# | cat | pol |
---|
1 | Els supervivents d'Ebola a l'Àfrica, entre la recuperació i l'estigma | Wyleczeni z eboli opowiadają o walce o życie i napiętnowaniu |
2 | El virus Ebola sota un microscopi. | Wirus Ebola widziany pod mikroskopem elektronowym. |
3 | Foto de l'usuari de Flickr NIAID. | Zdjęcie NIAID - użytkownika serwisu Flicr. |
4 | CC BY 2.0 | CC BY 2.0 |
5 | D'acord amb les últimes dades de l'Organització Mundial de la Salut (OMS), s'han detectat 2.615 casos d'Ebola a l'Àfrica occidental i 1.427 persones s'han mort en el que s'ha descrit com el pitjor brot mundial del virus. | Według najnowszych danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) stwierdzono 2615 przypadków zachorowań na ebolę w Afryce Zachodniej, z czego 1427 osób zmarło w wyniku największej jak do tej pory epidemii tego wirusa. |
6 | No hi ha de moment cap guariment confirmat de l'Ebola i l'índex de mortaldat d'aquest últim brot és de prop del 50%, tot i que en anteriors s'havia arribat a més del 90%. | Nie istnieje jeszcze lekarstwo na ebolę, a śmiertelność tym razem wynosi około 50%, chociaż w czasie wcześniejszych epidemii osiągała nawet 90%. |
7 | Els qui han sobreviscut l'Ebola exposen relats molt colpidors de resiliència i de tractaments heroics de treballadors de la salut locals, però també de tristesa i rebuig a causa de la ignorància que hi ha respecte a la malaltia. | Ci, którzy wyzdrowieli dzielą się niesamowitymi historiami o prężności i heroicznej opiece miejscowych pracowników ochrony zdrowia, lecz mówią również o smutku i odrzuceniu będących wynikiem braku wiedzy na temat choroby. |
8 | El 20 d'agost, l'OMS va publicar un vídeo a YouTube amb el testimoni de tres supervivents: Saah Tambah i Harrison Sakilla, de Libèria, i Matu Kamara, de Sierra Leone. | 20 sierpnia WHO opublikowało klip na YouTube prezentujący trzy osoby wyleczone z eboli: Saah Tambah i Harrison Sakilla z Liberii i Matu Kamara z Sierra Leone. |
9 | Saah Tambah hi explicava com es va infectar i la seva vida després de recuperar-se'n: | Saah Tambah wyjaśnia jak zachorował oraz mówi o swoim życiu po wyzdrowieniu: |
10 | Vaig agafar l'Ebola d'un oncle meu a Koindu. | Zaraziłem się ebolą od mojego wujka z Koindu. |
11 | El vaig anar a visitar dues nits perquè no tenia ningú més que el cuidés. | Opiekowałem się nim przez dwa dni, bo nie było komu. |
12 | Després d'uns quants dies es va morir, com també la seva dona i la filla [..] Vaig començar a vomitar i a tenir diarrea i per això em vaig dirigir a la clínica. | Po kilku dniach zmarł, a następnie jego żona i córka […] zacząłem wymiotować i dostałem biegunki, więc udałem się do kliniki. |
13 | Quan em vaig posar malalt, la meva família dubtava de la meva recuperació. | Kiedy zachorowałem moja rodzina nie wierzyła, że wyzdrowieję. |
14 | Però em vaig recuperar gràcies als metges. | Dzięki Bogu za lekarzy. |
15 | Em van donar un certificat que indica que ja no tinc l'Ebola en cas que algú encara en dubti. | Dostałem od nich certyfikat poświadczający, że nie mam już eboli jeśli ktokolwiek by wątpił. |
16 | Harrison Sakilla, de trenta-nou anys, és de Foya, al nord de Libèria. | Harrison Sakilla (lat 39) pochodzi z Foya na północy Liberii. |
17 | És el primer supervivent d'aquesta zona i va perdre la mare arran del brot. | Jest on pierwszą wyleczoną osobą z tej części kraju. Jego matka przegrała walkę z wirusem. |
18 | Hi deia: | Oto co mówi: |
19 | Vaig emmalaltir tenint cura de ma mare. | Zachorowałem opiekując się matką. |
20 | Si hom comença a detectar-ne símprtomes, cal que vagi al centre de salut de pressa, on li oferiran l'atenció adequada i es podrà guarir. | Jeśli ktoś zauważa symptomy choroby powinien udać się do ośrodka przeznaczonego dla pacjentów z ebolą. Chory otrzyma tam opiekę i jest szansa, że z tego wyjdzie. |
