# | cat | pol |
---|
1 | Catalunya: Independència d'Espanya per a fer què? | Katalonia: Niezależność od Hiszpanii i co dalej? |
2 | Aquest article forma part de la nostra cobertura sobre Relacions Internacionals i Seguretat. | Ten post jest częścią naszych relacji specjalnych: Bezpieczeństwo i Stosunki Międzynarodowe [en]. |
3 | La manifestació independentista de l'11 de setembre de 2012 a la Via Laietana. | Proniepodległościowe zgromadzenie na Via Laietana (w Barcelonie) w dniu 11 września 2012 roku. |
4 | Per Lohen11 a Wikimedia Commons (CC BY-SA 3.0) | Zdjęcie dostępne na Wikimedia Commons (CC BY-SA 3.0), autor: Lohen11. |
5 | El 25 de novembre del 2012, els catalans van anar a votar en unes eleccions avançades que van tindre lloc només dos mesos després de la multitudinària manifestació independentista de l'11S a Barcelona. | 25 listopada 2012 Katalończycy [en] poszli do urn, by zagłosować w przedterminowych wyborach parlamentarnych [en]. Głosowanie miało miejsce zaledwie dwa miesiące po masowym zgromadzeniu [en] w Barcelonie. |
6 | La participació electoral va assolir el 70%, la més alta en 30 anys de democràcia, i els quatre partits polítics que estan d'acord a celebrar un referèndum sobre l'autodeterminació (CiU-ERC-ICV-CUP) van aconseguir més del doble d'escons que els partits que defensen l'status quo (PSC-PP-C's). | Frekwencja wyniosła prawie 70%, osiągając najwyższy wskaźnik od 30 lat, a cztery partie polityczne, które zobowiązały się do przeprowadzenia referendum w sprawie samostanowienia (CIU-ERC-ICV-CUP), dostały ponad dwa razy więcej mandatów niż partie broniące istniejącego status quo (PSC-PP-C). |
7 | A més, els dos partits tradicionalment majoritaris, el governant de centre-dreta CiU i el socialista PSC van rebre un dur revés. | Co istotne, obie główne partie katalońskie, zarówno rządząca centroprawicowa CiU (Convergència i Unió [Zbieżność i Związek]) jak i socjalistyczna PSC (Partit dels Socialistes de Catalunya [Partia Socjalistów Katalonii]), doznały znaczącej porażki. |
8 | Sembla doncs que Catalunya està de camí a un referèndum per decidir sobre la seua relació amb Espanya, i que no confia en els partits majoritaris per liderar el procés. | Wydaje się, że Katalończycy chcieliby zorganizować teraz referendum dotyczące ich więzi z resztą Hiszpanii, ale jednocześnie nie ufają, że główne partie polityczne umiejętnie przeprowadzą ten proces. |
9 | Espanya, tanmateix, no els ho posarà fàcil als catalans, ja que qualsevol intent de dividir Espanya pot considerar-se il·legal sota la Constitució, escrita el 1978 després de la caiguda de la dictadura de Francisco Franco. | Z drugiej strony Hiszpania nie ułatwi Katalończykom głosowania, a każda próba podziału Hiszpanii może zostać uznana za niezgodną z zatwierdzoną po upadku dyktatury [pl] Francisco Franco konstytucją z 1978 roku. |
10 | Deixant de banda les diferències culturals, molts catalans se senten atrets per la independència perquè oferiria oportunitats per construir un estat nou més eficient, democràtic, transparent i innovador. | Pomijając różnice kulturowe, wielu Katalończyków widzi w niepodległości od Hiszpanii okazję do stworzenia nowego państwa, które byłoby bardziej wydajne, demokratyczne, przejrzyste i innowacyjne. |
11 | Una Catalunya independent podria ser molt diferent de l'Espanya actual, on l'opacitat i el clientelisme són sovint denunciades com dinàmiques rutinàries. | Niepodległa Katalonia mogłaby znacznie różnić się od dzisiejszej Hiszpanii borykającej się z kryzysem gospodarczym, nepotyzmem politycznym i brakiem transparentnej władzy. |
