, hakuna yeyote ajuaye kiasi cha gesi iliyopo nchini Tanzania, hata hivyo inakisiwa kuwepo kwa takribani futi za ujazo trilioni 51 za gesi. |
6 | Saingy vetivety dia nanaka-danitra ny fiandrandràna zavatra manodidina ny fitrandrahana entona ao Tanzania. | Mategemeo katika uvunaji wa gesi nchini Tanzania yanaongezeka kwa kasi kubwa. |
7 | Manerana an'i Dar es Sallam, renivohitra ara-toekarena ho an'i Tanzania, samy miroborobo avokoa na ny fifamoivoizana na ny asa fanorenana. | Katika maeneo mbalimbali ya jiji la Kibiashara la Tanzania, Dar es Salaam, kumekuwa na ongezeko la haraka la magari pamoja na majengo mapya. |
8 | Azo tsapain-tànana ara-bakiteny mihitsy ny fanendren'ny African Development Bank's (AfDB / BAD) an'i Dar es Salaam ho ny tanàna haingam-pitombo indrindra aty Afrika Atsinanana. | Mji wa Dar es Salaam umepewa hadhi na Benki ya Maendeleo ya Afrika (AfDB) kama jiji linalokuwa kwa kasi zaidi Afrika Mashariki ni jambo lisilohitaji ushahidi hata kidogo. |
9 | Ny tatitry ny BAD, “Fanaraha-maso ny Fivoaran'i Afrika”, dia maminavina fa hitombo 4 tapitrisa hatramin'ny 6 tapitrisa ny mponin'io tanàna io ato anatin'ny 10 taona manaraka. | Taarifa ya Benki ya Maendeleo ya Afrika, “Ufuatiliaji wa Maendeleo ya Africa”, imeonesha makisio ya ongezeko la watu katika jiji hilo kutoka watu milioni 4 hadi milioni 6.2 katika kipindi cha miaka 10 ijayo. |
10 | Ny vinavina mijery ny fitomboana ara-toekaren'ny tanàna dia mifototra amin'ny fidiram-bola amin'ny hoavy azo avy amin'ny loharanon-karena natoraly, toy ny entona avy ao amin'ny faritra Mtwara. | Ukuaji wa uchumi wa Tanzania kwa siku za usoni unadhaniwa kuongezeka kutokana na kipato kutokana na rasilimali za asili kama vile gesi katika mkoa wa Mtwara. |
11 | Ny tomban'ny BAD, ohatra, dia maka ho tondro ireo otrik'asa hiforona avy amin'io fihariana io. | Kwa mfano, Mategemeo ya Benki ya Maendeleo ya Afrika ni kuwa uchimbaji huu wa gesi utaongeza kiasi kikubwa cha upatikanaji wa ajira. |
12 | Kanefa, ireo hetsi-panoherana tamin'ny Janoary sy May 2013, nataon'ireo mponina ao amin'ny seranan-tsambo ao Mtwara dia nandefa mariky ny tsy fisiam-pitokisana hoe ny hoavy novinavinain'ny BAD dia ho tanteraka any amin'ireo faritra ambanivohitr'i Tanzania, toa ny faritr'i Mtwara. | Hata hivyo, maandamano ya Januari na Mei 2013 katika mji wa kibandari wa Mtwara yalitoa ishara ya kukosekana kwa imani kuwa matarajio ya Benki ya Maendeleo ya Afrika kutokuwezekana katika maeneo ya vijijini kama yale ya mkoa wa Mtwara. |
13 | Ny fanainga ho an'ireny hetsi-panoherana ireny dia ilay fanambaràn'ny governemanta ny fanapahan-keviny hametraka fantsona lehibe fitondrana entona avy ao Mtwara mankany Dar es Salaam, fa tsy hanorina orinasa mpanodina ny entona ao Mtwara. | Chanzo cha maandamano hayo kilikuwa ni maamuzi yaliyofikiwa na serikali ya kujenga bomba la gesi kutoka Mtwara kwenda Dar Es Salaam badala ya kujenga kiwanda cha kuchakata gesi mkoani Mtwara. |
14 | Ity farany izay namahana ny resaka tetikady fampandrosoana miainga amin'ny fananganana indostria mba hanosika ny fampivoarana ao an-toerana. | Ujenzi wa kiwanda cha kuchakata mafuta mkoani Mtwara ungesaidia katika kukuza maendeleo ya kiviwanda mkoani humo. |
