# | nld | spa |
---|
1 | Bedank het Ottomaanse Rijk voor de taco die je eet | Agradezca al Imperio Otomano por ese taco que está comiendo |
2 | Tacos al pastor van Carmela's Mexicaanse Restaurant in Beaumont, Texas. | Tacos al pastor del Restaurante mexicano Carmela's en Beaumont, Texas. |
3 | Credit: Randy Edwards/CC BY-NC-ND 2.0 | Crédito: Randy Edwards/CC BY-NC-ND 2.0 |
4 | [Alle links in dit artikel verwijzen naar Engelstalige pagina's] Dit artikel en radioverslag werd gemaakt door Deena Prichep en Daniel Estrin voor The World en verscheen oorspronkelijk op PRI.org op 7 mei 2015, en wordt hier opnieuw gepubliceerd als onderdeel van een overeenkomst om de inhoud van het artikel te delen. | Este artículo e informe radial de Deena Prichep y Daniel Estrin para The World apareció originalmente en PRI.org el 7 de mayo de 2015, y es republicado aquí como parte de un acuerdo de intercambio de contenidos. |
5 | In de Mexicaanse supermarkt in Portland, Oregon, vind je een draaiend spit met varkensvlees bedruipt met chili en ui, waar het vet van afdruppelt en waarvan het aroma zich verspreidt. | En el Supermercado México en Portland, Oregon, usted encontrará un asador giratorio de cerdo, rociado con ají y cebollas, empapado en grasa y sabor. |
6 | Snijd er wat af in een tortilla en je hebt een taco al pastor, het klassieke Mexicaanse voedsel om op straat te eten. | Corte un poco dentro de una tortilla y obtendrá un taco al pastor, la clásica comida callejera mexicana. |
7 | Halfweg rond de wereld vind je hetzelfde tafereel in Jeruzalem. | Hay una escena similar al otro lado del mundo, en Jerusalén. |
8 | Bij het restaurant Al Waary, dat enkel een gat in de muur is, staat er een verticaal draaiende grill met rundvlees naast het vuur, op smaak gebracht met pittige azijn. | En el restaurant Al Waary, hay un asador, una varilla vertical, con carne, girando cerca de las llamas, condimentado con vinagre picante. |
9 | Snijd wat van het vlees in een pita en je hebt shawarma - het ultieme vlees om op straat te eten in het Midden-Oosten. | Corte un poco dentro de una pita, y obtendrá shawarma - la comida callejera de Medio Oriente por excelencia. |
10 | Indien je denkt dat er tussen deze gerechten een verband bestaat dan heb je gelijk. | Si está pensando que estos amados platos podrían estar relacionados, está en lo cierto. |
11 | Dus volgen we het spoor van het straatvoedsel om daar achter te komen en starten in Jeruzalem. | Así que seguimos el rastro de la comida callejera para averiguarlo, comenzando en Jerusalem. |
12 | “Shawarma is heel, heel interessant,” zegt Ali Qleibo, een Palestijnse antropoloog, terwijl hij bij het shawarmarestaurant Al Waary zit. | “El shawarma es muy, muy interesante,” dice Ali Qleibo, un antropólogo palestino, sentado frente al local de shawarma Al Waary. |
13 | De oorsprong van het woord shawarma komt van het Turkse woord çevirme, wat “draaien” betekent. | El origen de la palabra shawarma viene de la palabra turca çevirme, que significa “girar” |
14 | Ali Qleibo, a Palestijnse antropoloog, voor het shawarmastalletje Al Waary in Jeruzalem. | Ali Qleibo, un antropólogo palestino, frente al puesto de shawarma Al Waary en Jerusalem. |
15 | Credit: Daniel Estrin. met toestemming van PRI gepubliceerd | Crédito: Daniel Estrin. Publicado con la autorización de PRI. |
16 | Overal in het Midden-Oosten, waar het Ottomaanse Rijk ooit regeerde, vind je wel één of andere versie van shawarma. | Usted puede encontrar alguna versión de shawarma en cualquier lugar del Medio Oriente, donde el Imperio Otomano reinó una vez. |
17 | “Turken noemen het döner kebab; Grieken noemen het gyros; Irakezen noemen het kas,” zegt Qleibo. | “Los turcos lo llaman döner kebab; los griegos lo llaman gyro; los iraquíes lo llaman kas”, dice Qleibo. |
18 | “Dit toont de wijdverspreide invloed van het Ottomaanse Rijk, aangezien alle onderdanen van het Ottomaanse Rijk shawarma eten, zelfs al noemen ze het anders. | “Esto le demuestra la omnipresente influencia del Imperio Otomano, ya que todos los sometidos por el Imperio Otomano comen shawarma aunque lo llamen por diferentes nombres”. |
19 | De mensen van het Ottomaanse Rijk bleven natuurlijk niet allemaal daar. | Por supuesto, no toda la gente del Impero Otomano permaneció allí. |
20 | Ongeveer 36.000 mensen onder Ottomaanse overheersing gingen naar Mexico tussen de late 19de eeuw en de vroege 20ste eeuw. | Cerca de 36,000 personas bajo el dominio otomano se fueron a México entre finales del siglo XIX y comienzos del siglo XX. |
21 | “De mensen kwamen zelfs van Egypte. | “La gente vino desde muy lejos, como Egipto. |
