# | pol | por |
---|
1 | Timor Wschodni: Projekt Infrastruktury Przemysłu Naftowego Tasi Mane | Timor-Leste: Projeto de Infraestrutura de Petróleo Tasi Mane |
2 | Lokalna organizacja pozarządowa La'o Hamutuk założyła specjalną stronę internetową, na której gromadzi informacje na temat projektu, monitoruje jego rozwój, jak również mówi o sprzeciwie ludności Timoru Wschodniego w związku z tym Projektem Infrastruktury Przemysłu Naftowego Tasi Mane. | Todos os links deste artigo levam a páginas em inglês. Uma organização não-governamental local, La'o Hamutuk, criou um website especial para reunir informações, monitorar notícias sobre o projeto, e documentar a resistência da comunidade perante o Projeto de Infraestrutura de Petróleo Tasi Mane em Timor-Leste. |
3 | Projekt Tasi Mane (ang: Male Sea) jest jednym ze sztandarowych programów rozwojowych Timoru Wschodniego: | O Projeto Tasi Mane (Mar Homem) está entre os programas estratégicos de desenvolvimento de Timor Leste: |
4 | W celu rozwijania przemysłu naftowego na naszych wybrzeżach i pozyskania ekonomicznych dywidend z tytułu działalności w tym przemyśle planowany jest rozwój dodatkowej infrastruktury na południowym wybrzeżu Timoru Wschodniego. | Para trazer desenvolvimento de petróleo para o nosso litoral e prover um dividendo econômico direto das atividades geradas pela indústria petrolífera, infra-estrutura suplementar irá ser desenvolvida no Costa Sul de Timor-Leste. |
5 | Głównym projektem jest tak zwany Projekt Tasi Mane; plan wieloletniego rozwoju trzech klastrów przemysłowych na południowym wybrzeżu będzie stanowił podstawę przemysłu naftowego Timoru Wschodniego. | Isso será conduzido pelo Projeto Tasi Mane, um desenvolvimento de três grupos industriais durante o período de vários anos na costa sul, o qual irá formar a espinha dorsal da indústria petrolífera de Timor-Leste. |
6 | Projekt zakłada rozwój strefy przybrzeżnej od Suai po Beaco i zagwarantuje, że wymagana infrastruktura będzie wspomagać lokalnie rozwijający się przemysł naftowy. | O projeto envolverá o desenvolvimento de uma zona costal desde Suai até Beaço e irá garantir que a infra-estrutura necessária esteja de acordo com o crescimento da indústria de petróleo doméstica. |
7 | Do projektu Tasi Mane należą: klaster bazy dostawczej w Suai, klaster rafinerii w Betano i przemysłu petrochemicznego, oraz klaster stacji LNG. | Tasi Mane irá incluir o grupo da Base de Fornecimento de Suai, a Refinaria de Betano e o grupo da Indústria Petroquímica, e o grupo da Planta Beaço LNG. |
8 | Plan projektu Tasi Mane | Apresentação do Projeto Tasi Mane |
9 | Timor Wschodni jest uzależniony od dochodów z przemysłu naftowego, jednak ekonomiści doradzają większe zróżnicowanie gospodarcze. | Timor Leste depende do lucro gerado pelo petróleo, mas economistas já aconselharam a diversificação de sua economia. |
10 | Organizacja La'o Hamutuk uważa, że projekt Tasi Mane podtrzymuje tę zależność: | La'o Hamutuk pensa que Tasi Mane reflete a dependência contínua do país na indústria petrolífera: |
11 | …budżet państwowy na rok 2011 przeznacza ponad 30 milionów dolarów na projekt Tasi Mane, ponad dwa razy więcej niż dostanie Ministerstwo Rolnictwa. | …o orçamento público de 2011 repassa mais de $30 milhões para o projeto de Tasi Mane, mais de metade do que o Ministério da Agricultura. |
12 | Narzekaliśmy na zainteresowanie wyłącznie przemysłem naftowym (a w rezultacie tracimy możliwości rozwoju innych gałęzi gospodarki). | Nós lamentamos o foco quase exclusivo na indústria petrolífera (resultando com oportunidade perdidas para explorar outras possibilidades de desenvolvimento econômico). |