15 | Ny tranga iray niseho tany am-piandohan'ny volana Jolay 2014, misy idiran'ilay fifanarahana fifampizaràna famokarana entona na “production sharing agreement” (PSA) teo amin'ny Tanzanian Petroleum Development Corporation (TPDC) sy ny “Statoil” orinasa maro rantsana avy any Norvezy, miaraka amin'ny Exxon Mobil, no manasongadina ny hoe lasa resaka manohintohina ny resaka fidiram-bola avy amin'ny toeram-pitrandrahana entona ao Tanzania-sy ny hoe iza no mahazo tombontsoa amin'izy ireny. | Tukio la mwanzoni mwa mwezi Julai 2014 lililohusu makubaliano ya ushirikiano katika uzalishaji (PSA) kati ya Shirika la Maendeleo ya Petroli la Tanzania (TPDC) na kampuni ya Norway ya kimataifa ya Statoil, sambamba na Exxon Mobil, ilionesha hali ya mashaka kuhusiana na suala la mapato kwenye uvunaji wa gesi nchini Tanzania na suala la nani kunufaika na mkataba huo. |
16 | Na dia tsy mifandray mivantana amin'ireo hetsi-panoherana tao Mtwara aza, manipika ny fahatongavan-tsaina tsy mitsaha-mitombo momba ny olana manodidina ny entona sy solika eny anivon-dry zareo Tanzaniana ny raharaha TPDC-Statoil, sy ny tsy fahafahampo mitombo miaraka amin'ny fomba ataon'ny governemanta hitantànana ny fifanarahana fitrandrahana loharanon-karena natoraly, ary fomba fampitàny io vaovao io ho an'ny olom-pirenena. | Pamoja na kuwa hakuna uhusiano wa moja kwa moja na vurugu zilizotokea Mtwara, uhusiano uliopo kati ya TPDC na Statoil wapelekea wananchi wengi wa Tanzania kuongeza umakini wao kwenye masuala ya mafuta na gesi, na pia kuongezeka miongoni mwao kwa kutoridhishwa na namna serikali inavyosimamia mikataba ya rasilimali za asili na namna inavyowashirikisha wananchi. |
17 | Ao anivon'ity olana ity ny tovana iray natao tamin'ny fifanarahana voalohany niarahan'ny Statoil sy ny governemanta Tanzaniana momba ny fitrandrahana entona ao amin'ny faritr'i Mtwara izay niporitsaka, ary avy eo dia fantatry ny gazety Tanzaniana tany am-piandohan'ny Jolay 2014. | Sababu za hali hii ni kuvuja kwa kiambata cha mkataba rasmi uliofikiwa kati ya Statoil na serikali ya Tanzania kuhusu uchimbaji wa mafuta mkoani Mtwara, ulivuja, na kisha kugonga vichwa vya habari katika vyombo vya habari vya Tanzania mapema mwezi Julai, 2014. |
18 | Araka ny tatitry ny gazety, ao anatin'ireo andininy amin'ilay fifanarahana araka ny voatsipika ao amin'ilay antontan-taratasy tafaporitsaka, ho very 1 lavitrisa dolara Amerikana isan-taona ny governemanta. | Kwa mujibu wa taarifa za vyombo vya habari, kwa kuzingatia makubaliano yaliyofikiwa kwenye taarifa hiyo iliyovuja, seriakali inaonekana kupoteza kaisi cha dola kimarekani bilioni 1 kwa mwaka. |
19 | Nanontany tena tao amin'ny media sosialy ry zareo Tanzaniana momba ny fomba nataon'ireo orinasa roa maro rantsana ireo hahazoana fifanarahana be tombony tahaka izany. | Kwenye mitandao ya kijamii, watanzania wameshangazwa kwa namna ambavyo makampuni hay mawili yafanyavyo kazi katika mataifa mbalimbali yalivyoweza kuingia makataba mnono kwa kiasi hicho. |
