# | pol | por |
---|
1 | “Ja, leserka z kwot rasowych”. Przeczytaj świadectwo biednej, czarnej i “zuchwałej” Brazylijki, która podjęła walkę | “Eu, ex-cotista, “vagabunda”: Leia o testemunho de uma brasileira pobre, negra e “audaciosa” que foi à luta |
2 | Okładka raportu z pierwszego roku programu Afroatitude, autor: Alexsandro de Brito Almeida. | Capa do relatório sobre o primeiro ano do programa Afroatiude, por Alexsandro de Brito Almeida. |
3 | Wykorzystano za pozwoleniem. | Reprodução permitida. |
4 | 27-letnia Brazylijka Gabriela Moura może już powiedzieć, że wiele w życiu osiągnęła. | Aos 27 anos, Gabriela Moura é uma jovem brasileira que já pode dizer que venceu muito na vida. |
5 | Wywodząca się z peryferii i kształcona w publicznych szkołach północnej części stanu Paraná, spełniła swoje pragnienie, które nazywa “wielką zuchwałością”: rozpoczęła studia Public Relations na Universidade Estadual de Londrina. | Vinda da periferia e de escolas públicas do norte do Paraná, ela acalentou um desejo que chama de “audácia muito grande”: ingressar no curso de Relações Públicas da Universidade Estadual de Londrina. |
6 | Niełatwo zrealizować podobne marzenie w Brazylii, gdzie dotąd dzieci krawcowych, gospodyń czy nianiek - osoby takie jak ona - “nie śniły nawet o czymś więcej, niż ukończenie szkoły średniej”. | Não é um sonho fácil no Brasil, país onde filhos de costureiras, empregadas e babás, como ela, não costumavam “ter sonhos além de chegar ao final do ensino médio”. |
7 | | No post íntimo e comovente “Eu, ex-cotista, “vagabunda”, Gabriela conta a saga que percorreu para passar no vestibular, aos 17 anos, e como foi enfrentar preconceito e racismo como estudante aprovada por meio do sistema de cotas raciais para instituições de ensino superior. |
8 | | Ela fala ainda sobre o primeiro contato com a cultura negra, algo que mudou a vida dela para sempre - e desde então tem mudado a vida de todos os jovens negros que passam em seu caminho. |
9 | W osobistym i poruszającym wpisie opowiada sagę o tym, co musiała przejść, by w wieku 17 lat zdać brazylijską maturę, oraz jak zetknęła się z uprzedzeniami i rasizmem po przyjęciu na studia w ramach systemu kwot rasowych w szkolnictwie wyższym. | No Brasil, a adoção de reserva de vagas em universidades começou em 2000, e o sistema foi validado pelo Supremo Tribunal Federal em 2012. O objetivo é reservar vagas em instituições públicas ou privadas para grupos específicos, como negros e indígenas, como uma forma de ação afirmativa para reverter o racismo histórico contra determinadas classes étnico/raciais. |
10 | Gabriela mówi też o pierwszym kontakcie z czarną kulturą, który na zawsze zmienił jej życie - i odtąd zmienia życie wszystkich młodych czarnoskórych pojawiających się na jej drodze. | Identidade racial é um assunto complexo, ligado a status social e econômico, enquanto racismo é um tópico espinhoso entre brasileiros - veja alguns posts de nossa cobertura sobre o tema abaixo. |
11 | Gabriela Moura, 7 marca 2014. | Gabriela Moura, em 7 de março de 2014. |
12 | Wykorzystano za pozwoleniem. | Publicada com permissão. |
13 | Poniżej znajdują się fragmenty relacji blogerki, która odbiła się szerokim echem w brazylijskiej blogosferze. | Veja a seguir trechos do depoimento da blogueira, que chama a atenção da blogosfera brasileira. |
