# | mlg | swa |
---|
1 | Maraoka: Manohitra ny fampijaliana, na aiza na aiza | Moroko: Kupinga Mateso Sehemu Moja; Kupinga Mateso Kila Sehemu |
2 | Indray nitsangana ireo manampahefana Maraokana tamin'ity herinandro ity, nisesy niatrika kamera mba haneho ny fahatafintohinan-dry zareo tamin'ny nambàra ho fisamborana sy fanaovana herisetra tamin'i Mustapha Salma Ould Sidi Mouloud [Fr] nataon'ny Mandantehezana Polisario, vondrona mpitaky fizakan-tena tohanan'i Alzeria ary miady ny maha-masimandidy eo amin'i Sahara Andrefana amin'ny maraokana. | Katika juma hili, maofisa wa Moroko wamekuja juu sana huku wakimiminika kwenda mbele ya kamera ili kueleza kukasirishwa kwao kutokana na kukamatwa na pia kile kinachohisiwa kuteswa kwa Mustapha Salma Ould Sidi Mouloud [Fr] kulikofanywa na Kundi la Polisario, ambalo ni vuguvugu linalotaka kujitenga na Moroko na linaungwa mkono na nchi ya Aljeria ili kutawala sehemu ya Sahara Magharibi. |
3 | Mustapha Salma, mpitantana ambony taloha tao amin'ny polisin'ny Mandantehezana Polisario dia nampangain'ny vondrona mpitaky fizakan-tena ho namadika, taorian'ny nankalazàny ampahibe-maso ny tetikadin'ny fahavitantena [Ar], naroson'ny Maraokana hamahàna ny olana efa ho telopolo taona mahery izao. | Mustapha Salma, ambaye hapo kabla alikuwa chifu wa jeshi la polisi na kiongozi wa ngazi ya juu katika Kundi la Polisario alituhumiwa kwa uhaini na kundi hilo linalotaka kujitenga hasa baada ya yeye kusifu hadharani mpango wa kuwa na uhuru zaidi wa kujiamulia [Ar], ] unaopendekezwa na raia wengi wa Moroko ili kutatua mgogoro huo uliodumu kwa zaidi ya miongo mitatu. |
4 | Tsy takona hafenina ny tantaran'i Mustapha Salma noho izy ity mandrakotra saika ny gazety rehetra ao Maraoka mihitsy, mirantiranty amin'ny takelaka voalohan'ireo gazety ao an-toerana ny sariny. | Ni vigumu kutokuitilia maanani habari hii ya Mustapha Salma hasa kwa kuwa imechapishwa sana na vyombo vya habari vya Moroko; huku picha zake zikipamba kurasa za mbele za magazeti ya hapa. |
5 | Ireo mpampita vaovao ofisialy rehetra dia samy nanameloka daholo ny Polisario sy ny alzeriana ao andamosin-dry zareo ho nanao tsinontsinona ny zon'i Mustapha Salma haneho hevitra an-kalalàhana sy noho ny tahotr'izy ireo fa sao hampiasàna herisetra izy. | Vyombo vya habari vya dola vimelaani vikali Kundi la Polisario na waungaji wao mkono wa nchini Aljeria kwa madai kwamba Kundi hilo limekiuka haki ya Mustapha Salma ya kujieleza huku vikieleza kuhofia kwamba huenda anateswa. |
6 | (Toa hoe efa navotsotra i Mustapha Salma, raha ny tatitra azo.) | (Mustapha Salma hata hivyo, anaripotiwa kwamba tayari ameachiwa huru.) |
7 | Raha nahatonga resabe mikasika ny tsy fanajàna zon'olombelona ataon'ny Mandantehezana Polisario sy ny fitondram-panjakana alzeriana ity raharaha ity, ny sasany tamin'ny mpitoraka bilaogy kosa dia naneho ny alahelony noho ny tsy firaharahian'ireo mpampita vaovao mahazatra sy ny governemanta Maraokana momba ny zava-manjo ilay tanora Maraokana iray , Fodeil Aberkane. | Wakati ambapo habari hii inaibua masuala muhimu na ya msingi kuhusu ukiukwaji wa haki za binadamu unaofanywa na Kundi la Polisario na utawala wa Aljeria, baadhi ya wanablogu walionyesha hasira yao dhidi ya upuuzaji ambao ulifanywa na vyombo vikuu vya habari na Serikali ya Moroko kuhusu majaliwa ya raia kijana wa Moroko, Fodeil Aberkane. |
