# | mlg | swa |
---|
1 | D.R.kongo: Fahatezerana amin'ny fanadihadian’I Kabila ao amin’ny New York Times | Jamhuri Ya Kidemokrasi ya Kongo: Mahojiano na Kabila Yaamsha Gadhabu |
2 | Nandefa tsikera ho an'ny filoha Kongoley Joseph Kabila tamin'ny fanadihadiana azy tao amin'ny New York Times ny tontolon'ny blaogy Kongoley . tao anatin'izany i Kabila dia niresaka momba an'ny Rwanda, ny AFRICOM, ny famatsiam-bola sinoa, ary ny fitiavany ny moto. | Ulimwengu wa wanablogu wa Kikongo ulijaa shutuma kali dhidi ya mahojiano ya hivi karibuni ya rais wa Kongo, Joseph Kabila kwenye gazeti la New York Times. Katika mahojiano hayo, Kabila anaongelea kuhusu Rwanda, AFRICOM, uwekezaji wa China, na upenzi wake wa pikipiki. |
3 | Niresaka momba ny fahasarotan'ny fahitàna fanampiana tsara ihany koa izy; maro ny mpitoraka blaogy no nanakiana azy tamin'io. | Pia aliongelea ugumu wa kupata misaada mizuri; na wanablogu wengi wamemchabanga kwa hilo. |
4 | Mametraka ny kolikoly ho toy ny lova navelan”ny fitondràn'i Mobutu ary ny adalan'ireo mpiasam-panjakany ny filoha Kabila, raha tokony ho ny fiekena ny maha tompon'andraikitra azy amin'ny olana sedrain'ny governemantany notokony hataony: | Kabila anailaumu rushwa na kuutupa mpira kwenye utawala wa Mobutu na udhaifu wa maofisa wake yeye mwenyewe, badala ya kukubali wajibu wa matatizo ya serikali yake. |
5 | Q: Manana ny olona sahaza mba hanampy anao ve ianao? | Swali: Je una watu wazuri wa kukusaidia? |
6 | A: (misaina elaela) nitondra ity firenena ity nandritran'ny 37 taona i Mobutu. | Jibu: (baada ya kimya kirefu) Mobutu aliiongoza nchi hii kwa zaidi ya miaka 37. |
7 | Nanorina kilasy politika ary toe-tsaina ary tsy afaka amin'izany isika. | Aliunda tabaka la wanasiasa pamoja na fikra na hatujaweza kuzing'oa. |
8 | Ratsy ireo fomba taloha - kolikoly, tsy fanarahan-dalàna, fitantànana tsy mandeha amin'ny laoniny sy ireo hafa ihany koa. | Taratibu za zamani ni mbaya - rushwa, utawala wa hovyo hovyo, utawala mbovu na mambo kama hayo. |
9 | Ny tena hadisoantsika dia ny tsy nahitantsika fotoana mba hanazàrana sy hofanana ireo mpitantana antsika manokana. | Kosa letu kubwa ni kuwa hatujapata muda wa kutosha kufundisha na kutengeneza makada wetu wenyewe. |
10 | Tsy mila olona an'arivony ianao vao afaka hanova firenena. | Hauhitaji watu elfu moja kuibadilisha nchi. |
11 | Tsia, olona 3,4, 10, 15 manana faharesen-dahatra no ilaina, tsy azo akisoka ary vonona. | Hapana, unahitaji watu 3, 4, 10, 15 ambao wana imani, wana nia, na wenye azma. |
12 | Manana ireo olona 15 ireo ve aho ? | Je ninao hao watu 15? |
13 | Mety ho 5, 6, 7, fa tsy mbola feno 15. | Pengine 5, 6, 7, lakini bado hatuna 15. |
14 | Manoratra i Musengeshi Katata ao amin'ny Forum Réalisance [Fr] fa nandratra ireo Kongoley izay namaky ny fanadihadiana i Joseph Kabila: | Kwenye mtandao wa Forum Realisance [Fr] Musengeshi Katata anaandika kuwa Joseph Kabila amejeruhi kila Mkongo aliyesoma mahojiano yale: |
