# | spa | swa |
---|
1 | Camerún: Desde ladrones “amables” hasta crédito en celular como moneda de curso legal | Cameroon: Wezi “wakarimu” na Malipo kwa Kutumia Salio la Simu |
2 | Los casi 20 millones de habitantes de Camerún están enfrentando crecientes niveles de criminalidad. | Karibu wakazi milioni 20 wa Cameroon wanakabiliwa na kiwango kinachoongezeka cha unyang'anyi. |
3 | Los malhechores hasta han tomado por asalto las oficines centrales de la policía y el Ministerio de Relaciones Exteriores (Asuntos Exteriores) en la ciudad capital, Yaoundé. | Majambazi wameweza hata kuyavamia makao makuu ya taifa ya polisi na Wizara ya Mambo ya Nje katika mji mkuu wa Yaounde. |
4 | PNT Attitude compartió su experiencia con el crimen en un reciente post donde describe cómo le robaron su cartera de su auto: | Mwanablogu wa PNT Attitude alitoa uzoefu wake kuhusu jinai katika makala ya hivi karibuni akielezea jinsi mkoba wake ulivyoibwa kutoka kwenye gari yake: |
5 | … Me detuve a comprar unos mangos. | …niliegesha pembeni (gari) ili kununua maembe. |
6 | Mangos comprados, abrí la puerta del vehículo y puse los mangos en el asiento de atrás. | Maembe yaliponunuliwa,, nikafungua mlango wa gari ili kuweka maembe kwenye kiti cha nyuma. |
7 | Recién ahí vi a un hombre merodeando en el otro lado del auto. | Hapo hapo ndipo nilipomwona jamaa huyu akishangaa shangaa kwenye upande mwingine wa gari. |
8 | No le presté atención. | Sikumjali. |
9 | De repente, abrió la puerta del pasajero, agarró mi cartera roja que estaba en el asiento de adelante, y salió corriendo hacia el mercado. | Ghafla alifungua mlango wa abiria, akaupokonya mkoba wangu uliokuwa kwenye kiti cha mbele, na akakimbilia sokoni. |
10 | En un comienzo, pensé que quería robarse el auto, ¿o tal vez solamente trataba de incomodarme metiéndose al auto? | Mwanzoni nilifikiri anataka kuteka gari, au alitaka kunifanya nijisikie wasiwasi kwa kuingia kwenye gari? |
11 | ¿Podría ser que estuviera mentalmente transtornado? | Inawezekana alikuwa na matatizo ya akili? |
12 | Grité “voleur” (ladrón) y corrí detrás de él con los mangos, que le tiré antes de que llegara a la esquina, con lo que se perdió de vista. | Nilipiga kelele ‘mwizi' na kumkimbiza nikiwa na maembe, ambayo nilimrushia kabla hajakata kona, na hivyo kunipotea machoni. |
13 | Si, tal vez estén pensando que fui descuidada por dejar la cartera ahí, para su información, ¡estaba escondida debajo del propio asiento hasta que creí que había terminado de comprar!” | Ndio, unaweza kudhani sikuwa makini kwa kuacha mkoba wangu pale, kwa taarifa yako, ulikuwa umefichwa chini ya kiti kile kile mpaka nilipofikiri kuwa nimemaliza manunuzi!' |
14 | Pero el bello giro de su historia es que algunos de los ladrones en Yaoundé pueden ser verdaderamente “amables”. | Lakini jambo zuri kwenye habari yake ni kwamba wezi wengine mjini Yaounde wanaweza kuwa ‘wakarimu'. |
15 | Hasta la policía sabe que si uno tiene suerte puede recuperar sus pertenencias personales si visita el lugar en el que le robaron (asaltaron). | Hata polisi wanajua kwamba kama mtu ana bahati wanaweza kumrudishia vitu vyake binafsi kwa kutembelea sehemu ambayo aliibiwa (kwapuliwa). |
16 | Así que fue para allá: | Kwa hiyo akaendesha mpaka pale: |
17 | Me dijeron que un tipo con una cartera roja vino pocos minutos después que me fui preguntando “¿dónde está la dama a quien le arrancharon la cartera ?” | Niliambiwa kwamba jamaa mwenye mkoba mwekundu alikuja dakika kadhaa baada ya mimi kuondoka na kuuliza “yuko wapi mwanamke ambaye mkoba wake ulikwapuliwa”. |
18 | Como no me encontraron, se la llevaron. | Kwa sababu hawakuniona, waliuchukua. |
