Sentence alignment for gv-aym-20110922-2583.xml (html) - gv-ell-20120104-7841.xml (html)

#aymell
1Perú: Qhichwa arux internet tuqinkarakiwaΠερού: Η γλώσσα κέτσουα στο Διαδίκτυο
2Qhichwa, jan ukax Runa Simi uka arux Peru markan mä tayka aruwa.Το άρθρο αυτό αποτελεί τμήμα του ειδικού μας αφιερώματος Γλώσσες και Διαδίκτυο και Δικαιώματα των Ιθαγενών.
3Η Κέτσουα ή Runa Simi είναι μια από τις πρώτες γλώσσες του Περού, που υπολογίζεται πως εμφανίστηκε κατά το μέσο της πρώτης χιλιετίας της εποχής μας.
4Akurunakamax 8 ukat 10 waranqa arsur jaqinakaniwa familia lingüística tuqin wali jach'ar uñacht'atawa Bolivia, Perú ukat Ecuador ukampirus indoeuropea.Σήμερα, ομιλείται από 8-10 εκατομμύρια άτομα και είναι η πιο διαδεδομένη της γλωσσικής αυτής οικογένειας στη Βολιβία, το Περού και τον Ισημερινό μετά τις ινδοευρωπαϊκές γλώσσες, σύμφωνα με τη Wikipedia.
5Wikipedia ukarjamax aka uñt'aw uñt'ayi:Η ίδια πηγή προσθέτει [es]:
6siglo XV, quechua clásico ukax vehicular aruruw tukxi Nayra Perú ukhatpacha, ukatx oficial aru ukhamaxiwa, Estado incaico.Κατά το 15ο αιώνα, η αποκαλούμενη κλασική κέτσουα έγινε σημαντική lingua franca στο Αρχαίο Περού και υιοθετήθηκε ως επίσημη γλώσσα του κράτους των Ίνκας.
7Aka aru mayjt'awix catequesis siglo XX, qhichwa arux mä juk' qhipartataw uñjasi, español aru yatichaw taypina.Ήταν η πιο σημαντική γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε για την κατήχηση των ιθαγενών κατά την αποικιοκρατία. Στις αρχές του 20ού αιώνα, η κέτσουα υπέφερε λόγω της εξάπλωσης των ισπανικών μέσω της εκπαίδευσης του αγροτικού πληθυσμού.
8"El camino del zorro" en quechua.Ονομασία οδού "Ο δρόμος της αλεπούς" (El camino del zorro) στη γλώσσα Κέτσουα.
9Imagen de usuario geoced en Flickr (CC BY-SA 2.0)Φωτογραφία από το χρήστη geoced στο Flickr (CC BY-SA 2.0). Η κέτσουα στο Διαδίκτυο
10Το περουβιανό σύνταγμα [es] (άρθρο 48) της δίνει επίσημη θέση στις ζώνες όπου ομιλείται κατά κύριο λόγο, δηλαδή σε ολόκληρη την ορεινή πλευρά, τις Περουβιανές Άνδεις.
11Constitución peruanana (artículo 48) ukanx oficial aru ukhamawa andes peruanos, castill arunx influyinsya ukaw qhanstayi.Η επιρροή της όμως φαίνεται και στα ισπανικά και σε ποικίλες άλλες γλώσσες της Αμαζονίας. Ωστόσο, όταν μιλάμε για την κέτσουα, εννοούμε διάφορες διαλέκτους της, στο Περού κυρίως τις “cusqueño” (“πεντασύλλαβη”) και “ayacuchano” (“τρισύλλαβη”).