20 | Sariitatra iray nataon'i Massoud Kipanya navoakan'ny gazety mpiseho isanandro “Mwananchi” no maneho lehilahy iray mibaby siny misy soratra “GESI” (entona amin'ny fiteny Swahili), misintona entona avy ao amin'ny tany no sady mitazona vary iray venty Tanzaniana. | Katuni iliyoandaliwa na Masoud Kipanya na kuchapishwa kwenye gazeti la Tanzania litolewalo kila siku la Mwananchi, ikimuonesha mzungu akiwa amebeba mgongoni mwake tangi la “GESI” akiendelea kuchimba gesi na wakati huo akimpa mtanzania vijisenti. |
21 | Asehon'ny Sariitatra iray hafa an'i Kipanya ny voalavo kely miteny amin'ny fiteny Swahili hoe : “Antenaiko mba ho avela ao ambanin'ny tany ao ihany ny solikantsika mandra-pahatongan'ny firenentsika amin'ny taona maha-zatovo azy.” | Katuni nyingine ya Kipanya ikimuonesha panya akisema: “Natamani kama gesi yetu isingechimbwa hadi tutakapopevuka.” Mradi wa Statoil wa uvunaji wa gesi nchini Tanzania ni moja ya miradi mikubwa kabisa kuwahi kutokea Kusini mwa Jangwa la Sahara. |
22 | Ny tetikasa fitrandrahana entona ataon'ny Statoil ao Tanzania no iray amin'ireo fampiasam-bola lehibe indrindra aty amin'ny faritra Afrika Atsimon'i Sahara. | |
23 | Tamin'izay nosoratany ho an'ny “Africa Arguments”, nilaza i Ben Taylor, mpandalina sady bilaogera, fa eo aminà zana-tohatra iray ahafahan'i Tanzania miala amin'ny fiankinan-doha tafahoatra amin'ny fanampiana ho amin'ny fampandrosoana azy ny tarehimariky ny vola maty amin'ny entona voajanahary. | Akiandika kuhusiana na masuala ya Africa, mchambuzi na mwanablogu, Ben Taylor alitanabaisha kuwa, mapato sahihi yatokanayo na gesi asilia yanaweza kuifanya Tanzania kuacha kutegemea misaada ya kimaendeleo kwa kiasi kikubwa. |
24 | “Maridrefy iray hafa tafiditra handrefesana ny fiantraikany eto,” hoy i Taylor, “dia hoe hatramin'ny naha-tompon'ny petra-bola be indrindra ny governemanta Norveziana ao amin'ny Statoil, dia tafakatra avo roa heny amin'izay fanampiana natolotry ny governemanta Norveziana ho an'i Tanzania hatramin'ny nahazoany ny fahaleovantena ny tombom-barotra azon'ny governemanta Norveziana amin'io fifanarahana io” | “Ishara nyingine kuhusiana na mgawanyo huu,” aliandika Taylor, “ni kuwa, kwa kuwa serikali ya Norway ndiye mmiliki mkubwa wa Statoil, mapato ya ziada inayopata serikali ya Norway katika mradi huu yanaweza kuwa ni mara mbili zaidi ya misaada yote iliyowahi kutolewa na serikali ya Norway kwa Tanzania tangu Tanzania kupata uhuru.” |
25 | Tao anatin'ny sehatra natao ho an'ny fanontaniana sy valiny, tao amin'ny bilaoginy, Zitto Kabwe, mpikambana ao amin'ny parlemanta sady filohan'ny kaomisiôna Fitantanam-bolam-panjakàna, dia nanasongadina sasantsasany tamin'ireo teboka fototra tao anatin'ilay antontan-taratasy tafaporitsaka, sady nanakiana ny tsy nanaovana ny PSA ho fanta-bahoaka. | Zitto Kabwe, ambaye ni mbunge na pia ni Mwenyekiti wa Kamati ya Hesabu za Serikali, alifafanua baadhi ya mambo ya msingi yaliyomo kwenye waraka uliovuja katika blogu yake, na kuchambua kwa kina kuhusiana na hoja ya kuwa hati ya makubaliano kutokuwekwa bayana. |
26 | Tamin'ny 6 Jolay, lahatsoratra iray tao amin'ny “Daily News”, namaly an'i Kabwe ny TPDC tamin'ny fanamafisany fa tsy mitombina ny filazàna hoe ho very 1 lavitrisa dolara Amerikana isan-taona ny firenena. | Kwenye makala ya Julai 6 katika gazeti la Daily News TPDC ilimjibu Kabwe, kwa kusema kuwa, hoja ya kwamba nchi imejiweka katika hatari ya kupoteza kiasi cha dola za kimarekani bilioni 1 kwa mwaka ni hoja isiyo na msingi wowote. |