19 | Mi amiga y yo buscamos alrededor de la ruta de escape un ratito más y otra persona nos recomendó ver en la estación de radio que está cerca. | Mimi na rafiki yangu tulimtafuta maeneo ya njia aliyotorokea kwa muda mchache na mtu mwingine akashauri tujaribu kituo jirani cha redio. |
20 | Fuimos allá y la recepcionista dijo: “…si, recibimos una cartera esta mañana y el contenido pertenecía a… ¡Ntemgwa…!” eso era, estaba TAAAN ALIVIADA de encontrar la cartera, la trajo, revisé el contenido y vi que todo estaba intacto, menos por supuesto el dinero y el cupón de combustible. | Tulienda na wahudumu wa mapokezi wakasema: “ndio tulipokea mkoba huu asubuhi ya leo na vitu vilivyomo kwa jina la…Ntemgwa…!” na hvyo ndivyo ilivyokuwa, nilijisikia AHUENI kwamba nimeupata mkoba wangu, akauleta, nikapekua vilivyomo na nikasema kila kitu kilikuwa kama kilivyokuwa timamu, isipokuwa bila shaka fedha na hawala ya kununulia mafuta. |
21 | Agregó “10.000 frs, gastos de retiro”. | Akaongeza “frs 10.000, gharama ya kuutoa”. |
22 | Traté de discutir y ne di cuenta que cualquier cosa que estuviera en la cartera tenía más valor que el monto solicitado. | Nilijaribu kubembeleza punguzo na baadae nikafahamu kuwa kilichokuwa kwenye mkoba kilikuwa na thamani kuliko gharama hiyo iliyoombwa. |
23 | No obstante, negocié por 5.000 frs y me dieron la cartera, fui a casa, alegremente”. | Hata hivyo niliomba punguzo mpaka frs 5.000 na nikaupata mkoba, nikarudi nyumbani, kwa furaha.” |
24 | Después de una experiencia como esa PNT aprendió algunas lecciones: | Baada ya tukio hilo hapa kuna mafunzo aliyojifunza PNT: |
25 | - No todos los ladrones tienen malas intenciones, algunos son oportunistas que solamente tienen hambre; | -Si wezi wote wana nia mbaya, wengine ni wabahatishaji wenye njaa tu; |
26 | - Existe crimen (menor) organizado en el mercado Mokolo, tengan cuidado con lo que hagan cuando estén allá, organizado porque todo lo que quieren es tu dinero, y todos por ahí saben dónde puedes encontrar tu cartera después del incidente. ¿Quién sabe si hay más detrás de lo que está a la vista? | -Kuna mtandao ulijpanga wa ujambazi (uchwara) kwenye soko la Mokolo, uwe makini na chochote unachofanya kila mara unapojikuta pale, (mtandao) uliojipanga kwa sababu wanachohitaji zaidi ni fedha zako, na kila mmoja aliye kwenye maeneo hayo anajua wapi unaweza kuupata mkoba wako baada ya tukio, nani ajuye kama kuna zaidi kwenye mpango mzima kuliko kinachoonekana? |
27 | - Es normal que te ataquen en mercados así de concurridos, el policía hizo todo el drama, preguntándose si me sentía mal (en algo). Si, no hay ningún servicio que se ocupe de las víctimas de trauma en la estación de policía pues es “normal” que te victimicen así… - Extraño esos mangos y no tengo nada en su contra;” | -Ni kawaida kushambuliwa kwenye masoko kama haya yenye msongamano wa watu, polisi hawakuutilia maanani mchezo mzima, wakishangaa kwa nini nilikuwa najisikia vibaya, ndio hakuna huduma za kuhudumia waliotharika katika vituo vya polisi kwa sababu ni ‘kawaida' kuathirika kwa namna hiyo… haggle -Ninayakumbuka kwa hamu yale maembe na sina lolote dhidi yake;” |
28 | Hablando de comprar fruta en Yaoundé, un voluntario de los Cuerpos de Paz que bloguea en Adventures of Aubrey parece haber estado regateando un poco por el precio de manzanas. | Akizungumzia ununuzi wa matunda mjini Yaounde, mfanyakazi wa kujitolea wa shirika la kujitolea la Marekani (U.S. Peace Corps ) anayeblogu kwenye Adventures of Aubrey inaelekea amekuwa akibishana kidogo juu ya bei ya matofaa. |