12Ukampirus kunawsati qhichwa arut arstan ukhax walja mä markat mä markar arunakax mayjt'atawa, jisnawa: cusqueño jan ukax (pentavocálico), ukatx ayacuchano jan ukax (trivocálico), janiw abismales satakiti, yaqhipanakax jisk'achasiwit qhichwa arut uñt'ayapxipor, janiw taqin kipk amuyapkiti.Αν και οι διαφορές τους [es] δεν είναι μεγάλες, δεν είναι οι μόνες υπάρχουσες. Αν και επίσης πολλοί έχουν κάνει λόγο για διακρίσεις [es] στη χρήση της κέτσουα ή για τον κίνδυνο να εξαφανιστεί σαν γλώσσα [es], δε σκέφτονται όλοι [es] με τον ίδιο τρόπο.
13Qhichwa arux Internet tuqinx utxiwa, aknir apnaqäwinakana: qhichwax Googlena.Η κετσούα εντοπίζεται στο Διαδίκτυο μέσω διαφόρων πηγών: η πιο γνωστή είναι η μηχανή αναζήτησης Google Quechua.
14Wikipedia ukan qilqatanakax utxiwa, 16.631ni qilqatanaka Qhichwa arux internetankiwa walja yanakw Runasimi arunjama.Η Wikipedia επίσης έχει σελίδα στη γλώσσα κέτσουα, όπου μπορείτε να βρείτε 16.631 άρθρα σε αυτή τη γλώσσα.
15Qhichwa arut yatiqañatchi arsuschi ukhaxa, Runasimi.org ukanx gramática línea tuqin aru pirwa ukanakaw utji, maysataxRunasimi.net ukanx qhichwa estandarizacion satak ukxatw yatiyawinakax utji.Όσον αφορά εργαλεία, η ιστοσελίδα El quechua en internet (Κέτσουα στο Διαδίκτυο) [es] έχει πολλές πηγές, όπως και η σελίδα Idioma Runasimi (γλώσσα Runasimi) [es]. Άρθρα με συζητήσεις επί της γλώσσας υπάρχουν στη σελίδα Welcome to Quechua! και στο Slideshare υπάρχουν διάφορες παρουσιάσεις [es] για διακριτές πλευρές της γλώσσας.
16Αν ενδιαφέρεστε να μάθετε τη γλώσσα, η σελίδα Runasimi.org [es] περιέχει συμβουλές γραμματικής και online λεξικό, ενώ η Runasimi.net [es] παρέχει αναφορές σε μια επιτροπή που σχηματίστηκε για την τυποποίηση της γλώσσας.
17Η ιστοσελίδα Idioma quechua [es] στοχεύει να προωθήσει την εκμάθηση της γλώσσας και περιέχει διάφορες ηχογραφήσεις αφηγήσεων στη γλώσσα αυτή από τις Άνδεις.
18Web Qhichwa aru ukanx walja siwsawinak waraqatanakaw utji.Επίσης, υπάρχει η σελίδα curso de quechua (μαθήματα σε κέτσουα) [es] και μια από το Αρχιερατικό Καθολικό Πανεπιστήμιο του Περού (PUCP). Blogging
19Ukapachparakiw Qhichwa yatiqaw Yachay PUCP ukax utji. Dina Vela: Qhichuwa jiwasan arusa.Υπάρχουν όμως και άτομα στην κοινότητα όσων μιλούν κέτσουα, που πήραν την πρωτοβουλία να κάνουν κάτι για να διατηρήσουν ή να ενθαρρύνουν την παρουσία της γλώσσας στο Διαδίκτυο.
20Akanx jakhuwinakaw uñjasi:Τέτοια είναι η περίπτωση της Noemi Vizcardo.
21Nancy Ayala kullakaxa, RPP uka blogun uñt'ayi, aka bloguna Tukuy niraq willakuykuna, aka jisk' ullart'añaniuñt'ayinayrir post uka:Το δίγλωσσο blog της Hablaquechua, σε ισπανικά και κέτσουα, υφίσταται από το 2005. Ο Juan Arellano [στμ: συντάκτης του αρχικού αυτού άρθρου στα ισπανικά] είχε το προνόμιο να της πάρει συνέντευξη το 2006.
