# | spa | swa |
---|
1 | Venezuela: Indígenas Yukpa, Chávez, y las tierras en disputa | Venezuela: Wahindi wa Yukpa, Chavez na Mgogoro wa Ardhi |
2 | Videos de medios ciudadanos han sido añadidos a la red informando sobre la situación que surge en Venezuela, entre los Indígenas Yukpa de las montañas del Perijá, los terratenientes, y el Presidente Chávez. | Picha za video zinatumwa kwenye mtandao wa intaneti na vyombo vya habari vya kiraia zikionyesha yale yanayojiri kuhusu mgogoro unaoibuka nchini Venezuela kati ya Wahindi wa jamii ya Yukpa wanaoishi katika milima ya Perijá, wamiliki wa ardhi na Rais Chávez. |
3 | Esta disputa sobre límites territoriales tiene ya 30 años, cuando las fuerzas militares desplazaron a las comunidades indígenas Yukpa a la fuerza, y establecieron a terratenientes quienes tienen ranchos de ganado y que han trabajado la tierra desde entonces. | Mgogoro huu kuhusu mipaka ya ardhi umekuwapo kwa takribani miaka 30, yaani tangu pale vikosi vya jeshi vilipowandoa kwa nguvu wanajamii wenyeji ya Ki-Yukpa na kuwapa ardhi hiyo wamiliki wapya walioanzisha mashamba makubwa ya mifugo, hasa ng'ombe, ambao wameendelea kuitumia ardhi hiyo tangu wakati huo. |
4 | Los indígenas Yukpa han tratado de reclamar sus tierras; e incluso el presidente venezolano Hugo Chávez declaró hace 10 años que los problemas de propiedad de territorio en las montañas del Perijá, serían resueltos. Hasta el momento nada se ha hecho para solucionar el problema. | Wahindi wa ki-Yukpa wamejaribu mara kadhaa bila mafanikio kuitwaa upya ardhi waliyoporwa, na hata Rais wa Venezuela, Hugo Chávez, alipata kutangaza miaka 10 iliyopita kwamba tatizo hilo la ardhi limalizwe, lakini mpaka sasa hakuna cha maana kilichofanywa ili kupata suluhisho la kubadili hali ya mambo. |
5 | Actualmente los indígenas Yukpa han tomado los ranchos, y los terratenientes que viven de la carne y de la producción diaria están impedidos de continuar su trabajo. | Kwa sasa Wahindi wa ki-Yukpa wameyatwaa tena mashamba hayo makubwa, na wale wamiliki waliokuwa wakiyashikilia na ambao walitegemea nyama na uzalishaji wa mazao ya mifugo kuendesha maisha wanashindwa kuendelea na kazi zao. |
6 | Esta situación se ha tornado aún más difícil con la presencia de los militares en el área, lo cual ha causado un estado de sitio, donde no se les permite caminar libremente a los grupos indígenas en sus tierras o fuera de ellas. Y los periodistas están prohibidos de entrar para informar sobre los abusos de derechos humanos; como por ejemplo sobre el presunto uso de sicarios colombianos, quienes tienen en la mira a comunidades enteras y quienes asesinaron a golpes a un anciano del pueblo de 109 años. | Hali imezidi kuwa tata kutokana na uwepo wa vikosi vya jeshi katika eneo hilo na kulitenga eneo hilo na maeneo mengine ya nchi, hali ni mbaya kiasi kwamba makundi ya Wenyeji hawawezi kutembea kwa uhuru katika ardhi yao na wakati huohuo waandishi wa habari wanazuiwa kuingia ili kuripoti kuhusu vitendo vya uvunjaji wa Haki za Binadamu, hasa vile vinavyosemekana kufanywa na wauaji wa kukodi wa Kikolumbia ambao wamekuwa wakilenga kila mtu; hivi karibuni tu walimshambulia mpaka kumuua kikongwe wa miaka 109 mwenyeji wa eneo hilo. |
7 | Finalmente los Yukpa rompieron el bloqueo de las comunicaciones, han llegado a los medios de comunicación y alcanzaron a la comunidad de Machique el 26 de Agosto del 2008, y Hugo Chávez ha declarado que estas tierras deben ser devueltas, y que los derechos de las comunidades indígenas deben respetarse. | Pamoja na vikwazo vyote hatimaye WaYukpa walifaulu kujipenyeza katika vikwazo vyote vya kuwasiliana na kuifikia jumuiya ya Machique mnamo tarehe 26 Agosti 2008, na hapo Hugo Chávez ametangaza kwamba ardhi hiyo haina budi kurejeshwa na kwamba haki za wenyeji wa eneo hilo hazina budi kuheshimiwa. |
8 | En el blog colectivo Voces Urgentes, se proponen diferentes preguntas con respecto al futuro de esta situación y a la resolución de la misma: | Kwa kupitia blogu ya jamii ya Voces Urgentes (Sauti zenye Kuashiria Haraka), wanaibua maswali mengi kuhusiana na hatma ya mgogoro huu na suluhisho lake: |
9 | Ahora bien ¿Por qué el cerco se rompe solo cuando Chávez se pronuncia? | Hivi, kwa nini kuzuiwa huku kwa wenyeji kumevunjiliwa mbali sasa baada ya Chávez kutoa amri? |
10 | ¿Qué tuvo que pasar para que Chávez se enterara? | Nini kilikuwa kikizuia taarifa za kinachoendelea kumfikia Chávez? |
11 | ¿La represión, agresión y vulneración de los hermanos yukpa todo este tiempo no era suficiente? | Je, ugandamizwaji, uchokozwaji na utakatifuzwaji wa Wana-Yukpa katika kipindi chote hiki haukutosha? |
12 | ¿Cuál ha sido la actuación de las autoridades ante las sucesivas demandas de los indígenas Yukpa? | Je, mamlaka zimekuwa zikijibu vipi madai yasiyonyamazishika ya Wahindi wa Ki-Yukpa? |
