# | ell | mkd |
---|
1 | Ο Λένιν στο Τατζικιστάν: “Καλύτερος Χίτλερ” ή “Πραγματικός Ήρωας”; | Ленин во Таџикистан: „подобар Хитлер“ или „вистински херој“? |
2 | Στις 21 Σεπτεμβρίου του 1991, λιγότερο από δυο εβδομάδες μετά την διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Τατζικιστάν από την Σοβιετική Ένωση, το οργισμένο πλήθος κατέστρεψε ένα μνημείο του Βλαντιμίρ Λένιν που βρισκόταν στο κέντρο της πρωτεύουσας, Ντουσάνμπε. | На 21 септември, 1991 година, за помалку од две недели откако Таџикистан ја прогласи својата независнот од Советскиот Сојуз, лута толпа го сруши споменикот на Владимир Ленин во центарот на Душанбе. |
3 | Η απομάκρυνση του μνημείου συμβόλιζε την απελπισμένη θέληση της εθνικιστικής διανόησης και κάποιων πολιτικών να ξεφορτωθούν βιαστικά όλα τα ενθύμια του κομμουνιστικού τους παρελθόντος. | Отстранувањето на споменикот го симболизира очајничкото брзање на националистичките интелектуалци и некои политичари да се ослободат од сите потсетници на нивното комунистичко минато. |
4 | Ο εμφύλιος πόλεμος, που ξέσπασε σύντομα μετά από αυτό, καθυστέρησε την καταστροφή πολλών άλλων μνημείων προς τιμή του ηγέτη της Επανάστασης των Μπολσεβίκων στην χώρα της Κεντρικής Ασίας. | Граѓанската војна којашто избувна набргу потоа, го одложи уништувањето на многу други споменици на водачот на Болшевичката револуција во Централно-азиската република. |
5 | Μόνο στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν η ηγεσία του Τατζικιστάν ξεκίνησε ένα νέο πόνημα οικοδόμησης εθνικής συνείδησης, άρχισαν και πάλι να πέφτουν τα μνημεία του Λένιν σε όλη τη χώρα. | Само во 2000-тите, кога лидерството на Таџикистан започна со нов проект за изградба на нацијата, спомениците на Ленин почнаа да паѓаат низ целата земја. |
6 | Ο “παππούς Λένιν” εξαφανίστηκε από τις κεντρικές πλατείες των μεγάλων πόλεων του Τατζικιστάν. | „Дедо Ленин“ исчезна од централните плоштади во поголемите и помалите градови во Таџикистан. |
7 | Τα μνημεία αντικαταστάθηκαν από ολοκαίνουργια αγάλματα του Ismoili Somoni, ενός ηγέτη ο οποίος πιστεύεται πως είχε ιδρύσει μια Τατζικική Αυτοκρατορία τον 10ο αιώνα. | Неговите споменици беа заменети со новоизвајани статуи на Исмоили Сомони, владетелот кој ја има заслугата за создавањето на таџикистанската империја во 10-от век. |
8 | Στις περισσότερες πόλεις του Τατζικιστάν, τα σοβιετικά μνημεία προς χάριν του Λένιν αντικαταστάθηκαν από αγάλματα του Ismoili Somoni. | Во повеќето градови во Таџикистан, советските споменици на Ленин беа заменети со статуи на Исмоили Сомони. |
9 | Αυτό το μνημείο προς τιμήν του Somoni βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της Ντουσάνμπε, ακριβώς εκεί όπου καταστράφηκε το άγαλμα του Λένιν το 1991. | Овој споменик на Сомони се наоѓа на централниот плоштад во Душанбе, на истото место каде што во 1991 година беше уништен споменикот на Ленин. |
10 | Φωτογραφία του Alexander Sodiqov (2010). | Фотографија од Александар Содигов (2010). |
11 | Ένας καλύτερος Χίτλερ | „Подобар Хитлер“ |
12 | Η βιασύνη της κυβέρνησης να καταστρέψει τα αγάλματα του Λένιν προκάλεσε έντονες αντιπαραθέσεις ανάμεσα στους bloggers της χώρας. | Брзањето на владата да ги отстрани сите споменици на Ленин предизвика жешка дебата помеѓу блогерите во земјата. |
13 | Κάποιοι υποστήριξαν ότι τα μνημεία της σοβιετικής περιόδου θα πρέπει να καταστραφούν και να ξεχαστούν λόγω του πόνου και της οδύνης που υπέστη η περιοχή εξαιτίας της κατοχής από τους μπολσεβίκους. | Некои сметаат дека спомениците од советскиот период треба да бидат уништени и заборавени поради сета болка и страдање што Болшевичкото освојување му го нанесе на регионот. |
