# | pol | por |
---|
1 | Brazylia: „Ręce, które leczą, słowa, które uzdrawiają” | Brasil: “Mãos que Curam, Palavras que Saram” |
2 | Uzdrowiciele, ich zioła, gesty, modlitwy i słowa dodające otuchy stanowią istotny element kultury ludowej i religijnego synkretyzmu Brazylii. | Com suas ervas, gestos, preces e palavras de conforto, os “médicos do povo” são um importante elemento da cultura popular e do sincretismo religioso brasileiro. |
3 | Można ich znaleźć na terenie całego kraju, a szczególną rolę odgrywają w jego odleglejszych rejonach, gdzie lekarzy nie spotyka się często, a medycyna konwencjonalna jest praktycznie niedostępna. | Os curandeiros tradicionais são encontrados em todo o país, mas assumem um papel especial principalmente em regiões remotas, onde médicos profissionais são escassos e remédios alopatas inacessíveis. |
4 | W tekście „Ręce, które leczą, słowa, które uzdrawiają”, Ricardo Câmara [port. | |
5 | ] szkicuje historię leczenia wiarą i podkreśla rolę benzedeiras (kobiet modlących się za chorych i błogosławiących im), których praca, zwykle ochotnicza i bezpłatna, od XVI wieku jest w Brazylii alternatywą wobec tradycyjnej medycyny. | No post Mãos Que Curam, Palavras Que Saram, Ricardo Câmara resgata a história da cura pela fé e destaca o trabalho de benzedeiras, normalmente uma atividade gratuita e voluntária que difunde-se como uma alternativa à medicina tradicional desde o século XVI: |
6 | W dłoniach różaniec i liście, na ustach modlitwy, a w sercu silna wiara. | Terço e folhas nas mãos, oração na ponta da língua e muita fé em Deus. |
7 | Wiejscy uzdrowiciele pojawili się w Brazylii wraz z przybyciem jezuitów w XVI wieku i do tej pory są obecni w życiu mieszkańców kraju. | As benzedeiras e benzedores que surgiram no Brasil com a chegada dos Jesuítas, no século XVI, são figuras presentes na cultura popular até os dias de hoje. |
8 | Uzdrawianie modlitwą, jak wiele innych popularnych praktyk religijnych i medycznych, rozpowszechniło się w okresie kolonialnym z powodu poczucia kruchości doczesnego życia, braku lekarzy, chirurgów, leków i heterogeniczności społeczeństwa, co przyczyniło się do dalszego rozprzestrzenienia praktyki. Dona Izabel w trakcie modlitwy. | A benzeção, como várias outras práticas religiosas e médicas populares, aflorou-se com intensidade no período Colonial Brasileiro e os fatores que propiciaram o desenvolvimento da prática da benzeção, com certeza, remetem à precariedade da vida material, destacada pela raridade de médicos, de cirurgiões, de produtos farmacêuticos, e ao sincretismo dos povos em geral, que também contribuíram, e muito, para que a prática da benzeção se propagasse ainda mais. |
9 | Fot. | A benzedeira Dona Izabel. |
10 | : Fredox Carvalho, dla Agência de Notícias Cavaleiro de Jorge (użycie zdjęcia za pozwoleniem). | |
11 | Uzdrowiciele to ludzie, którzy, jak pisze Maria Luiza Benitez [port. | Foto de Fredox Carvalho para Agência de Notícias Cavaleiro de Jorge (usada com permissão) |
12 | ], są „predestynowani i rodzą się z darem siły, talentu lub wiedzy” ale nauka zawodu wymaga od nich wielu poświęceń: | A formação de curandeiros nativos, que segundo Maria Luiza Benitez são normalmente “predestinados e nascidos com uma dádiva especial de poder, de talento ou de conhecimento”, exige muita dedicação: |
13 | Przygotowanie do praktyki uzdrowicielskiej znacznie różni się od studiowania i praktykowania konwencjonalnej medycyny. | O estudo do curandeiro difere grandemente dos estudos e práticas da medicina convencional. |
14 | Nie ma podręczników medycznych, nie ma stopni naukowych, są różne testy i próby, które trzeba przejść. | Não há livros de medicina, nem notas de aprovação. Mas é preciso vencer todos os testes e provações. |
15 | W dodatku tylko ból, cierpienie, choroba i śmierć pozwalają uzdrowicielowi wejść w świat rzeczywistości nadzwyczajnych. | E é exclusivamente por meio da dor, do sofrimento, da doença e da própria morte que o curador adquire acesso ao universo das realidades extraordinárias. |
16 | Świat pozaziemski to miejsce, w którym można otrzymać wiedzę, doświadczenie, umiejętności i siłę, by pomagać innym. | O mundo do além é o terreno onde se pode obter o conhecimento, a experiência, as qualificações e o poder para auxiliar os demais. |