13 | ¿Por qué la ministra del Poder Popular para los Asuntos Indígenas, Nicia Maldonado, recomendó a los Yukpa respetar la propiedad privada y hacer turismo en una zona aislada y árida? | Hivi kwa nini Waziri wa Mambo ya Wenyeji wa Serikali ya Watu, Nicia Maldonado, anatoa matamshi ya kuwataka Wa-Yukpa kuheshimu mali za watu binafsi na kuwataka kuishi kwa kutegemea utalii katika eneo lililojitenga na lililo kame? |
14 | ¿Quiénes y con cuáles criterios se realizará el proceso de demarcación de las tierras indígenas? | Je, ni nani na kwa vigezo vipi ambapo utengwaji wa maeneo ya wenyeji utafanyika? |
15 | El siguiente video, subido a la web por coritoj, es solo uno de las docenas que documentan la difícil situación por la que atraviesan estas comunidades, y cómo se va haciendo del conocimiento público. | Picha ya video iliyopandishwa mtandaoni na coritoj ni moja tu kati ya dazeni kadhaa zilizopo zinazoonyesha mateso ya jamii hii na kadiri mateso haya yanavyoanza kufahamika kwa umma mpana zaidi. |
16 | El video relata como uno de los terratenientes les dice que él puede hacer basicamente lo que le plazca, ya que todas las autoridades han sido sobornadas, y que no iría a la cárcel ni siquiera si van donde el mismísimo presidente, ya que tiene los medios necesarios para salir: | Katika picha hiyo, wanajamii hii wanasimulia jinsi mmiliki mmoja wa ardhi alivyojigamba kwao kwamba alikuwa na uwezo wa kufanya chochote kwa sababu tayari viongozi walikwishapokea hongo kutoka kwake, na kwamba kamwe asingetupwa jela hata kama wangekwenda kwa Rais kwa sababu yeye anazo fedha za kutoa ili aachiwe huru: |
17 | Este otro video del ProyectoSuri muestra una caravana humanitaria dirigida por la Organización ANMCLA, que trata de entrar al territorio Yukpa para donar comida y medicinas para las comunidades indígenas, pero que son impedidos de ingresar por los militares. | Picha nyingine ya video iliyotumwa na ProyectoSuri inaonyesha jinsi msafara wa watoa misaada ya kibinadamu walioongozwa na taasisi ya ANMCLA walivyokuwa wakijaribu kupita katika eneo la Wa-Yukpa ili kupeleka misaada ya chakula na dawa kwa wenyeji wa eneo hilo, lakini walizuiwa kupita na maafisa wa kijeshi. |
18 | No obstante, estos mismos militares que no los dejaron entrar, estuvieron totalmente dispuestos a dejar ingresar a un camión lleno de comida para puercos. | Pamoja na hayo, kikosi hichohicho kilichowazuia watoa misaada ya kibinadamu kupita kilikuwa tayari kuruhusu kwa moyo radhi kabisa lori lililobeba chakula cha kulishia nguruwe kupita. |
19 | Las organizaciones comunales lograron convencer al conductor del camión de que era injusto e inconstitucional entregar comida para animales, mientras que a la comida dirigida a los seres humanos se le negaba el paso. | Asasi za kiraia zilifaulu kumshawishi dereva wa lori hilo ‘kuona' kwamba haikuwa haki na ilikuwa kinyume cha katiba kupeleka chakula kwa wanyama wakati ambapo chakula kilichokuwa kipelekwe kwa binadamu kilizuiwa; dereva huyu anaonekana kuelewa kwani alirudisha lori nyuma mpaka mahali kikosi cha jeshi kilipokuwa kimeweka kizuizi. |
20 | Después en el mismo video, los miembros de Yukpa llegan al límite del estado de sitio y declararon que ningun ejército podría controlar a las comunidades indígenas, que ellos serían dirigidos por líderes comunales escogidos por ellos, y que tenían la potestad de invitar a la gente a sus territorios. | Katika picha hiyo hiyo ya video, wanaonyeshwa baadhi ya Wa-Yukpa wakiwasili katika mpaka kulipowekwa kizuizi na kueleza kwamba jeshi halina haki ya kutawala jamii za wenyeji, na kwamba jamii hizo hazina budi kuongozwa na viongozi waliochaguliwa na watu, na kwamba watu wana haki ya kukaribisha yeyote wanayemtaka kuingia katika eneo lao. |
21 | Sin embargo la caravana humanitaria no pudo entrar y entregar las medicinas y comida, debido a la intransigencia del ejército, hasta ese momento varios indígenas resultaron heridos, y tres fueron arrestados. | Pamoja na juhudi zote hizo, msafara wa watoa misaada ya kibinadamu hawakuruhusiwa kupita ili kupeleka msaada wa chakula na dawa kwa sababu kikosi cha jeshi kiling'ang'ania msimamo wake, baadhi ya watoa misaada walijeruhiwa, na watatu kati yao walikamatwa. |
22 | Dos días después, el presidente reconoció los derechos de los Indígenas Yukpa para reclamar sus tierras. | Siku mbili baadaye, Rais alitambua haki ya Wahindi wa Ki-Yukpa kujitawala na kurejesha ardhi yao mikononi mwao. |
23 | Otros videos sobre el tema pueden ser apreciados aquí. | Dazeni za video nyingine juu ya suala hilo zinaweza kutazamwa hapa. |
24 | (Imágen de la Bandera Venezolana por Guillermo Esteves) | (Picha ya bendera ya Venezuela na Guillermo Esteves) |