8 | Io no raharaha tena anatiny, saingy tantara tena mampivarahontsana mikasika tanora iray, izay ny zony fototra mihitsy, ny zo ho velona, no nolavina. | Ni habari ya nchini humuhumu lakini ni ya kutisha inayomhusu kijana huyu mdogo, ambaye hata haki zake za msingi kabisa za kibinadamu, ikiwemo ile haki ya kuishi, amenyang'anywa. |
9 | 37 Taona ity tra-pahavoazana ity tamin'izany ary ny fahafatesany tampoka tany amin'ny tobin'ny polisy tao an-tanànan'i Salé fahiny, akaiky an'i Rabbat renivohitra, ho an'ny ankamaroan'ireo mpitoraka bilaogy, izay mahatadidy ny “Vanim-potoan'ny Firaka” (Years of Lead), no vaninandro nanjombona ho an'ny fitondram-panjaka, ny Mpanjaka Hassan II, rehefa zavatra tsy maintsy hizàrana iainana isan'andro ny herisetra sy sotasotan'ny olom-panjakana, tsy maintsy miaina miaraka amin'izany ny Maraokana. | Mhanga huyu alikuwa na umri wa miaka 37 na kifo chake baada ya kuteswa vibaya katika kituo cha polisi katika mji wa kale wa Salé ulio karibu na jiji la Rabat, ni jambo ambalo wanablogu wengi wanalichukulia kuwa mabaki ya enzi za Miaka ya Chuma, ambazo zilikuwa kipindi kibaya cha utawala wa Mfalme Hassan II, ambapo ukatili wa polisi na utesaji uliopangwa na kufanywa na vyombo vya dola ulikuwa wa viwango vya kutisha na ambao raia wa Moroko walilazimika kuuishi. |
10 | Nosamborina tamin'ny 11 Septambra 2010 i Fodeil, ary nampangaina ho mpanjifa rongony mahery vaika (cannabis). | Fodeil alikamatwa mnamo tarehe 11 Septemba 2010 akituhumiwa kutumia bangi. |
11 | Taorian'ny 48 ora laniny tany am-ponja dia nanapa-kevitra hamotsotra azy ny mpitsara. | Baada ya kukaa jela kwa saa 48, jaji aliamuru kwamba aachiwe huru. |
12 | Andro vitsy taorian'izay dia niverina tany amin'ny biraon'ny polisy i Fodel nitaky ny hamerenana aminy ireo fananany manokana: moto iray sy finday iray. | Siku chache baadaye Fodeil alikwenda kituo cha polisi ili kuomba arejeshewe mali zake: pikipiki na simu ya mkononi. |
13 | Nisy fifanolanana nitranga nanaraka izay ary dia tany am-ponja indray i Fodeil, nampangaina ho “naniratsira manampahefana teo ampanatanterahana ny andraikitr'izy ireo.” | Kulitokea majibizano pale kituoni na Fodeil alijikuta akitupwa tena gerezaji, akituhumiwa “kuwatukana maofisa wa polisi wakati walipokuwa wakitimiza wajibu wao.” |
14 | Roa andro taorian'io dia nafindra tany amin'ny hopitaly lehibe tao Rabbat izy, toerana nolazaina ho nahafatesany. | Siku mbili baadaye alihamishiwa hospitali kuu jijini Rabat ambapo baadaye alitangazwa kwamba amefariki dunia. |
15 | Tsy isalasalàna ho an'ny fianakaviany sy ny namany ny anton'ny nahatonga amin'izao fiafaràna nampalahelo loatra izao [Fr]: ny sotasota sy ny herisetran'ny polisy. | Hakuna mashaka katika akili za familia ya Fodeil na marafiki zake kwamba nini hasa kilimpata kijana huyo mpaka kukutwa na mwisho huo mbaya [Fr]: ni ukatili wa polisi na mateso wanayowafanyia watu. |
16 | Nisy fanadihadiana nosokàfana, saingy hatramin'izao dia tsy misy ny fiampangàna natao an'ireo olona ahiahiana ho voasaringotry ny fahafatesan'i Fodeil Aberkane. | Upelelezi tayari umetangazwa kuanza hata hivyo hakuna mashitaka yaliyofunguliwa dhidi ya yeyote yule anayeaminika kuhusika na kifo cha Fodeil Aberkane. |