17 | Powołanie zazwyczaj daje o sobie znać we śnie lub przez wypadek, chorobę, rany, cierpienie, ryzyko bliskiej śmierci, nawet samą śmierć i śmierć kliniczną. | O chamado costuma vir em sonhos ou por intermédio de um acidente, doença, injúria sofrida, ameaça de morte eminente, da morte e mesmo morte clínica temporária. |
18 | Szaman plemienia Pataxó na wyspie Bahia. | Pajé numa aldeia Pataxó na Bahia. |
19 | Fot. : Mario Niveo (Flickr) (CC BY-NC-ND 2.0) | Photo by Flickr user Mario Niveo (CC BY-NC-ND 2.0) |
20 | Historyk Glauco Ricciele Ribeiro [port. ] opowiada, jak kobiety zostają uzdrowicielkami: | O professor Glauco Ricciele Ribeiro revela como mulheres viram benzedeiras: |
21 | Uzdrowicielki to kobiety o czystych sercach, które służą innym bezinteresownie, bez chęci wzbogacenia się. | Benzedeiras senhoras de coração puro, servem ao próximo sem interesses ou cobiça. |
22 | Dar, który otrzymują, jest przekazywany z pokolenia na pokolenie. | O dom adquirido por elas são passados de geração a geração. |
23 | W dzisiejszym świecie jednak takie praktyki zanikają, a w związku z tym ludowa wiara traci swoje charakterystyczne cechy. | Mas em nosso mundo atual, tal prática cada vez mais desaparece e junto dela a fé popular perde suas características. |
24 | […] Niewielu ludzi wie, jak uzdrowiciel zaczyna swoją “służbę”. | […] Mas poucos sabem como uma benzedeira inicia seu “sacerdócio”. |
25 | Według tradycji kobieta o czystym sercu otrzymuje dar uzdrawiania w Wielki Piątek. | Tradicionalmente a Sexta-feira Santa é a única data onde se ordena o Dom de ser Benzedeira a uma mulher de bom coração e sem impedimentos. |
26 | Jej zadaniem staje się pomaganie w potrzebie ludziom wszystkich klas i wyznań. | Esta pessoal deve ajudar através das rezas todo tipo de necessitado sem distinção de classe ou credo. |
27 | Praca uzdrowicielki. Fot. | A Cultura das Benzedeiras. |
28 | : Etnia Brasil ze strony Livii Zaruty (CC BY-NC-ND). | Foto do site Etnia Brasil de Livia Zaruty (CC BY-NC-ND) |
29 | Studentka dziennikarstwa Angélica Weise [port. ] nie zgadza się ze stwierdzeniem, że sztuka uzdrawiania zanika: | A estudante de jornalismo Angélica Weise discorda que a prática esteja desaparecendo: |
30 | Są częścią kultury ludowej. | Elas fazem parte da cultura popular. |
31 | Większość z nich jest niewiarygodnie szczodra. | A maioria é de uma generosidade incrível. |
32 | Nieważne, jak dawna to tradycja, praktyka uzdrowicielska ma się dobrze, jak nigdy. | Por mais antiga que seja a tradição, as benzedeiras se encontram mais vivas do que nunca. |
33 | Potrzeba jej tylko powołania i chęci. | Basta ter vocação e força de vontade. |
34 | Nawet teraz przy obecnym postępie medycyny wielu ludzi zwraca się do uzdrowicieli z różnymi potrzebami. | Mesmo com a medicina avançada, muitas pessoas recorrem a elas para os diversos tipos de cura. |
35 | […] Nie potrzebujesz adresu, żeby ich znaleźć. | […] Para encontrá-las não há endereço. |
36 | Wystarczy zapytać na ulicy, żeby spotkać kogoś, kto zna uzdrowiciela lub słyszał o nim. | Basta perguntar nas ruas que logo alguém conhece ou já ouviu falar delas. |
37 | Przeważnie to ludzie starzy i pokorni. | Na maioria são velhas e simples. |
38 | Ich wiek można rozpoznać patrząc na twarz i licząc zmarszczki. | É olhando para o rosto e contando suas rugas que encontramos a idade delas. |
39 | Ci, którzy wierzą w uzdrawianie wiarą przysięgają, że ich kuracje działają cuda. | Quem acredita em benzedeira, jura que elas fazem milagres. |
40 | Lekarze medycyny konwencjonalnej nie są tak przekonani do cudownej siły duchowego uzdrawiania i są zaniepokojeni [port. ], zważywszy na to, że „nie można pomijać bezpieczeństwa naukowego”. | A classe médica não tem tanta certeza do poder milagroso das curas populares e vê a atividade com preocupação, entendendo que “a segurança científica não pode ser deixada de lado”. |
