# | spa | swa |
---|
1 | Sassou-Nguesso en la senda de otros presidentes vitalicios africanos tras referéndum congolés | Sassou-Nguesso Aungana na Marais Wengine wa Maisha Barani Afrika Dennis Sassou Nguesso. |
2 | Dennis Sassou Nguesso vía Wikipedia (CC-BY-2. | Picha kupitia ukurasa wa Wikipedia CC-BY-20 |
3 | 0). El 6 de noviembre, el presidente de la República del Congo, Denis Sassou-Nguesso, obtuvo una victoria en un referéndum realizado para permitirle volver a postular una vez más, anticipándose a acciones de sus colegas en Ruanda, Burundi y la República Democrática del Congo, donde los presidentes con largo tiempo en el poder están tratando de cambiar constituciones para extender sus respectivas estancias en el poder. | Mnamo Novemba 6, Rais wa Jamhuri ya ki-demokrasia ya Kongo, Denis Sassou-Nguesso alijipatia ushindi katika kura ya maoni iliyokuwa iamue ikiwa angeweza kugombea Urais kwa mara nyingine, kufuata nyayo za watawala wenzake wa Rwanda, Burundi na Jamhuri ya ki-Demokrasia ya Kongo (DRC), ambapo ma-Rais waliodumu madarakani kwa muda mrefu wanajaribu kubadili katiba zao ili kujiongea muda wa kubaki madarakani. |
4 | La convocatoria al referéndum fue fuertemente rebatida por la oposición política, que tuvo como resultado varias muertes en diversas protestas en las calles de la capital, Brazzaville, durante la semana del referéndum del 25 de octubre. | Kura hiyo ya maoni ilipigwa vikali na vyama vya upinzani nchini humo na kusababisha vifo kadhaa katika maandamano yaliyoendelea kwenye baadhi ya mitaa ya makao makuu ya nchi hiyo, Brazzaville, wakati wa juma la kuelekea kura hiyo iliyofanyika Oktoba 25. |
5 | Sassou-Nguesso fue presidente de la República Popular del Congo entre 1979 y 1992 y se ha mantenido en el cargo en la rebautizada República del Congo desde 1997. | Sassou-Nguesso alikuwa rais wa Jamhuri ya Watu wa Kongo kati ya 1979 na 1992 na aliendelea kushikilia madaraka hata baada ya nchi hiyo kubadili jina na kuitwa Jamhuri ya Kongo kuanzia mwaka 1997. |
6 | Protestas #Sassoudegage (Fuera Sassou) vía kabolokongo.com. | Maandamano ya #Sassoudegage. |
7 | Violentos enfrentamientos en protestas contra el referéndum | Picha kupitia kabolokongo.com |
8 | La Constitución de la República de Congo (también conocida como Congo-Brazzaville) limita la cantidad de mandatos presidenciales a dos, y fija la edad máxima para ejercer el cargo en 70 años. | Katiba ya Jamhuri ya Kongo (nchi inayofahamika pia kama Kongo-Brazzaville) inamzuia rais kutawala zaidi ya vipindi viwili, na imeweka umri wa mwisho wa rais kuwa madarakani ambao ni miaka 70. |
9 | A comienzos de 2015, Sassou-Nguesso organizó una serie de consultas con algunos de los principales actores políticos del país, para analizar la posibilidad de modificar una constitución que ha estado vigente desde 2002. | Mwanzoni mwa 2015, Sassou-Nguesso aliandaa mfululizo wa mashauriano na baadhi ya watu muhimu kisiasa nchini humo ili kuangalia uwezekano wa kurekebisha katiba ambayo imekuwa ikitumika tangu mwaka 2002. |
10 | Esta maniobra fue objeto de severas críticas de un sector de la oposición, que la vieron como un intento del actual presidente de ejercer el cargo por tercera vez. | Mpango huo ulikosolewa vikali na wapinzani wake, walioutafsiri kama mchezo wa rais aliyepo madarakani kufanya jaribio la kutaka kugombea kwa muhula wa tatu. |
11 | Sin embargo, Sassou-Nguesso siguió adelante con el referéndum, y preguntó al pueblo congolés si concederían las reformas que necesita para mantenerse en el cargo. | Sassou-Nguesso, hata hivyo, aliendelea na mpango wake na kuitisha kura ya maoni, akiwauliza wananchi wa Kongo kama wanaweza kubariki marekebisho yanayoweza kumwezesha kubaki madarakani. |
