# | pol | por |
---|
1 | Mołdawia: Dzień protestu pod hasłem “Nasz Język Rumuński” | Moldávia: Dia de Protesto “Nossa Língua Romena” Este post faz parte de nossa cobertura especial Idiomas e a Internet. |
2 | Mołdawia jest jednym w niewielu państw, gdzie obchodzony jest Dzień Języka, okazja zwykle świętowana przez narody, które musiały walczyć o prawo do posługiwania się językiem ojczystym. | [en] A Moldávia é um dos poucos países no mundo a celebrar o Dia da Língua, um feriado celebrado, em geral, por nações que têm lutado pelo direito de falar sua língua materna. |
3 | Dwadzieścia dwa lata temu, 31 sierpnia 1989 roku, gdy Mołdawia należała jeszcze do Związku Radzieckiego, po ostrych naradach, jako język urzędowy przyjęto język rumuński oraz przywrócono alfabet łaciński. | Há vinte e dois anos, em 31 de Agosto de 1989, quando ainda parte da União Soviética e após intenso debate, a Moldávia adotou o idioma romeno como língua oficial, adotando também o alfabeto latino. |
4 | Pod radzieckimi rządami, Mołdawia była przez prawie pięćdziesiąt lat zmuszana do używania cyrylicy, a Związek Radziecki nieprzerwanie prowadziła kampanie propagandową przeciwko językowi mołdawskiemu, twierdząc, że jest on całkowicie odmienny od języka rumuńskiego. | Durante o domínio soviético, o país foi forçado, por quase 50 anos, a utilizar o alfabeto cirílico [en], período no qual a União Soviética propagava sistematicamente a existência da língua moldávia como uma entidade própria, distinta da língua romena. |
5 | "Our language Romanian" | "Nossa língua romena" |
6 | Dwadzieścia lat po rozpadzie Związku Radzieckiego, w Mołdawii wciąż trwa dyskusja nad językiem oficjalnym. | Vinte anos após a dissolução da União Soviética, a língua oficial continua motivo de controvérsia no país. |
7 | Konstytucja określa nim mołdawski, w szkole uczą rumuńskiego, a mniejszości narodowe nalegają, aby rosyjski formalnie uznać za drugi język oficjalny. | Enquanto a Constituição considera a língua moldávia como oficial, o sistema educacional ensina romeno e as minorias étnicas insistem em formalizar o russo como a segunda língua oficial. |
8 | Jakiś czas przed obchodzeniem dnia Naszego Rumuńskiego Języka, mołdawscy internauci zorganizowali przez Facebooka protest, domagając się, aby władze zamieniły wyrażenie “język mołdawski”, pochodzące z wywołującego tyle kontrowersji 13 Artykułu mołdawskiej Konstytucji, na “język rumuński”. | Antecipando a celebração deste ano do Dia da Nossa Língua Romena, cibercidadãos do país organizaram, através do Facebook [ro], um protesto demandando às autoridades a substituição da expressão “língua moldávia” para “língua romena” do controverso 13º Artigo da Constituição da Moldávia. |
9 | Pomysłodawcy inicjatywy zachęcali do wzięcia udziału w proteście następującymi sloganami: | Os organizadores da iniciativa adotaram os seguintes slogans para motivar os participantes: |
10 | DOMAGAJ SIĘ TEGO, CO DO CIEBIE NALEŻY; DOMAGAJ SIĘ INSTYTUCJONALIZACJI JĘZYKA RUMUŃSKIEGO! | Durante 20 anos, uma injustiça tem sido oficializada na Constituição da República da Moldávia que fere a Verdade Histórica de nossa nação. |
11 | Od dwudziestu lat niesprawiedliwość zapisana w Konstytucji Republiki Mołdawii zaciera Historyczną Prawdę o naszym narodzie. Obecne pokolenia żyją na co dzień z tą niesprawiedliwością, tolerują i potępiają ją, buntują się przeciwko niej i dostosowują do niej. | Os cidadãos de ontem, hoje e de amanhã estão vivendo essa injustiça todos os dias, toleram-na e a desacreditam, revoltam-se e conformam-se, mas o que deixaremos para nossos descendentes e como conseguiremos olhar em seus olhos com a vergonha de nossa covardia? |
12 | Ale co zostawimy naszym potomkom, czy wstyd tchórzostwa pozwoli nam spojrzeć im w oczy? | Nossos antepassados lutaram para deixar o Império Soviético; o que faremos para manter a dignidade de seus nomes? |
13 | Nasi rodzice walczyli o uwolnienie się od imperium sowieckiego, czym my zasłużymy się dla przyszłych pokoleń? | Cibercidadãos utilizaram o Facebook para protestar utilizando o slogan “VENHA proteger a LÍNGUA e a HISTÓRIA”" |
