# | aym | por |
---|
1 | Mexicanunakan chhaqhatapatw taykanakax manq'at mutuñankapxi | Mães de mexicanos desaparecidos fazem greve de fome |
2 | Mexico markanx mä tamacht'at taykanakaw Procuraduría General de la República uka uta anqaxan huelga de hambre lurapxätana taykanakan urup amtasa jupanakax mayipxätanaw gobierno mexicanuru phuqhañapa amtäwipampi chhaqhat wawanakapar thaqaña. | [Todos os links neste artigo levam a páginas em espanhol, exceto quando indicado de outra forma] Um grupo de mães em greve de fome celebrou o Dia das Mães em frente ao escritório da Procuradoria Geral da República na Cidade do México, pressionando o governo mexicano a cumprir sua promessa de fazer buscas por seus filhos e suas filhas desaparecidos. |
3 | Yaqhip yatiyawi [en] tuqinakanx yatiyapxiw ,26,000 jaqinakaw Mexico markanx chhaqharapxi jallu pach phaxsit 2006 marat ña 30 jallu pach phaxsi 2012 marakamax sasa, akax utjawayatanaw expresidente Felipe Calderón jupan gobiernupanaki. | Segundo relatórios oficiais [en], mais de 26 mil pessoas desapareceram no México entre 1º de dezembro de 2006 e 30 de novembro de 2012, durante a gestão do ex-presidente Felipe Calderón. |
4 | Aka warminakax huelga lurapxatanaw llatunk ur llamayu phaxsi saraqataru aka 2013 marana. | As mulheres estão em greve desde 9 de maio de 2013. |
5 | Erwin C blog Latino Americano uka tuqinkiriw [en] mä huelga lurir mamaru jawsayawayi: | Erwin C., no blog The Latin Americanist [en], citou uma das mães grevistas de fome: |
6 | Janiw sartasipkäti aka mayiw phuqasiñapkama, presidentex nanakamp tantachaspan ukhamarak tama irnaqir jaqinakar tantachpan, kunawsas ukat kunjamraks munat wila masinakasar qallantani thaxtañxa sasaw” huelga lurir Margarita López mamax arsuwayatäna. | “Nós não vamos sair daqui até que nossos casos sejam resolvidos, que o presidente marque um encontro conosco e que ele forme um grupo de trabalho capaz de dizer quando e como vão começar a localizar nossos queridos que estão desaparecidos”, declarou a grevista de fome Maragarita López. |
7 | López mamax siw chhaqhir wawajax, Yahaira Guadalupe Bahena ukham sutini wawapax secuestratänawa pä mar qhipa “juparux walja jaqinakaw katuntawayapxatäna” ukat yanqhachawayapxarakiw jiwañapkama. | Ela disse que sua filha “desaparecida”, Yahaira Guadalupe Bahena, foi sequestrada há dois anos por “homens armados” e torturada até a morte. |
8 | López mamax autoridadanakarux mayiwayatänaw mä fosa allsuyañapa kawkhanxay allintatächispa wawapaxa, ukampirus janiw mayïwipax jichhakam ist'atäkatanti. | López insistiu para que autoridades investigassem uma vala comum onde alega-se que sua filha esteja enterrada, mas seus pedidos foram ignorados até o momento. |
9 | López uka mayni mamax paqallq urunakaw huelga de hambre luririnakamp chikt'atätana lapaka phaxsinxa, ukat tukt'ayataxärakinaw kunawsatix autoridadanakax tantachaskan huelga de hambre luririnakampi. | López foi também uma das participantes da greve de fome de 7 dias que aconteceu em novembro passado e que terminou depois que autoridades da Cidade do México se encontraram com as manifestantes. |
10 | Paris Martínez, publicación digital Animal Político uka tuqin irnaqiri jaqix, manq'at mutuñ uñist'ayi qalltatpacha. | Paris Martínez, do veículo digital Animal Político, tem feito a cobertura da greve de fome desde o início. |
11 | Mä post tuqinxa, ullirinakaruw uñist'ayi yaqhip huelga lurir taykanakaru, kunatix Nancy Roset uka maman wawapax Elvis Axell Torres Rosete ukham sutinix, chhaqhätanaw pä tunk llatunka urunak saraqat jallu pach phaxsina 2010 marana: | Numa das publicações, ele apresentou os leitores a algumas das mães que participam da greve, como Nancy Rosete, cujo filho, Elvis Axell Torres Rosete, está desaparecido desde 29 de dezembro de 2010: |