29 | Ciertamente, las conversaciones con los que venden las manzanas revelan mucho acerca de las percepciones asociadas con la raza que inducen a error: | Mazungumzo na wauza matofaa kwa hakika yanaibua mengi kuhusu mitizamo inayoambatana na rangi ya mtu ambayo ina mkanganyiko: |
30 | Durante mi viaje a Yaoundé esta semana compré manzanas, dos veces. | Wakati wa safari yangu ya Yaounde juma hili nilienda kununua matofaa mara mbili. |
31 | La primera vez estaba caminando por la calle y vi a un hombre con un carrito de manzanas. | Mara ya kwanza nilikuwa nikitembea mtaani na kumwona mtu mwenye mkokoteni wenye matunda. |
32 | Le pregunté el precio y después le dije que ese era el precio para personas blancas y que las manzanas deberían costar esto y que yo quería comprar esas dos manzanas por tanto. | Nikamwuliza bei na nikamwambia hiyo ilikuwa ni bei kwa mzungu na kwamba matunda hayo yalipaswa kugharimu kiasi hiki na kwamba nilitaka kununua matunda mawili kwa kiasi hiki. |
33 | Se rió y bajó el precio, pero no suficiente. | Akacheka na kushusha bei lakini si sana. |
34 | Hablamos durante algunos minutos y finalmente quiso 50 CFA más (como 10 centavos) y yo no los iba a pagar, así que agarré una bolsa de plástico y metí mis propias manzanas y dejé el dinero en su carrito mientras ambos nos reíamos y yo me alejé diciendo gracias y que regresaría la próxima vez (esta es una manera común de dejar una conversación en Camerún, - diciendo gracias, la próxima vez).” | Tukazungumza kwa kuvutana dakika chache na mwishowe akataka CFA50 zaidi (kama senti 10) na sikuweza kulipa na ndipo nikachukua mfuko wangu na kupakia matunda yangu na kuacha hela kwenye mkokoteni wake wakati sote tukicheka na kuondoka huku nikisema asante na kwamba ningerudi wakati mwingine (hii ni namna iliyozoeleka ya kumaliza mazungumzo nchini Cameroon -kusema asante, wakati mwingine).” |
35 | … Vi a otro hombre con un carrito de manzanas fuera de la tienda de una persona blanca en el centro de Yaoundé (eso fue un error, probar fuera de la tienda de una persona blanca). | …Nilimuona mtu mwingine akiwa na mkokoteni wa matofaa nje ya duka la mzungu kwenye mtaa mwingine mjini Yaounde (hilo lilikuwa kosa la kwanza, kujaribu nje ya duka la mzungu). |
36 | Le pregunté a cuánto estaban las manzanas, entré a la tienda con mi amiga y su mamá, y regresamos y decidí que quería manzanas y empecé a regatear. | Nikamuuliza matunda hayo yalikuwa yanauzwa bei gani, tukaingia dukani pamoja na rafiki yangu na mama yake, tukarudi na nikaamua ninayahitaji matunda hayo na kuanza kuomba kupunguziwa bei. |
37 | Se molestó y empezó a gritarme que por qué asumiría yo que el precio podría cambiar - me dijo el precio y que yo debí haberlo aceptado y bla bla. | Akawa na hasira na akaanza kunipigia kelele kwamba kwa nini nilifikiri bei ingepungua -aliniambia bei na alitegemea ningetakiwa kuikubali na blah blah blah. |
38 | Así que me reí y le dije, así es Camerún, discutes todos los precios y traté de nuevo de regatear con él. | Basi nikacheka nikimwambia, hii ni Cameroon unaomba punguzo kwa kila bei na nikajaribu kuomba anipunguzie. |
39 | Se volvió a molestar. | Akakasirika tena. |
40 | Después yo me molesté. | Ndipo, na mimi nikawa mkali. |
41 | Le dije que era muy descortés y que no me importaba lo que sus manzanas cuesten, ya no le compraba nada. | Nikamwambia alikuwa si muungwana na kwamba sijali matunda yake yalikuwa ni bei gani sasa sikuwa na mpango wa kununua kwake tena. |
42 | Me gritó que yo era descortés al tratar de regatear con él cuando yo era rico (es decir, blanco). | Akanikemea kwamba nilikuwa si muungwana kujaribu kuomba kupunguziwa bei wakati nilikuwa tajiri (yaani mzungu). |