17 | Nisarika ny sain'ny mpitoraka bilaogy maro sy ireo mafàna fo anaty aterineto ilay tantara satria nitranga indrindra tao anatina fotoana nampikororosy ny fahalalàhan'ny asa fanaovan-gazety teto amin'ny firenena, ary satria koa mampahatsiahy antsika an'izany ilay mpanoratra sady mpitoraka bilaogy, Laila Lalami, tsy tranga maningana akory io: | Habari hiyo imenasa macho ya wanablogu na wanaharakati wengine wa mtandaoni hasa katika kipindi hiki ambapo uhuru wa vyombo vya habari uko katika hali tete nchini humu na wakati huo huomwandishi na mwanablogu Laila Lalami anatukumbusha, kwamba hilo siyo tukio pekee: |
18 | Tsy zava-maningana akory i Fodail Aberkane. | Kilichompata Fodeil Aberkane si yeye tu. |
19 | Nandritra ireo taona vitsy lasa, be ny fitarainana momba ny herisetra nolazaina fa nataon'ny polisy tao Maraoka tamina fotoana maro samihafa. | Katika miaka michache iliyopita, shutuma za utesaji zimetolewa dhidi ya polisi nchini Moroko mara nyingi tu. |
20 | Roa taona lasa izay, Zahra Boudkour, vehivavy mpianatra iray 21 taona avy amin'ny Anjerimanontolon'i Marrakech, no voasambotra noho ny fandraisany anjara tamina hetsika iray nataon'ny mpianatra. | Miaka miwili iliyopita, Zahra Boudkour, mwanafunzi wa chuo kikuu huko Marrakech, mwenye umri wa miaka 21, alikamatwa kwa kushiriki kwake kwenye maandamano ya wanafunzi. |
21 | Naboridana izy, nodarohana, saingy tsy nisy na iray aza nitondra fanazavàna mikasika ny herisetra nozakainy. | Alivuliwa nguo na kupigwa , lakini mpaka sasa hakuna yeyote aliyeletwa mbele ya sheria kwa ukatili huo aliofanyiwa binti huyo. |
22 | Nandritry ny fifanolànany tamin'ny polisin'ny Marrakech, mpianatra iray hafa avy amin'ny Anjerimanontolo, Abdelkebir El Bahi, no nahita an'izay hoe natsipy avy any am-baravarankelin'ny rihana fahatelon'ny trano fandrian'ny mpianatra. | Katika makutano na polisi wa Marrakech, mwanafunzi mwingine wa chuo kikuu, Abdelkebir El Bahi, alijikuta akitupwa kutoka orofa ya tatu kupitia dirisha la bweni. |
23 | Amin'izao fotoana dia amin'ireny seza misy kodiarana ireny izy mandra-pahafatiny. | Hivi sasa habanduki kutoka kwenye kiti cha matairi cha walemavu, na hili litakuwa jambo la maisha yake yote. |
24 | Ry Boudkour sy El Bahi indray niharan'ny herisetra ara-nofo sy ny fampijaliana noho ny hevitra sy ny idealy arahany. | Boudkour na El Bahi waliteswa na kuhujumiwa kwa sababu tu ya kuamini na kuwa na fikra tofauti. |
25 | Nanàndrana nitaky ny moto-ny i Fodail Aberkane. | Fodeil alichofanya ni kujaribu tu kupata tena pikipiki yake. |
26 | Bill Day manoratra ao amin'ny ‘the a la menthe' dia manaiky fa: | Bill Day akiandika kwenye the a la menthe anakubaliana: |
27 | Satria tsy olo-malaza ireo niharam-pahavoazana dia nangirifiry sy maty tsy hitan'ny fampahalalam-baovao Tandrefana izy ireny - izay lavitry ny maso moa toa hoe lavitry ny fo. | Kwa sababu wahanga (wa aina hii) si watu mashuhuri, basi wanateseka na kufa pasipo habari kuvifikia vyombo vya habari vya Magharibi - ni kama wanavyosema, kama haupo machoni basi huna nafasi akilini. |