12 | Però podria el procés cap a la independència trencar aquestes dinàmiques sistèmiques que han dominat Espanya des de finals dels anys 70? | Ale czy niepodległa Katalonia mogłaby doprowadzić do rozpadu panującego w Hiszpanii od późnych lat siedemdziesiątych establishmentu politycznego? |
13 | Els optimistes creuen que sí. | Optymiści wierzą, że tak. |
14 | Se n'ha parlat molt ja de la viabilitat econòmica d'una Catalunya independent, que es considera possible mentre no hi haja un bloqueig al comerç. | Na przykład powszechnie dyskutuje się [en] o rentowności niepodległej Katalonii i podkreśla, że będzie ona możliwa w przypadku istnienia niewielu barier handlowych. |
15 | Però la viabilitat no és només tindre recursos suficients. | Ale rentowność nie zależy tylko od posiadania wystarczających zasobów. |
16 | En un article d'opinió publicat a La Vanguardia i traduit a l'anglés pel Col·lectiu Wilson, l'economista Jordi Galí va escriure: | Ekonomista Jordi Galí [en] napisał w artykule opublikowanym w gazecie katalońskiej a przetłumaczonym na angielski przez Wilson Initiative [cat, en]: |
17 | Aquest informe [‘Doing Business', del Banc Mundial], i d'altres semblants, com el World Competitiveness Report, no fan altra cosa que confirmar el que és evident per a qualsevol empresari: el marc institucional espanyol està lluny de ser el més adequat per a la generació de riquesa basada en l'activitat productiva. | Raport Banku Światowego „Doing Business” i inne podobne sprawozdania, jak np. Światowy Raport Konkurencyjności (World Competitiveness Report), potwierdzają to, co jest oczywiste w świecie biznesu: istniejące tradycyjne struktury hiszpańskie nie pozwalają na większą produktywność i tym samym spowalniają rozwój kraju. |
18 | La construcció d'un nou Estat ofereix, en aquest sentit, una oportunitat única per fer creu i ratlla i iniciar un procés ambiciós i engrescador que miri endavant sense la càrrega del passat. | Stworzenie nowego państwa, które patrzy w przyszłość, nie będąc obciążone przeszłością, dałoby możliwość rozpoczęcia od zera ambitnego i interesującego procesu. Ale jak produktywny może być kraj działający w oparciu o nepotyzm polityczny? |
19 | Però com de productiva pot ser una societat basada en l'opacitat i el clientelisme? | Inspirując się książką autorstwa D. Acemoglu i J. |
20 | Inspirant-se en el llibre Why Nations Fail [es] d'Acemoglu i Robinson, Adrià Alsina escriu a e-notícies [ca] sobre la necessitat de canviar les estructures de poder de Catalunya: | Robinson pt. Dlaczego upadają narody (Why Nations Fail [en]), Adrià Alsina napisał w internetowej gazecie katalońskiej e-notícies [ca] o konieczności zmian w strukturze władzy katalońskiej: |
21 | Les elits extractives controlen el poder públic i les grans empreses de serveis, i formen una casta que absorbeix la riquesa del país tal com faria un paràsit amb el seu hoste. | Elity rządzące kontrolują władzę polityczną i duże firmy usługowe, tworząc kastę absorbującą bogactwo kraju, niczym pasożyt wykorzystujący swego żywiciela. |
22 | Ho disfressen d'interès nacional, servei públic o protecció de la indústria local, però sempre es tracta de la mateixa protecció de privilegis minoritaris per davant dels interessos de la majoria. | Nazywają to interesem narodowym, służbą publiczną lub ochroną lokalnego przemysłu, ale zawsze chodzi o stawiane interesów mniejszości ponad dobro większości. |
23 | En un article posterior, afegeix: | W kolejnym artykule [ca] dodaje: |
24 | Si Catalunya assoleix l'estat propi, tindrà l'oportunitat de desfer-se d'aquest jou, però també podria ser que simplement substituís unes elits extractives per unes altres. | Jeśli Katalonii uda się stworzyć własne państwo, będzie miała możliwość pozbycia się jarzma, ale możliwe jest, że jedynie zamieni jedną elitę rządzącą na drugą. |