41 | Tymczasem, w dwóch miastach w brazylijskim stanie Paraná, Rebouças i São João do Triunfo, praca uzdrowicieli została uznana przez prawo. | Enquanto isso, benzedeiras de duas cidades paranaenses, Rebouças e São João do Triunfo, tiveram recentemente a atividade reconhecida por leis municipais pioneiras no Brasil. |
42 | W rezultacie powstał pionierski projekt mapy uzdrowicieli [port. ], których niespodziewany awans świętowano jako zwycięstwo lokalnej sieci ludów i wspólnot tradycyjnych [port. ]: | Fruto de um projeto de Mapeamento Social das Benzedeiras, a legislação inédita foi recebida como uma vitória pela Rede Puxirão dos Povos e Comunidades Tradicionais: |
43 | Po ciągłych walkach i działaniach organizacji społecznej uzdrowicieli z Ruchu Uczących się Mądrości (MASA), 22 lutego 2012 prezydent rady miejskiej São João do Triunfo podpisał uchwałę miejską nr 1,370/11, która w świetle prawa uznaje pracę uzdrowicieli z Triunfo, zapewnia im bezpłatny dostęp do leczniczych roślin i proponuje wypracowanie polityki miejskiej, która wprowadzi praktyki uzdrowicieli w formalny system ochrony zdrowia. | Num processo de continua luta e organização social das benzedeiras articuladas no Movimento Aprendizes da Sabedoria (MASA) em 22/02/2012 o Presidente da Câmara Municipal de São João do Triunfo promulgou a lei municipal nº 1.370/11, a qual reconhece a identidade coletiva das benzedeiras de Triunfo, regulariza o livre acesso as plantas medicinais por parte dos detentores de ofícios tradicionais de cura e propõe a construção de política municipal especifica de acolhimento das práticas tradicionais de cura nos sistema formal de saúde. |
44 | Uchwała rady miejskiej uznaje pracę uzdrowicieli z Triunfo. | Lei Municipal reconhece benzedeiras do Triunfo. |
45 | Fot. : Rede Puxirão de Povos i Comunidhades Tradicionais (opublikowane na Flikrze przez Cultura Viva) (CC BY-SA 2.0). | Foto de Rede Puxirão de Povos e Comunidades Tradicionais no Flickr de Cultura Viva (CC BY-SA 2.0) |
46 | Niezależnie od tego, czy powrót do zdrowia jest faktem czy wynikiem efektu placebo, akt uzdrawiania w sposób nietradycyjny został uznany za część niematerialnego dziedzictwa kultury Brazylii przez rządowy Narodowy Instytut Dziedzictwa Historycznego i Artystycznego (IPHAN) [ang], który wchodzi w skład Ministerstwa Kultury. | Sejam as curas reais ou fruto de efeito placebo, o ato de curar por meios não tradicionais é visto como um patrimônio imaterial da cultura brasileira pelo Instituto do Patrimônio Histórico e Artístico Nacional (Iphan), ligado ao Ministério da Cultura. |
47 | Uzdrowiciele nie tylko dostarczają duchowego wsparcia, ale również inspirują artystów. Pisarz Sinval Santos da Silveira opowiada historię i tajemnicę kobiety, żyjącej w nędznym domku, bez elektryczności i bieżącej wody: | Além de trazer conforto espiritual, os curandeiros e benzedeiras do Brasil inspiram artistas, como o escritor Sinval Santos da Silveira, que narra a história e o segredo de uma benzedeira que mora em uma casinha de muito simples, sem luz elétrica nem água tratada: |
48 | Starsza, wysuszona, niedożywiona kobieta, której serce jest pełne dobroci… Na stoliku ma obrazek świętego, któremu powierza wiarę i życie. | Mulher de idade avançada, magrinha, mal alimentada, e de um coração cheio de bondade… Sobre uma pequena mesa, a imagem da Santa, em quem deposita sua fé e a sua vida. |
49 | Błogosławi w imieniu dobrego świętego, lecząc zesztywniały kark, lumbago, ból zębów i kręgosłupa, podrażnione oczy i chore gardło, ból głowy, zły urok, zawiść i inne cierpienia. | Benze, em nome da Santinha, curando torcicolo, arca caida, dor de dente, dor nas costas, dor de olhos, de garganta, de cabeça, mal olhado, inveja, etc. Seus pacientes ou clientes, pelo trabalho milagroso, nada pagam, nada devem. |
50 | Jej pacjenci, klienci nie płacą, nie są nic dłużni za pracę czyniącą cuda. | |
51 | Radość pomocy temu, który jej szuka jest cenniejsza. | O prazer de poder ajudar alguém, que lhe procura, está acima de qualquer outro valor. |
52 | Dopiero teraz rozumiem, że siła jej uzdrawiania tkwi w tym, czego ten lichy domek ma w nadmiarze: w ogromnej miłości… | Só agora entendo, que o poder de cura daquela mulher, sempre residiu numa única coisa, que tinha em excesso, em sua humilde casinha: muito amor… |