Sentence alignment for gv-nld-20120411-13687.xml (html) - gv-pol-20120501-11310.xml (html)

#nldpol
1Balkan: Herdenking van de oorlog in Bosnië, 20 jaar geleden20 lat później – Bałkany wspominają wojnę w Bośni
2Alle links verwijzen naar pagina's in het Engels, tenzij anders aangegeven. Een rode plastic stoel voor elke inwoner van Sarajevo die sinds het begin van de oorlog 20 jaar geleden is gedood.Czerwone plastikowe krzesło za każdą osobę zabitą w Sarajewie podczas wojny, która zaczęła się 20 lat temu.
3Een hele straat vol rode stoelen, allemaal leeg, met uitzondering van een paar bloemen op sommige stoelen.Cała ulica zastawiona czerwonymi krzesłami. Wszystkie są puste, ale na niektórych leżą kwiaty.
4De 11.541 mensen voor wie de stoelen bedoeld zijn, zijn er niet meer.Tych, którzy mogliby na nich siedzieć - 11.541 osób - już dawno nie ma.
5Op 6 april bezochten duizenden mensen dit indrukwekkende geïmproviseerde gedenkteken in de hoofdstraat van Sarajevo, om de slachtoffers te gedenken van het Beleg van Sarajevo, dat duurde van 5 april 1992 tot 29 februari 1996 (kijk voor meer foto's van het gedenkteken hier, hier en hier).Tysiące ludzi przyszło 6 kwietnia 2012 roku do tego wyjątkowego, tymczasowego pomnika rozciągającego się wzdłuż głównej ulicy w Sarajewie, by uczcić pamięć osób, które zginęły podczas jego oblężenia w latach 1992-1996 (5 IV 1992- 29 II 1996). Zobacz zdjęcia z tego wydarzenia: tutaj, tutaj i tutaj.
6Rode stoelen in de hoofdstraat van Sarajevo om het begin van de Bosnische oorlog 20 jaar geleden te gedenken.Czerwone krzesła rozstawione wzdłuż głównej ulicy w Sarajewie w 20. rocznicę rozpoczęcia wojny w Bośni.
711.541 rode stoelen staan voor de 11.541 mensen die tijdens het Beleg van Sarajevo (1992-1995) werden gedood.11.541 czerwonych krzeseł reprezentuje 11.541 mieszkańców Sarajewa, którzy zginęli podczas oblężenia miasta w latach 1992-1995.
8Foto van SULEJMAN OMERBASIC, copyright © Demotix (04/06/12).Autor zdjęcia: SULEJMAN OMERBASIC, prawa autorskie © Demotix (04/06/12)
9Online wordt er veel geschreven over deze treurige herdenking; talloze herinneringen, foto's en overdenkingen over de betekenis van wat zich in de jaren 90 in Bosnië heeft afgespeeld (onder andere hier, hier, hier, hier en hier). Damir Šagolj is een Bosnische fotojournalist en overlevende van het beleg.W Internecie pojawiło się wiele tekstów o tej smutnej rocznicy, mnóstwo wspomnień, zdjęć i opinii na temat znaczenia tego, co stało się w Bośni w latach dziewięćdziesiątych (na przykład na następujących stronach w języku angielskim: tutaj, tutaj, tutaj, tutaj and tutaj).
10In oktober 2011 publiceerde hij een aangrijpend fotoverslag van zijn bezoek aan de gevangenis voor oorlogsmisdadigers in Den Haag, ook wel het “Den Haag Hilton” genoemd. Op 5 april schreef hij dit artikel over zijn herinneringen aan de oorlog en aan zijn werk tijdens de oorlog:Damir Šagolj, Bośniacki fotoreporter i jednocześnie jeden z ocalałych z oblężenia - który w październiku 2011 roku zamieścił przejmujący fotoreportaż ze swojej wizyty w zakładzie karnym dla zbrodniarzy wojennych w Hadze, zwanym także “Haga Hilton” - tak napisał 5 kwietnia o swoich wspomnieniach wojennych i swojej pracy:
11[…] Mijn foto's van 1992-1995 heb ik niet meer.[…] Nie mam już żadnych swoich zdjęć z lat 92-95.