13 | Jako że, zgodnie stwierdzono, że Timor Wschodni musi na dłużą metę uwolnić się od ropy naftowej, jesteśmy zawiedzeni, że przemysł naftowy nadal pozostaje jedyną gałęzią gospodarki, której rozwój brany jest pod uwagę. | Devido ao fato de existir um consenso que Timor-Leste precisa se distanciar da dependência no petróleo ao longo prazo, estamos frustrados que o processamento de petróleo seja o único desenvolvimento industrial discutido. |
14 | A co z rozwojem rolnictwa czy przemysłu lekkiego, który mógłby zastąpić import produktów? | E que tal o processamento agrícola ou indústria leve para substituir produtos importados? |
15 | Kapitałochłonny przemysł naftowy zapewnia niewiele stanowisk pracy komukolwiek, szczególnie Timorczykom. | A indústria petrolífera de capital intensivo irá prover poucos empregos para todos, incluindo Timorenses. |
16 | Przeznaczanie znacznej części naszych zasobów intelektualnych i finansowych na sektor naftowy, utrudni przestawienie się na inne gałęzie gospodarcze po tym, kiedy zapasy surowców takich jak ropa czy gaz skończą się za 13 lat. | Repassando a maioria de nossos recursos intelectuais e financeiros para o setor petrolífero obstrui o movimento para uma economia não-petrolífera depois que reservas de petróleo e gás estejam esgotadas em 13 anos. |
17 | Grupa martwi się, że ten jeden projekt ten wiele publicznych środków finansowych: | O grupo está preocupado que uma grande soma de dinheiro público tenha sido usada em um único projeto: |
18 | Zastanawiamy się również nad zdolnością projektu Tasi Mane do utrzymania się na rynku, zakładając, że nie będzie zainteresowania ze strony prywatnych inwestorów. | Nós também pensamos na viabilidade econômica do projeto de Tasi Mane, sendo que nenhum investidor do setor privado mostrou interesse. |
19 | Z inwestycyjnego punktu widzenia, dochody z projektu mogą nie odpowiadać ilości środków, zainwestowanych ze środków publicznych. | De uma perspectiva econômica, os retornos talvez não justifiquem a quantidade de dinheiro publico sendo gasto |
20 | Istnieją wątpliwości, czy projekt zapewni wystarczającą ilość stanowisk pracy dla mieszkańców: | Ele também dúvida se o projeto irá gerar um número suficiente de empregos para a população local: |
21 | …nie wiadomo, ile stanowisk pracy zapewni projekt pracującym Timorczykom, ile terenów, które mogłyby być wykorzystane w rolnictwie czy rybołówstwie, pochłoną, ile osób będzie musiało zostać przesiedlonych, czy ile dochodów przyniesie projekt państwu. | …nada é dito sobre quantos empregos esses projetos irão prover para trabalhadores Timorenses, quanta terra eles irão tirar de uso agrícola e pesca, quantas pessoas terão que ser retiradas ou quanto lucro será gerado para o estado. |
22 | Jeżeli parlament nie otrzyma wiarygodnych informacji na ten temat, nalegamy, by nie wystawiać rządowi „czeku in blanco” na projekt, który może okazać się bezużyteczny i przynieść minimalne korzyści. | Se o Parlamento não receber tal informação de uma forma acreditável e acessível, nós pedimos para você não dar ao Governo um “cheque em braço” para um projeto que possa acabar tendo nenhum uso ou ter benefícios insignificantes |
23 | Z rządowego portalu na temat zamówień wynika, że większość firm, które wyraziły chęć uczestniczenia w programie, to firmy zagraniczne. | Baseando-se no Portal e-Procurement (Sistema de Informação de Aprovisionamento e de Contratos do Estado), a maioria das empresas que mostraram interesse em participar do programa são empresas estrangeiras. |