14 | Na początku czytamy o samodzielnym przygotowaniu do matury: | Começando com a preparação autodidata para o vestibular: |
15 | Gdy miałam 16 lat, postanowiłam zmienić tryb nauki z dziennego na wieczorowy, żeby móc pracować i opłacić kursik maturalny. | Quando eu tinha 16 anos eu decidi mudar de período na escola, indo do matutino ao noturno, para que assim tivesse um tempo para trabalhar e pagar o cursinho pré-vestibular. |
16 | To już była bardzo duża zuchwałość: chcieć dostać się na Universidade Estadual de Londrina. | E isso já era uma audácia muito grande: desejar ingressar na Universidade Estadual de Londrina. |
17 | Mama nie pozwoliła mi realizować tych planów, mówiła, że łączenie pracy i nauki będzie dla mnie zbyt dużym wysiłkiem, że zostanie mi mało (albo wcale) czasu wolnego na rozrywkę i sprawy, jakimi zajmują się nastolatki. | A minha mãe não deixou que eu seguisse com estes planos, dizia que seria pesado demais conciliar trabalho e escola, e me sobraria pouco ou quase nenhum tempo livre pra diversão e coisas de adolescente. |
18 | Dlatego zaczęłam uczyć się w domu ze szkolnych materiałów - internet to był niewyobrażalny luksus. | Por isso eu comecei a tentar estudar em casa mesmo, só com os materiais da escola - internet era um luxo inimaginável. |
19 | Tak naprawdę nie miałam nawet komputera ani zielonego pojęcia, kiedy go będę mieć. | Na verdade, nem computador eu tinha, e não tinha vaga ideia de quando eu teria um. |
20 | Moja matka pracowała jako samodzielna krawcowa. | A minha mãe trabalhava como costureira autônoma. |
21 | O zdaniu matury i uprzedzeniach na uczelni: | Sobre a aprovação no vestibular e o preconceito dentro da universidade: |
22 | Krótko mówiąc: w lutym 2005 poszłam na imprezę zorganizowaną przez lokalne radio, które miało podać na żywo wyniki matury, i gdy rozdali gazetkę z rezultatami (sponsorowaną przez największe prywatne liceum w mieście, hehe), było tam moje nazwisko; mama oczywiście płakała, gdy do niej zadzwoniłam z komórki pożyczonej od kolegi. | Para encurtar esta parte da história: Em fevereiro de 2005 eu fui a uma festa promovida pela rádio pop local, que divulgaria o resultado do vestibular ao vivo, e quando eles distribuíram o jornalzinho do resultado (patrocinado pelo maior colégio particular da cidade, risos), meu nome estava lá, e naturalmente minha mãe chorou quando recebeu a notícia por telefone, um celular que eu peguei emprestado de um amigo. |
23 | Wszystko byłoby OK, ale było jedno ale: dostałam się w związku z kwotami rasowymi. | Estaria tudo ok se não fosse um porém: eu era cotista. |
24 | To tak jakbym chodziła z neonową, migającą tabliczką z napisem, że nie należę do tego miejsca. | Isso aí é como se eu carregasse alguma placa em neon piscante dizendo que eu não pertencia àquele lugar. |
25 | Od początku słyszałam wrogie komentarze osób, które otwarcie mówiły, że nie powinnam tu być z następujących powodów: - Oni dużo się uczyli, zapłacili za 2, 3, 4 lata najdroższego kursu w mieście, żeby zwiększyć swoje szanse. | Desde o começo eu ouvi manifestações hostis de pessoas que diziam abertamente que eu não deveria estar ali, pelos seguintes motivos: - Elas estudaram muito, pagaram 2, 3, 4 anos do cursinho mais caro da cidade justamente para terem mais chance. |
26 | - Jeżeli (co prawdopodobne) będę sobie kiepsko radziła z nauką, opóźnię całą grupę. | - Um possível mau desempenho meu atrasaria a turma toda. |