21 | Matu Kamara, de cinquanta-dos anys, deia que va perdre la seva germana i el seu fill per l'Ebola: | Matu Kamara, lat 52, mówi że przez ebolę straciła siostrę i córkę: |
22 | La meva germana es va trobar malament després de tenir cura de l'altra dona del meu marit. | Moja córka źle się poczuła po tym jak opiekowała się drugą żoną mojego męża. |
23 | Tenia fred. | Było jej zimno. |
24 | La vaig dur a l'hospital i li van donar medecines. | Zabrałam ją do szpitala, gdzie dostała lekarstwo. |
25 | Es va trobar d'entrada millor, però després va començar a vomitar. | Poczuła się lepiej, ale niedługo potem zaczęła wymiotować. |
26 | Es va morir als nostres braços. | Zmarła w naszych ramionach. |
27 | Després em vaig trobar malament jo i vaig començar a vomitar, també. | Następnie ja poczułam się gorzej i zaczęłam wymiotować. |
28 | Vaig anar a l'hospital i dos dies després em vaig sentir millor. | Udałam się do szpitala, a 2 dni później poczułam się lepiej. |
29 | Els supervivents d'aquesta malaltia necessitem un certificat per ensenyar a la gent que hem tingut l'Ebola i demostrar que hem rebut tractament. | Osoby takie jak ja, które wyzdrowiały potrzebują zaświadczeń, aby pokazać ludziom, że mieliśmy ebolę i nas wyleczono. |
30 | Que ningú s'esperi a trobar-se molt malament per anar a l'hospital. | Nie zwlekajcie z pójściem do szpitala, aż będzie z wami naprawdę źle. |
31 | La gent que es recupera de la malaltia sovint s'encara a rebuigs posteriors per manca de coneixement sobre com s'estén la malaltia. | Ludzie, którzy wyzdrowieli niejednokrotnie muszą mierzyć się z odrzuceniem, które jest wynikiem braku zrozumienia tego, jak można zarazić się ebolą. |
32 | És la història, per exemple, de Melvin Korkor, un metge de l'hospital Phebe a Libèria. | Dr Melvin Korkor, lekarz ze szpitala Phebe w Liberii doświadczył tego na własnej skórze. |
33 | Korkor ha superat l'Ebola, però explica que els seus parents i amics recelen de tocar-lo, com va recollir Front Page Africa Online: | Wyzdrowiał z eboli, ale przyznaje, że jego rodzina i znajomi bali się go dotknąć. Opowiada o tym na liberyjskim portalu Front Page Africa Online: |
34 | Malgrat que Korkor assegurava que estava net d'Ebola, diu que la gent l'evitava. | Mimo że został wyleczony z Eboli Korkor twierdzi, że ludzie go unikają. |
35 | ‘Ara, a qualsevol racó del barri, totes les mirades es fixen en mi com si jo fos la plaga”, deia. | „Teraz w mojej okolicy wszyscy wpatrują się we mnie jakbym był jakąś plagą”, mówi. |
36 | El periodista de Front Page Africa que va acompanyar-lo al campus de Cuttington va observar que la gent desapareixia quan el veia i que els amics, estudiants i éssers estimats seus evitaven de donar-li la mà o de menjar amb ell […] “Gràcies a Déu que estic guarit. | Reporter FrontPageAfrica, który odnalazł lekarza ze szpitala Phebe na kampusie Uniwersytetu Cuttington był świadkiem tego jak ludzie odchodzili z miejsc, w których on się pojawiał, a znajomi, studenci i najbliżsi unikali uścisku dłoni, czy wspólnych posiłków […] „Dzięki Bogu jestem zdrowy. |
37 | Però ara tinc una altra malaltia: l'estigmatització de què sóc víctima.” | Teraz jednak mam nową chorobę: napiętnowanie, którego stałem się ofiarą” - mówi Korkor cytowany przez lokalne radio w Gbarnga. |
38 | Korkor va declarar en una ràdio local de Gbarnga: ‘Aquesta malaltia (l'estigma) és pitjor que la febre.' | „Ta choroba (napiętnowanie) jest gorsza niż gorączka”. |
39 | Libèria és un dels quatre països que lluiten ara mateix contra el brot, al costat de Guinea, Nigèria i Sierra Leone. | Liberia jest jednym z czterech krajów obok Gwinei, Nigerii i Sierra Leone, które zmagają się z epidemią eboli. |