12Ik heb er veel gemaakt - vooral van dode mensen, van vernietiging.Zrobiłem ich wiele, głównie fotografii zmarłych ludzi, zniszczeń.
13Er waren maar weinig foto's waar leven op te zien was.Bardzo niewiele miało w sobie jakiekolwiek życie.
14In november 1995, toen er een einde kwam aan de beschietingen en een andere oorlog werd voortgezet, heb ik mijn foto's achtergelaten; ik wilde ze niet meer hebben.Zaraz po tym, jak skończyło się zabijanie, ale przyszła kolejna wojna w listopadzie 1995 roku, postanowiłem porzucić moje zdjęcia, nie chciałem ich więcej mieć.
15Niet erg slim, maar dat is wat ik op dat moment wilde - vergeten, alles achter me laten.Niezbyt sprytne posunięcie, ale w tamtym momencie właśnie tego chciałem - zapomnieć, zostawić to za sobą.
16Naar de toekomst kijken.Aby móc iść naprzód.
17Alles wat ik nu nog heb, zijn de kieren in mijn geheugen waardoor ik mij levens kan voorstellen voordat we slechts statistieken werden.Wszystko, co teraz mam, to odłamki pamięci, przez które zaglądam, by wyobrazić sobie życie zanim staliśmy się tylko numerami.
18Alleen het onkruid groeit nog rond de ruïnes, zoals nagels en haar op dode lichamen - bij wijze van herinnering.Tylko chwast rośnie wokół ruin, podobnie jak paznokcie i włosy na martwych ciałach… niczym wspomnienie.
19Ik bewaarde al mijn foto's in één kamer, in mijn voormalige legereenheid in de Vrazovastraat.Miałem wszystkie moje zdjęcia w jednym pomieszczeniu, w mojej byłej jednostce wojskowej na ulicy Vrazova.
20Ik kwam elke dag langs dat gebouw en ik hoefde alleen maar mijn sleutel te gebruiken die ik nog jaren heb bewaard en mijn foto's op te halen.Przechodziłem obok tego budynku codziennie, wystarczyło jedynie otworzyć drzwi kluczem, który przechowywałem przez tyle lat i zabrać moje filmy.
21Ik heb het niet gedaan.Nie zrobiłem tego.
22Toen kocht een rijke man het gebouw en mijn archief eindigde daar waar ik wilde dat het zou eindigen - op de vuilnisbelt.Potem budynek został kupiony przez jakiego bogatego człowieka i moje archiwum znalazło się tam, gdzie chciałem, by się znalazło - w koszu.
23Hoe ik ook probeer uit te leggen wat ik heb gedaan, het heeft geen zin.Nieważne jak bardzo staram się wyjaśnić to, co zrobiłem, nie daję rady.
24En dan, een moment later, klinkt het weer heel logisch.A chwilę później znów wydaję mi się, że to miało sens.
25Kort daarna werd het allemaal heel abstract - de gezichten werden vormen, de namen werden statistieken, de levens werden skeletten… Ik durf niet meer op mijn geheugen te vertrouwen, het is selectief en vaag.Niedługo później wszystko stało się dość abstrakcyjne - twarze zbledły i zmieniły się w kształty, imiona w liczby, życie w kości… Nie ufam już mojej pamięci, jest wybiórcza i jestem skołowany.
26Daarom was het belangrijk voor Sarajevo om mensen van buiten te hebben die sterker en nuchterder waren.Dlatego tak ważne było mieć w Sarajewie ludzi z zewnątrz, którzy byli silniejsi i bardziej trzeźwi.
27Zij komen deze dagen samen in Sarajevo voor een grote reünie.Spotykają się teraz w Sarajewie z okazji wielkiej rocznicy.
28Waarschijnlijk begrijpen maar heel weinigen van hen hoe belangrijk het was wat ze deden in 1992-1995.Prawdopodobnie niewielu z nich tak naprawdę rozumie, jak istotne było to, co robili w latach 1992-95.
29Zonder hen zou de geschiedenis worden geschreven door degenen die de mensen hebben gedood.Bez nich historia byłaby napisana przez tych, którzy zabijali ludzi.
30Dank jullie wel.Dziękuję.