14 | Τον Δεκέμβριο του 2011, ο δημοσιογράφος Salim Aioubzod εξήγησε [tj] στο blog του γιατί δεν υπάρχει θέση για τα αγάλματα του Λένιν στο νέο Τατζικιστάν: | Во декември, 2011 година, новинарот Салим Ајоубзод во својот блог објасни зошто нема место за статуите на Ленин во новиот Таџикистан: |
15 | Τον Νοέμβριο του 1919, ο Λένιν διόρισε τον Mikhail Frunze αρχηγό του Μετώπου του Τουρκεστάν και τον έστειλε στην Κεντρική Ασία. | Во ноември, 1919 година, Ленин го назначи Mикаил Фрунзе за командант на Туркестанскиот фронт и го испрати во Централна Азија. |
16 | Ο [λόγος για την αποστολή του Frunze] “δεν ήταν η κατάκτηση της περιοχής, αλλά να εξαλείψει όλους τους εχθρούς”. | [Причината за испраќањето на Фрунзе] „не беше да освојува територии, туку да ги елиминира сите непријатели“. |
17 | Πιστεύω πως αυτό παρέχει επαρκή αιτιολόγηση για να καεί οτιδήποτε σχετικό με τον Λένιν και την συμμορία του. | Верувам дека ова доволно го оправдува уништувањето на сè што е поврзано со Ленин и неговата дружина. |
18 | Τα γλυπτά του θα πρέπει να συλλεχθούν και να καταστραφούν. | Неговите скулптури треба да се соберат и уништат. |
19 | Αυτά [ τα γλυπτά] δεν είναι ιστορία, ιστορία είναι ο πόνος που βασάνισε τόσους ανθρώπους από τότε και θα συνεχίσει να τους βασανίζει. | Тие [скулптурите] не се историја; историја е болката којашто оттогаш измачува толку многу луѓе и секогаш ќе продолжи да ги измачува. |
20 | 21 χρόνια μετά την ανεξαρτησία του Τατζικιστάν, υπάρχουν κάποια αγάλματα και προτομές του Λένιν ακόμα στη χώρα. | И по 21 година од независноста на Таџикистан, се уште има статуи и бисти низ земјата. |
21 | Σε αυτή τη φωτογραφία φαίνεται ένα μεγάλο γλυπτό που απεικονίζει τον Λένιν στο Ισταραβσάν, βόρειο Τατζικιστάν. | На оваа фотографија е прикажана голема скулптура на Ленин во градот Истаравшан во северен Таџикистан. |
22 | Εικόνα του Sergey Abashin (2012), χρησιμοποιείται με άδεια. | Слика од Сергеј Абашин (2012), искористена со дозвола од авторот. |
23 | Ο blogger συνέκρινε [tj] επίσης τον Λένιν με τον Αδόλφο Χίτλερ, τον ηγέτη της φασιστικής Γερμανίας: | Исто така, блогерот го спореди Ленин со Адолф Хитлер, лидерот на фашистичка Германија: |
24 | Αν τα γλυπτά είναι [σημαντικά για ιστορικούς λόγους], τότε γιατί η Γερμανία απομάκρυνε όλα τα αγάλματα του Αδόλφου Χίτλερ; Ναι, ο Λένιν ήταν ένας ελαφρώς καλύτερος Χίτλερ, αν και πιθανόν να μην υπάρχει μεγάλη διαφορά στον αριθμό των ανθρώπων που σκοτώθηκαν στους πολέμους για τους οποίους ευθύνονται αυτοί οι δυο άνθρωποι. | Ако скулптурите се [важни од историски причини] тогаш зошто Германија ги отстрани сите статуи на Адолф Хитлер? Да, Ленин беше малку подобар од Хитлер, иако веројатно не постои голема разлика во бројот на луѓе убиени во војните и теророт предводени од нив двајцата. |
25 | Εκατομμύρια ανθρώπων [ ήταν τα θύματά τους]. | Милиони луѓе [беа нивни жртви]. |
26 | Πιο πρόσφατα, στις 1 Νοεμβρίου, ο Tojikzamin συνέχισε την συζήτηση. | Неодамна, на 1 ноември, Tojikzamin ја продолжи дискусијата. |
27 | Προβληματισμένος από μια παρατήρηση ότι αγάλματα του Λένιν υφίστανται ακόμη σε σχολεία σε όλο το Τατζικιστάν, ο blogger υποστήριξε [tj]: | Збунет од еден коментар дека сè уште има статуи од Ленин во некои училишта низ Таџикистан, блогерот напиша: |
