# | pol | por |
---|
1 | Portugalia: Obywatele pytają Islandczyków o demokrację | Portugal: Cidadãos Perguntam aos Islandeses Sobre Democracia |
2 | Ten artykuł jest częścią relacji specjalnej Europa w kryzysie. | Este artigo faz parte da nossa cobertura especial Europa em Crise. |
3 | W tym samym tygodniu [en] kwietnia, kiedy były premier Portugalii Jose Socrates ogłosił, że Portugalia potrzebuje międzynarodowego wsparcia finansowego [en], by spłacić swój dług publiczny wynoszący 80 miliardów euro, Islandczycy poszli do urn, aby jako podatnicy, odmówić udziału w spłacie długu banku „Icesave” [en]. | Em Abril, na mesma semana [en] em que o anterior Primeiro Ministro português, José Sócrates, anunciava a necessidade de avançar com um “resgate” financeiro internacional para pagar a dívida pública de 80 mil milhões de euros, os islandeses foram às urnas para rejeitar a participação dos contribuintes no acordo de resgate bancário “Icesave” [en]. |
4 | Choć doświadczenia Islandii, jeśli chodzi o demokrację bezpośrednią [en], odrzucenie pomocy międzynarodowej i gospodarczą regenerację w ciągu dwóch lat, nie zostały właściwie zrelacjonowane przez główne media portugalskie, [miejscowi] blogerzy analizują tę historię i inspirują się nią. | Apesar da Islândia ter vindo a apresentar boas práticas de democracia directa, de renúncia a um resgate internacional e de convalescença económica em dois anos, a grande mídia de Portugal não lhe têm dado a devida atenção. Na blogosfera, no entanto, cidadãos portugueses analisam a história e ali têm encontrado inspiração. |
5 | Protest w Rejkiawiku , 2008. | Protesto em Reiquejavique, 2008. |
6 | Zdjęcie Kristine Lowe na Flickr (CC BY-NC-SA 2.0) | Foto de Kristine Lowe no Flickr (CC BY-NC-SA 2.0) |
7 | Clavis Prophetarum [pseudonim], prowadzący bloga Quintus, opowiada [pt] dlaczego, jego zdaniem, „śmiały opór Islandii stawiony polityczno-finansowej klice, która w antydemokratyczny sposób rządzi obecnie Unią Europejską” jest ignorowany [pt]: | Clavis Prophetarum [pseudónimo], do blog Quintus, explica porque é que considera que a “corajosa resistência [islandesa] ao complexo financeiro-político que hoje governa ademocraticamente a União Europeia” tem sido ignorada: |
8 | Wybór Islandii nie służy interesom europejskich banków, dlatego postarały się one o to, by ów wybór nie był nagłaśniany i aby obywatele Unii nie dowiedzieli się o możliwości dokonania takiego wyboru. | A opção islandesa não serviu os interesses dos bancos europeus, logo estes têm todo o interesse em que se não fale dela nem que esta possível via chegue aos ouvidos dos cidadãos. |
9 | Kiedy w 2007 roku Islandia została pierwszym europejskim krajem pogrążonym przez kryzys globalny i ogłosiła bankructwo z powodu upadku największego z miejscowych banków, wielu nie dostrzegało wpływu kryzysu na tę sytuację i stwierdziło, że Islandia to jedynie mały kraj liczący niewiele ponad pół miliona mieszkańców, który zostanie w prosty sposób „uratowany” przez pożyczkę z MFW (Międzynarodowy Fundusz Walutowy). | Quando em 2007, a Islândia foi o primeiro país europeu a soçobrar perante a crise mundial, declarando bancarrota por causa da falência do seu maior banco muitos desconsideraram o impacto de tal crise alegando que se tratava apenas de um pequeno país com pouco mais de meio milhão de habitantes e que seria facilmente “socorrido” por um empréstimo do FMI. |
10 | Jedyny problem polegał na tym, że decyzję o udzieleniu „pomocy” Islandii przez MFW poddano pod referendum, a głosujący obywatele… odmówili jej przyjęcia. | O problema foi que na Islândia a “ajuda” do FMI foi levada a referendo e… derrotada. |
11 | Dodaje, że w Portugalii „sposób na poradzenie sobie z obecnym kryzysem nie może polegać na wprowadzeniu poważnych restrykcji budżetowych, po to, by ratować zachłanne banki, które bez żadnych ograniczeń pożyczały nam pieniądze” . | Clavis acrescenta que também em Portugal a “'solução‘ para a crise atual não pode passar por dez anos de restrições orçamentais severas para manter os Bancos que - de forma ávida e desbragada - nos emprestaram dinheiro”. |
