# | spa | swa |
---|
1 | Brasil: Un muerto mientras ola de protesta masiva avanza por el país | Mtu Mmoja Afariki Kwenye Maandamano Yanayoitikisa Brazil |
2 | Un joven murió después de haber sido atropellado por un coche en Ribeirão Preto y docenas de personas fueron heridas en Brasilia, Río de Janeiro, y Salvador mientras más de un millón de personas salían a las calles [en] en las ciudades y en los pueblos de Brasil en la mayor manifestación de protesta de los últimos 20 años en el país. | Kijana mdogo aliuawa kwa kugongwa na gari huko Ribeirao Preto na dazeni ya watu kujeruhiwa wakati waandamanaji walipokabiliana na polisi hukoBrasilia, Rio de Janeiro na Salvador pale zaidi ya watu milioni moja walipojitokeza katika mitaa mbalimbali ya miji mikubwa na midogo nchini kote Brazil katika maandamano makubwa ambayo hayakuwahi kushuhudiwa kwa miongo miwili. |
3 | Las fuerzas de policía se desplegaron en Belo Horizonte y Fortaleza, otras de las ciudades anfitrionas de los juegos de la Copa de las Confederaciones de la FIFA, para ayudar a contener las protestas, el 20 de junio de 2013. | Maafisa wa polisi walisambazwa katika miji ya Belo Horizonte na Fortaleza, miji itayokuwa mwenyeji wa michuano ya Kombe la shirikisho la FIFA, ambayo yalisaidia kukabiliana na maandamano ya tarehe 20, Juni 2013. |
4 | A pesar del foco en la violencia, la mayor parte de las manifestaciones fueron pacíficas. | Pamoja na hali ya machafuko, maandamano mengi yalikuwa ya amani. |
5 | En la segunda semana de las protestas nacionales, que empezaron por la subida de las tarifas de los autobuses, las manifestaciones tuvieron lugar en más de 100 localidades a pesar de la reducción en las tarifas del transporte público en muchas ciudades, incluyendo en las capitales más importantes como Río de Janeiro y São Paulo, mostrando que las protestas no son “solamente por los 20 céntimos”[pt]. | Katika wiki hii ya pili ya maandamano ya kitaifa, ambayo yalikuja kufuatia kuongezwa kwa nauli za usafiri wa umma, maandamano yalifanyika kwenye zaidi ya maeneo 100 pamoja na kupunguzwa kwa nauli katika miji mingi ikiwa ni pamoja na miji mikuu kama vile Rio de Janeiro na Sao Paulo, kuonesha kuwa “halikuwa tu suala la senti 20”. |
6 | Manifestación en Río de Janeiro. | Maandamano huko Rio de Janeiro. |
7 | Foto de Tomás Pinheiro (CC BY-SA 2.0) | Picha na Tomás Pinheiro (CC BY-SA 2.0) |
8 | Marcos Delafrate, un joven de 18 años, murió en una colisión de atropello y fuga [pt] cuando un conductor intentaba pasar a través de una multitud de 25,000 manifestantes pacíficos en Ribeirão Preto, en el estado de São Paulo. | Marcos Delafrate, ambaye ni kijana wa miaka 18, aliuwawa kwenye ajali ya kugongana na kisha kutokomea [pt] , kijana huyu aligongwa kwa gari na dereva aliyejaribu kuendesha gari kuelekea kwenye mkusanyiko mkubwa wa watu 25,000 waliokuwa wakiandamana kwa amani huko Ribeirao Preto, ambalo ni jimbo la Sao Paulo. |
9 | Mientras la multitud resistía y pedía al conductor del Land Rover negro que retrocediera, él aceleró el coche y atropelló al menos doce personas. El vídeo colgado por ViTvHd2 [pt] muestra (en 1'40” [pt]) el suceso y enseña el número de la matrícula del coche, KVB 6963: | Kadiri umati huo wa watu walipomzuia mtu huyo aliyekuwa akiendesha gari jeusi aina ya Land Rover, dereva huyo aliongeza mwendo wa gari hilo na kuwapitia watu zaidi ya 12. Video iliyotumwa na mtumiaji wa YouTube ViTvHd2 inaonesha (at 1'40”) tukio hilo na kutoa taarifa kuwa namba za gari hilo ilikuwa ni KVB 6963: |