15 | Ireo mpampianatra eny amin'ny anjerimanontolo, ireo manamboninahitry ‘ny tafika, ireo mpampianatra, ireo teknisianina, ireo injeniera, ireo dokotera, ireo mpiasan'ny banky, ireo mpiasa manana faizana zavatra iray manokana, ireo raiamandreny mampiana-janaka, ireo ministra, ireo mpisolo vava, ireo solombavambahoaka…sns izay miasa isan'andro mba handrafitra ny ho avin'ny firenena; nihena ho ekipan'olona 15 ve ireo olona rehetra ireo? | Maprofesa wote wa vyuo vikuu, maofisa wa jeshi, waalimu, mafundi, wakandarasi, madaktari, maofisa wa benki, wafanyakazi wenye ujuzi, wazazi wanaosomesha watoto wao, mawaziri, wanasheria, manaibu… n.k. ambao wanafanya kazi kila siku ili kujenga taifa la kesho; watu wote hao wameshushwa kufikia kundi la ndani la watu 15? |
16 | Maha-torana, tena filohan'ny repoblika ve no miteny sa mpanazatra vendrana amina ekipa mpilalao baolina kitra na baolina lavalava fotsiny? | Anageuza kibao, je huyu kweli ni mkuu wa nchi anayeongea au ni sawa tu na kocha mbovu wa timu ya mpira wa miguu au mpira wa mabavu? |
17 | Araka ny fijery azy, ity filoha ity , izay tsy nahita vokatra tsara, dia manondro ny vahoaka ho adala tsy misy saina sy tsy manam-pahaizana- ary dia mahafaly ny Tandrefana maro tokoa izany ao antin'izao fotoana mampisavorovoro izao. | Inadhihirika, kwamba raisi huyu, ambaye hajapata matokeo yoyote mazuri, anataka kuwafanya wananchi wake - na hili linawafurahisha watu wengi wa Magharibi wakati huu usiotabirika wa misukosuko - kuwa ni wajinga na wasiojua kazi. |
18 | Mampametra-panontaniana : raha izany, inona no mbola ipetrahany eo amin'ny fitondrana, raha tsisy mahatoky azy ny olona ary raha ny fantatra dia tsy mahay mifidy ireo olona tena ilaina mba hahazoana vokatra mahafa-po mifanaraka amin'ny politikany izy? | Swali ni kuwa: Anafanya nini madarakani, mchawi huyu, kama hawezi kumuamini mtu yeyote na kama inavyodhihirika kwamba hajui jinsi ya kuchagua watu anaowahitaji ili sera zake zipate matokeo? |
19 | Joseph Kabila, filohan'ny Repoblika Demokratikan'i Kongo nanomboka tamin'ny 2002 (Wikipedia) | Joseph Kabila, Rais wa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo tangu mwaka 2002 (Wikipedia) |
20 | Raha ny eritreritr'i Congoliberte, raha tena resy lahatra i Kabila fa tsy misy afa-tsy olona 7 no hany manam-pahaizana ao anatin'ny governemantany, dia fotoana izao handaminany ny tokantranony: | Congoliberte anadhani kuwa kama Kabila kweli anaamini kwamba kuna watu saba tu kwenye serikali yake ambao wana thamani, wakati wa kusafisha nyumba umefika: |
21 | Raha ny fahitàna azy, tsy afaka miankina afa-tsy amin'olona 6 na 7 izy, izay latsakin'ny 10, ao anatina firenena izay efa milaza fa manana mponina 70 tapitrisa, mba hampandehanan-javatra. | Kama anaweza kuwategemea watu 6 au 7 pekee, au watu chini ya 10, ili kuendesha nchi, katika nchi yenye watu zaidi ya milioni 70. |
22 | Tena henjana an! … | Hili ni jambo makini… |
23 | …Miezaka mamantatra izay tena antom-pisian'ny kabinetran'ny filoha, ahitàna mpanolotsaina ampolony, mpikambana manodidina ny 60 ao amin'ny governemanta, parlemanta ahitàna solombavambahoaka 500 sy loholona 120 ireo Kongole marobe… | … Wakongo wanahitaji maelezo juu ya baraza la mawaziri lenye washauri dazeni, serikali yenye wanachama karibu ya 60, bunge lenye wawakilishi 500 na maseneta 120.. |
24 | …Ireo talenta miafina sy ireo tia tanindrazana, izay mety hiisa aman'arivony, dia mikiky ny hisatr'izy ireo eo ambany alok'ireo manao takalonaina ny firenena. | … Wazalendo na wenye vipaji vilivyojificha, ambao wako kwa maelfu, wanachapa kazi kwenye vivuli vya wale walioliteka taifa nyara. |
