# | mlg | swa |
---|
1 | Sarin'Ankizy Filipino Miasa Amin'ny Fitrandrahana sy Fambolena Fary Hampilatsa-dranomaso Anao | Picha za Kusikitisha za Watoto wa Kifilipino Wanaofanya Kazi Migodini |
2 | Miharatsy ny fampiasana ankizy any Filipina. | Hali ya utumikishaji wa watoto nchini Ufilipino inazidi kushamiri. |
3 | Nitatitra ny Biraon'ny Statistikam-pirenena Filipina tamin'ny 2011 fa nahatratra 5,5 tapitrisa ny ankizy miasa ao amin'ny firenena, ka ny 2,9 tapitrisa amin'izy ireo no miasa amin'ny indostria mampidi-doza tahaka ny fitrandrahana akora ambanin'ny tany sy ny toeram-pambolena. | Mwaka 2011, Ofisi ya Takwimu ya Ufilipino ilitaarifu kuwa kulikuwa na watoto milioni 5.5 waliokuwa wakitu mikishwa, miongoni mwao, milioni 2.9 walikuwa wakifanya kazi kwenye viwanda vilivyo hatari kwa afya yao kama vile vya migodi na mashamba makubwa. |
4 | Nilaza ihany koa ny sampan-draharaha fa ankizy 900.000 no nijanona nianatra mba hiasa. | Taasisi hii ya serikali iliongeza kuwa, watoto 900,000 walisitisha msomo kwa ajili ya kwenda kufanya kazi. |
5 | Manasongadina ny toe-javatra mampalahelo iainan'ny ankizy Filipino marobe, izay tsy mahazo fanampiana ara-tsosialy sy izay mahasoa ity tarehimarika manaitra ity. | Idadi hii inaashiria hali tete inayowakabili watoto wengi wa Ufilipino, ambao wanakosa mahitaji muhimu ya kijamii pamoja na kukosa kuthaminiwa. |
6 | Nanasonia Fifanekena momba ny Zon'ny Ankizy sy fifanekena iraisampirenena hafa izay mikendry hampiroborobo ny mahasoa ny ankizy i Filipina. | Ufilipino ni moja ya nchi iliyoingia mkataba wa Makubaliano kuhusu Haki za Mtoto pamoja na kwenye t mashirika mengie ya kimataifa yaliyo na malengo ya kulinda mustakabali wa watoto. |
7 | Misy ihany koa ny fandraisana andraikitra malaza hanorenana governemanta akaiky ny ankizy, indrindra ao amin'ny isam-paritra. | Pia, kuna mkakati maarufu wa kuwa na serikali inayowajali watoto, husani kwa maeneo ya vijijini. |
8 | Saingy tsy nahavitra nanafoana ireo fihoara-pahefana amin'ny endriny maro isan-karazany, ny fahantrana ary ny tsy fanomezana izay sahaza ireo ankizy marobe ireo lalàna sy fandaharan'asa ireo. | Hata hivyo, sheria hizi pamoja na mikakati hii bado haijafanikiwa kutokomeza aina mbalimbali za uonevu, umasikini na hali ya kukosa malazi na chakula kunakowakabili watoto wengi. |
9 | Tamin'ny volana lasa teo, namoaka fanadihadiana mialoha nanamafy ny fihanaky ny fampiasana ankizy amin'ny toeram-pitrandrahana sy ny toeram-pambolena ao amin'ny faritra maro isan-karazany ao amin'ny firenena ny Ivontoerana Iraisampinoana ho an'ny Fikarohana ny Fanabeazana ny Mpiasa (EILER). | Mwezi uliopita, Taasisi ya Kidini ya Tafiti za Elimu ya Ajira(EILER) ilitoa taarifa ya utafiti msingi ambao ulithibitisha kuendelea kuwepo kwa utumikishwaji wa watoto migodini pamoja na kwenye mashamba makubwa katika maeneo mbalimbali nchini Ufilipino. |
10 | Ao amin'ny fiarahamonina mivelona amin'ny fambolena, ahitana ankizy mpiasa ny 22,5 isan-jaton'ny tokantrano. | Kwenye jamii za watu wanaohusika na mahsmba makubwa, takribani asilimia 22.5 ya makazi ya watu yana watoto wanaofanya kazi katika mashamba hayo. |