12 | Jak podaje [pt] internetowa platforma informacyjna i, ogólnokrajowe referendum [en] to tylko jedna z „lekcji” [pt] dana Portugalii i reszcie Europy przez Islandię. | O referendo nacional [en] é só uma das “lições” que Portugal e os restantes países europeus podem aprender com a Islândia, como reporta o jornal i. |
13 | Islandczycy organizowali również strajki okupacyjne przed parlamentem domagając się dymisji konserwatywnego rządu, postawili osoby odpowiedzialne za kryzys przed wymiarem sprawiedliwości - włącznie z byłym premierem Geirem Haarde [en], którego proces rozpoczął się 5 września 2011 roku, a obecnie opracowują projekt nowej konstytucji obywatelskiej. | Os cidadãos também se concentraram na frente do Parlamento para exigir a queda do governo conservador, levaram os responsáveis à justiça - incluindo o anterior Primeiro Ministro Geir Haarde cujo julgamento começou no passado dia 5 de Setembro - e está neste momento a ser desenhada colaborativamente uma nova constituição. |
14 | „Czy uważacie, że my, Portugalczycy, powinniśmy zrobić to samo co wy?” | “Acham que nós, em Portugal, devemos fazer o mesmo que vocês?” |
15 | W wideo autorstwa Miguela Marquesa, kilkoro Portugalczyków pyta Islandczyków o ich społeczną mobilizację: | Num vídeo de Miguel Marques, um grupo de cidadãos portugueses coloca uma série de questões aos islandeses sobre a mobilização social: |
16 | W jaki sposób powstawały organizacje obywatelskie w Islandii i gdzie widziały siebie jako członków ruchów oporu przeciwko kryzysowi finansowemu w Islandii i w całej Europie? (…) | Como é que os sindicatos na Islândia se posicionaram e se viram como actores nos movimentos da resistência contra a crise da dívida na Islândia e em toda a Europa? (…) |
17 | W jaki sposób wy, Islandczycy, mobilizujecie się, by walczyć o lepszą przyszłość dla swojego państwa? | Como é que vocês, islandeses, estão a organizar-se para criarem um futuro melhor? |
18 | (…) Co dzieje się teraz? | (…) O que está a acontecer agora? |
19 | Czym się zajmujecie? | O que é que ainda estão a fazer? |
20 | Z czym się zmagacie i o co chcecie walczyć, jak choćby o konstytucję? | Estão a lutar pelo quê e pelo que acham que vale a pena lutar? |
21 | Czy ta konstytucja naprawdę rozdzieli władzę gospodarczą, polityczną i religijną? | Como a Constituição… Esta constituição separa realmente os poderes - económico, político, religioso? |
22 | W jaki sposób wam to pomoże? | Como é que acham que ela vai ajudar? |
23 | Co według was powinna zmienić konstytucja? (…) | O que é que querem que a Constituição ajude a mudar? (…) |
24 | Czym zajmujecie się obecnie? | O que estão a fazer agora? |
25 | Ruchy społeczne… nadal się spotykacie? | As mobilizações populares … Ainda estão a encontrar-se? |
26 | Tworzycie niewielkie grupy? | Estão organizados em pequenos grupos? |
27 | Czy ludzie podzielili się, jak ta czwórka, która została wybrana w wyborach? | Será que o povo se dividiu, como os quatro que foram eleitos? |
28 | Organizujecie niewielkie grupy zainteresowań? | Há pequenos grupos de interesses? |
29 | (…) Czy moglibyśmy, wy Europejczycy i my, tutaj na południu, spotkać się i zastanowić nad tym, co jest nie tak z całym tym systemem, z systemem kapitalistycznym oczywiście? | (…) Será que vocês, que estão na Europa, e nós aqui no sul, se pudéssemos [sic] encontrar uma maneira de nos juntarmos para percebermos o que há de errado com todo o sistema, o sistema capitalista, claro? |
30 | Jak możemy stworzyć sieć pomocy i przy jej użyciu zaproponować całkowicie nowy system dla Europy i reszty świata? | Como podemos realmente criar uma rede de ajuda através da qual possamos propor um sistema totalmente novo para a Europa e além? |
31 | Islandczycy do boju! | Força povo da Islândia! |
32 | Dla Miguela Madeiry, piszącego na blogu Vias de Facto [pt], „względny sukces Islandii jest w większej mierze zasługą mobilizacji społeczeństwa niż »nowych rządów«”. | Para Miguel Madeira, do blog Vias de Facto, o relativo sucesso islandês é mais fruto da mobilização popular do que de “novos governos”. |