12 | Antes de las elecciones, la oposición llamó a un boicot general, y las protestas contra el presidente estallaron en diversas ciudades, sobre todo en Brazzaville y Pointe-Noire. | Kabla ya kupigwa kura hiyo, vyama vya upinzani vilitangaza kususia zoezi hilo, na maandamano yalilipuka kumpinga rais katika miji kadhaa, hususani Brazzaville na Pointe-Noire. |
13 | La autoridades dijeron que hubo cuatro muertos y 10 heridos en la violencia durante la semana del referéndum, y las etiquetas como #Sassoufit (juego de palabras con el apellido del presidente y la palabra francesa que significa ‘ya basta') y #Sassoudegage (Sassou fuera) fueron tendencia en medios sociales. | Mamlaka zinasema watu wanne walipoteza maisha na 10 wengine walijeruhiwa katika mapigano wakati wa juma la kura hiyo ya maoni kama alama habari za #Sassoufit (inayochezea jina la ukoo la rais huyo na kulichanganya na neno la Kifaransa lenye maana ‘imetosha') na #Sassoudegage (Sassou nje) zikitumika sana kwneye mitandao ya kijamii. |
14 | Sin embargo, a pesar de la baja concurrencia del 10%, el referéndum obtuvo una victoria del ‘sí', con lo que quedó allanado el camino para el ansiado cambio constitucional de Sassou-Nguesso. | Pamoja na watu kujitokeza kwa kiwango kidogo cha asilimia 10 kura hiyo ya maoni hata hivyo iliidhinisha ushindi wa ‘ndio', na hivyo kutengenezea njia ya mabadiliko ya katiba aliyoyataka mhe. Sassou-Nguesso. |
15 | Lemas de #sassoufit (Sassou, ya basta) en las protestas contra Nguesso, vía canalfrance info. | kauli mbio za #sassoufit kwenye maandamano yanayompinga Nguesso. Picha kupitia canalfrance info |
16 | Para la oposición, la baja concurrencia indicó la oposición de la población a la reforma constitucional. | Kwa vyama vya upinzani, idadi ndogo ya waliojitokeza kupiga kura ni ishara ya ushindi na umaarufu wake kuhusu suala hilo la mabadiliko ya katiba. |
17 | Ismaël Bowend Nabole, reportero de Omega FM de Brazzaville, escribió que la oposición congolesa rechazó el resultado: | Ismaël Bowend Nabole, mwandishi wa Omega FM iliyopo jijini Brazzaville, anasema kwamba vyama vya upinzani nchini humo viliyakataa matokeo hayo: |
18 | Una de las dos principales plataformas de la oposición calificó el referéndum de “golpe de estado constitucional” porque “el escrutinio no fue ni libre, ni justo, ni equitativo ni transparente” y se realizó “en un estado de sitio”. | Vyombo viwili vikuu vya habari vinavyomilikiwa na vyama vya upinzani vimeita kura hiyo ya maoni “Mapinduzi ya kikatiba” kwa sababu kura hiyo haikuwa huru, wala haki, ilijaa upendeleo bila uwazi” na ilifanyika “katika mazingira ya utekaji”. |
19 | La comunidad internacional y los observadores electorales también se mostraron escépticos por los resultados. | Jumuiya ya kimataifa na waangalizi wa uchaguzi wamekuwa na wasiwasi na matokeo hayo. |
20 | Michel Taube, director del sitio web en francés de asuntos de actualidad “l'Opinion Internationale” explicó la posición del gobierno francés sobre las elecciones: | Michel Taube, Mkurugenzi wa tovuti ya habari inayotumia lugha ya Kifaransa “l'Opinion Internationale” alielezea upinzani wa serikali ya Ufaransa kuhusu uchaguzi huo: |
21 | François Hollande, presidente francés, se ha distanciado de Sassou-Nguesso. | François Hollande, Rais wa Ufaransa, amejitenga na Sassou-Nguesso. |
22 | Luego de causar desconcierto en toda África con comentarios hechos a los medios el día anterior, el Elíseo emitió una declaración tardía diciendo que “condenaba toda violencia y que apoyaba la libertad de expresión. | Baada ya kusababisha mshangao kote barani Afrika kwa matamshi aliyoyatoa mbele ya vyombo vya habari siku moja kablda, Elysée ilisema “inalaani ghasia zozote na inaunga mkono uhuru wa kujieleza. |