22A modo de comentario podemos mencionar que una de las características de este bello y dulce idioma es su carácter aglutinante, porque une o abraza dos o más palabras del Español utilizando sufijos, esto quiere decir que una oración de varias palabras en Español se puede expresar en una sola palabra, por ejemplo, la oración te quiero mucho se aglutina en la palabra quechua kuyakuykim. .Τότε, μεταξύ άλλων, είχε αναφέρει τι σήμαινε για εκείνη η γλώσσα κέτσουα: Η κέτσουα για μένα είναι τόσο φυσική, εννοώ ήταν πάντα παρούσα από τη στιγμή που γεννήθηκα, καθώς κατάγομαι από μια δίγλωσση πόλη, όπου κοινός παρονομαστής είναι η προφορική επικοινωνία σε κέτσουα, παρά το γεγονός ότι ο πατέρας μου μας είχε απαγορεύσει να τα μιλάμε σπίτι, λόγω της γενικευμένης και λανθασμένης ιδέας στην κρεολική αυτή κοινωνία ότι είναι μια από αυτές τις ινδιάνικες γλώσσες
23Aka muxsa aarux saphi arur jaqkati, jisnawa arunx yaqhip uñt'awinakapw qhananchsna, aglutinanti ukhamawa, kuna laykuti jisk'a k'ila arsunakaw mä : wal munsma (kuyakuykim)Ένα άλλο blog σε κέτσουα ανήκει στην Dina Vela: Quechua nuestra lengua [es]. Σε μια από τις δημοσιεύσεις της, μιλά για τους αριθμούς στη γλώσσα αυτή:
24Aka blog ukan Allillanchu Lorena Chaucan uñt'ayawipanx qhananchiwa peruanunakan sapur aruskipawipa:Η Nancy Ayala γράφει σε ένα blog με τίτλο Tukuy niraq willakuykuna στο δίκτυο Radio Peru, σημαντικό κόμβο ΜΜΕ.
25Peruwanunakax walja arunakwa arsupta.Ιδού ένα σύντομο απόσπασμα [es] ενός εκ των πρώτων της δημοσιεύσεων:
26Μπορούμε να πούμε πως ένα από τα χαρακτηριστικά αυτή της πανέμορφης και γλυκιάς γλώσσας είναι ο ενωτικός της χαρακτήρας, καθώς ενώνει ή συμπλέκει δυο ή περισσότερες λέξεις στα ισπανικά χρησιμοποιώντας προσφύματα.
27Μια πρόταση δηλαδή με πολλές λέξεις στα ισπανικά μπορεί να εκφραστεί με μια μόνο λέξη στην κέτσουα, για παράδειγμα η φράση te quiero mucho (Σε αγαπώ πολύ) ενώνεται και εκφέρεται ως kuyakuykim στην κέτσουα.
28Η δημοσίευση blog με τις περισσότερες πληροφορίες προέρχεται από το blog της Lorena Chauca Allillanchu [es], που καθιστά αξιοσημείωτη την καθημερινή επικοινωνία σε κέτσουα στο Περού [es]:
29Cancha arux qhichwa arut juti “kancha” ukax sañ muniwa uta anqa.Εμείς οι Περουβιανοί χρησιμοποιούμε περισσότερες λέξεις κέτσουα απ' όσες πιστεύουμε. Η λέξη “cancha” προέρχεται από την λέξη της κέτσουα “Kancha”, που σημαίνει αίθριο, κιόσκι.
30Chiripa ukax sañ muniwa asar.“Chiripa” σημαίνει τυχαιότητα ή τύχη.
31Puchu sañ muniwa jilt'äwi.Η έκφραση “pucho” προέρχεται από τη λέξη “puchu”, που σημαίνει υπόλοιπο ή πρόσθετο.