28 | Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι τα αγάλματα δεν είναι ακίνδυνα αντικείμενα. | Не треба да заборавиме дека статуите не се безопасни предмети. |
29 | Παιδιά που βλέπουν τον Λένιν κάθε μέρα κατά την διάρκεια των 11 χρόνων του σχολείου δεν θα αγαπήσουν ποτέ την πατρίδα και το έθνος. | Децата кои секој ден го гледаат Ленин во текот на 11-годишното школување никогаш нема да ја сакаат својата татковина или својот народ. |
30 | Πάντα θα νομίζουν ότι ζούμε ακόμη σε ένα σοβιετικό κράτος, ένα κράτος που κυβερνάται από την “μητέρα Ρωσία”. | Тие секогаш ќе мислат дека сè уште живееме во Советска земја, земја која е управувана од „мајка Русија“. |
31 | Αυτά τα παιδιά θα πιστεύουν πάντα ότι ο “παππούς Λένιν” ήταν ο μεγαλύτερος ήρωας του λαού του Τατζικιστάν και δεν θα γνωρίζουν τους πραγματικούς ήρωες του έθνους μας. | Овие деца секогаш ќе мислат дека „дедо Ленин“ бил најголемиот херој на таџичкиот народ и нема да ги знаат вистинските херои на нашиот народ. |
32 | Η συνεχιζόμενη παρουσία δεκάδων μνημείων του Λένιν στην ανεξάρτητη δημοκρατία μας ντροπιάζει τους Τατζίκους όλου του κόσμου. | Континуираното присуство на десетици споменици на Ленин во нашата независна република ги понижува сите припадници на таџичкиот народ низ целиот свет. |
33 | Αυτό το άγαλμα του Λένιν για πολύ καιρό βρισκόταν στην κεντρική πλατεία της Κορόγκ στο ανατολικό Τατζικιστάν, μέχρι που αντικαταστάθηκε το 2010 από ένα μνημείο για τον Somoni. | Оваа статуа на Ленин долго време стоеше на централниот плоштад во градот Корог, во источен Таџикистан, пред да биде заменет со споменик на Сомони во 2010 година. |
34 | Φωτογραφία του Alexander Sodiqov (2009) | Фотографија од Александар Содигов (2009). |
35 | Ένας “πραγματικός ήρωας” | „Вистински херој“ |
36 | Αλλά κάποιοι netizens σκέφτονται διαφορετικά. | Меѓутоа, некои нетизени размислуваат поинаку. |
37 | Σχολιάζοντας την απομάκρυνση του μνημείου του Λένιν στην Κουντζάντ, την πόλη του βόρειου Τατζικιστάν που αποκαλούσαν και “Leninobod” (Η “πόλη του Λένιν”) μεταξύ 1939-1992, ο Alexey Somin έγραψε [ru] στο blog του: | Коментирајќи на својот блог за отстранувањето на споменикот на Ленин во северно-таџичкиот град Куџанд, кој во периодот 1939-1992 бил нарекуван и „Ленинобод“ („градот на Ленин“), Алексеј Сомин напиша: Дали споменикот пречеше некому? |
38 | Ενόχλησε κάποιον το μνημείο; Μας απέτρεψε από το να δημιουργήσουμε ένα νέο κράτος, βασισμένο σε νέες αρχές και αξίες; Γιατί δεν μπορούσαμε να αφήσουμε το μνημείο στην θέση του ώστε να αποτελεί ένα ιστορικό μνημείο; | Дали нè спречи во градењето нова држава, која се заснова на нови принципи и вредности? Зошто не можеше едноставно да го оставиме споменикот на своето место и да служи како историски споменик? |
39 | Το πιο προσβλητικό είναι πως τα μνημεία του Λένιν και οι προτομές του σε όλη τη χώρα αντικαθίστανται από μνημεία για τον Somoni. | Најнавредувачко е тоа што спомениците и бистите на Ленин низ целата земја се заменети со споменици на Сомони. Зошто? |
40 | Γιατί; Τι έκανε ο Somoni ώστε να αξίζει να αντικαταστήσει τον Λένιν; Ναι, όντως ίδρυσε μια αυτοκρατορία, πολλά χρόνια πριν, όπου η Τατζικική ήταν η κύρια γλώσσα. | Што направил Сомони за да заслужи да го замени Ленин? Да, тој навистина создал империја многу одамна, во која Таџичкиот бил државен јазик. |
41 | Αλλά η αυτοκρατορία του δεν αποκαλούνταν ποτέ “Τατζικιστάν” και κατέρρευσε μόλις 100 χρόνια μετά. | Но, неговата империја никогаш не била наречена „Таџикистан“ и доживеала распад по само 100 години. |
