# | mlg | swa |
---|
1 | Madagasikara: Adihevitra Momba ny Fampiasam-bola Mivantana | Madagaska: Wajadili Uhalali wa Uwekezaji wa Kigeni wa Moja kwa Moja |
2 | Raha mbola eo ampitadiavana ny vahaolana ialana amin'ny krizy politika miitatra i Madagasikara, miresaka ny lanjan'ny Fampiasam-bola mivantana (FDI) kosa ny bilaogera malagasy. | Wakati Madagaska ikijaribu kutafuta suluhisho la matatizo ya muda mrefu ya kiasa, Wanablogu wa ki-Malagasi wanajadili thamani ya Uwekezaji unaofanywa Moja kwa Moja na raia wa Kigeni. |
3 | Tonga teo amin'ny faratampony ny adihevitra raha voatsikera indrindra indrindra ny fanofana tany tamin'ny mpampiasa vola Koreana ary vokatr'izany amin'ny ampahany ny krizy ankehitriny . | Uhalali wa uwekezaji huu wa kigeni uliingia kwenye sura mpya wakati mkataba wa kuuza ardhi uliokuwa ufanywe na mwekezaji wa Kikorea aitwaye Daewoo ulipopata upinzani mkubwa na kwa sehemu kubwa kuchochea mgogoro uliopo. |
4 | Maro ny Malagasy no mihevitra fa manana harena voajanahary, tahaka ny firenena Afrikana hafa, i Madagasikara, saingy potiky ny tsy fahaiza-mitantana sy ny fifanakalozam-barotra misy fanambakana. | Wa-Malagarasi wanaamini kwamba Madagaska, kama nchi nyingine za Kiafrika inao utajiri mkubwa wa rasili mali lakini tatizo likiwa ardhi yenyewe kupokonywa kwa sababu ya utawala mbovu na biashara zisizoangalia maslahi ya wananchi. |
5 | Folo taona lasa izay, hita tao amin'ny The Economist fa i Afrika no ilay “Kaontinanta Tsy Misy Fanantenana”. | Miaka kumi iliyopita, Jarida la kimataifa la The Economist liliita Afrika “bara lisilo na matumaini”. |
6 | Ny famoahana farany indrindra nataony indray nanasongadina ny fitomboana haingan'ny Fiharian-karem-Pirenena Faoben'ny firenena Afrikana maro . | Katika toleo la hivi karibuni jarida hilo lilionyesha ukuaji wa kasi wa pato la taifa la nchi nyingi za Kiafrika (GDP). |
7 | Na izany aza, mbola tsy mitovy izany fitomboan'ny fiharian-karena izany manerana ny kaontinanta. | Bado hata hivyo, ukuaji huo hauonekani kuwa na uwiano sawa katika nchi za bara hili. |
8 | Ny zavamisy, vinavinaina ho anisan'ny manana fitomboan-karena iva indrindra manerana an'i Afrika i Madagasikara. | Kwa kweli, Madagaska inabashiriwa kuwa nchi yenye kiwango cha kidogo zaidi cha ukuaji barani Afrika. |
9 | Ankoatra izany dia miaina fahatapahan-jiro sy rano matetika ihany koa ny ao an-drenivohitra Antananarivo sy ny tanàna hafa ka miteraka hatezerana [fr] amin'ny Malagasy. | Kwa kuongeza, mji mkuu wa Antananrivo na majiji mengine yamekuwa yakikabiliwa na ukosefu wa maji na nishati ya umeme mambo yaliyochochea vurugu na ghadhabu miongoni mwa raia wa Malagasi. |
10 | Noho ny toe-javamisy ankehitriny no antony iray mametraka an'Antananarivo ho iray amin'ny tanandehibe ratsy kalitaom-piainana indrindra maneratany araka ny fandaharana ny hatsaram-piainana 2011 notontosain'ny Mercer. | Hali ilivyo sasa ni moja wapo ya sababu ya jiji la Antananarivo kuwa katika orodha ya moja wapo ya majiji yenye kiwango duni kabisa cha maisha duniani katika Utafiti wa 2011 wa Mercer kuhusu hali ya maisha ya watu. |
11 | Miezaka ny mamindra ny adihevitra hiala amin'ny vahaolana politika hiditra amin'ny vahaolana Toekarena ny tontolom-bolongana Malagasy mba hampisonga indray ny toekarena tafahitsoka tao anatin'ny telo taona farany. | Kwa kule kukabiliwa na historia mbaya ya migogoro isiyoisha ya kisiasa, ulimwengu wa wanablogu wa Kimalagasi unajaribu kuchochea mijadala itakayotoa suluhisho la kisiasa kwa mjadala wa jumla wa namna ya kuukuza upya uchumi ambao umedororora katika miaka mitatu iliyopita. |