10 | ¿Un país en guerra? | Nchi ipo vitani? |
11 | Los conflictos entre los manifestantes y la policía dejó centenas de heridos en diversas ciudades. | Ugomvi uliopo kati ya polisi na waandamanaji umepelekea mamia ya watu katika miji mbalimbali kujeruhiwa. |
12 | En la capital del país, Brasilia, la policía empezó a lanzar gases lacrimógenos y balas de goma [pt] en un intento de acabar con la manifestación cuando un grupo de manifestantes desarmados [pt] intentó ocupar los edificios gubernamentales. | Katika mji mkuu Brasilia, polisi walianza kufyatua moshi wa kutoa machozi na risasi za mpira kama namna ya kusitisha maandamano pale kundi la waandamanaji wasiokuwa na silaha yoyote [pt] walipotaka kuingia kwenye majengo ya serikali. |
13 | Como muestra este video [pt], una minoría de los manifestantes reaccionó a la utilización de armas por la policía prendiendo fuego delante del Palacio del Itamaraty, el cuartel general del Ministerio de las Relaciones Exteriores. | Kama inavyoonekana kwenye video hii , waandamanaji wachache sana ndio waliotumia silaha kwa kuchoma moto mbele ya Kasri la Itamaraty, ambalo ni makao makuu ya Wizara ya Mambo ya Nje. video hapa chini inaonesha upande mwingine wa Itamaraty: |
14 | El vídeo abajo muestra el otro lado del Itamaraty: | Mpakiaji wa video hii, Ocupa Brasilia [pt] alifafanua: |
15 | Su autor, Ocupa Brasilia [pt] explicó: Al contrario de lo que publicaron los medios, algunos manifestantes intentaron movilizar a otros para ir hasta el Congreso; hay dos entradas y en una de ellas había una gran concentración de vándalos. | Tofauti na kile kilichokwisha tangazwa na vyombo vya habari vya kawaida, baadhi ya waandamanaji walijaribu kuwashawishi waandamanaji wengine ili wakusanyike pamoja; Kuna mageti mawili, na moja ya mageti hayo kulikuwa na kiasi kikubwa cha uharibifu wa mali. |
16 | Nos sorprendieron las granadas de aturdimiento y las balas de goma; a un manifestante próximo a mí, le pegaron un tiro en el muslo y se quedó con la bala alojada en la pierna hasta que se lo llevaron los bomberos. | Punde tulishangaa kuona mabomu ya machozi yakitupwa pamoja na risasi za mpira zikifyatuliwa; muandamanaji mmoja aliyekuwa karibu yangu alifyatuliwa kwenye paja lake kiasi cha risasi kubakia pajani hadi pale alipochukuliwa na askari wa kikosi cha zima moto. |
17 | En Salvador, los manifestantes se enfrentaron a mucha violencia en una protesta que empezó de forma pacífica. | Huko Salvador, waandamanaji walikabiliana na machafuko katika matembezi yaliyoanza kwa amani. |
18 | La manifestación se volvió agresiva cuando la multitud se fue hacía al estadio de fútbol local, donde Uruguay jugaba contra Nigeria en la Copa de las Confederaciones. | Maandamano yalibadilika na kuwa machungu pale umati mkubwa wa watu ulipokuwa unalekea Uwanja Mkuu wa Taifa, uwanja ambao timu ya taifa ya Uruguay ilipokuwa inacheza na timu ya taifa ya Nigeria katika kombe la Shirikisho la FIFA. |
19 | Un coche de la policía local con la matrícula OKU 8877 fue filmado disparando tiros que, según el autor del vídeo [pt], Felipe Amorim [pt], no eran balas de goma. | Gari la afisa wa polisi wa serikali ya mtaa lililokuwa na namba OKU 8877, milio ya bunduki ilirekodiwa kutoka kwenye gari hilo- kwa mujibu wa mpakiaji wa video, Felipe Amorim [pt], haikuwa risasi ya mpira. |