28 | Raha nanao veloma ny “Vanim-potoanan'ny Firaka” imasom-bahoaka ny fitondram-panjaka, fotoana izany nahitàna ny fampijaliana ireo tsy nitovy hevitra ara-politika fony faha- Hassan II, ny tranga toy izay lazain'i Lalami dia toy ny felaka tehamaina mandrivorivo miantefa amin'ny endrika feno fahombiazana aderaderan'ny mpitondra ankehitriny, indrindra indrindra fa hoe ampiarahana amin'ny fanampenam-bava misoko mahazo ny fampitam-baovao malalaka. | Wakati ambapo ufalme katika enzi za “Miaka ya Chuma” ulikiuka haki nyingi za binadamu tena hadharani, na katika kipindi ambapo kulikuwa na utesaji mkubwa wa wapinzani wa kisiasa chini ya Mfalme Hassan II, matukio kama yale yaliyoripotiwa na Lalami ni vipengele visivyopendeza kwa utawala uliopo sasa unaojitia kuwa na sura angavu na mafanikio, hasa kwa kuzingatia kwamba unatokea sanjari na ukandamizaji wa uhuru wa vyombo vya habari. |
29 | Ilay mpitoraka bilaogy sady mafàna fo Najib Chaouki [Ar] dia namorona vondrona Facebook iray antsoina hoe “Samy ianjadian'ny Fampijaliana Daholo Isika Rehetra,” izay ilazàny ao anatin'ny teny fampidirana ny amin'ny tokony hanenjehana haingana sy henjana ireo tomponandraikitra amin'io heloka io.” | Mwanablogu na mwanaharakati Najib Chaouki [Ar] aliandaa ukurasa wa Kundi la Facebook aliouita “Sisi sote ni Wahanga wa Mateso,”ambapo katika utangulizi alitoa mwito kwa “watekelezaji wote wa makosa ya utesaji wafikishwe mbele ya sheria na kuhukumiwa kiadilifu.” |
30 | Ilay mpitoraka bilaogy Larbi dia miampanga ny fitsara-mitanila ataon'ny governemanta Maraokana [Fr]. | Mwanablogu Larbi analaani unafiki wa serikali ya Moroko [Fr]. |
31 | Hoy izy manoratra: | Anaandika: |
32 | Raha toa ity governemanta ity mba mànana, na dia kely monja aza amin'ny atao hoe haja amam-boninahitra, dia tokony ho nitondra teo anatrehan'ny fitsarana izay namono an'i Fodail Aberkane haingana araka izay tratrany, farafaharatsiny rehefa tsy te-ho matin'ny henatra. | Kama serikali hii ingalikuwa na chembe ya utu hata kidogo, basi ingaliwafikisha wauaji wa Fodeil Aberkane mbele ya haki haraka iwezekanavyo, ili kuepuka kuchekwa mpaka kufa. Kwa upande wa mateso, hatudhani kwamba hali hiyo itakoma, maana inaonekana kama ni hali ya kudumu nchini Moroko. |
33 | Ary ny momba ny fampijaliana, toa tsy sahintsika akory ny misaina hoe indray andro any anie ka mety ho foana izany, raha toa mbola mandrakizay no fijery azy ao Maraoka. | Harakati za mtandaoni za kutoa mwito wa “Kukomeshwa kwa Utesaji Unaofanywa na Polisi nchini Moroko,” tayari umekwishapata uungwaji mkono kwa sahihi zipatazo 300 mpaka sasa. |
34 | Nahazoana sonia maherin'ny 300 ny fanangonan-tsonia iray tanaty aterneto ho “Fampitsahàrana ny Fampijaliana sy ny Herisetra ataon'ny Polisy ao Maraoka,”. | Baadhi ya wanablogu na watumiaji wa Twita wamekuwa wakirushiana matangazo na picha mbalimbali kama picha hii yenye maandishi: “Makhzen: Police kills. |
35 | Mpitoraka bilaogy sy mpampiasa Twitter maro no nizara sy namoaka sary toy ity manaraka ity izay mivaky hoe: “Makhzen: Mamono ny Polisy. | If you wish it to continue, keep quiet.” (yaani “Makhezan: Polisi Waua. |
36 | Raha tianao ny hitohizan'izany, akombony ny vava.” | Kama unataka kubaki hai, basi funga mdomo. ”) |
37 | Ny hoe Makhzen dia teny enti-manondro ny sampan-draharaham-pitondràna Maraokana. | Makhzen ni istalahi inayotumika kuelezea utawala uliojisimika wa Moroko. |
38 | Ilay mpahay lalàana sady mpitoraka bilaogy Ibn Kafka dia manome ny fomba famakiny [Fr] ny antony ao ambadiky ny maha-raiki-tampisaka ny fampijaliana ao Maraoka: | Mwanablogu na mwanasheria Ibn Kafka anapendekeza watu wasome alichokiandika [Fr] kuhusu kwa nini matukio ya utesaji nchini Moroko yamekuwa hayakomi: |