43 | Repetí que él era descortés y que no tendría mi dinero ahora ni en el futuro y me fui. | Nikarudia kwamba alikuwa si muungwana na kwamba asingeipata fedha yangu leo na hata siku nyingine na kuondoka. |
44 | Hace un año esa interacción me hubiera disgustado, pero ahora simplemente corrí hasta alcanzar a mi amiga y su mamá y les conté mientras me reía diciendo que se me ocurría que ese no era mi día para manzanas”. | Mwaka mmoja uliopita hali hiyo ingenikasirisha sana lakini sasa ninakimbia kwa urahisi kwenda kukutana na rafiki yangu na mama yake na kusimulia tukio hilo huku nikicheka na kusema kwamba kwamba nilidhani haikuwa siku yangu ya matofaa.” |
45 | En lugar de encontrarse con regateos problemáticos, tal vez Aubrey (o cualquier persona que esté planeando quedarse en Camerún) debería usar créditos al paso por uso de celulares como moneda. | Badala ya kukimbilia kwenye matatizo ya kupatana bei, labda Aubrey (au yeyote anayepanga kukaa Cameroon) anapaswa kutumia huduma ya simu za mkononi ya kununua vocha za kulipia-kadri-ya-matumizi za simu ya mkononi kama malipo halali. |
46 | Parece una manera mucho más fácil para comprar cosas sin tener efectivo si uno se guía por la actitud de PNT: | Inaelekea kuwa ni njia rahisi zaidi ya kununua vitu bila fedha taslimu kama mtu atafuata maneno ya PNT Attitude: |
47 | Casi había terminado de comprar los artículos de mi lista cuando decidí ir a la tienda de lencería para buscar un artículo que ha estado desde siempre en mi lista de compras: un brassiere sin costuras ni alambres. | Nilikuwa karibu ya kumaliza kununua bidhaa kwenye orodha yangu nilipoamua kwenda kwenye duka la nguo za ndani kutafuta bidhaa iliyokuwa kwenye orodha yangu ya manunuzi kwa muda mrefu: sidiria isiyokiwa na pindo wala waya. |
48 | Tuve suerte de encontrarlo en la tienda, y como si fuera cosa del destino, era el único disponible y no había visto otro en otra tienda. | Nilikuwa na bahati sana kuikuta kwenye duka hilo, na kama nilivyokuwa nimeandikiwa, ilikuwa ni ya mwisho iliyobaki na sikuwa nimeiona kwenye duka lingine lolote. |
49 | La vendedora me dijo que costaba CFA 4,500. | Muuzaji akasema iligharimu CFA 4,500. |
50 | ¡Vi que solamente tenía CFA 3,500! | Tazama nilikuwa na CFA 3,500 tu mfukoni! |
51 | Traté de regatear el precio hasta la cantidad que tenía, en vano. | Nilijaribu kuomba kupunguziwa mpaka bei niliyokuwa nayo, bila mafanikio. |
52 | Pensé en hacer una muy temida caminata hasta el auto y también en la posibilidad de pagar parcialmente con una transferencia de crédito telefónico. | Nikafikiri kutembea mwendo unaotisha kuelekea kwenye gari na pia uwezekano wa kuwalipa kidogo kidogo kwa kutumia huduma ya kuhamisha salio kwa simu. |
53 | La última opción parecía la más probable. | Chaguo la pili lilionekana kuwa linawezekana zaidi. |
54 | Así que le pregunté si tenía un teléfono MTN para poder completar el pago por medio de una transferencia de crédito telefónico. | Kwa hiyo nikamuuliza kama alikuwa na simu ya MTN ili niweze kumalizia malipo kwa kupitia huduma ya kuhamisha salio kwa simu. |
55 | Dijo que no, que tenía un teléfono Orange. | Akasema hapana, alikuwa na Simu ya mtandao wa Orange. |
56 | Pero agregó, “tengo un amigo en la red MTN, así que puede enviarle los CFA 1000 restantes”. | Hata hivyo akaongeza, “nina rafiki mwenye mtandao wa MTN unaweza kutuma kiasi kilichobaki kwake (CFA 1000). |
57 | Problema resuelto, me fui con el tan buscado brassiere, sonriendo mientras caminaba. | Tatizo limetatuliwa, nikaondoka na sidiria niliyokuwa nimeitafuta sana, nikitabasamu wakati nikiondoka” |