27 | - To odwrócony rasizm skierowany przeciwko białym (sic!). | - É racismo inverso contra brancos (sic). |
28 | - Stąd biorą się leserzy. | - Cria vagabundos. |
29 | O realiach życia ubogiej studentki z kwot rasowych: | Sobre a realidade como estudante pobre e cotista: |
30 | Dla własnej higieny psychicznej udajemy, że nie słyszeliśmy o odwróconym rasizmie. | Sobre o racismo inverso a gente finge que não ouviu, pro bem da nossa saúde mental. |
31 | Jak ktoś się upiera, powinna wystarczyć lekcja wyjaśniająca pogrom czarnych populacji. | E se insistirem, uma aula explicando o massacre das populações negras deveria ser suficiente. |
32 | Jeśli nie wystarczy, to dlatego, że słuchacz ma zły charakter, naprawdę. | Se não for, é porque o ouvinte é mau-caráter, mesmo. |
33 | Nasunęła mi się poza tym wątpliwość: ktoś uczy się 4 lata w prywatnym liceum i obwinia dziewczynę z kwot za to, że mu ukradła miejsce? | E também me surgia a dúvida: a pessoa estuda 4 anos em escola particular e culpa uma cotista de ter roubado a vaga? |
34 | To nie brzmi zbyt sensownie. | Não soa razoável. |
35 | Ale była jeszcze kwestia pieniędzy. | Mas dinheiro ainda importava. |
36 | Tu zaczyna się nowa część mojego opowiadania. | Ai vem a nova parte da minha novela. |
37 | Jeśli chodzi o leserstwo “kwotowców”: to być może najdziwniejsze oskarżenie w tym morzu rasistowskiej obfitości. | Sobre a vagabundagem cotista: possivelmente a acusação mais esdrúxula neste mar de chorume racista. |
38 | Kierunek Public Relations nie należy do najdroższych. | O curso de Relações Públicas não é dos mais caros. |
39 | Książki kosztują około 40 reali. | Os livros saem por cerca de 40 reais. |
40 | Wyjątkiem są te do ekonomii i marketingu, na które trzeba czasem wydać ponad 100. | A exceção são os livros de Economia e Marketing que, às vezes, passam dos 100. |
41 | Ale stos kserówek zaczął rujnować moje konto bankowe, którego już nie miałam. | Mas todo aquele volume de xérox começou a falir a conta bancária que eu já não tinha. |
42 | I w niektóre dni musiałam wybierać pomiędzy wydaniem 3 reali na przejazd autobusem albo na jedzenie. | E, em certos dias, eu precisava escolher entre pagar 3 reais de passagem de ônibus ou usar estes mesmos 3 reais para comprar comida. |
43 | Mimo to osiągałam rezultaty na poziomie pozostałych studentów. | Dentro do ambiente acadêmico, porém, o desempenho era equivalente. |
44 | Nie czułam się mniej zdolna od moich kolegów wywodzących się z prywatnych szkół. | Eu não sentia que era menos capaz do que meus colegas oriundos de escolas particulares. |
45 | O Afroatitude, projekcie zrzeszającym “kwotowych” studentów z 10 publicznych uczelni: | Sobre o Afroatitude, projeto que uniu alunos cotistas de 10 universidades públicas: |
46 | Dzięki temu projektowi zetknęłam się po raz pierwszy z czarną kulturą, kupiłam ze stypendium pierwszy w życiu komputer, uczyłam się o wrażliwości czarnoskórej populacji i było to dźwignią do tego, kim dzisiaj jestem. | Com este projeto eu entrei em contato com a cultura negra, o que me era inédito, usei o dinheiro da bolsa pra comprar o primeiro computador da minha vida, estudei a vulnerabilidade da população negra e isso serviu de estopim pra tudo o que eu sou hoje. |