25 | | … Mamy możliwość zmienić w najbliższych latach istniejącą sytuację, tę katastrofalną w skutkach zmowę elit gospodarczych i politycznych, która doprowadziła do bańki spekulacyjnej na rynku nieruchomości spowodowanej przez półpubliczne banki na usługach polityków oraz właścicieli przemysłu budowlanego. |
26 | …I aquesta estructura és la que tenim l'oportunitat de canviar en els propers anys: La desastrosa connivència entre elits econòmiques i polítiques que ens ha portat al desastre. | Większość znaczących firm kataloński pamięta jeszcze czasy Franco. Niektórzy wątpią, że ta zmiana jest możliwa z centroprawicowym skrzydłem partii CiU na czele. |
27 | A la bombolla immobiliària finançada per bancs semi-públics al servei dels polítics i dels constructors, a que la majoria de grans empreses catalanes encara datin de l'època de Franco. | Na blogu i Twitterze @CiUensRoba [CIU nas okrada], który śledzi 6 810 osób, można przeczytać: Katalonia zasługuje na niepodległość bez złodziei. |
28 | Alguns dubten que aquests canvis estructurals siguen possibles amb CiU al capdavant del procés. | CiU kradnie nam wolność, suwerenność, tożsamość, dobrobyt … i będzie to dalej robić! |
29 | Per exemple, el bloc i compte de Tuiter CiU ens Roba, amb 6,870 seguidors, diu al seu perfil de Tuiter: | Inni podkreślają, że walka z korupcją jest ważniejsza niż niepodległość od Hiszpanii. |
30 | Catalunya es mereix una independència sense lladres. CiU ens ha robat llibertats, sobirania, identitat, benestar… i ho continuarà fent! | @Moragasanti: W katalońskiej oazie nie ma daktyli (oczywiście dla ludzi). |
31 | Altres adverteixen que acabar amb les dinàmiques corruptes en general és molt més urgent que la independència d'Espanya en si mateixa. | Chcemy niepodległości, lecz czy z polityczną korupcją na naszych barkach? |
32 | @Moragasanti: Al Oasi catala no hi han Datils (pel poble, clar) Volem la Independencia, pero amb la motxilla de la nostra corrupció política A sobre? | @afarrasc: Sędziowie czekali aż do #25N+2 [czyli 2 dni po wyborach 25 listopada, przyp. |
33 | Bdia | A. |
34 | @afarrasc: Els jutges han esperat el #25N+2 x imputar dirigents PSC per presumpta corrupció La indèpendència judicial és més urgent que la de Catalunya | Towarek], by postawić przywódcom PSC zarzuty domniemanej korupcji. Niezawisłość sądów jest sprawą pilniejszą niż niezależność Katalonii. |
35 | Un procés d'independència sacsejaria l'ordre polític i econòmic de Catalunya. | Niepodległość Katalonii zakwestionowałaby istniejący porządek polityczny i gospodarczy regionu. |
36 | Tanmateix, caldrà molt més que un referèndum per a sacsejar les dinàmiques socials i de poder. | Wydaje się jednak, że potrzeba by więcej niż referendum, by wstrząsnąć istniejącym rozkładem sił oraz układy społeczne. |
37 | Podria, però, ser un primer pas? | Czy powinien być to pierwszy krok na drodze do zmian? |
38 | Aquest article i les seues traduccions a l'espanyol, l'àrab i el francés han estat encarregades per la International Security Network (ISN) com a part d'una col·laboracio per a recollir opinions sobre relacions internacionals i qüestions de seguretat de ciutadans d'arreu del món. | Ten post i jego tłumaczenia na hiszpański, arabski i francuski zostały zlecone przez organizację International Security Network (ISN) w ramach partnerstwa do poszukiwania głosów obywatelskich dotyczących stosunków międzynarodowych i kwestii bezpieczeństwa na całym świecie. |
39 | Aquest article es va publicar en primer lloc al bloc de l'ISN, podeu trobar altres articles semblants ací. | Ten post został opublikowany po raz pierwszy [en] na blogu ISN blog [en]. Przeczytaj [en] podobne historie. |