12 | Evaratra in Madagascar. | Evaratra nchini Madagaska. |
13 | Photo credit to Lalatiana on the Madagoravox blog | Picha kwa hisani ya Lalatiana wa blogu ya Madagoravox |
14 | Fampahombiazana ny Fampiasam-bola Mivantana ho an'ny vahoaka Malagasy | Kuufanya Uwekezaji wa Kigeni wa moja kwa moja kuwasaidia watu wa Malagasi |
15 | Niadian-kevitra hatry ny ela ho lalana iray ivoahan'i Madagasikara amin'ny fahantrana ny fanofana sy ny fivarotan-tany; ny raharaha Daewoo no noresahana be indrindra saingy tsy nahitana setriny na fisalasalana kosa ny tranga mitovy aminy. | Makubaliano ya matumizi ya ardhi yamejadiliwa kwa kirefu nchini Madagaska kama njia ya kuondokana na umasikini; mkataba uliovunjwa wa Daewoo uliokuwa umetangazwa sana pengine kuliko yote lakini mikataba inayofanana na huo imekuwa ikitekelezwa bila kuchelewa wala miitikio kutoka kwa raia. |
16 | Niadian-kevitra teo amin'ny manampahaizana Malagasy vao haingana ny fetezana na tsy fetezan'ny fifanarahana mifandraika amin'ny harena an-kibon'ny tanin'i Madagasikara. | Mantiki ya mikataba hiyo inayohusiana na utajiri wa madini wa Madagaska ulijadiliwa hivi karibuni na wataalamu wa Kimalagasi. |
17 | Blaise Stephen dia miasa ao amin'ny Lapan'ny Varotra (Iraisampirenena) sy ny Indostrian'i Madagasikara. | Blaise Stephen anafanya kazi katika Chemba ya Kimataifa ya Biashara na Viwanda ya Madagaska. |
18 | Nolazainy ny likilikim-pony fa ilay rafitra politika mihitsoka eto Madagasikara no miteraka ny sakana tsy hisian'ny fiaraha-miasa bebe kokoa miaraka amin'ny mpampiasa vola vahiny [fr]: | Alionyesha kushangazwa kwake na hali inavyoendelea kuwa ilivyo katika mfumo wa kisiasa wa Madagaska kiasi kwamba kwa mujibu wake hicho ni kikwazo kikuu cha kuzuia ubia wa pamoja na wawekezaji wa kigeni (fr): |
19 | Eo ampananganana fiaraha-miasa ara-barotra LAVITR'EZAKA misy eo amin'i Madagasikara sy i Koety izay hahazoan'ny Orinasa eto Madagasikara tombontsoa izahay izao. | Tuko katika mchakato wa kujenga ushirikiano wa pamoja wa kibiashara wa muda mrefu kati ya Madagaska na Kuwait ambao utayanufaisha Makampuni ya Kimalagasi. |
20 | Ny tanjon'izany fiaraha-miasam-panjakana izany dia ny hahafahana mindram-bola 3 miliara dolara (na mihoatra aza) ao anatin'ny dimy taona ka azo alaina avy hatrany ny iray miliara dolara hampiasaina amin'ny asa misy tombombarotra betsaka ho an'i Madagasikara (FAMPIASAM-BOLA fa tsy fampandehanan'asa). | Lengo ni kuweka mikopo ya Dola za kimarekani Bilioni tatu kwa miaka mitano wakati huo huo Bilioni moja ikianza kupatikana mara moja ili kutumika kwa shughuli za uwezekaji wenye faida kubwa (uwekezaji na sio mtaji wa kugharamia kazi). |
21 | Toy izao ny fandehan'ny fifanarahana: 1) Ny zanabola averin'i Madagasikara dia 3,4%… 2) Afaka mampindram-bola amin'ny zanabola 5,6% amin'ny orinasa eto Madagasikara ny Fitondrana ahafahana mandrava ny fomba fiasan'ny Banky eto Madagasikara izay mametraka zanabola hatramin'ny 18 na 20% ao anatin'ny fotoana fohy. | Makubaliano yako katika mtiririko ufuatao: 1) Madagaska itakuwa ikikopa kwa riba ya asilimia 3.4…2) Nchi ingeweza kuyakopesha makampuni ya Kimalagasi kwa riba ya asilimia 5.6 badala ya riba iliyo hivi sasa ya asilimia 18 au 20 inayopendekezwa na mabenki ya kibiashara tena ndani ya muda mfupi sana. |