24 | Jedna z zakwalifikowanych firm, TOKE OIL & GAS SA, otrzymała kontrakt na 6,639,517 dolarów amerykańskich. | Uma das firmas qualificadas, TOKE OIL & GAS SA, recebeu um contrato no valor de US$6,639,517. |
25 | Spotkanie społeczności związane z projektem. | Reunião da comunidade sobre o projeto. |
26 | Źródło obrazka laohamutuk.org. | Foto de laohamutuk.org. |
27 | Projekt Tasi Mane stał się kontrowersyjny, ponieważ jego realizacja wpłynie na życie wielu społeczności, wiele osób będzie musiało zostać przesiedlonych. | O Tasi Mane gerou controvérsias porque muitas comunidades serão afetadas e deslocadas por causa do projeto. |
28 | Członek jednej ze społeczności, Manuel da Costa, wyjaśnia, że ludzie nie są tak naprawdę przeciwko projektowi: | Um membro da comunidade, Manuel da Costa, clarifica que as pessoas não são contra o desenvolvimento: |
29 | …południowe wybrzeże stanie się Ziemią Obiecaną dla rozwoju Timoru Wschodniego, jednak my, dzieci Betanu, staniemy się ofiarami tego rozwoju. | …a região da costa sul será uma Terra Prometida para o desenvolvimento de Timor-Leste, mas nós crianças de Betano nos tornaremos vítimas do desenvolvimento. |
30 | My, ludzie z Betanu wspieramy rozwój, jednak nasze potrzeby muszą być również brane pod uwagę. | Nós de Betano apoiamos desenvolvimento, mas nossas necessidades precisam ser consideradas. |
31 | Społeczność Betano zgodziła się już oddać rządowi cztery hektary swojego terenu, jednak sprzeciwia się zajęciu innych obszarów: | A comunidade de Betano já concordou em ceder quatro hectares de sua terra para o governo mas protestou a ocupação de suas outras terras: |
32 | Lud Betano, Bemeta już przed miesiącami zaoferował rządowi cztery hektary swojego terenu pod budowę elektrociepłowni, wykorzystującej oleje ciężkie. | As Pessoas de Betano, Aldeia Bemeta, ofereceu meses atrás quatro hectares de sua terra para o governo para a construção de uma estação de óleo pesado. |
33 | W ostatnim czasie rząd zlecił przygotowanie terenu firmie Tinolina Construction Ltd. Firma zajęła większy obszar, niż ustalono. | Recentemente o governo contratou Tinolina Construction Ltd. para preparar o local. Durante este processo eles ocuparam mais terra. |
34 | Z powodu zajęcia większej powierzchni niż przewidywała umowa między rządem a mieszkańcami, społeczność zrzesza się, zgodnie z prawem zagwarantowanym w Konstytucji, jako lud „niepodległego narodu”. | Devido a esta ocupação de terra ser maior do que o acordo original entre o Governo e a Comunidade, a comunidade começou a organizar-se pela seu direito, declarado na Constituição como Pessoas de uma “nação independente”. |
35 | Zarówno rząd, jak i przedsiębiorca pokazali, że nie dbają tutaj o praworządność, lecz opierają cały projekt na manipulacji faktami; jest wiele nieścisłości w tej sprawie. | O Governo e a Empresa mostraram falta de transparência e muitas manipulações de fatos durante o processo inteiro, e existem muitas inconsistências na sua estória. |
36 | Podczas protestów policja użyła przemocy, by rozproszyć tłum: | Quando eles protestaram, a ação foi violentamente dispersada pela policia: |
37 | Z tego powodu mieszkańcy zorganizowali pokojową akcję protestacyjną w terenie. | Por causa disto, a comunidade conduziu uma ação pacífica no campo. |
38 | Jednak uczestnicy ucierpieli w wyniku brutalnych działań ze strony policji, która przybyła, by interweniować i zapobiec pokojowej demonstracji. | Entretanto, a comunidade sofreu ações violentas por parte da Policia, a qual foi para interferir e prevenir esta demonstração pacífica. |