25 | Miandry asa maika avy aminy [Kabila]ireo mponina Kongole mba hanadio ny “tranon-kisoany” …Fa maninona no tsy hatsarainy amin'ny fanamboarana kabinetran'ny filoha tsy misy afa-tsy mpanolon-tsaina latsaky ny 10 ary ministra latsaky ny 15? …Na anio, na tsia mandrakizay, Fotoana izao hanaovana safidy tsara. | Wanawake na wanaume wa Kongo wamsubiri [Kabila] asafishe “banda lake la nguruwe”… Kwa nini asibuni, aunde baraza la washauri wa rais pungufu ya 10 na baraza la mawaziri pungufu ya watu 15… ni sasa au kamwe haitawezekana, huu ndio wakati wa kufanya uamuzi mzuri… |
26 | Mieritrerita ny Mouvement Libération du Congo - Diaspora momba ny filazàn'i Kabila mikasika ny tsy fahampian'ny fahaizan'ireo mpiasany dia mamofompofona toetsaina kôlônialy: | Mouvement Libération du Congo - Diaspora anafikiri kuwa maelezo ya Kabila kuhusu uhaba wa viongozi wanaoweza kazi yanafanana na yale ya wakoloni: |
27 | Ho antsika izay mahalala fa ireo “famonoana voaomana tany Afrika afovoany ” dia nahazo fanohanana avy amin'ny sampan'asa Anglo-Saxons, dia mety ho an-dàlam-pandefasana hafatra any amin'ireo “mpiantoka ” azy i Joseph mba hanazavany ny fomba fiasany. | Kwa wale miongoni mwetu wanaofahamu kuwa “uhalifu wa kimipango katika Afrika ya Kati” umefaidika kwa huduma za Wazungu, inawezekana kuwa Joseph Kabila anatuma ishara kwa “wakuu” wake ili kufafanua mbinu anazotumia. |
28 | Raha mamaky ny valin-tenin'i Joseph Kabila tamin'ny New York Times dia toy ny hoe manatrika antsika i Karel De Gucht, ministry ny raharam-bahiny Belza, mikiaka ny hoe tsy nahita izy tany Kongo, manodidina an'i Kabila, mpanao politika mendrika izany anarana izany. | Kusoma majibu ya Joseph Kabila aliyoyatoa kwenye New York Times kulikuwa ni sawa na kuwa kwenye adhira na Karel De Gutch, Waziri wa Mambo ya Nje wa Ubelgiji, aliyedai kuwa hakuwaona wanasiasa wanaopaswa kupewa cheo cha uanasiasa kati ya wale wanaomzunguka Kabila. |
29 | Raha fantatsika ny fahoriana rehetra nateraky ny vavan'i De Gucht ary maheno resaka tsy misy hafa amin'izay avy amin'ny vavan'ny “raïs” (izany hoe, Kabila), mampiteny irery anao izany hanao hoe “tena ratsy ity”. | Kama unafahamu manung'uniko ambayo yalisababishwa na tamko la De Gutch na unaposikia maelezo hayo hayo yakitoka kwenye mdomo wa “rais” (yaani Kabila) ni lazima utajisemea wewe mwenyewe “taarifa hii inanifanya nijihisi vibaya”. |
30 | Manoloana ny tsy fahombiazana mivandravandran'ny pôlitika miorina amin'ny fanavakavahana, ny herisetra, ny kolikoly, ary ny lainga, mahita mpisolo vaika haingana tokoa i Joseph : Mobutu, ireo mpomba an'i Mobutu, sy nytoe-tsaina môbotista. | Tunakabiliwa na kuanguka kwa sera zilizonzishwa kwenye misingi ya utengano, ghasia, rushwa, na uongo, Joseph haraka anatafuta visingizio: Fikra za Mobutu, za akina mobutu, za wanaoamini U-mobutu. |
31 | Naharesy lahatra ihany ity resadresaka ity raha ohatra ka afaka nitanisa fepetra telo na efatra noraisiny nandritry ny 7 taona nitondrany izy ka nitondra soa iombonana ho an'ny sarambabem-bahoaka kongole. | Mahojiano haya yangekuwa na ushawishi kama Joseph angetaja hatua tatu au nne ambazo zilitekelezwa kwa ajili ya manufaa ya Wakongo katika miaka yake 7 ya kutawala. |