20 | El vídeo tuvo miles de comentarios y fue compartido por muchos, entre ellos un testigo Berlindo Ribeiro Reis, que confirmó: | Video hii inaonesha kusambazwa zaidi ya mara elfu pamoja na maelfu ya maoni, miongoni mwa maoni hayo ni ya shuhuda Berlindo Ribeiro Reis, ambaye aliweka bayana kuwa: |
21 | Estuve ahí y lo vi todo. | Nilikuwepo pale na nilishuhudia kila kitu. |
22 | La policía llegó golpeando y lanzando granadas de aturdimiento contra todos, sin importar si eran niños o mujeres embarazadas. | Polisi walifika na kuanza kuwapiga watu na kuwarushia watu makombora, hawakutaka kuelewa kama kulikuwa na watoto wala wanawake wajawazito |
23 | En Río de Janeiro, los conflictos entre los manifestantes y la policía también fueron registrados por los periodistas ciudadanos. | Huko Rio de Janeiro, ugomvi kati ya polisi na waandamanaji ulitolewa taarifa na wanahabari ambao ni raia. |
24 | Algunos internautas aseguran que se usaron armas letales contra la gente por toda la ciudad. | Baadhi ya watumiaji wa mtandao wa intaneti walisema kuwa, silaha halisi zilitumika dhidi ya watu katika meneo mbalimbali ya jiji. |
25 | Chico Freitas [pt] informó en Facebook: | Chico Freitas [pt] kupitia mtandao wa Facebook aliripoti: |
26 | Hoy, Río estuvo en guerra. | Leo Rio ilikuwa vitani. |
27 | Un millón de personas salieron a la calle. | Waandamanaji milioni moja walijitokeza mitaani. |
28 | La policía nos atacó sin compasión, aun antes que fuéramos capaces de hacer otra cosa que protestar, no hubo vandalismo. | Polisi walishambulia bila ya huruma, kabla hata ya kufanya jambo jingine lolote mbali na kuandamana, hakukuwa na uharibifu wa mali. |
29 | Nos cercaron en el centro de la ciudad. | Walituzingira tukiwa katikati ya jiji. |
30 | Utilizaron armas de aturdimiento y letales, cerraron la estación del metro y oprimieron a los que intentaban coger el transbordador. | Walitumia silaha zenye uwezo wa kuua na zile mabazo si rahisi kuua, walifunga vituo vya treni za chini ya ardhi na kuwazuia kidhalilishaji wale waliokuwa wanataka kukiwahi kivuko. |
31 | Nos lanzaron granadas de aturdimiento, desde el ayuntamiento hasta el Sambódromo, nos atraparon en la Avenida Presidente Vargas [en], logramos llegar a la Praça Tiradentes [pt] y ahí vimos por la televisión de un bar que las fuerzas de policía se dirigía hacía allá. | Waliturushia mabomu, kutoka kwenye ukumbi wa jiji hadi kwenye Sambadrome, walituzuilia kwenye Avenida Presidente Vargas, tuliweza kufika Praça Tiradentes na tukiwa pale, tuliwaona wanajeshi wa kutuliza ghasia kupitia televisheni iliyokuwepo hapo kwenye Baa wakielekea huko. |
32 | Corrimos hacía la Lapa y vimos que la policía lanzaba granadas de aturdimiento incluso en los niños que jugaban ahí, entonces nos fuimos por la Avenida Chile [pt] hasta la Cinelandia [en]. | Tulikimbia kuelekea Lapa na tulitambua kuwa walikuwa wakiwarushia mabomu ya machozi hata watoto wadogo waliokuwa wanacheza pale, kwa hiyo tulienda kwa kupitia Avenida Chile kwenda Cinelandia. |
33 | La gente volvió a reunirse delante del Teatro Municipal. | Mahali pale, walikusanyika tena mbele ya Uwanja wa Manispaa. |
34 | Hasta que los coches de policía se acercaron y empezaron a lanzar granadas de aturdimiento. | Magari ya polisi yalipokaria pale watu walipokusanyika, walianza kurusha mabomu, na hapo nilipotezana na marafiki zangu. |
35 | Perdí a mis amigos. | Sote tulikimbilia eneo la Flamengo. |