23 | [François Hollande] señaló su discurso en Dakar el 29 de noviembre de 2014 donde expresó su deseo de que se respeten todas las constituciones y que las consultas al electorado se lleven a cabo bajo condiciones de transparencia indiscutibles”. | [François Hollande] anatoa mfano wa hotuba yake aliyoitoa jijini Dakar mnamo Novemba 29, 2014 alizungumzia matarajio yake kwa katiba zote kuheshimiwa na zoezi la kuwasikiliza wapiga kura kufanyika katika mazingira yenye uwazi wa kutosha.” |
24 | Ahora está claro desde el referéndum constitucional del domingo (25 de octubre) que Denis Sassou-Nguesso no respeta la Constitución ni puede ofrecer transparencia indiscutible. | Sasa ni wazi baada ya kura ya maoni ya Jumapili kwamba Denis Sassou-Nguesso, haheshimu katiba wala kuweka uwazi usio na shaka. |
25 | Taube agregó que esta posición obligará al gobierno y la oposición a dar su brazo a torcer mientras la crisis política sigue a punto de estallar en el país: | Taube aliongeza kwamba upinzani utailazimisha serikali na vyama vya upinzani kuchukua tahadhari kwa sababu mgogoro wa kisiasa unaendelea kufuka nchini humo: |
26 | Recordemos: en Túnez como en Burkina Faso, horas antes de ser derrocados Ben Ali y Blaise Compaoré respectivamente no sospechaban que la democracia triunfaría sobre la omnipotencia de un solo hombre. | Tusisahau: masaa kadhaa kabla ya kung'olewa, Ben Ali wa Tunisia na Blaise Compaoré wa Burkina Faso hawakuwa na habari kuwa demokrasia ingeshinda dhidi ya watawala wanaojiona wana nguvu zote. |
27 | Los jóvenes en la República del Congo tienen esperanzas en el futuro, aunque desconfían profundamente de los diversos intereses políticos en juego en el país. | Vijana wa nchini hiyo wana matumaini na mustakabali wao, lakini hata hivyo wana wasiwasi mkubwa kwa maslahi ya kisiasa yanayotishia ustawi wa nchi yao. |
28 | Tres estudiantes, Josué Mfutila Kiangata, Aaron Malu Mukeba y Martin Nomapungu dieron sus opiniones al portal africano de noticias Waza Online sobre los acontecimientos en el país. | Wanafunzi watatu, Josué Mfutila Kiangata, Aaron Malu Mukeba na Martin Nomapungu walitoa maoni yao kwenye tovuti ya habari za Afrika inayoitwa Waza Online kuhusu hali yamaono inavyoendelea nchini humo. |
29 | Martin: | Martin: |
30 | Algunos candidatos proclaman victoria antes de las elecciones; insinúan que los jefes de las instituciones encargadas de organizar las elecciones son obedientes. | Baadhi ya wagombea wanadai wameshinda kabla ya uchaguzi; wana maana kwamba wakuu wa taasisi zinazoendesha uchaguzi ni vibaraka wao. |
31 | Pero esas instituciones deben permanecer neutrales e independientes. | Lakini taasisi hizi hazikupaswa kuwa na upande na zilitakiwa kuwa huru. |
32 | Esos órganos están compuestos de políticos; llegan con sus tendencias políticas. | Ni vyombo vilivyoundwa na wanasiasa; vinakuwa na maslahi fulani ya kisiasa. |
33 | Aaron: | Aaron: |
34 | Creo que los principios democráticos son universales y se supone debemos respetar esos principios. | Ninadhani misingi ya kidemokrasia inafanana duniani kote na kwamba tunapswa kuiheshimu. |
35 | Yo no soy de los que piensan que el sistema hereditario africano de antaño era un buen sistema. | Sikubaliani na wale wanaofikiri mfumo wa zamani wa ki-Afrika kurithishana ulikuwa mfumo mzuri. |
36 | Josué: | Josué: |
37 | La literatura nos enseña que debemos organizar eleccriones en un contexto calmado. | Fasihi inatufundisha kwamba lazima tuandae uchaguzi kubadilisha mambo. |
38 | Pero acá en África no funciona así. | Lakini hapa Afrika mambo hayaendi namna hiyo. |
39 | ¿Por qué? | Kwa nini? |
40 | Porque es un cultura prestada, una cultura para occidentales que han venido a imponer en África. | Kwa sababu ni utamaduni ulioazimwa, utamaduni wa wa-Magharibi ulioletwa Afrika bila kuangalia mazingira halisi. |