22 | Ik vond ook enkele mensen die van Irak kwamen,” zegt Theresa Afaro-Velcamp, een professor geschiedenis aan de staatsuniversiteit van Sonoma, die de migratie van de mensen uit het Midden-Oosten naar Mexico getraceerd heeft. | Encontré algunas personas que vinieron desde Irak,” dice Theresa Alfaro-Velcamp, profesora de historia en la Universidad Estatal de Sonoma, quién ha seguido el rastro a la inmigración de los pobladores del Medio Oriente a México. |
23 | “De meerderheid kwam van de Levant, zoals het toen genoemd werd en dat nu het huidige Libanon en Syrië is.” | “La mayoría vino desde el Levante, como se llamaba durante ese tiempo, lo que hoy se conoce como Líbano y Siria.” |
24 | De migranten verlieten het land om de gebruikelijke redenen: op zoek naar economische kansen, vermijden van militaire dienstplicht en sektarisch geweld ontvluchten. | Los inmigrantes se fueron por las razones habituales: buscando oportunidades económicas, eludiendo el servicio militar obligatorio y escapando de la violencia sectaria. |
25 | Toen ze aankwamen, brachten ze ook hun voedsel met zich mee. | Y cuando llegaron, trajeron con ellos su comida. |
26 | “Tegen de jaren '30 waren er restaurants die shawarma serveerden,” zegt Jeffrey Pilcher, een historicus en auteur van het boek “Planet Taco.” | “Para la década de 1930 había restaurantes que servían shawarma,” dice Jeffrey Pilcher, historiador y autor del libro “Planet Taco“. |
27 | Een shawarmabroodje in Jeruzalem. | Un sandwich de shawarma en Jerusalem. |
28 | Verwissel lamsvlees met varkensvlees, een pita met een tortilla en je hebt de Mexicaanse klassieker, Taco al Pastor. | Intercambie cordero por cerdo, y pan pita por una tortilla, y obtiene el clásico mexicano, taco al pastor. |
29 | Credit: Daniel Estrin. | Crédito: Daniel Estrin. |
30 | Met toestemming van PRI gepubliceerd. | Publicado con autorización de PRI. |
31 | Vervolgens transformeerde de keuken: “Gedurende de jaren '60 startten de in Mexico geboren kinderen van deze Libanese migranten hun eigen restaurants en ze begonnen een soort hybride keuken te creëren,” zegt Pilcher. | Luego la cocina mutó: “Durante los años '60, los niños de estos inmigrantes libaneses nacidos en México… comienzan a abrir sus propios restaurantes, y a crear un tipo de cocina híbrida,” dice Pilcher. |
32 | “Ze gebruiken de technologie waarmee ze opgroeiden in de Libanese restaurants, de verticale grill, maar in plaats van lamsvlees gebruiken ze varkensvlees,” zegt Pilcher. | “Toman la tecnología con la que se criaron en estos restaurantes libaneses, el espeto (asador) vertical -pero en lugar de utilizar cordero, utilizan cerdo, ”dice Pilcher. |
33 | “Ze marineren het in een rode chilisaus, die het die kenmerkende kleur geeft, maken het klaar, serveren het en noemen het tacos al pastor.” | “Los marinan en una salsa de ají picante, que le da ese color distintivo, los cocinan, los sirven y los llaman tacos al pastor.” |
34 | Zelfs de term “al pastor”, dat “op herderswijze” betekent, is een verwijzing naar de oorspronkelijke versie van het gerecht met lam uit het Midden-Oosten. | Inclusive el término “al pastor,” que significa “al estilo del pastor,” es una referencia a la versión original del plato de cordero del Medio Oriente. |
35 | Toen de economie van Mexico na WO II enorm bloeide, verhuisden de tacos al pastor van kleine steden naar grotere en uiteindelijk naar de Verenigde Staten. | Cuando la economía de México creció luego de la Segunda Guerra Mundial, los tacos al pastor se trasladaron de los pueblos pequeños a las grandes ciudades y, eventualmente, a los Estados Unidos. |
36 | Het feit dat dit klassiek gerecht relatief recent geïmporteerd werd uit het Midden-Oosten maakt het daarom nog niet minder Mexicaans, voegt de tacohistoricus Pilcher toe. | El hecho de que este clásico plato fue una importación relativamente reciente del Medio Oriente, no lo hace necesariamente menos mexicano, agrega Pilcher, el historiador del taco. |
37 | “Authenticiteit gaat niet altijd terug tot de oude Azteken en Maya's,” zegt hij. | “La autenticidad no es siempre algo que data de los tiempos de los antiguos aztecas y mayas,” dice. |
38 | “Die betekenis van Mexico wordt in elke generatie voortdurend opnieuw gecreëerd. | “Ese significado de México está siendo recreado continuamente en cada generación.” |
39 | Maar of het nu lams- of varkensvlees is, tortilla of pita, Jeruzalem of Portland, de essentie blijft hetzelfde: vet en vuur, een handvol kruiden, een vlugge maaltijd en de smaak van traditie. | Pero ya sea cordero o cerdo, tortilla o pita, Jerusalén o Portland, los elementos esenciales han permanecido igual: grasa y fuego, un puñado de especias, una comida rápida - y un gusto por la tradición. |