11 | Ao amin'ny tanàna ahitana toeram-pitrandrahana indray dia 14 isan-jato ny fampiasana ankizy. | Kwenye maeneo ya migodi, matukio ya watoto kufanyishwa kazi yalionekana kwa asilimia 14. |
12 | Matetika miasa toy ny mpamboly voankazo, mpanjono, mpitondra entana ary mpitrandraka harena ankibon'ny tany ireo ankizy miasa amin'ny sehatry ny menaka voanio. | Kwenye mashamba ya miti ya mafuta ya michikichi, mara nyingi watoto hufanyishwa kazi za kupanda, kuvuna, kupakua, kupakia pamoja na kung'oa mimea. |
13 | Mandritra izany fotoana izany, miasa manongotra bozaka, minjinja sy mpanondraka amin'ny rano ireo ankizy miasa amin'ny toerana midadasika fambolena fary. | Kwa upande mwingine, watoto wanaotumikishwa katika mashamba ya miwa hufanya kazi za palizi, kuvuna pamoja na kuchota maji. |
14 | Ao amin'ny toeram-pitrandrahana, matetika matsaka rano, milanja vato amin'ny lasaka, mibata ireo hazo matevina ampiasaina hanohanana ny tonelina ambanin'ny tany, na lasa irakiraka ho an'ny mpiasa ara-dalàna ireo ankizy mpiasa. | Kwenye migodi, watoto hutumikiswa kwenye kazi kama vile za kuchota maji, kubeba viroba vya udongo, au kukusanya magogo manene kwa ajili ya kuimarisha njia za ardhini, au wanaweza kuwa wajakazi wa wafanyakazi wazoefu wa mgodini. |
15 | Mpiasa atao vonjy rano vaky ihany koa izy ireo rehefa tsy afaka miasa ireo mpitrandraka ara-dalàna. | Pia, watoto huwa ni wafanyakazi wa ziada na “wapokezi” hususani pale wachimbaji madini wa kudumu hawatafika kazini. |
16 | Ireo ankizivavy kosa dia miasa amin'ny fisivanam-bolamena na manampy ireo mpitrandraka amin'ny fanasana ny lamban'izy ireo sy ny fahandroana sakafo. | Watoto wa kike kwenye migodi hufanya kazi ya kuchambua dhahabu au kutoa huduma anuai kwa wachimbaji madini kama vile kuwafulia nguo au kuwapikia chakula. |
17 | Nahita ny EILER fa miaina toetr'andro ratsy, miasa ora maharitra ela sy miaina ao anaty tontolo manodidina mampidi-doza no sady mampiasa fitaovana tsy manara-penitra ireo ankizy miasa. | EILER iligundua kuwa, watoto wanaotumikishwa hufanyishwa kazi kwenye hali mbaya ya hewa, kufanya kazi kwa muda mrefu sana na kwenye mazingira magumu huku wakitumia zana na vifaa vya kufanyia kazi ambavyo ni duni. |
18 | Ao amin'ny toeram-pambolena, misy kamiao maka any any an-tranony ireo ankizy ary mitondra azy ireo hipetraka vonjimaika any anaty tranolay miorina ao amin'ireo faritany manodidina mba hipetraka ao sy hiasa mandritra ny vanim-potoana maharitra roa herinandro hatramin'ny iray volana ary tsy miara-mipetraka amin'ny ray aman-drenin'izy ireo. | Kwenye mashamba makubwa, magari huwachukua watoto kutoka majumbani kwao na kuwapeleka kujenga mahema karibu na maeneo ya miji na kasha huishi humo wakifanya kazi kwa vipindi vya kati ya wiki mbili hadi mwezi mmoja na bila ya kuwa na wazazi wao. |
19 | Hatramin'ny nampiasàn'ny ankamaroan'ireo toeram-pambolena ny vokatra simika mampidi-doza, atahorana ny fahasalaman'ireo ankizy miasa amin'izany. | Kwwa kuwa mashamba mengi makubwa hutumia viuatilifu, watoto wanaofanya kazi katika mashamba haya huwa katika hatari kubwa ya kuathiriwa na viuatilifu hivi. |