47 | Wspierani przez rządowe Biuro Praw Człowieka, mieliśmy możliwość studiowania wpływów i niedostatków czarnych populacji naszych regionów, mogliśmy też uświadomić sobie, jak dużo jest jeszcze do zrobienia. | Apoiados pela Secretaria dos Direitos Humanos do Governo Federal, nós tivemos a chance de estudar a influência e as carências das populações negras das regiões em que vivíamos, e pudemos finalmente ter a noção do tanto de trabalho que ainda havia a ser feito. |
48 | Nie wiem, czy potrafię być w tym aspekcie obiektywna i dobrze wyjaśnić znaczenie projektu w moim życiu. | Eu não sei se consigo ser objetiva neste ponto e explicar direito a importância deste projeto em minha vida. |
49 | Powiedzmy, że mój intelekt wygrał na loterii z kumulacją. | Digamos que minha intelectualidade ganhou na loteria acumulada. |
50 | Wielkie bogactwo informacji. | Muita riqueza de informação. |
51 | W odniesieniu do tego chciałam zrozumieć, dlaczego niektórzy koledzy upierają się, że ja i moi znajomi z kwot jesteśmy bezużyteczni i tak zbędni, i dlaczego nie powinno nas tam być. | Em paralelo a isso, eu queria entender por que alguns colegas insistiam que eu e meus demais amigos cotistas éramos inúteis e tão dispensáveis, e por que não deveríamos estar ali. |
52 | Ukończenie studiów i efekty: | A formatura e o resultado: |
53 | Ukończyłam studia w 2008 r.; w przeciwieństwie do kolegów nie miałam swojego zdjęcia z dzieciństwa w imprezowym tableau, bo nie byłam w stanie zapłacić za imprezę. | Eu me formei em 2008, sem ter a minha foto de criança exposta no painel da festa, como meus outros colegas, por eu não ter conseguido pagar a festa. |
54 | Poszłam z przyjaciółką jako osoba towarzysząca. | Eu fui como convidada de uma amiga. |
55 | Ukończyłam studia z poczuciem, że jestem nie na swoim miejscu, i nienawiścią do absolwenckich zabaw. | Eu me formei odiando festas de formatura e me sentindo deslocada. |
56 | Ale ważne jest to, że kwoty rzeczywiście funkcjonują. | Mas o que é importante dizer que cotas funcionam, sim. |
57 | I przeszkadzają. | E incomodam, também. |
58 | Przeszkadzają, bo pokazują, że matura nie ma już sensu; bo wprowadzają zamęt w środowisku, które jeszcze 10 lat temu było jednolite. | Incomodam porque provam que vestibular não serve mais pra nada, e porque “mescla” um ambiente que, até 10 anos atrás, era homogêneo. |
59 | Białe. | Branco. |
60 | Kwoty rasowe dowodzą, że “elita intelektualna” to termin wymyślony po to, aby deprymować i straszyć tych, którzy nie mają dużych sum pieniędzy do wydania na szkoły sprzedające bardziej wizerunek niż wiedzę. | As cotas provam que elite intelectual é um termo inventado para deprimir e assustar aqueles que não possuem grandes quantias de dinheiro para serem gastas em escolas que vendem mais imagem do que conhecimento. |
61 | Albo po to, żeby trzymać takie osoby z dala od troski o szkołę publiczną; w końcu po co się martwić szkołą, do której chodzi córka gospodyni, jeśli twoja latorośl może się uczyć w pałacu w centrum? | Ou para manter estas pessoas longe da preocupação da escola pública, porque afinal, pra que se preocupar com a escola da filha da empregada se a tua cria pode estudar no palácio do centro? |
62 | Po ukończeniu studiów: | E depois da formatura: |
63 | Jako fachowiec od PR-u doszłam w wieku 24 lat do kierowniczego stanowiska w firmie, w której pracowałam. | Como profissional de Relações Públicas, aos 24 anos eu alcancei a posição de gerência da empresa onde trabalhei. |
64 | Na mój gust brzmi nieźle. | Não me soa nada ruim. |