31Strona na Facebooku - Sarajevo 2012: A Meeting of War Reporters & Sarajevo Friends [en] [Sarajewo 2012: Spotkanie Reporterów wojennych i Przyjaciół Sarajewa] została stworzona z okazji spotkania dziennikarzy.
32Er is een Facebook-pagina, Sarajevo 2012: A Meeting of War Reporters & Sarajevo Friends, opgezet voor de reünie van de journalisten.Zawiera rozkład wydarzeń, zdjęcia i zapiski tych, którym udało się wziąć udział w spotkaniu.
33Op de pagina staan een programma van de activiteiten en foto's en berichten van een aantal van de journalisten die bij de reünie aanwezig konden zijn.Tak napisał na tej stronie Edward Serotta, dziennikarz, fotograf i dyrektor Centropa.org [en] [Środkowoeuropejskie Centrum Badań i Dokumentacji w Wiedniu, przyp.
34Edward Serotta, journalist, fotograaf en directeur van Centropa.org, schreef:A. Towarek]:
35[…] Afgelopen weekend was één lange emotioneel geladen ervaring - het leek wel of ik een elektrisch geladen kabel vast had en zodra ik losliet, voelde het alsof alles wegstroomde.[…] Ostatni weekend był bardzo naładowany emocjonalnie - to było jak trzymanie się źródła prądu elektrycznego, jak tylko puszczałem, to czułem, że wszystko odpływa.
36Tijd doorbrengen met zo veel mensen die ik respecteer en die alles hebben gedaan om dit verhaal twintig jaar geleden naar buiten te brengen was, in ieder geval voor mij, een louterende ervaring. […]Możliwość przebywania z tyloma ludźmi, których szanuję i którzy zrobili wszystko, by opowiedzieć tę historię światu dwadzieścia lat temu, była, przynajmniej dla mnie, dużym zaszczytem. […]
37We hadden indertijd allemaal hetzelfde doel (degenen die naar Sarajevo kwamen voor de reünie en degenen die er nu niet bij waren): getuige zijn - fotograferen, vastleggen, documenteren - van de gebeurtenissen die lieten zien hoe de zogenaamde beschaafde wereld zichzelf levend aan het verslinden was.Wszyscy mieliśmy wtedy ten sam powód (i ci, którzy przyjechali do Sarajewa na to spotkanie i ci, których zabrakło): dać świadectwo - uwiecznić na zdjęciu, nagraniu, udokumentować te wydarzenia, które pokazywały, jak tak zwany cywilizowany świat zjada się żywcem.
38We riskeerden er onze levens voor en we trotseerden voortdurend allerlei gevaren - en we leefden heel intens. […]Ryzykowaliśmy życiem, żyliśmy często na krawędzi i bardzo intensywnie. […]
39Al die intensiteit die we in ons werk stopten en al die toewijding om de gruwelijkheden en de moed vast te leggen, de grote en de kleine verhalen, liggen nu ver achter ons.Cały ten zapał, który włożyliśmy wtedy w naszą pracę i to poświęcenie, by udokumentować okropieństwa i odwagę, wielkie historie i te małe, to wszystko jest już za nami.
40[…] Maar tijdens één stormachtig weekend in april 2012 kwamen een paar van ons bij elkaar en herinnerden we ons wat we hadden gedeeld, waar we verslag van hadden gedaan, hoe we hadden geleefd, en hoe we probeerden te helpen - op de beperkte manier waarop we konden.[…] Ale dla jednego wietrznego weekendu w kwietniu 2012 roku kilkoro z nas zebrało się, by przypomnieć sobie to, co wtedy dzieliliśmy, o czym pisaliśmy, jak żyliśmy i jak staraliśmy się pomóc w ograniczony sposób, jak tylko każdy z nas mógł.
41Fotojournalist Gary Knight plaatste dit bericht:Fotoreporter Gary Knight [en] napisał tak:
42Ik zit in mijn studio in Boston en ik denk terug aan de afgelopen vier dagen in Sarajevo - waarschijnlijk een van de meest emotionele ervaringen in mijn leven.Siedząc w moim studio w Bostonie zastanawiam się nad ostatnimi czterema dniami spędzonymi w Sarajewie, prawdopodobnie jednym z najbardziej emocjonujących doświadczeń w moim życiu.