12 | Nayax huelga lurïrinak chikaw sartästa kunatix janiw yäqapkti kuntix autoridadanakax lurapki ukanakja. | Eu decidi participar da greve de fome porque, como vítimas, não temos garantias com relação às ações que as autoridades realizam. |
13 | Ñayaw pä maranaka qhipartawayxi investigacionanak utjkasasa, janirakiw nanakax uñxapxarakti. | Já se passaram mais de dois anos e, mesmo quando há supostos avanços nas investigações, nós não podemos verificá-los. |
14 | Tunka kimsani ur saraqatat llamay phaxsitx , Martinez jaqix yatiyawayiw Animal Politico tuqitakix “ mä aruskipaw utjawinx subprocurador Ricardo Garcia Cervantes uka jampix kunawsatix ch'axwaw qalltaskan ukhax - Janiw mä autoridadas ch'axwirinakar uñjir sarkatänti ni jupanakamp parlthapirisa. “. | Em 13 de maio, Martínez escreveu para o Animal Político que “com exceção de uma breve troca de comentários com o subprocurador Ricardo Garcia Cervantes -no dia em que o protesto começou- nenhuma autoridade apareceu para perguntar sobre as demandas dos manifestantes ou para iniciar uma diálogo formal. “ |
15 | Chhaqharirin taykanakapaw [en] sartasipxäna tunka ur saraqatat llamayu phasita [en],jisnaw mamanakan urupanpini. | Mães e familiares dos desaparecidos [en] organizaram atos em 10 de maio [en], o Dia das Mães no México. |
16 | Paris jaqix mä video uñist'ayikawkhantix mamanakax huelga lurapkäna mamanakan urup amtkasa akham arnaxt'asisa: jaltasipkanw ukhampach jakaskir pach wayqhatasiwayapxi, jakaskir kutt'ayañxañap munapta “ukat” kawkhankasipkisa? | Martínez compartilhou um vídeo que mostra as mães em greve de fome, celebrando o Dia das Mães enquanto cantam em coro “Se foram levados vivos, queremos de volta vivos!” e “Onde estão? |
17 | Kawkhankasipkisa? | Onde estão? |
18 | Wawanakasaxa, kawkhankasipkisa? sasa: | Nossos filhos onde estão?”: |
19 | Yaqha video tuqinx ,Parix jaqix chhaqhirin wila masipanakaruw pusur huelga luraskipan siktt'awayi. | Em outro vídeo, Martínez entrevistou mães e familiares de desaparecidos, que estavam no quarto dia de greve de fome. |
20 | Érica, huelga lurir taykax mä cartel api ukax akham siwa: “pusi uruw manq'at t'aqhisxapta ukat janiw kuna jaysawis utjkiti. | Erica, uma das mães, segura um cartaz que diz: “Quatro dias em greve de fome e nenhuma resposta. |
21 | Nanakax munaptwa wawajanak uñstxañapa. | Queremos que nossos filhos apareçam. Justiça!” |
22 | Justicia ukham sas arnaxt'asisa. Manq'at awtjayasiñats qhanäqhiwa, arumas thayäxiwa ukampirus payachasitäxaptwa. | Erica comentou que estão sentindo os efeitos da falta de comida, que a temperatura cai à noite, e que não se sentem seguras. |
23 | Jaqinakaw yanapt'apkitu sarakiw Erica mamaxa. | Ela diz ainda que cidadãos têm lhes dado ajuda. |
24 | Yaqha huelga luririx janiw sartasipkati sarakiwa: janiw ma sapa jaqi layku akhankaptti jan ukas mä objetivo laykuw akhankapta, ukax wawanakasar thaqhañapa. | Outro manifestante afirma que eles não vão sair dali: “Não estamos aqui por conta de uma pessoa só, nós estamos aqui por um objetivo comum, que é a busca pelos desaparecidos”: |
25 | Tunka phisqhan ur saraqatarux llamay phasitx Paris jaqix yatiyiw mä tama jaqi sariri khaysa los Pinos uksaru presidente de Mexico Enrique Peña Nieto ukar ma laphi qillqat luqtiri, yatiyañapataki kunatpins jan jank'achaskpachax chhaqharirinakatxa uk qhananchañapataki. | Na quarta-feira, dia 15 de maio, Martínez escreveu que um grupo representando os manifestantes visitou Los Pinos - a residência e o gabinete oficiais da Presidência do México - para apresentar demandas por escrito para o Presidente Enrique Peña Nieto, “para que ele explique sobre a falta de ações concretas de busca por nossos filhos e nossas filhas”. |