65 | W 2010 r. znowu podjęłam studia, tym razem postanowiłam nauczyć się czytać, pisać i mówić w potocznym i klasycznym arabskim. | Eu voltei a estudar em 2010, desta vez escolhi aprender a ler, escrever e falar árabe coloquial e árabe clássico. |
66 | Poznałam arabskie kino, literaturę, filozofię i historię. | Estudei cinema árabe, literatura árabe, filosofia árabe, história árabe. |
67 | O systemie kwotowym: | Sobre o sistema de cotas: |
68 | System kwot dla czarnoskórych to prosta sprawa, stworzono go z myślą o wprowadzeniu tych osób na uniwersytet. | O sistema de cotas para negros é bem simples de entender, ele é feito para a inserção de pessoas negras na universidade. |
69 | Nie zwalnia nas on z refleksji nad podstawowym kształceniem, ale zapobiega wzrostowi rozwarstwienia społecznego w kraju. | Ele não substitui a necessidade de repensarmos a educação de base, mas impede que a disparidade racial do país aumente. |
70 | System kwot to nic innego jak system inkluzywny. | O sistema de cotas não é outra coisa, senão um sistema inclusivo. |
71 | | Também é leviano chama-lo de “esmola governamental”, porque uma das obrigações do governo é justamente zelar pelo bem estar de seus cidadãos, e os cotistas estão apenas utilizando um direito, que é o de estudar. |
72 | Nierozważnie byłoby też go nazywać “rządową jałmużną”, bo jednym z zadań rządu jest właśnie dbałość o pomyślność mieszkańców, a “kwotowcy” korzystają tylko ze swojego prawa, prawa do nauki. | Errado é achar que, porque estas pessoas não tiveram 1.500 reais por mês durante 15 anos, não merecem entrar pelos portões da frente do ensino superior. O sistema de cotas incomoda porque mostra que dinheiro pode comprar coisas, pode até comprar gente, mas não pode comprar humanidade. |
73 | Błędem jest sądzić, że te osoby, ponieważ nie miały 1500 reali miesięcznie przez 15 lat, nie zasługują na przekroczenie bramy szkolnictwa wyższego. | Não deixe de ler o relato completo no blog Gabinóica etc. Aquarela de Gabriela Moura, publicada com permissão |
74 | System kwotowy zawadza, bo pokazuje, że za pieniądze można kupić rzeczy, można nawet kupić ludzi, ale nie można kupić człowieczeństwa. | Direto dos arquivos: Raça e racismo no Brasil Menor preso a poste: barbárie racial exposta em zona nobre do Rio de Janeiro |
75 | System kwot rasowych polega na rezerwowaniu miejsc w publicznych bądź prywatnych instytucjach dla specyficznych grup, takich jak czarnoskórzy lub Indianie; jest to forma akcji afirmatywnej mająca na celu cofnięcie skutków historycznego rasizmu względem określonych klas etnicznych czy rasowych. | Debate sobre reforço de médicos cubanos no Brasil apresenta sintomas de racismo Ex-modelo que se tornou mendigo reacende o debate sobre racismo no Brasil |
76 | W Brazylii przydział miejsc na uczelniach rozpoczął się w 2000 r., a w 2012 r. system został zatwierdzony przez Federalny Sąd Najwyższy. | Brasil: Censo “Revela” Que Maioria da População Brasileira é Negra Brasil: Onde a violência tem cor e idade |
77 | Akwarela Gabrieli Moury, wykorzystana za pozwoleniem. | Brasil: Livro Infantil Incita Debate sobre Racismo |
78 | Napis u góry: Segregacja śmieci. | Brasil: Reivindicação de Cotas Negada a Afro-Brasileiros |
79 | Niżej od lewej: papier, plastik, metal, szkło, ludzkie serca. | Brasil: Blogueiros discutem o racismo no país Brasil: negros podem dirigir carros de luxo? |