32 | Tsy nisy anefa izany. | Hakuna hatua zozote ambazo anaweza kuzitaja. |
33 | Niresaka momba ny fanambaràna nataon'ny filoha Kabila mikasika an'i Rwanda ny mpitoraka blaogy sasany, izay mihenjana ny fifandraisana aminy amin'izao. | Kuna wanablogu ambao pia walijadili matamshi ambayo Kabila aliyatoa kuhusu Rwanda, nchi ambayo ina mahusiano magumu na Kongo. |
34 | Ankoatry ny zavatra hafa rehetra, tsy manaiky ny hanalàna an'i Laurent Nkunda i Rwanda, lehibe-na fikambanana mpioko pro-Tutsi iray taloha tany atsinanan'i Kongo. | Pamoja na mambo mengine, mpaka sasa Rwanda imekataa kumuwasilisha nchini Kongo Laurent Nkunda, aliyekuwa mkuu wa kundi la waasi wanaowaunga mkono Watusi ambao walikuwa wakifanya vitendo vyao mashariki mwa Kongo. |
35 | Nanambara tamin'ireo mpanao gazetin'ny New York Times i M.Kabila fa: | Kabila alimueleza mwandishi wa New York Times: |
36 | “Inona ny tombontsoan'i Rwanda ao Kongo? | ” Je ni maslahi gani Rwanda iliyonayo nchini Kongo? |
37 | Te-hino ihany aho fa mitovy zareo ireo. | Ningependa kuamini kuwa ni maslahi sawa. |
38 | Nefa raha misy firaketana nafenina, na raha ohatra ka mifehy tsy ara-dalàna ireo toerem-pitrandrahana sy ny tahaka izany no tiombotsoan'i Rwanda, tsy manara-dalàna, ary raha manohana ny zava-mitranga any Avaratra sy Atsimon'i Kivu izy, dia ho lavitry ny fahatokisana isika. | Lakini kama kuna ajenda ya siri, na maslahi ya Rwanda ni kutaka kudhibiti uchimbaji wa madini na mambo kama hayo kinyume cha sheria, na kama wana mkono kwenye kwenye kila jambo linaloendelea Kivu ya kaskazini na Kusini, basi bado tupo mbali sana na kuaminiana. |
39 | Aleo omentsika fahafahana noho ny fisalasalana ry zareo, indray mandeha indray, mety ho izay ny farany” | Hebu tuwape faida ya kutofahamu, kwa mara nyingine tena, pengine kwa mara ya mwisho.” |
40 | Manontany tena ny The Mushaki Pager hoe inona no nahatonga ny filoha Kabila naka fomba fijery henjana toy izao: | Mwanablogu The Mushaki Pager anashindwa kuelewa ni nini kilichomfanya Kabila achukue msimamo huo mkali: |
41 | Tsy dia tena diplomatika loatra. | Hii si Diplomasia. |
42 | Te-hanao izay hahatezitra ny manampahefana Rwandais ve izy? | Je anataka kuwakasirisha watawala wa Rwanda? |
43 | Nanao fifanarahana tamin'i Frantsa angaha izy ho afaka mampiasa fomba fiteny manafintohina toy izao tamin'ireo namany Rwandais izay vao tsy ela akory izay no notenenin'ny filoha fa hoe tsara sy mafy ny fifandraisany amin'i Kinshasa? | Je alifanya makubaliano na Ufaransa ambayo yalimruhusu kutumia lugha ya uchokozi dhidi ya Warwanda, ambao rais wao hivi karibuni alisema kuwa wana urafiki thabiti baina yao na Kinshasa? |
44 | Nandefa dikan-teny frantsay amin'ilay fanadihadiana àry ny Afrique des Grands Lacs ary nanoratra hoe: | Afrique des Grands Lacs alipachika tafsiri ya kifaransa ya mahojiano hayo na anaandika: |
45 | Mbola nanamafy ihany i Mr. Kabila fa handroala an'i Laurent Nkunda i Rwanda ary ho entina hotsaraina any amin'ny RDC izy . | Bwana Kabila alithibitisha tena kuwa Rwanda itamuwasilisha Laurent Nkunda na kuwa atafikishwa mbele ya haki nchini Kongo. |
