Sentence alignment for gv-nld-20100326-5652.xml (html) - gv-pol-20100329-1892.xml (html)

#nldpol
1Frankrijk: Wat zou jij doen in het Spel van de Dood?Francja: Jak postąpiłbyś w grze śmierci?
2Een controversiële Franse documentaire getiteld “Hoe ver kan tv gaan: Het Spel van de Dood” heeft op 17 maart wereldwijd tot ophef [en] geleid toen er een experiment met een nepshow werd uitgezonden waarin deelnemers andere deelnemers moesten martelen door hen elektrische schokken toe te dienen.Kontrowersyjny francuski program dokumentalny pod tytułem „Jak daleko posunie się telewizja: Gra śmierci” wywołał światowy skandal. W programie tym, emitowanym 17 marca, można było obejrzeć eksperyment stanowiący część symulowanego teleturnieju „Xtreme Zone”, w którym zawodnicy byli nakłaniani do torturowania innych uczestników poprzez aplikowanie im wstrząsów elektrycznych.
3De meeste van de tachtig deelnemers deden dit zonder te protesteren.Spośród 80 zawodników większość zgodziła się na to bez oporu.
4Dit is een scène uit de documentaire, die op de Franse televisiezender France 2 werd uitgezonden.Powyższa scena pochodzi bezpośrednio z owego programu, emitowanego przez francuską stację telewizyjną France 2.
5In de nepspelshow, “Xtreme Zone”, worden de omstandigheden nagebootst van een psychologisch experiment dat de Amerikaanse psycholoog Stanley Milgram in de jaren zestig van de vorige eeuw uitvoerde.W teleturnieju „Xtreme Zone” odtworzono warunki sytuacyjne eksperymentu psychologicznego przeprowadzonego przez amerykańskiego psychologa Stanleya Milgrama w latach sześćdziesiątych.
6In deze nieuwe televisieversie stelt een “vragensteller” een aantal vragen aan een “kandidaat” die in een hokje zit opgesloten.W nowej, telewizyjnej wersji tego eksperymentu „pytający” zadaje pytania „kandydatowi”, umieszczonemu w osobnej kabinie.
7Na elk fout antwoord krijgt de kandidaat een elektrische schok.Za każdą nieprawidłową odpowiedź kandydat jest karany przez pytającego wstrząsem elektrycznym.
8De schokken worden bij elke vraag heftiger.Intensywność wstrząsów wzrasta po każdej błędnej odpowiedzi.
9De kandidaat is natuurlijk een acteur en alles, behalve de proefpersoon van het experiment (de vragensteller), is nep.Kandydat jest oczywiście aktorem i w rzeczywistości nie otrzymuje żadnych wstrząsów, ale osoba badana w tym eksperymencie - czyli pytający - jest przekonana o prawdziwości całej sytuacji.
10De show eindigt als de vragensteller weigert verder te gaan (”in opstand komt”) of twee keer de maximale schok van 460 volt toedient (”gehoorzaamt”).Badanie kończy się wtedy, gdy pytający odmawia aplikowania kolejnych wstrząsów („sprzeciwia się”), albo gdy dwukrotnie aplikuje kandydatowi najsilniejsze wstrząsy, o sile wynoszącej 460V („okazuje posłuszeństwo”).
11Vervolgens vertellen de aanwezige psychologen de vragensteller de waarheid en wordt zijn of haar reactie gefilmd.Następnie uczestniczący w teleturnieju psychologowie wyjaśniają pytającemu, na czym polegał ów eksperyment i filmują jego reakcję.
12Experiment op tvEksperyment w telewizji
13Dit is de eerste keer dat het experiment op televisie te zien is, maar het experiment van Milgram is eerder in veel landen met allerlei variaties herhaald [en] - inclusief in een gefingeerde scène in een film uit 1979 van Henri Verneuil met de titel I As In Icarius [en] (bekijk de scène in het Frans [fr] of met Engelse ondertitels [en]).Była to pierwsza telewizyjna wersja tego eksperymentu, ale badanie opracowane przez Milgrama powtarzano już wcześniej w wielu krajach, z różnymi modyfikacjami. Ukazano je także w jednej z fikcyjnych scen w filmie I … jak Ikar z 1979 roku, którego reżyserem był Henri Verneuil (scenę tę można obejrzeć w wersji francuskiej, a także z napisami w języku angielskim).
14Een van de wetenschappers van de show, Jean-Leon Beauvois [fr], onderzoeker en hoogleraar sociale psychologie, vertelt [fr] over het experiment op een forum over sociale wetenschappen.Jeden z naukowców, którzy nadzorowali przebieg teleturnieju, Jean-Leon Beauvois [fr], badacz i wykładowca psychologii społecznej, opowiada [fr] o tym eksperymencie na forum poświęconym naukom społecznym.