22 | Ho setrin'ity hafatra ity, manontany ao amin'ny tahalan'ny mpamaky i Ndimby, [fr]: | Akijibu makala yake, Ndimby, anauliza katika sehemu ya kuacha maoni [fr]: |
23 | Azonao azavaina ve azafady hoe nahoana ianareo no manonofy hindram-bola amin'ny zanabola 3,4% nefa tsy mitsahatra ny mitsikera ny rafi-pitantanan'i Bretton Woods izay mampindrana amin'ny zanabola 0,5% ianareo ? | Pourriez-vous m'expliquer pourquoi vous rêvez devant un emprunt à 3,4% alors que vous n'arrêtez pas de critiquer les institutions de Bretton Woods qui prêtent pourtant à des “taux concessionnels” de 0,5% ? |
24 | | Kwa nini unaota ndoto ya riba ya asilimia 3.4 wakati mnazikosoa taasisi za fedha za dunia (Bretton Woods) zinazotoa mikopi kwa tozo la riba ya asilimia 0.5? |
25 | Izay novalian'i [fr] Blaise Stephen tahaka izao: | Ambapo, Blaise Stephen anajibu [fr]: |
26 | Tsy ny fitiavana na ny tsy fitiavana ny rafi-pitantanan'i Bretton Woods no resaka eto fa ny fahombiazany teo amin'ny fomba nampandrosoany ara-toekarena sy ara-tsosialy ny firenena tahaka an'i Madagasikara … Tadidio fa ireo rafi-pitantanana ireo no nahabankirompotra ny firenena tahaka an'i Rosia sy i Arzantina… Tokony hisy ny fanontaniana hoe: nahoana ny firenena heverina hanala ny firenena amin'ny kizo no mbola mandentika azy bebe kokoa? | Swali si ikiwa tunazipenda au hatuzipendi taasisi za kifedha za Bretton Woods, bali kuusaili uafanisi wake katika mchakato wa maendeleo ya kiuchumi na kijamii kwa nchi kama Madagaska…. Kumbuka kwamba taasisi hizi zimezifanya nchi kama Urusi au Agentina kuelekea kwenye kufilisika…kwa hivyo mtu unapaswa kujiuliza: Kwa taasisi ambayo ilipaswa kuzisaidia nchi kuondokana na matatizo ya kiuchumi inafanya kinyume chake kabisa kwa kuzisaidia kuzama zaidi? |
27 | […] Tsy vitan'ny hoe tsy omeny indray mandeha ny vola ampindraminy fa mbola idirany an-tsehatra ihany koa ny fampandehanan-draharaham-panjakana… Amin'ny ankapobeny, ny anjara andraikitry ny mpampindram-bola dia ny miantoka fa afa-mamerina ny volany ara-potoana ny mpindram-bola fa tsy tokony idirany ny fiainana manokan'ilay mpindram-bola … Fa ireo rafi-pintantanana ireo kosa miditra amin'ny politika ankapoben'ny Fanjakana sy manome lesona ny fomba fitantanam-panjakana ary ny fiadiana tena atahorana avy aminy dia fanafoanany ny vola andrasana avy aminy … Mahagaga fa miafara amin'ny fanafoanana ilay vola andrasana aminy hatrany izany: izany hoe tsy vitan'ny tsy afa-manohy ny asam-pampandrosoana nokendrenao ianao fa mbola mamerina ny vola tsy noraisinao akory… Aleoko noho izany misafidy ny hindrana amin'ny zanabola 3,4% rehefa fantatro fa efa vonona avy hatrany ny vola ilaina | […] Si tu (taasisi hizi) hazikupi mkopo wako wote kwa mkupuo lakini wanathubutu kutathmini namna tunavyoshughulikia masuala yetu ya ndani ya nchi…Kama kanuni ya jumla, wajibu wa mkoposhaji ni kuhakikisha kwamba mkopaji anarejesha mkopo wake kikamilifu na sio (mkopeshaji) kuingilia masuala binafsi ya mteja wake…. Taasisi hizi si tu kwamba zinatathmini sera kuu za nchi husika lakini pia zinatoa elimu kuhusu namna ya kuendesha masuala ya ndani ya nchi kwa kutumia silaha yao kubwa: tishio la kufuta mkopo…Katika hali ya kushangaza mara nyingi mambo huishia kwa KUFUTWA KWA MKOPO ULIOTARAJIWA: kwa hiyo si tu kwmaba nchi husika itashindwa kuendelea na miradi yake ya kimaendeleo, lakini pia itakubidi ulipe fedha ambazo haukuzipokea…Hii ni sababu inayoeleza kwa nini ninakubaliana na riba ya asilimia 3.4 nikijua kwamba fedha taslimu tayari ipo |