33 | Komentarz [pt] Fernanda Ribeiro zamieszczony pod jego wypowiedzią rozpoczyna się od podkreślenia następującego faktu - w Islandii nie było potrzeby zaistnienia „brutalnych rozruchów”, natomiast „w Grecji, Irlandii i Portugalii władze nie skonsultowały i nie skonsultują się z wyborcami, co wskazuje na to, że przy podejmowaniu tak istotnych decyzji poszukają oparcia w funduszach europejskich”. Ważne jest, by: | Num comentário ao seu post, Fernando Ribeiro começa por realçar o facto de na Islândia não ter sido necessário recorrer a “confrontos violentos” e considera que ao mesmo tempo que na “Grécia, na Irlanda e em Portugal a classe política não consultou nem consultará os eleitores que representa quando toma decisões tão importantes como recorrer ao fundo europeu”, não se pode descurar a necessidade de: |
34 | otwarcie domagać się bardziej demokratycznych działań w procesie podejmowania decyzji o fundamentalnym znaczeniu dla państwa i by zwalczać archaiczny argument liberalnej demokracji, mówiący że demokracja pośrednia działa tylko w taki sposób. | requerer abertamente mais democracia na hora das tomadas de decisão fundamentais, e ultrapassar o argumento caduco da democracia liberal em que a democracia representativa funciona assim mesmo. |
35 | Islandczycy żądają nie tylko demokratyzacji, ale także możliwości brania udziału w „(…) ostatecznej afirmacji demokracji uczestniczącej. Demokracji 2.0”, jaką ma być nowa konstytucja obywatelska [en], nad którą posłowie będą debatowali w październiku [2011] [en]. | Os islandeses não só exigem mais democracia como também estão a tomar parte nela, através de uma “irrevogável afirmação de democracia participativa (…) Democracia 2.0″, assente na nova constituição [en] criada colaborativamente e que será debatida no Parlamento em Outubro [en]. |
36 | Paula Thomaz z Carta Capital podsumowuje cały proces [pt]: | Paula Thomaz, da Carta Capital, resume o processo: |
37 | dyskusja na temat nowej [konstytucji] islandzkiej toczy się za pośrednictwem filmów zamieszczanych na stronie YouTube pokazujących w czasie rzeczywistym debaty Rady; zdjęć na Flickr; krótkich wypowiedzi na Twitterze; oficjalna strona poświęcona konstytucji (w angielskiej i islandzkiej wersji językowej) i portal Facebook to miejsca, gdzie można otwarcie wyrażać swoje poglądy odnośnie wszelkich propozycji [dotyczących jej treści]. | a discussão para a nova [constituição] islandesa se dá através de vídeos do Youtube em tempo real, que mostram os debates do Conselho; fotos no Flickr; pequenas frases no Twitter; no site oficial dos temas (em islandês e em inglês); e no Facebook é que as ideias estão abertas para discussão. |
38 | Zamykając szczegółową analizę islandzkiej odpowiedzi na kryzys, w felietonie [pt] pierwotnie opublikowanym na stronie Noticias do Douro, zamieszczanym później w wielu innych miejscach w sieci, inżynier i urzędnik Fernando Gouveia, napisał: | Para finalizar uma análise aprofundada sobre as respostas da Islândia à crise, num artigo de opinião publicado originalmente no website Noticias do Douro e amplamente difundido pelos blogs, o funcionário público e engenheiro Fernando Gouveia, escreve: |
39 | Jeśli to wyjaśniło cokolwiek przynajmniej jednej osobie z tego biednego kraju przyklejonego na skraju Europy, osobie, która błąka się gdzieś tutaj bez grosza, pomogło dowiedzieć się czegoś o porozumieniach wartych miliony, zawieranych przez przywódców jej rządu z międzynarodowym kapitałem, tutaj, gdzie obywatele głodują, po to, by konta łapówkarzy wypełniły się po brzegi, to uważam czas poświęcony na pisanie tego artykułu za dobrze wykorzystany. | Se isto servir para esclarecer uma única pessoa que seja deste pobre país aqui plantado no fundo da Europa, que por cá anda sem eira nem beira ao sabor dos acordos milionários que os seus governantes acertam com o capital internacional, e onde os seus cidadãos passam fome para que as contas dos corruptos se encham até abarrotar, já posso dar por bem empregue o tempo que levei a escrever este artigo. |
40 | Ten artykuł jest częścią relacji specjalnej Europa w kryzysie. | Este artigo faz parte da nossa cobertura especial Europa em Crise. |