27 | Notoherin'i Kabwe sy ny hafa tao amin'y Twitter ny fanehoankevitry ny TPDC, ary nangatahan'i Kabwe ny hitondran'ny TPDC fanazavana mikasika ny votoatin'ilay fifanarahana. | Kabwe na watu wengine walijibu hoja za TPDC katika Twita. Kabwe aliitaka TPDC kutolea ufafanuzi wa makubaliano yaliyofikiwa. |
28 | Araka ny lahatsoratra iray tamin'ny 19 Jolay tao amin'ny The Citizen, nanamafy nitàna ny toerana noraisiny ny TPCD nandritry ny tafatafa ho an'ny mpanao gazety nataony ny 16 Jolay: ” nolavin'i Yona Killagane mafy, tale jeneraly vao avy niala tamin'ny toerany tao amin'ny TPDC, ny filazana fa hizaka fatiantoka 1 lavitrisa dolara Amerikana isan-taona ny firenena raha toa ka tanterahana an-tsakany sy an-davany ilay fifanarahana, araka izay nifanekena. | Kwa mujibu wa makala ya Julai 19 katika gazeti la The Citizen, TPDC ilitoa msimamo wake katika mkutano na waandishi wa habari mnamo Julai 16: “Mkurugenzi aliyeko madarakani wa TPDC, Yona Killagane alipinga vikali kabisa kuwa nchi itapoteza dola bilioni 1 za kimarekani kila mwaka iwapo mkataba huu utatumika kama makubaliano yalivyofikiwa. |
29 | Ho solon'izay, nohitrikitrihany ny hoe tahaka ny hahazo vola bebe kokoa sy hanana vintana betsaka hahazo tombony amin'ilay fifanarahana ny governemanta” | Kinyume chake, alisisitiza kuwa nchi ingaliweza kunufaika zaidi kifedha na hii ineipa nchi nafsi kubwa ya kunufaika katika mkataba huu.” |
30 | Tsy dia avela hahita mangirana loatra ny Tanzaniana raha vao resaka mangarahara momba ny fifanarahana hitrandraka loharanon-karena natoraly no resahana, saingy ity raharaha farany ity dia vao mainka manome toerana bebe kokoa ny tsy fitokiana. | Watanzania kimsingi hawaridhishwi na suala la uwazi wa mikataba inayohusu rasilimali zao, tukio la kuvuja kwa hati ya makubaliano limechochea zaidi watanzania kutokuiamini serikali yao. |
31 | Vao mainka tsy manampy rehefa ny olona tahaka an-dry Patrick Rutabanzibwa (Sekretera maharitry ny Minisitry ny Angovo sy ny Harena an-kibon'ny Tany teo aloha ihany koa), lehiben'ny PanAfrican Energy, orinasa izay mampihodina ny “Songo Songo Gas” sy ny orinasa mpamokatra herinaratra ahodin-tsolika ao Ubungo any Dar es Salaam, no manamaivana ny raharaha. | Vile vile, haikusaidia, hata pale Patrick Rutabanzibwa, mwenyekiti wa PanAfrican Energy, kampuni inayoendesha mradi wa gesi ya Songo Songo pamoja na mtambo wa kuzalisha umeme wa Ubungo uliopo jijini Dar es Salaam (na pia ndiye aliyekuwa katibu wa Wizara ya Nishati na Madini), kulimaliza suala hili kimya kimya. |
32 | “Tsy vitantsika ny miditra aminà fifanarahana fitrandrahana loharanon-karena tahaka izay nisy tamin'ny resaka harena an-kibon'ny tany sy ny solika ary ny entona amin'izao fotoana satria mbola ambany be ny fahafaha-manaontsika,” hoy i Rutabanzibwa. | “Tunashindwa kuingia mikataba inayohusu rasilimali kama ilivyokuwa kwenye uchimbaji madini na sasa katika mafuta na gesi kwa kuwa uwezo wetu bado ni mdogo,” alisema Rutabanzibwa. |
33 | “Nefa raha mahazo hery ny Tanzaniana, hitsimbadika hifandanja ny mizàna avy eo. . . . | “Lakini kama watanzania watawezeshwa, mikataba itakuwa katika hali ya usawa. . . . |