40 | Claudius Barnawolo, un assistent mèdic liberià, també va superar l'adversitat i va sobrevure a l'Ebola. | Claudius Barnawolo - Liberyjczyk, asystent lekarza, także „oszukał” chorobę i wyzdrowiał. |
41 | Front Page Africa Online va gravar el seu testimoni i el dels membres de la seva família que també van experimentar l'estigma del rebuig de la comunitat: | Portal Front Page Africa Online nagrał wypowiedź jego i jego rodziny mówiących o odrzuceniu i napiętnowaniu ze strony społeczności, w której żyli: |
42 | Conscienciar sobre l'Ebola i explicar bé com es difon continua essent un desafiament. | Wiedza na temat eboli i jak można się tym wirusem zarazić jest nadal niewielka. |
43 | Costa d'Ivori ha engegat una important campanya de prevenció de l'Ebola, malgrat que encara no se n'han detectat casos. | Wybrzeże Kości Słoniowej rozpoczęło ważną kampanię mającą na celu zapobieganie eboli, mimo że w tym kraju nie wykryto jeszcze żadnych przypadków. |
44 | Els bloguers ivorians han reconvertit el fenomen viral de l'Ice Bucket Challenge en una campanya de conscienciació de l'Ebola amb l'etiqueta en francès #moussercontreEbola: | Tamtejsi blogerzy zmodyfikowali popularną akcję ALS Ice Bucket Challenge w celu zwiększenia świadomości na temat eboli, używając francuskiego hashtagu #moussercontreEbola (namydl się przeciwko eboli): |
45 | La tasca científica de doctors com Korkor i Barnawolo per a detectar and destriar si els pacients malalts tenen el virus Ebola o no també és crucial en la lluita contra l'epidèmia. | Praca naukowców takich jak Dr Korkor czy Barnawolo w laboratoriach w celu wykrycia, czy pacjenci mają wirusa ebola jest kluczowa w walce z epidemią. |
46 | Abdoulaye Bah, un autor i traductor voluntari de Global Voices, en va destacar la tasca a Libèria (via Jina Moore): | Abdoulaye Bah - wolontariusz, który pisze i tłumaczy dla Global Voices, zwraca uwagę na pracę jaką wykonują (wypowiedź Jiny Moore): |
47 | Jeejuah, de trenta anys, i dues dones més, totes voluntàries, cuinen per a les dotze persones més importants, però invisibles, de Libèria ara mateix. | Jeejuah (lat 30) i dwie inne wolontariuszki, gotują dla 12 najważniejszych obecnie ludzi (o których jednak mało kto wie) w Liberii. |
48 | La dotzena d'àpats són per a l'equip de tècnics que analitzen la sang dels pacients que se sospita que poden tenir Ebola. | Ten tuzin posiłków przeznaczony jest dla grupy techników sprawdzających krew ludzi podejrzanych o zakażenie ebolą. |
49 | Van a la casa de la gent malalta i als atapeïts centres de tractament d'Ebola per a punxar agulles a les venes de gent que podria tenir la malaltia. | Odwiedzają oni ich domy oraz przepełnione ośrodki do walki z ebolą, gdzie wbijają igły w żyły osób bardzo często nieprzewidywalnych, zmagających się z wysoce zakaźną chorobą. |
50 | Després porten la sang a l'únic laboratori mèdic de Libèria, a més d'una hora de la capital, Monròvia. | Następnie wiozą pobraną krew do jedynego w Liberii laboratorium, ponad godzinę drogi ze stolicy kraju - Monrowii. |
51 | Evidentment, lluitar contra l'Ebola (i sobreviure al virus) representarà un ingent esforç col·lectiu als països afectats, com també elmininar l'estigma que hi ha dins les seves fronteres i a fora. | Walka z ebolą (oraz jej wygranie) bez wątpienia wymaga wspólnego, ogromnego wysiłku w krajach dotkniętych chorobą, przede wszystkim z uwagi na napiętnowanie w tych krajach i poza nimi. |
52 | En el context de l'epidèmia actual, no havia estat mai tan crucial per a les comunitats adonar-se que necessari que és d'anar plegades i organitzades en aquesta lluita. | W związku z epidemią, najważniejszym zadaniem przed jakim stoją teraz te społeczności to uświadomienie sobie, że muszą się działać razem w tych ciężkich czasach w przeciwnym razie razem zginą. |