46 | Nefa na dia izany aza, mampanontany tena ihany ny hoe hatraiza no fahafaha-mihetsika ananan'i Kabila mba hahazoany toky avy amin'i Kagame hampody an'i Nkunda… | Hata hivyo, swali ni kuwa ni zana ipi aliyonayo Kabila ambayo itahakikisha kufikishwa kwa Nkunda (nchini Kongo)… |
47 | Zendana aho nahare ny fanambaran'i Kabila hoe tsy misy taratasy fampisamborana marina an'i Nkunda. | Ninashangaa kwamba Kabila alitamka wazi kuwa hakuna hati ya kukamkamata Nkunda. |
48 | Izany fifanoheran-kevitra izany dia maneho mibaribary fa tsy miasa saina amin'izay fampodiana an'i Nkunda. | Kauli hii inayojipinga kwenye mahojiano hayo ni ishara ya wazi kuwa Kabila hashughulikii tena suala la kumuwasilisha Nkunda nchini Kongo. |
49 | Raha ny filoha izy tenany ihany aza “manadino” ny didy fampisamborana iraisam-pirenena navoakan'ny fitsaran'ny fireneny, ahoana hoy ianao no hahamarim-pototra iny fe-potoam-piasana iny? | Kama mkuu wa nchi mwenyewe “anasahau” amri ya kimataifa ya kumkamata Nkunda iliyotolewa na vyombo vya sheria vya nchi yake, je ni vipi unategemea amri hiyo kuwa na nguvu? |
50 | Mitsikera ny hatsaran'ny fanadihadiana ao amin'ny Forum Réalisance [Fr]i Katata, ary indrindra indrindra ny fanombanany tsy fahampian'ny ventin-kevitr'i Joseph Kabila. | Kwenye Forum Réalisance [Fr], Katata anakosoa mahojiano yale, hasa juu ya matamko ya Kabila kutokuwa na maana. |
51 | Manameloka ny fitongilanan'ny mpampahalala vaovao tandrefana koa izy: | Anavilaumu vyombo vya habari vya magharibi: |
52 | Mahagaga ihany hoe filoha voafidy ve dia manify ny ventin-kevitra ao amin'ny fanadihadiany ao anatina fampahalalam-baovao manana ny maha izy azy toy ny New York Times. | Inashangaza kwamba rais aliyechaguliwa anaweza kuonyesha uwezo mdogo kwenye mahojiano na gazeti muhimu kama hili la The New York Times: |
53 | Maro ny mety hiteny hoe: misy ifandraisany amin'ireo fanontaniana napetraka taminy sy ny notenenin'ny mpanao gazety nandritry ny fanadihadiana izany. | Wengi watasema: hii inatokana na maswali aliyoulizwa na nini alichokuwa akikitafuta mwandishi katika mahojiano. |
54 | Raisko ho mety ho azo ekena izany: fanaovana dokambarotra ho ana filoha afrikana iray izay tiana hohasohasoina, toy izay hanaporofo ny fahamatoran'ny fandrindran-keviny sy ny fahaiza-manao pôlitikany. | Nafahamu kuwa hilo linawezekana: zaidi ya yote lile lilikuwa ni tangazo kwa ajili ya rais wa Kiafrika ambaye wanataka kumtengenezea sifa, na si kutaka kupima ukomavu wa mantiki yake na uwezo wake wa kisiasa. |
55 | Na eo aza izany rehetra izany, manana hevitra voafaritra momban'i Afrika ny Amerikanina: ny kaontinantan'ny mahantra, ny malemy, ny tsy mahavita azy izay ilaina amin'ny fanondrotana ny fahatanjahany sy ny harenany ary ny tanjaka ara-pôlitika, ara-tafika sy ekonomikany. | Kwani Wamarekani wanayo dhana yao juu ya Afrika: bara la masikini, wadhaifu, na wasiojiweza ambao Wamarekani wanawahitaji ili wajisikie kuwa wao ni watu wenye nguvu kijeshi, kisiasa na kichumi. |
56 | Kaontinanta lehibe iray feno mpangataka izay tolorana fanampiana matetitetika, izay efa zatra vahana olana tsy hay intsony hoe ahoana na ahoana, ny olana izay tsy hainy vahana samirery. | Bara kongwe la ombaomba ambalo watu hulipatia misaada iliyokithiri, ambayo inatumika kutatua, kwa njia moja au nyingine, matatizo ambayo haifahamu jinsi ya kuyatatua. |