43Een bitterzoete omhelzing met een stad en geliefde vrienden waarmee ik zoveel ingrijpende ervaringen heb gedeeld tijdens de ultieme wanhoop van het beleg.Słodko-gorzki uścisk z miastem i ukochani przyjaciele, z którymi dzieliłem tak wiele decydujących doświadczeń podczas beznadziei oblężenia.
44Hoe geweldig het ook was om jullie allemaal weer te zien, ik blijf me afvragen hoe vrede zo kon ontsporen. Bosnië verdiende een betere vrede dan het van Dayton kreeg.Mimo że tak wspaniale było was zobaczyć, to jednak wróciłem, zastanawiając się, jak to się stało, że tak bardzo nie wyszła tam idea pokoju.
45Ik heb sinds de oorlog in Bosnië over de hele wereld gereisd, maar ik heb zelden een plek gezien die zo ongelooflijk deprimerend is.Bośnia zasługiwała na lepszy pokój niż ten, który zapewnił jej Dayton [Pokojowy Układ w Dayton w listopadzie 1995, który zakończył wojnę w Bośni, przyp.
46Er is nog veel wat we hier kunnen doen………..A. Towarek].
47Zdenka Pregelj (@CountessBezuhov), een inwoonster van Sarajevo die de stad fotografeert sinds 2005, plaatste het videoverslag van de reünie van journalisten dat Nic Robertson voor CNN maakte en schreef:Wiele podróżowałem w swoim życiu od czasu zakończenia wojny w Bośni, ale rzadko widziałem miejsca tak przygnębiające.
48Dit is heel emotioneel voor mij.Tak wiele jeszcze możemy tam zrobić…
49Ik werkte indertijd voor de televisie in Sarajevo en ik overlegde elke dag met Nic en Chris. Bedankt Nic dat je na 20 jaar bent teruggekomen.Zdenka Pregelj (@CountessBezuhov), rdzenna mieszkanka Sarajewa, która fotografuje miasto od 2005 roku, opublikowała reportaż wideo Nica Robertsona na CNN [en, video] dotyczący spotkania dziennikarzy i tak napisała [en]:
50Een Bosnische moeder, Berina Hodzic, legt een bloem op een van de rode plastic stoelen die in de hoofdstraat van Sarajevo werden neergezet om het begin van de Bosnische oorlog 20 jaar geleden te herdenken.To dla mnie bardzo emocjonujący moment. W tamtym okresie pracowałam dla telewizji w Sarajewie i spotykałam Nica i Chrisa na co dzień.
51Foto van SULEJMAN OMERBASIC, copyright © Demotix (04/06/12).Dziękuję Nic, że powróciłeś po 20 latach.
52De afgelopen paar weken hebben YakimaGulagLiteraryGazett en Sarajevo Seyahatname links gepubliceerd naar berichtgeving in de media en op blogs van de herdenking van de oorlog in Bosnië.Bośniaczka, Berina Hodzic, kładzie kwiaty na jednym z czerwonych krzeseł, ustawionych wzdłuż głównej ulicy w Sarajewie, by upamiętnić 20 rocznicę rozpoczęcia wojny w Bośni.
53Sarajevo Seyahatname plaatste een link naar dit korte artikel van het Tumblr-blog Pictures of War, over een “aantal van de anonieme helden van het beleg van Sarajevo”: een foto van James Mason uit 1992 van vuilnismannen in Sarajevo met als bijschrift:Autor zdjęcia: SULEJMAN OMERBASIC, prawa autorskie © Demotix (04/06/12). W ciągu ostatnich kilku tygodni YakimaGulagLiteraryGazett [en] i Sarajevo Seyahatname [en] zamieściły linki do różnych materiałów, które pojawiły się w mediach i na blogach w związku z 20. rocznicą wojny w Bośni.
54“Het werk van vuilnismannen in Sarajevo was waarschijnlijk net zo gevaarlijk als dat van de soldaten aan het front.Na tej drugiej stronie znalazł się link [en] do krótkiej pozycji [en] na mikroblogu ze zdjęciami wojennymi “pewnych niedocenionych bohaterów oblężenia Sarajewa”.