28 | Nofehezin'i Ndimby amin'ny fiavian'ny vola [fr] ny resaka: | Ndimby anahitimisha majadiliano hayo kwa kuhoji zinakotoka fedha hizo [fr]: |
29 | Ny fomba filazalazanao azy dia azo fehezina amin'ny teboka iray: tsy misy fofona ny vola. | Unachokisema kinaweza kufupishwa kwamba: fedha haina harufu. |
30 | Tsy olana izay iaviany, ny ampiasana azy sy ny fomba ampiasana azy fa rehefa “tafaverina ara-potoana” fotsiny [..] tsy misy fepetra araka izay tadiavinao. | Nani anajali wapi inakotoka, kwa lengo gani au ni kwa mukhtadha gani inatumika almuradi tu unairejesha “kwa wakati” bila masharti yaliyo wazi unayoonekana kuyaogopa. |
31 | Misalasala ihany aho hoe noho ny fitiavana ny mahaolona sy tsy misy ambadika itony fampindramam-bola itony. | Hata hivyo, bado nina mashaka ikiwa ni kweli mikopo hiyo inatolewa kwa kusukumwa na upendo wa utu na kwamba haina agenda ya siri. |
32 | Firenena manankarena ara-boajanahary sy rendriky ny kolikoly | Nchi yenye utajiri wa mali asili na iliyokubuhu kwa ufisadi |
33 | Ny tian'i Ndimby holazaina dia mampidi-doza ihany izany findramam-bola tsy misy fepetra sy tsy mangarahara izany ny ampiasana azy. | Kile anachokigusia Ndimby ndicho hasa hatari ya mikopo isiyo na masharti au isiyo na uwazi wa kutosha katika namna inavyotumika katika uwekezaji. |
34 | Perspectives économiques en Afrique no mamehy ny toe-javamisy ara-toekarena ankehitriny [fr]: | Perspectives economiques en Afrique anafupisha hali ya kiuchumi ilivyo [fr]: |
35 | Tsy mbola mitombina ny tontolo politika. | Mazingira ya kisiasa bado hayajatengemaa. |
36 | Ao anatin'izany toe-javatra izany, fanararaotra ho an'i Madagasikara ny fisian'ny mpiara-miasa misongadina. | Katika mukhtadha huu, nchi zinazoibukia kiuchumi zinatoa fursa kwa Madagaska. |
37 | Tsy mankatò ny fitondrana ankehitriny i Shina, fa mbola manasonia fiaraha-miasa aminy ny orinasa maro avy any aminy. | China bado haijaitambua rasmi serikali iliyopo madarakani lakini makampuni mengi ya Kichina yana mikataba ya kibiashara na nchi yetu. |
38 | Tamin'ny 2010, ny vondrona Shinoa Wuhan Iron and Steel Co (WISCO) dia nandrotsa-bola 100 tapitrisa dolara amerikana mba hitrandrahana vy [ao Soalala] . | Mwaka 2010, kampuni ya Kichina ya chuma iitwayo Wuhan Iron and Steel Co (WISCO) ilipata mkopo wa Dola za Kimarekani milioni 100 kwa ajili ya kuchimba madini ya chuma. |
39 | Raha midadasika araka izay antenainy ilay toeram-pitrandrahana dia mety hampiasa vola hatramin'ny 8 miliara dolara amerikana ry zareo, izay fampiasam-bola mivantana betsaka indrindra natao teto Madagasikara hatramin'izay. | Kama itatokea machimbo haya yakawa mengi kama inavyobashiriwa, (makampuni haya) yatawekeza zaidi ya Dola za Kimarekani bilioni 8 ambazo zingeweza kuwa kiasi kikubwa zaidi cha uwekezaji kuwahi kutokea nchini Madagaska. |
40 | Amin'ny firenena anjakan'ny kolikoly tahaka ity firenena ity dia tsy maintsy atao izay anovana ity fanararaotra ity ho fampandrosoana. | Katika nchi inayosongwa na ufisadi, wanahitaji kuonyesha kwamba wanaweza kuigeuza fursa hii kuwa maendeleo halisi. |
41 | Araka ny efa voalaza etsy ambony moa dia mampiroborobo ny fanaovana kolikoly amin'ny endriny rehetra ny tsy fisiana rafitra sy fitsipika mazava ao anatin'izao tetezamita izao. | Kama ilivyotajwa awali, kukosekana kwa kanuni na miundo iliyowazi kipindi hiki cha mpito tayari kinaweka mazingira murua kwa kila aina ya ufisadi. |