15Hij legt uit waarom hij aan het experiment heeft meegewerkt:Wyjaśnia, z jakich przyczyn zdecydował się w nim uczestniczyć:
16[Eén reden] waarom ik akkoord ben gegaan [met deelname aan de show] is de integratie van het voorgestelde onderzoeksproject in een breder project over televisiepolitiek, wat heeft geleid tot een documentaire over het misbruik van televisiezenders en de risico's van reality-tv.[Powodem,] który skłonił mnie do zaakceptowania [propozycji wzięcia udziału w eksperymencie], było włączenie projektu badawczego w szerszy kontekst telewizyjny oraz polityczny. Dzięki temu mógł powstać program dokumentalny ukazujący nadużycia popełniane przez sieci telewizyjne i zagrożenia związane z programami typu „reality show”.
17Hij verwachtte vergelijkbare resultaten als bij het experiment van Milgram:Odtwarzając eksperyment Milgrama, spodziewał się uzyskać wyniki podobne do wcześniejszych:
18We verwachtten tijdens de show maximale gehoorzaamheid omdat we de omstandigheden van Milgram hadden gereproduceerd, en in zijn experiment gehoorzaamde 62,5% van de mensen.Oczekiwaliśmy, że większość badanych okaże posłuszeństwo, ponieważ w oryginalnym eksperymencie Milgrama posłuszeństwo okazało 62,5% badanych.
19En inderdaad, 81% van onze vragenstellers koos ervoor om de elektrische schok van 460 volt twee keer toe te dienen.Wyniki okazały się zgodne z oczekiwaniami: 81% pytających zdecydowało się na dwukrotne zaaplikowanie wstrząsów o sile 460V.
20Hij concludeert voorzichtig dat televisie een instituut is dat mensen er sneller toe aanzet om te gehoorzamen:W podsumowaniu powściągliwie stwierdza, że telewizja jest instytucją, a w instytucjach ludzie są bardziej niż zwykle skłonni do posłuszeństwa:
21Mensen hebben geen referenties nodig zoals kennis, wetenschap, enzovoort, om iemand te gehoorzamen die hen binnen een institutionele context immorele opdrachten geeft, want ze zijn gekomen om te doen wat ze moeten doen.Aby okazać posłuszeństwo osobie, która wydaje nieetyczne nakazy w kontekście instytucjonalnym, ludzie nie wymagają informacji o stopniu naukowym czy zakresie wiedzy takiej osoby, gdyż pojawili się w tej instytucji właśnie po to, by wypełniać polecenia.
22Ze hebben hun neiging om te gehoorzamen te danken aan hun opvoeding en de routine in hun organisaties.Ową skłonność do posłuszeństwa zawdzięczają systemowi edukacji oraz rutynowym sposobom postępowania praktykowanym we wszelkich organizacjach.
23Reacties van bloggersReakcje blogerów
24Deze versie van het experiment was niet echt populair onder de televisiekijkers (de waarderingscijfers van de kijkers zijn tot nu laag [fr]), maar in de blogosfeer heeft de uitzending tot veel reacties geleid.Chociaż odtworzenie eksperymentu Milgrama w kontekście telewizyjnym nie spotkało się z zainteresowaniem widzów (dotychczas wskaźniki oglądalności są niskie) [fr], w blogosferze wywołało wiele różnych reakcji.
25Veel mensen hebben kritiek op het feit dat het experiment in de televisiewereld is uitgevoerd.Wiele osób krytykowało prowadzenie badań psychologicznych w telewizji.
26Andre Gunthert, geschiedkundige en onderzoeker visuele studies, weerlegt [fr] de eerdere analyse:Andre Gunthert, historyk i badacz znany w dziedzinie studiów wizualnych, odrzuca [fr] wspomnianą wyżej analizę:
27Het experiment van Milgram ging over autoriteit.Eksperyment Milgrama dotyczył kwestii autorytetu.
28Maar de televisieversie bewijst niet zozeer het bestaan van “gezaghebbende” televisie, maar meer een onderwerping aan de context van de omgeving.Przeprowadzenie go w telewizji nie dowodzi jednak istnienia telewizji „autorytatywnej”, lecz raczej skłonności do posłuszeństwa w obliczu określonego kontekstu.
29[…] Een televisie-uitzending is een grote machine waarin het productieproces een bepaalde druk op de deelnemer uitoefent.[…] Program telewizyjny jest w rzeczywistości ogromną maszyną, w której proces produkcji wywiera nacisk na uczestników.
30Er is dure apparatuur voor nodig, een team van verschillende mensen, een ruimte die speciaal is ingericht voor dit doel, enzovoort. In opstand komen tegen deze productie als we eenmaal hebben toegezegd om deel te nemen is eigenlijk geen optie, het zou net zoiets zijn als achter de stuurknuppel van een Boeing gaan zitten nadat deze is opgestegen.Wymaga on bowiem użycia kosztownego sprzętu, zaangażowania grupy różnych ludzi, zarezerwowania specjalnych pomieszczeń, itd… Odmowa posłusznego udziału w procesie produkcji po wyrażeniu zgody na uczestnictwo jest mało prawdopodobna; przypominałaby sytuację, w której pilot po starcie samolotu odmawia dalszego sterowania nim.