14 | Netizeni wykorzystali Facebooka do organizacji protestu pod hasłem:"PRZYJDŹ! bronić JĘZYKA i HISTORII" | Essa chamada para protesto culminou com a seguinte mensagem: |
15 | Wezwanie do protestu kończyło się taką oto wiadomością: Potwierdzenie rumuńskiej tożsamości nie wpływa na stosunek do mniejszości narodowych (Ukraińców, Rosjan, Bułgarów czy Gaugazów). | A afirmação da identidade romena não afeta nossa atitude com relação à identidade de minorias étnicas (ucranianos, russos, búlgaros e gagaúzos) que vivem entre nós na República da Moldávia. |
16 | Żyjemy obok siebie, więc musimy się szanować. | Temos respeito uns pelos outros. |
17 | Na stronie wydarzenia na Facebooku Sergiu Scarlat napisała [ros. ]: | Sergiu Scarlat escreveu [ro] na página de evento do Facebook: |
18 | Musimy walczyć przeciwko najeźdźcom (rosyjskim przyjaciołom) oraz jasno pokazywać, że jesteśmy u siebie i mówimy tu po rumuńsku, lub chociaż po mołdawsku, jeśli ktoś zauważa różnicę… | Temos que lutar contra os invasores (adeptos do russo) e demonstrar claramente que estamos em casa e aqui falamos romeno ou no mínimo moldávio, se alguém notar a diferença… |
19 | Około dwieście osób z ponad tysiąca, które przyłączyło się do protestu na Facebooku, pojawiło się na miejscu protestu w stolicy Mołdawii, Kiszyniowie, 20 sierpnia 2011. | Cerca de 200 pessoas entre as mais de mil inscritas na página do Facebook compareceram ao protesto do dia 30 de agosto na capital Chisnau. |
20 | Protestujący mieli ze sobą transparenty: | Os protestantes levaram cartazes que diziam: |
21 | Bez języka, bez historii. | 20 anos de “língua moldávia”. |
22 | Został nam chleb i cyrk? | Quanto mais tempo suportaremos? |
23 | 20 lat “języka mołdawskiego”. | Língua Moldávia - uma invenção dos invasores? |
24 | Jak długo jeszcze przetrwa? Język mołdawski - wymysł najeźdźcy? | A língua romena é minha terra natal. |
25 | Język rumuński jest moją ojczyzną! Wydarzenie zostało pokazane przez mainstreamowe media. | O evento recebeu cobertura de grandes veículos do país. |
26 | Poruszenie w blogosferze jest dowodem na wciąż delikatna i kontrowersyjną pozycję języka rumuńskiego. | O boca a boca na blogosfera retrata o status frágil e ainda controverso da língua romena. |
27 | Traian Vasilcau potępia [ros. ] obecny istniejący status języka romańskiego w Mołdawii: | Traian Vasilcau relata [ro] o status da língua romena existente hoje em dia na Moldávia: |
28 | Okryty hańbą, język rumuński ma przed sobą morze ciemności, tak ogromne, że można z łatwością kogoś spoliczkować. | Posta no muro da infâmia, a língua romena vê sob seus olhos um mar de escuridão, tão grande que, estando nele, não seria difícil esbarrar contra alguém. |
29 | Kontynuuje: | E continua: |
30 | Od ogłoszenia niepodległości Republiki Mołdawii tylko jeden procent cudzoziemców besarabskich nauczył się języka pseudo-urzędowego. | |
31 | “Pseudo”, ponieważ cały problem wiążący się z nazwą języka rumuńskiego jest częścią literatury fantastycznej. | “Pseudo” porque o eterno problema da língua romena parece uma história de ficção científica. |
32 | Jest to język mołdawski dla nieświadomej części populacji oraz dla pro-komunistów, a rumuński dla świadomej populacji [Besarabii]. | É moldávia para as populações ignorantes e para os pro-Comunistas, e é romena para a população consciente da [Bessarábia]. |
33 | Alex Cozer ocenia[ros. ] sytuację w ten sam sposób: | Alex Cozer avalia [ro] a situação da mesma maneira: |
34 | Tak samo jak w przypadku “niepodległości”, nasz język “rumuński” jest sztucznym świętem, ponieważ w rzeczywistości język rumuński, zupełnie jak niepodległość, jest tłamszony i nieszanowany. | Assim como a “independência”, nossa língua “romena” é uma celebração falsa, porque, de fato, a língua romena, como a independência, é pisoteada e desrespeitada. |
35 | Blogerzy zwracają się z prośbą to Premiera o dotrzymanie danej przez niego obietnicy zlikwidowania głównej - i monopolistycznej - sieci kin, aby filmy były dubbingowane oraz miały napisy po rumuńsku. | O blogueiro apela ao Primeiro-Ministro para que mantenha sua promessa de cobrar à principal rede (na verdade um monopólio) de cinemas a dublagem ou legendagem de seus títulos em romeno. |