42 | Ao amin'ity lahatsoratra ity i Franck R. mampivoitra ny trangana kolikoly [fr]: | Katika makala hii, Franck R anabainisha matukio ya ufisadi ya hivi karibuni [fr]: |
43 | Eto Madagasikara, indrindra fa mandritra izao tetezamita izao, tiantsika ny maka fotoana be loatra, sy ny manangon-karena ihany koa ary haingana […] fiaran'ny UNICEF raofin'ny mpanao politika, harena mihoam-pampana mampisahotaka, ao anatin'ny volana vitsivitsy monja vitana mpanao afera eto an-toerana malaza izay nahazo tranobe miorina etsy Antanimena sy ny taratasim-bolan'i [actions] Madarail maro […] ary tsy izy ihany no manararaotra mandroaka vola mandritra ny tetezamita. | Nchini Madagaska, hususani chini ya serikali ya serikali ya mpito iliyopo, tungependa kushika hamsini zetu linapokuja suala la kupata utajiri […] magari ya UNICEF yalitwaliwa na serikali, utajiri wa kufuru na wa ghafla wa mfanyabiashara ambaye ndani ya miezi michache amelichukua jengo la Antanimena, ambao ni chaguo kubwa la hisa mjini Madarail […] na wala si yeye tu anayetengeneza pesa kwa biashara. |
44 | Izay moa no fandehan'ny tetezamita. | Na ndivyo mpito unavyokwenda. |
45 | Ndimby namehy ny fifandraisana misy eo amin'ny kolikoly sy ny krizy politika [fr]: | Ndimby anahitimisha kwa kuonyesha uhusiano kati ya ufisadi na hali tete ya kisiasa [fr]: |
46 | Ny toetsaina tahaka izany, izay miezaka ny manafina hatrany ny zavamisy sy manodina ny fifantohan'ny olona noho ny tsy fahalalan'ny olona tsara ny fomba fitantanam-panjakana no mampaharitra ny krizy tahaka izao. | Ni kwa sababu ya mitizamo ya aina hii inayojaribu kwa ufundi mkubwa kuficha uhalisia na kuwapotezea watu uelekeo wasione udhaifu mkubwa wa matumizi ya fedha za umma, ndio maana migogoro tete haiishi. |
47 | Noho ny fandrisihana ho amin'ny filazana antemantemaka sy ny ravindraviny fotsiny ihany; noho ny fiezahana hilaza fa asam-pamonjena ny vahoaka ny fanonganam-panjakana ; noho ny fandresen-dahatra hatrany fa tohanan'ny vahoaka amin'ny ankapobeny ilay fitondrana mifehy amin'ny alalan'ny fangejana sy ny kolikoly ; Tsy tokony hahagaga raha nikatso nihoatra ny roa taona ny fankatoavana iraisampirenena ary mibolisatra hatrany ny fampihavanam-pirenena. | Ni kwa sababu siku zote wanatufanya tuyatizame mambo kijuu juu na matangazo yanayovutia, kwa sababu mara zote wanajaribu kushawishi kwamba jeshi lipo kwa maendeleo ya watu walio wengi, na kwa sababu wanajaribu kuwashawishi wengine kwamba serikali inaungwa mkono na watu wakati inapokuwa madarakani basi kujikita tu kwenye ukandamizaji na ufisadi. Tusishangazwe kwamba kutambuliwa kimataifa hakuwezekani kirahisi baada ya miaka miwili katika hali ambayo umoja wa kitaifa bado ungali ukishindikana. |
48 | Tonga amin'ny marimaritra iraisana ny mpamaham-bolongana Malagasy fa rehefa mangarahara ny fizotran'ny fametrahana azy vao mitondra vokatsoa ny fampiasam-bola mivantana. | Wanablogu wa Ki-Malagasi wanaonekana kuafikiana kwamba uwekezaji wa moja kwa moja wa kigeni unaweza kuwa mzuri kama ulivyo uwazi unapoambatana na utekelezaji. |
49 | Raha tsy izany kosa dia lasa fandaniam-bola hahazoan'ny mpitondra Afrikana mpanao kolikoly tombontsoa hafa indray. | Vinginevyo, itakuwa hadithi nyingine iliyozoeleka ya fedha zilizopotea ambazo zitawanufaisha watawala mafisadi wa Kiafrika. |