32T'inkha ukax uñanchiwa anatäwi.Το όνομα της πιο γνωστής λοταρίας στο Περού είναι “T'inka”, που σημαίνει παιχνίδι.
33Phisirux uñt'asiwa michi, yapa ukax yapt'ta sañ muni qhichwanxa.Οι γάτες είναι γνωστές ως “michi” και η λέξη “yapa” χρησιμοποιείται ευρέως από τους Περουβιανούς και σημαίνει αύξηση.
34Yaqha uñacht'awinakax akanakawa: Runasimillapi, Runasimi ñawpa willana, Runasimi (Quechua), runasimi qallarisun.Άλλα παραδείγματα blogs σε κέτσουα είναι τα εξής: Runasimillapi [es], Runasimi ñawpa willana [es], Runasimi (Quechua) [es], και το runasimi qallarisun.
35Ukapachparakiw Facebook ukan utji, qhichuwa (Runasimi) jan ukax Runa Simi Raymi Suyu.Υπάρχουν επίσης ομάδες και σελίδες στο Facebook, όπως οι: Admiradores del idioma quechua (Runasimi) [es] και Runa Simi Raymi Suyu [es].
36Twitter @hablemosquechua ukanx runa simi ukan yatichaña.Και στο Twitter υπάρχει ο λογαριασμός @hablemosquechua, όπου διδάσκεται η γλώσσα Runasimi.
37Qhipjarusti askiw uñt'ayaña Runasimipi.org, mä software qhichuwa wakichaña.Εν κατακλείδι, είναι σημαντικό να αναφερθεί το Runasimipi.org, μια ιστοσελίδα αφιερωμένη στη δημιουργία λογισμικού σε κέτσουα.
38Uñt'ayawipanx uñt'ayapxiwa:Το μανιφέστο της δηλώνει [es]:
39Στις μέρες μας, ο κόσμος πιστεύει ότι η runasimi είναι μονάχα γλώσσα των προγόνων μας και είναι χρήσιμη μόνο για τα πράγματα του παρελθόντος.
40Jichhurunxa waljaninakaw runasimi arux nayra achachilanakan arupawa sasina.Πολλά παιδιά στην πόλη ντρέπονται να μιλήσουν κέτσουα με τους φίλους τους.
41Qhichwa jan ukax runa simi ukax jakaskiwa, Pä jaylliw waraqata.Λένε πως η γλώσσα δεν έχει σχέσει με “κουλ” πράγματα, ειδικά με θέματα όπως η τεχνολογία και η σύγχρονη ζωή.
42Αντιτιθέμενοι σε αυτό, δηλώνουμε πως η runasimi είναι μια πλούσια γλώσσα που μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλά πλαίσια, συμπεριλαμβανομένης και της τεχνολογίας.
43Δεν αντιπροσωπεύει μονάχα ένα μεγάλο τμήμα της πολιτισμικής και γλωσσικής κληρονομιάς του Περού, είναι επίσης μια ζωντανή γλώσσα που θα αποδειχθεί πολύ χρήσιμη στο μέλλον στην περιοχή των Άνδεων.
44Θα θέλαμε όμως να εκτιμήσουν όλοι τη γλώσσα όχι μονάχα σαν μια από αυτές “τις γλώσσες των Ίνκας”, αλλά σαν μια γλώσσα του σήμερα, προσαρμόσιμη και πλούσια σε έκφραση.
45Η κέτσουα ή Runasimi είναι μια γλώσσα ζωντανή και σε συνεχή ανάπτυξη, κομμάτι ενός πολιτισμού μιας χιλιετίας που χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο ως μέσο καθιέρωσης στον 21ο αιώνα.
46Επίσης, είναι μια γλώσσα που δε σταματά να χρησιμοποιεί οποιαδήποτε άλλα στοιχεία για να ενσωματώσει ή να εκφράσει δικές της ήχους και εικόνες, όμοια αυτά που θα δείτε στα δυο αυτά βίντεο.