34 | Tokony hohadinointsika ny lasa ary manomboka manao fifanarahana fampiasam-bola manaraka ny lalàna eo amin'ny seha-panjakana momba ny entona voajanahary isika. Azoko antoka fa ho avy ny andro izay hahalasa ho an'ny fanjakàna ny fifanarahana rehetra ho fampiasam-bola.” | Tunapaswa kusahau yaliyopita na tuanze kuingia mikataba ya uwekezaji ya gesi asilia kwa uwazi na kwa kufuata taratibu; Ni dhahiri kuwa, itafikia wakati ambao mikataba yote ya uwekezaji itakuwa bayana.” |
35 | Ho an'ireo mpanelanelana mikatsaka tombontsoa manokana amin'ny fandraharahàna sy ny fampiasàna vola ao Tanzania, ny kiana dia mahatonga ny tontolon'ny fampiasana vola ho lasa fanamby sarotsarotra, toy ny sehatry ny entona, ary ny sasany aza tonga hatramin'ny fitenenana fa hiafara amin'ny fihenan'ny vola mankany amin'ireo faritra tsy dia raharahaina loatra io. | Kwa washikadau walio na mipango ya kufanya biashara na uwekezaji nchini Tanzania, ukosoaji unaifanya sekta kama ya gesi iliyo na changamoto nyingi kuwa ngumu zaidi, na wengine wanaona kuwa, matokeo yake ni kuwa, maeneo yaliyotelekezwa hayatafaidika ipasavyo. |
36 | Mety hiteny ny sasany hoe tsy ijerena izay ampahany anjaran'i Tanzania any, hisy ny tombontsoa amin'ny endrika asa ary ny firoboroboana eo an-toerana ho an'i Mtwara. | Wengine wanaweza kusema kuwa, mbali na mgawanyo wa mapato baina ya Tanzania na makampuni yaliyowekeza, bado kutakuwa na faida ya upatikanaji wa ajira pamoja na ukuaji kiuchumi kwa mkoa wa Mtwara. |
37 | Somary very toky i Ben Taylor, mpandalina. | Mchambuzi Ben Taylor hakuwa na imani na maelezo hayo. |
38 | “Ny loza iray goavana mitatao ara-politika miaraka amin'ny solika sy entona,” hoy ny nosoratan'i Taylor, “dia ny mety handraisan'ireo politisiana sy manampahefana ambony azy io ho vola ‘mora azo' izay tsy tafiditra ao anatin'ny karazana fanaraha-maso takian'ny mpandoa hetra rehefa mandoa ny hetrany ry zareo, na takian'ireo mpanome rehefa manolotra fanampiana ry zareo. | “Moja ya hatari kubwa ya kisiasa katika uvunaji wa mafuta na gesi,” aliandika Taylor, “ni kuwa,jambo hili linaweza kuchukuliwa na wanasiasa na viongozi waandamizi kuwa ni fedha za “bure” ambazo huwa hazipatikani kirahisi kwa walipa kodi wanaofuatilia kwa makini kabla ya kulipa kodi zao pamoja na matakwa ya watoa misaada kabla ya kutoa misaada. |
39 | “Raha tsy misy olona - ny mpampahalala vaovao, politisiana, fiarahamonina sivily - manao dingana hanentsina ny banga, dia ho malalaka hatrany ireo mpandray fanapahankevitra ao amin'ny governemanta hamoaka izay fanapahankevitra mahadiavolana ny fony, tsy hiasa saina amin'izay filàna miaro ny tombontsoam-bahoaka. | “Bila ya mtu- vyombo vya habari, wanasiasa, watetezi wa haki za raia - wasipoingilia kati na kutatua tatizo, viongozi wa serikali wataendelea kuwa huru kufanya maamuzi wanayoona wao yanafaaa, na yasiyo na tija yoyote kwa jamii. |
40 | Mety hisanda dolara an-davitrisa maro ho an'i Tanzania ny Statoil PSA - saingy toa tsy misy olona miezaka manandrana ny hitaky tamberin'andraikitra amin'ireo manampahefana” | Makubaliano ya Ushirika katika uzalishaji ya Statoil yanaweza kuigharimu Tanzania mabilioni ya dola, lakini yaonekana bado hakuna yeyote anayejaribu kuwawajibisha wale wanaohusika.” |