20 | Ireo namany miasa amin'ny toeram-pitrandrahana kosa mandritra izany dia mikirakira fitaovana mampidi-doza ary ampiasaina mandritra ny fotoana maharitra ela tsy misy fitaovam-piarovana. | Wenzao wanaofanya kazi kwenye migodi, wakati huo huo, huwa wanatumia vifaa ambavyo ni hatari na wanafanyishwa kazi kwa muda mrefu na bila ya kuwa na vitu vya kuwakinga na hatari mbalimbali. |
21 | Zava-misy mahazatra ao amin'ny toeram-pitrandrahana ao amin'ny firenena ihany koa ireo loza ara-tsosialy toy ny fampiasana zava-mahadomelina tsy ara-dalàna mba hahafahana mampifoha hatrany mandritra ny ora maro ireo ankizy ao anaty tonelina. | Matumizi ya vitu hatarishi kwa jamii kama vile madawa ya kulevya ya kuwafanya watoto waingie migodini na kufanya kazi kwa muda mrefu ni mambo ya kawaida kwenye migodi. |
22 | Pitang milanja takelaka iray mivaky hoe: “Ankizy miasa aho, arovy ny zoko”. | Mtoto akiwa amebeba bango linalosomeka: “Mimi ni mtoto inayefanyiPitang holding a placard which reads: “I am a child labourer”. |
23 | Sary tao amin'ny pejy Facebook-n'i Jhona Ignilan Stokes | Picha kutoka Ukurasa wa Facebook wa Jhona Ignilan Stokes |
24 | Mizara ny zava-iainany ao amin'ny toeram-pambolena nandritra ny fifanakalozan-kevitra natrehin'ny daholobe vao haingana izay nokarakarain'ny EILER ny ankizy mpiasa iray avy ao Mindanao, Pitang: | Pitang, kutoka Mindanao, ambaye ni mmoja wa watoto waliokuwa wakitumikishwa aelezea uzoefu wake wa kufanya kazi kwenye mashamba makubwa wakati wa mijadala ya wazi iliyoandaliwa na EILER: |
25 | Folo taona aho no nijanona tsy nandia fianarana intsony. Very ny fanantenako ho afaka hiverina indray any an-tsekoly, ary nieritreritra ny tenako ho lasa mpihira aho. | Niliacha kwenda shule nikiwa na umri wa miaka 10. Nilishapoteza tumaini la kuwa siku moja nitarudi tena shuleni, na nilifikiri kuwa mwimbaji badala yake. |
26 | Matetika aho mihira hiaretana sy hanadinoana ny fangirifiriana sy ny harerahana avy miasa amin'ny toeram-pambolena. | Mara nyingi huwa napenda kuimba kama namna ya kukabiliana na kusahau hisia za maumivu na uchovu niliokuwa nikiupata katika mashamba makubwa. |
27 | Efa efa-taona aho izao no tsy nianatra intsony. | Ni miaka mine sasa imepita tangu nilipoacha shule. |
28 | Kilasy fahenina ihany no mba vitako ary tsy maintsy nijanona aho ahafahako miasa. | Niliweza kufika darasa la sita peke yake na hapo nililazimiaka kuachana na masomo ili nikafanye kazi. |
29 | Soa ihany fa misy ny vondrona toy ny EILER izay manao hetsika amin'ny famongorana ny endrika ratsy indrindra isehoan'ny fampiasana ankizy ao amin'ny firenena. | Kwa bahati nzuri, yamekuwepo makundi kama vile EILER yanayoendesha kampeni ya kukemea aina mbalimbali za utumikishwaji wa watoto nchini Philippenes. |
30 | Iray amin'ny fandaharan'asan'izy ireo ny Balik-Eskuwela (Miverina An-tsekoly) izay mikasa hitondra indray ireo ankizy mpiasa hiverina an-tsekoly. | Moja ya miradi yao ni Balik-Eskuwela (Rudi shuleni) ambao una lengo la kuwarudisha mashuleni watoto wanaotumikishwa. |
31 | Iray amin'ireo mpiara-miombon'antoka ny EILER amin'ity tetikasa ity ny Vondrona Eoropeana. | Umoja wa Ulaya ni moja ya washirika wa EILER katika mradi huu. |
32 | Tafaverina an-tsekoly ireo ankizy mpiasa. | Watoto wanaofatumikishwa kazi warudi shuleni. |
33 | Sary tao amihn'ny pejy Facebook-n'i Balik-eskuwela | Picha kutoka ukurasa wa Facebook wa Balik-eskuwela |