# | nld | pol |
---|
1 | India: Prehistorische taal uitgestorven | Indie: śmierć prehistorycznego języka |
2 | Boa Senior, de laatste spreker van de eeuwenoude taal Bo, is in februari 2010 overleden [en - alle links] in haar geboorteplaats op de Andamanen (een eilandengroep die deel uitmaakt van India). | Boa Senior, ostatnia osoba władająca starożytnym językiem Bo, zmarła [en] w lutym 2010. Do ostatnich chwil mieszkała na ojczystych Andamanach. |
3 | Haar dood is een duidelijke bevestiging van het UNESCO-rapport van vorig jaar waarin werd gewaarschuwd dat 2.500 talen het risico lopen te verdwijnen. | Jest to żywe potwierdzenie zeszłorocznego raportu opublikowanego przez UNESCO mówiącego, że 2 500 języków jest zagrożonych wymarciem. |
4 | Video: Boa Senior zingt in haar moedertaal Bo, via Survival International | Wideo: Boa Senior śpiewa w języku Bo, via Survival International |
5 | Sara Duane uit Minnesota, Verenigde Staten, meldt het nieuws in haar blog True to Words, dat gewijd is aan “onderzoek naar taal en schrijven”, en voegt hieraan toe dat sommige talen die al uitgestorven waren onlangs weer nieuw leven is ingeblazen: | Sara Dune opublikowała informację na ten temat na swoim blogu True to Words [en] poświęconym „zgłębianiu języka i pisma” dodając, że języki, które niegdyś wymarły niedawno odżyły na nowo: |
6 | In 1992 voorspelde een vooraanstaande Amerikaanse linguïst dat in 2010 90% van de talen in de wereld niet langer meer zou bestaan. | W 1992 prominentny lingwista ze Stanów Zjednoczonych przepowiedział, że 90% języków świata przestanie istnieć do 2100. |
7 | Een van deze talen is afgelopen maand uitgestorven toen de 85-jarige Boa Sr. overleed. Ze was de laatste spreker van het Bo, een 70.000 jaar oude taal, een van de oudste talen ter wereld. [..] | Jeden z tych języków zmarł w zeszłym miesiącu, wraz ze śmiercią 85-cio letniej Boa Sr. Była ostatnią osobą władającą językiem Bo, który, mając 70 000 lat, był jednym z najstarszych języków świata. [..] |
8 | Talen kunnen van de rand van de afgrond worden gered, of zelfs nieuw leven worden ingeblazen als ze al helemaal zijn uitgestorven, als er voldoende wilskracht is en, nog belangrijker, als er genoeg geschreven materiaal is. | Języki mogą zostać uratowane w ostatniej chwili, a nawet, gdy już wymarły, jeśli tylko istnieje silna wola oraz, co najważniejsze, wystarczająco dużo zostało napisane w tych językach. |
9 | Hebreeuws was aan het begin van de 19de eeuw een dode taal. | Na początku XIX w. hebrajski był martwym językiem. |
10 | Het was alleen nog een wetenschappelijke, geschreven taal, maar het was onmogelijk om te achterhalen hoe de woorden moesten worden uitgesproken. | Istniał jako język naukowy pisany, ale w żaden sposób nie można było mieć pewności jak wymawiano słowa. |
11 | Dankzij het doorzettingsvermogen en de wilskracht van Israëlische joden is de taal nu weer een levende, alledaagse taal. | Upór i wola izraelskich Żydów przywróciła ten język do codziennego użytku. |
12 | Ook het Welsh in het Verenigd Koninkrijk en het Maori in Nieuw-Zeeland beleven een opleving. | Odżyły także Walijski, w Wielkiej Brytanii oraz Maori w Nowej Zelandii. |
13 | Het blog Transubstantiation, dat volgens de eigen omschrijving probeert “de erfenis van de Toren van Babel te doorgronden”, stelt voor om uitstervende talen te documenteren: | Transubstantiation [en], blog określający swoje zadanie jako próbę „zrozumienia dziedzictwa Wieży Babel” proponuje udokumentowanie wymierających języków: |
14 | Als we een taal in leven kunnen houden, laten we dat dan vooral doen. | Jeśli jesteśmy w stanie zachować życie języków, z całych sił, zróbmy to. |
15 | Maar soms is dit niet mogelijk en dan is onze belangrijkste taak als linguïsten misschien wel om te analyseren, te beschrijven en te documenteren; leg de uitstervende taal vast, zodat we de kennis erover kunnen gebruiken om verder onderzoek te doen naar een algemeen begrip van de toestand van de mens. | Czasem jednak nie ma takiej możliwości, a wówczas naszym najważniejszym zadaniem jako językoznawców jest analiza, opis i dokumentacja; opisujmy wymierające języki tak, byśmy mogli wykorzystać naszą wiedzę w dalszych badaniach dotyczących ogólnego zrozumienia człowieczeństwa. |
16 | Luchtfoto van de Andamanen, van Venkatesh K op Flickr | Andamany widziane z lotu ptaka, zdjęcie Venkatesh K (Flickr) |
17 | Op Madhu Baganiar, een blog van de inheemse Oraon (Kurukh)-gemeenschap, wordt gereageerd op het uitsterven van de taal Bo met het overlijden van Boa Senior: | Madhu Baganiar, członek lokalnej społeczności Oraon (Kurukh) wypowiada się na temat końca języka Bo, który nastąpił wraz ze śmiercią Boa: |
18 | Elke taal heeft zijn eigen unieke geschiedenis, cultuur, verhaal. | Każdy język ma swoją wyjątkową historię, kulturę, styl. |
19 | Als een taal uitsterft, gaat er ook een enorme verzameling kennis verloren die met die taal is verbonden. | Kiedy umiera język, gigantyczny magazyn wiedzy związanej z tym językiem również ginie. |
20 | Vandaag is een levende stamtaal, het “Bo”, uitgestorven. | Dzisiaj żywy język plemienia „Bo” zmarł. |
21 | In de toekomst zullen nog meer Indiase stamtalen uitsterven. | Więcej języków plemiennych w Indiach wymrze nazajutrz. |
22 | Er zijn honderden redenen waarom de levende stamtalen verloren gaan… | Istnieje tysiące powodów, przez które języki plemienne zostaną zabite… |
23 | Blogger The Poor Mouth uit Ierland treurt om het verlies van de taal Bo en schrijft: | The Poor Mouth Blogger mieszkający w Irlandii opłakuje utratę Bo pisząc: |
24 | Talen komen en talen gaan - op de Britse eilanden zijn er sporen van verschillende talen die verloren zijn gegaan (Yola, Norn, Cumbrisch, enzovoort). | Języki przychodzą i odchodzą - na wyspach brytyjskich zauważamy ślady kilku wymarłych języków (Yola, Norn, Cymbric itd. |
25 | Maar toch heb ik het gevoel dat als een taal uitsterft, er iets belangrijks verloren gaat van de rijke, mysterieuze cocktail die samen de mensheid vormt. | ) - ale nie mogę oprzeć się wrażeniu, że kiedy one umierają, tracimy coś istotnego z bogactwa, kociołka, który składa się na ludzkość. |
26 | Met het overlijden van Boa gaat er een heel klein stukje van ons allemaal verloren. | Odejście Boa osłabia nas wszystkich. |