39 | Ny fampijaliana dia fitaovam-pahefana tsy foin'ny fitondrana Maraokana havela, saingy ireo vokany ratsy eo amin'ny sehatra anatiny sy iraisam-pirenena, io no ezahany fehezina. | Mateso ni nyenzo ya mamlaka ambayo utawala wa Moroko hauko tayari kuiachia, lakini papo hapo inataka kudhibiti madhara ya nyenzo hiyo katika kutunza sifa yake ndani na nje ya nchi. |
40 | Rehefa tsy misy politika anatiny matotra sy tsindrin'entam-pahefana, dia mazava loatra raha ny fipatrapatraky ny avy amin'ny fampahalalàm-baovao sy ny ara-diplaomatika no mifehy ny safidy ho fampandriana fahalemana ampiasain'ny Makhzen. | Kwa kuwa hakuna upande wa ndani wa kisiasa au kitaasisi wenye kuleta mizania ulio makini, basi ni kutofautiana kunakoletwa na vyombo vya habari na ule wa kidiplomasia ambao ndiyo unakwaza maamuzi yanayohusiana na usalama wa Makhzen. |
41 | Raha ny mikasika ny Fampahalalam-baovao Tandrefana indray, manazava ilay mpitoraka bilaogy… | Kuhusiana na vyombo vya habari vya Magharibi, mwanablogu huyu anasema … |
42 | Ny hany ahitàn-dry zareo an'i Maraoka dia amin'ny alàlan'ny resaka maha-tatsinanana/Islamisma/fampihorohoroana - ary ao anatin'izay fijery izay, tsy nahafeno ny fepetra ilaina i Fodail Aberkane. | Vinaitazama Moroko kwa kupitia lensi za umashariki - na kwa sababu hii, Fodail Aberkane hakidhi manufaa yoyote kwao. |
43 | Ny fanomezam-pahefana tafahoatra, tsy voafehy ho an'ny polisy mazàna no mitondra ho amin'ny fanararaotam-pahefana, toy izay anoratan'i Riad Essebai azy ao amin'ny bilaogy Robin des Blogs [Fr]: | Madaraka na uwezo mkubwa kupita kiasi usiokaguliwa walio nao polisi unawafanya watumie vibaya madaraka yao, kama anavyoandika Riad Essebai kupitia Blog ya Robin des [Fr]: |
44 | Sady tsy voalohany no tsy mbola ho ny farany akory i Aberkane amin'ireo hianjadian'ny fampijaliana ataon'ny rafitry ny polisy, izay ao anatiny ao ny manampahefan'ny polisy dia sady mpitsara no mpampihatra lalàna. | Aberkane si mhanga wa kwanza wala wa mwisho wa mfumo ambamo askari polisi ndiye hakimu na mpatanishi. |
45 | Ity fahefana “tsy refesi-mandidy” ity no tena mpanao heloka bevava amin'ity raharaha ity, ary io no tokony hotoherintsika. | Mamlaka haya “yasiyo na ukomo” ndiyo hasa mkosaji wa kweli katika kisa kama hiki, na hiki ndicho ambacho hatuna budi kukipiga vita. |
46 | aboulahab, manoratra ao amin'ny bilaogy C.J.D.M. [Fr] (Circle of Young Moroccan Idiots - Faribolan'ireo Tanora Marokana Mitapy) dia manainga ny vahoaka hampiaka-peo: | aboulahab, akiandika kupitia blogu ya C.J.D.M. [Fr] (Circle of Young Moroccan Idiots, yaani Mduara wa Wapumbavu Vijana wa KiMoroko) anawahimiza watu kuvunja ukimya: |
47 | Ho tsaroan'ny tantara daholo ny rehetra ankoatry ny tari-dositra. | Historia itawakumbuka watu wote isipokuwa watu wasiotaka kujitokeza na kuzungumza. |
48 | Ampy izay ny fahambanian-tsaina e. | Unatosha uzubaifu huu. |
49 | Mila olo-maventy i Maraoka. | Moroko inahitaji watu wenye mioyo ya kishujaa. |
50 | Avelao hiseho izy ireny. | Hebu na wajitokeze watu hao. |
51 | Sa efa taranaka mpiasam-bahoaka mpanara-davahana sy vahoaka moana isika? | Je, sisi ni ustaarabu wa watumishi wa serikali na raia walio mabubu na waliokandamizwa? |