31Volgens Virginia Spies [fr], deskundige op het gebied van semiotiek en televisie, zijn de omstandigheden van het experiment vertekend omdat het voor de kandidaten in eerste instantie een spel is, en dat zou de verschillen in resultaten verklaren:Jak mówi Virginia Spies [fr], semiotyk i znawca mediów telewizyjnych, w telewizji warunki eksperymentalne są zniekształcone, ponieważ udział w teleturnieju jest dla kandydatów przede wszystkim grą. Według niej wyjaśnia to różnicę w otrzymanych wynikach:
32In tegenstelling tot bij het experiment van Milgram is hier bij het werven van mensen niet gezegd dat het om een wetenschappelijk experiment ging, maar dat ze kandidaten in een spelshow zouden zijn, en dat is totaal anders.W przeciwieństwie do psychologów przeprowadzających eksperyment Milgrama w laboratoriach, badacze czuwający nad eksperymentem w telewizji nie zapraszali uczestników proponując im udział w badaniach naukowych, lecz oferując im uczestnictwo w teleturnieju. Stanowi to ogromną różnicę.
33Gedurende het hele experiment denken de kandidaten dat ze een spel spelen, waardoor ze een hele andere voorstelling van de gebeurtenissen hebben.Podczas trwania eksperymentu kandydaci są bowiem przekonani, że grają w pewną grę, co całkowicie zmienia postrzeganie przez nich sytuacji, w której się znajdują.
34“Wat zou jij doen?”„Jak ty byś postąpił?”
35Het experiment heeft echter wel degelijk effect op de kijkers, want elke kijker gaat over zijn of haar eigen waarden nadenken, zoals Olivier Mauco op zijn blog Game in Society schrijft [fr]:Eksperyment ten bez wątpienia wywrze pewien wpływ na widzów, ponieważ zmusza każdego widza do refleksji nad własnymi wartościami. Pisze o tym Olivier Mauco na swoim blogu Gra w społeczeństwie [fr]:
36De grote kracht van dit experiment is dat iedereen een van de proefpersonen kan zijn.Niezwykła moc tego eksperymentu polega na tym, że każdy może być jednym z takich królików doświadczalnych.
37De dringende vraag “Wat zou jij doen?” maakte dat het allemaal heel dichtbij kwam, niet de empathie maar de positionering.Pytanie „Jak postąpiłbyś…” zmniejsza dystans między widzem i tym, co dzieje się na ekranie.
38[…] Dit is een moreel debat, omdat dit debat wordt gedreven door de relatie tussen het individu en een systeem van waarden.Wprawdzie nie wywołuje u widza empatii, ale sprawia, że stawia się on w pozycji osoby badanej. […] Jest to kwestia moralna, gdyż dotyczy ona relacji między jednostką i systemem wartości.
39Veel bloggers vragen zich af wat zij zouden doen.Wielu blogerów stawiało sobie pytanie o to, jak postąpiliby w tym eksperymencie.
40Maar slechts weinigen durven een antwoord te geven op die vraag, zoals Jean-Marc Onkelix, een Belgische kijker en blogger, die moedig zijn twijfels uit [fr]:Jednak tylko kilku odważyło się na nie odpowiedzieć. Jednym z nich jest Belg Jean-Marc Onkelix, telewidz i bloger, który odważnie wyraził [fr] swoje wątpliwości:
41Zou ik het anders hebben gedaan?Czy ja postąpiłbym inaczej?
42Ben ik in staat om, onder invloed van enige vorm van autoriteit, een daad te verrichten die zo onherstelbaar is, die zo ver verwijderd is van mijn wereldbeeld, die zo afwijkt van mijn moraal?Czy też byłbym zdolny do popełnienia - pod ochroną autorytetu - czynu tak nieodwracalnego, tak odległego od moich wartości i zasad moralnych?
43Is het mijn plicht om alle individuen zonder onderscheid te respecteren als ik een van de folteraars ben?Skoro moim obowiązkiem etycznym jest szacunek dla wszystkich ludzi, czy mógłbym kogoś torturować?
44Ik beken dat ik geneigd ben om nee te zeggen, maar beschik je in dit geval nog over het benodigde waarnemingsvermogen, over een beeld van de realiteit?Przyznaję, że skłaniam się ku odpowiedzi negatywnej, ale czy w kontekście eksperymentalnym byłbym w stanie zachować trzeźwy umysł i należycie ocenić sytuację?
45Zijn we bereid om, ondanks alles, ons terug te trekken en onze eigen belangen op het spel te zetten om consistent te blijven met onze moraal?Czy potrafimy, sprzeciwiając się wszystkiemu, co nas otacza, w decydującym momencie wycofać się z gry i postąpić wbrew własnym interesom - po to, by zachować wierność naszym zasadom moralnym?
46Als we afgaan op deze enquête [fr], lijkt het erop dat de meeste internetgebruikers denken dat ze in staat zouden zijn om tegen de autoriteit in te gaan.Jeżeli uznamy, że wyniki przeprowadzonej ankiety [fr] są wiarygodne, można byłoby przyjąć, że większość użytkowników internetu sądzi, iż byliby w stanie sprzeciwić się autorytetowi.
47Het zou interessant zijn om te zien of ze in de toekomst gelijk krijgen.Rzeczą interesującą jest to, czy przyszłość potwierdzi ich przewidywania.