36 | W większości kin w stolicy Mołdawii filmy można oglądać wyłącznie po rosyjsku. | |
37 | Z drugiej strony barykady bloger Nicolae Pascaru włącza się [ros. | Nos principais cinemas da capital da Moldávia, só é possível assistir filmes em russo. |
38 | ] w dyskusję [ros. ], gdzie przekonuje, że język powinien nosić nazwę “mołdawski”, bo tak też jest zapisane w Konstytucji. | Do outro lado da barricada, o blogueiro Nicolae Pascaru se engaja [ro] no debate [ro] e afirma que o nome da língua deve ser moldávia pois este é o nome que está escrito na Constituição. |
39 | Komentarze na temat jego opinii są głównie krytyczne. | Comentários sobre este ponto de vista foram em grande parte críticos. |
40 | Użytkownik o pseudonimie Infinit twierdzi [ros]: | Um usuário que se denomina Infinit diz [ro]: |
41 | Przykro mi, ale muszę cię poinformować, że z Konstytucją jest problem, Wkradło się tam kilka błędów. | |
42 | Język mołdawski jest jednym z nich, choć nie jest najpoważniejszym. | Sinto muito em dizer que existe um problema com a Constituição. |
43 | Nie przypominam sobie, aby w Konstytucji wspominano coś o tym, że Smirnov [samozwańczy przywódca separatystycznego obszaru Naddniestrza]] ma od 1990 roku kontrolować Naddniestrze, ani że wojska innych państw mają stacjonować na terytorium Mołdawii. | |
44 | Tudor Darie ubolewa [ros. | Receio que vários erros foram introduzidos nela. |
45 | ], że niektórzy członkowie mołdawskiego parlamentu nie znają języka rumuńskiego. Oto rozwiązanie, które proponuje: | A língua moldávia é um deles e nem de longe o mais grave. |
46 | Rząd i parlament powinny stworzyć niezbędne warunki do ochrony i promocji “języka urzędowego”. A my (ci, którzy podążają za prawdą historyczną) nie możemy błagać, musimy narzucić szacunek dla języka rumuńskiego! | Não lembro de ter visto na Constituição Moldávia que Smirnov [o auto-proclamado líder da entidade separatista Transnístria] teve o controle da Transnístria desde 1990, nem que as unidades militares de outros países devessem estar estacionadas no território da Moldávia. |
47 | W swoim poście na blogu Corneliu Gandrabur przywołuje [ros. | Tudor Darie lamenta [ro] o fato de que certos membros do Parlamento Moldávio não falem a língua romena. |
48 | ] 31 sierpnia 1989 roku: | De acordo com ele, a solução é que: |
49 | 31 sierpnia 1989 roku miałem 2 lata i 9 miesięcy; prawdopodobnie mówiłem jeszcze po rumuńsku. | |
50 | Tego dnia, gdy pewnie bawiłem się w piasku przed domem na ulicy Lenina, było wiele osób, które jednogłośnie domagały się języka rumuńskiego i alfabetu łacińskiego. | O governo e o parlamento criem as condições necessárias para proteger e promover a “língua oficial” e nós (que acompanhamos a verdade histórica) não imploremos, mas imponhamos respeito pela língua romena. |
51 | Dostali to, czego żądali, ale z prawem do mówienia w tym języku tylko raz w roku. […] | Corneliu Gandrabur remonta em um post em seu blog [ro] à data: |
52 | Przez ile jeszcze lat będziemy mówić po rumuńsku tylko raz w roku? | Quantos anos a mais continuaremos falando romeno uma vez por ano? |
53 | Jest to trudne pytanie nawet dla mnie, więc nie będę nic pisał o tych, którzy są teraz u władzy. | Uma questão difícil mesmo para mim, e não vou nem mencionar aqueles que estão hoje no poder. |
54 | Alexandru Tanase pisze [ros. ] na swojej ścianie na Facebooku: | Alexandru Tanase escreve [ro] em seu mural do Facebook: |
55 | W 1989 roku byłem na placu [Placu Narodowym] wraz z tysiącami innych osób, walczącymi o przyjęcie języka rumuńskiego jako język rzędowy i powrót do alfabetu łacińskiego. | Em 89 eu estava na Praça Nacional [National Square] com milhares de pessoas que lutavam pela adoção da língua romena como língua oficial e o retorno do alfabeto latino. |
56 | Tak naprawdę, walczyliśmy nie tylko o przywrócenie rumuńskiego do życia publicznego. | De fato, a batalha acontecia não somente pelo retorno da língua romena à vida pública. |
57 | W 1989 roku walczyliśmy także o godność, która jest podstawą i sumą wszystkich ludzkich praw i wartości. | Em 89, lutávamos por dignidade, que é a base e soma de todos os direitos e valores humanos. |
58 | Gratuluję wszystkim! | Parabéns a todos pela conquista. |