55Velen van hen werden tijdens hun werk gedood, doodgeschoten door scherpschutters of door artilleriegeschut.Chodzi o zdjęcie James Masona z 1992 roku przedstawiające śmieciarzy w Sarajewie podpisane:
56Zonder de vuilnismannen zou de stad zijn geworden tot een middeleeuws moeras van vuil en ziekte.”Bycie śmieciarzem w Sarajewie było prawdopodobnie równie niebezpieczne, jak bycie żołnierzem na froncie.
57Een andere foto van James Mason is gebruikt om een artikel over de herdenking [sr] te illustreren dat is gepubliceerd in de Servische online krant e-novine.com.Wielu z nich zmarło w trakcie swojej pracy zastrzelonych przez snajperów albo zabitych przez wojsko. Bez odbioru śmieci miasto przypominałoby średniowieczne pobojowisko nieczystości i chorób.
58De links naar dit artikel en een aantal andere artikelen (waaronder dit artikel [sr] over de herdenkingsbijeenkomst die in Belgrado werd georganiseerd door Žene u crnom (“Vrouwen in het Zwart”)) zijn afkomstig uit een reactie van Pedja Popovic uit Belgrado op het verslag van BalkanInsight waarin stond dat “niemand van de Servische regering de herdenking van het begin van de Bosnisch-Servische bezetting [van Sarajevo] op 6 april zal bijwonen”.Inne zdjęcie Jamesa Masona znalazło się w serbskiej gazecie internetowej e-novine.com obok artykułu dotyczącego rocznicy oblężenia [sr]. Linki do tego i kilku innych powiązanych artykułów (w tym reportażu [sr] o wiecu pamięci zorganizowanym w Belgradzie przez Žene u crnom [en] [“Kobiety w czerni”; chodzi o feministyczną, antywojenną organizację pokojową, utworzoną w październiku 1991 roku, przyp.
59Popovic schreef:A.
60Niet alle media in Servië hebben deze trieste herdenking genegeerd. […]Towarek]) przekazał przebywający w Belgradzie Pedja Popovic.
61Op de foto van James Mason, die in de winter van 1993 is genomen, is een meisje te zien met een paar broden in haar armen en een rij mensen op de achtergrond.Była to reakcja dziennikarza na artykuł [en] na portalu BalkanInsight stwierdzający, że “w obchodach rozpoczęcia oblężenia bośniackich Serbów [w Sarajewie] 6 kwietnia nie weźmie udziału żaden przedstawiciel serbskiego rządu”. Popovic napisał [en]:
62Dit is het bijschrift van de fotograaf:Nie wszystkie media w Serbii zignorowały tę smutną rocznicę. […]
63Zdjęcie Jamesa Masona, zrobione zimą 1993 roku, przedstawia dziewczynę trzymającą kilka bochenków chleba na tle kolejki po żywność.
64Distributie van brood SarajevoFotograf dał zdjęciu taki opis [en]:
65Dit meisje heeft net het rantsoen brood voor haar familie ontvangen.Dystrybucja chleba Sarajewo Ta dziewczyna właśnie otrzymała porcję chleba dla swojej rodziny.
66Ik was op stap met een jochie van 11 en hij liet me zien waar in de stad je veilig kon lopen.Poznałem dzieciaka, około jedenastoletniego, który oprowadzał mnie po mieście, pokazując mi, gdzie było bezpiecznie chodzić. Ta dziewczyna była jego znajomą ze szkoły i bardzo się ucieszyła, kiedy go spotkała.
67Hij kende het meisje van school en ze was blij hem te zien.To niesamowite, jak szybko dzieci w Sarajewie przystosowały się do wojny.
68Het is verbazingwekkend hoe snel de kinderen in Sarajevo zich hebben aangepast aan de oorlog.Czytelnik lalos tak napisał o tym zdjęciu w komentarzach [en] na stronie internetowej gazety e-novine.com:
69Lezer Lalos plaatste de volgende reactie op de foto op e-novine.com [sr]:Chce mi się płakać, jak widzę zdjęcie przedstawiające dziewczynę, która jest bardzo szczęśliwa, bo trzyma w dłoniach kilka bochenków chleba.
70Ik vervloek oorlogen en degenen die Sarajevo hebben gebombardeerd.Cholerne wojny i ci, którzy zbombardowali Sarajewo.