36 | Corrimos todos hacía el barrio del Flamengo, donde encontré un autobús que iba hacía Niteroi [en] y me subí. | Nikiwa pale, niliona gari la kuelekea Niteroi na hivyo na niliingia ndani ya gari hilo. |
37 | Desde el autobús vi que lanzaban gases lacrimógenos. | Nikiwa ndani ya basi, niliona wakiendelea kurusha mabomu ya kutoa machozi. |
38 | La policía perseguía y oprimía a la gente por todas partes. | Polisi wasingeweza kuruhusu mtu yeyote kwenda popote. |
39 | Hoy la policía estuvo más violenta que nunca. | Popote watu wanapotaka kwenda, polisi wangewafuata na kuwaghasi. |
40 | Actuaron de forma brutal y atroz, aterrorizando a la gente. | Leo polisi walikuwa wakatili zaidi kuliko wakati mwingine wowote. |
41 | La policía que está pagada para proteger a los ciudadanos. | Walikuwa watu wa kutaka shari, wakatili kupita kiasi, walisababisha hali ya woga na hofu kuu. |
42 | #protestorj [manifestante Río de Janeiro], #ogiganteacordou [el gigante se despertó], #revoltadovinagre [revuelta del vinagre] #thegiantwokeup [el gigante se despertó] #vemprarua [ven a la calle] #changebrazil[en] #rio [cambio en Brasil] #brasil #brazil [Brasil] | Hwa ndio polisi wanaolipwa mishahara kwa lengo la kuwalinda raia. #protestorj #ogiganteacordou #revoltadovinagre #thegiantwokeup #vemprarua #changebrazil #rio #brasil#brazil |
43 | Un país en paz | Nchi katika hali ya amani |
44 | La imágenes de abajo muestran las protestas pacíficas en muchos otros sitios: | Picha zifuatazo zinaonesha maandamano ya amani katika sehemu mbalimbali za nchi: |
45 | Manifestación en Jaraguá do Sul, Santa Catarina, foto publicada por Chan360 (CC BY-NC-ND 2.0) | maandamano ya amani huko Jaraguá do Sul, Santa Catarina, picha ilipakiwa na Chan360 (CC BY-NC-ND 2.0) |
46 | Manifestación en la lluvia en Cascavel, Paraná. | maandamano yaliyoambatana na mvua huko Cascavel, katika jimbo la Parana. |
47 | Foto de Alexander Hugo Tártari (CC BY-NC-SA 2.0) | Picha na Alexander Hugo Tártari (CC BY-NC-SA 2.0) |
48 | Gran manifestación en Belo Horizonte, Minas Gerais. | Maandamano makubwa huko Belo Horizonte, Minas Gerais. |
49 | Foto de Maria Objetiva (CC BY-SA 2.0) | Picha na Maria Objetiva (CC BY-SA 2.0) |
50 | Recife, estado de Pernambuco. | Recife, Jimbo laPernambuco . |
51 | Foto de Rostand Costa (CC BY 2.0) | Picha na Rostand Costa (CC BY 2.0) |
52 | São Luis, Maranhão. | São Luis, Maranhão. |
53 | Foto de Kika Campos. | Picha na Kika Campos. |
54 | (CC BY 2.0) | (CC BY 2.0) |
55 | Natal, Rio Grande do Norte. | Natal, Rio Grande do Norte state. |
56 | Foto de Isaac Ribeiro (CC BY-SA 2.0) | Photo by Isaac Ribeiro (CC BY-SA 2.0) |
57 | Más manifestaciones | Maandamano mengine zaidi |
58 | La presidente Dilma Roussef convocó una reunión de emergencia [pt] con los ministros, el viernes 21 de junio, para evaluar los efectos de las manifestaciones de protesta y decidir cómo el gobierno del país deberá actuar de ahora en adelante. | Rais Dilma Roussef ameitisha mkutano wa dharura na mawaziri siku ya leo, Ijumaa Juni 21 ili kutathmini madhara ya maandamano hayo na jinsi serikali itakavyofanya majukumu yake kuanzia sasa na wakati ujao. |
59 | Mientras sigue la Copa de las Confederaciones, más protestas se están organizando en distintas ciudades, en los próximos días. | Huku Michuano ya soka ya Kombe la Mabara ikiendelea, maandamano mengine zaidi yamesharatibiwa katika maeneo mbalimbali ya majiji kwa kufanyika siku zinazokuja. |
60 | Escrito en colaboración con Paula Góes | Makala hii imeandikwa kwa ushirikiano na Paula Góes |