42 | Μετά από αυτό οι Τατζίκοι δεν είχαν δικό τους κράτος, ζούσαν υπό τον τούρκικο ζυγό. | По распадот, таџичкиот народ немал своја сопствена држава туку живеел под ропство на турските народи. |
43 | Και στην περίοδο του Λένιν, [οι Τατζίκοι] απέκτησαν δικό τους κράτος. | А во времето на Ленин [Таџикистанците] имале сопствена држава. |
44 | Επομένως ποιος έκανε περισσότερα για τους Τατζίκους και το Τατζικιστάν; | Па, кој направил повеќе за Таџикистан и таџичкиот народ? |
45 | Ένα τεράστιο άγαλμα του Λένιν κυριαρχούσε για πολύ καιρό το τοπίο στην Κουτζάντ (προηγούμενα “Leninobod”), στο βόρειο Τατζικιστάν. | Огромна статуа на Ленин долго време се издигаше над пејзажот во Куџанд (поранешен „Ленинобод“), северен Таџикистан. |
46 | Φωτογραφία του Alexander Sodiqov (2003). | Фотографија од Александар Содигов (2003). |
47 | Σχολιάζοντας κάτω από αυτή τη δημοσίευση ο Dalnoboyshchik έγραψε [ru]: | Коментирајќи на овој блог, Dalnoboyshchik напиша: |
48 | Συμφωνώ απολύτως! | Потполно се согласувам! |
49 | Τα αγάλματα του Λένιν θα πρέπει να παραμείνουν εκεί που είναι! | Спомениците на Ленин треба да останат таму кај што се! |
50 | Αυτή είναι η ιστορία μας, θα πρέπει να γίνεται σεβαστή. | Тоа е нашата историја, треба да ја почитуваме. |
51 | Ας φτιάξουν νέα μνημεία προς τιμήν οποιουδήποτε θέλουν, αλλά δεν πρέπει να αγγίζουν τον Λένιν. | Нека постават нови споменици, на кој сакаат, но не треба да го чепкаат Ленин. |
52 | Η ιστορία θα αποδείξει ποιος ήταν πραγματικός ήρωας και ποιος έκανε περισσότερα για την χώρα μας. | Историјата ќе покаже кој бил вистински херој и кој направил повеќе за нашата земја. |
53 | Οι τελευταίες μέρες του αγάλματος του Λένιν στην Κουτζάντ. | Последните денови од споменикот на Ленин во Куџанд. |
54 | Φωτογραφία από Asia-PLUS, χρησιμοποιείται κατόπιν άδειας. | Фотографија од Asia-PLUS, искористена со дозвола. |
55 | Τι πρέπει να γίνει; | Што да се стори? |
56 | Αυτές οι συνεχιζόμενες διαφωνίες για μνημεία είναι αντιπροσωπευτικές των μεγαλύτερων διαφωνιών για τις αρχές και την ερμηνεία της ιστορίας στην κοινωνία του Τατζικιστάν. | Овие тековни дебати за спомениците се пример за поголеми битки за вредностите и толкувањата на историјата во таџичкото општество. |
57 | Εν των μεταξύ, κάποιοι netizens του Τατζικιστάν συζητούν ακόμη και την αξιοποίηση των σοβιετικών μνημείων που έχουν απομακρυνθεί από τις αρχές: | Во меѓувреме, некои нетизени од Таџикистан дискутираат за тоа што да се прави со советските споменици симнати од властите. |
58 | Κάτω από το blog του Somin, o Beparvo πρότεινε [ru]: | Под блогот на Сомин, Beparvo предложи: |
59 | Συμφωνώ πως το άγαλμα του Λένιν είναι ένα ιστορικό μνημείο. | Се согласувам дека статуата на Ленин претставува историски споменик. |
60 | Αλλά σε αυτή την περίπτωση, αυτό το μνημείο δεν θα έπρεπε να παραμείνει στο κέντρο κάθε πόλης ή χωριού στο Τατζικιστάν. | Но, во случајов овој споменик не треба да остане во центарот на секој град и секое село во Таџикистан. |
61 | Θα έπρεπε να είναι στο μουσείο. | Треба да биде во музеј. |
62 | Αυτά τα μνημεία δεν θα έπρεπε να πεταχτούν ή να καταστραφούν. | Овие споменици не треба да се отстрануваат или уништуваат. |
63 | Είναι ιστορία. | Тие се историја. |
64 | Θα έπρεπε να μεταφερθούν ήσυχα και προσεκτικά στο μουσείο. | Тие треба внимателно и мирно да бидат однесени во музеј. |
65 | Ο Temur Mengliev έχει διαφορετική άποψη [tj]: | Темур Менглиев мисли поинаку: |
66 | Θα πρέπει να είμαστε πιο έξυπνοι. | Треба да бидеме попаметни. |
67 | Τα πιο σημαντικά από τα αγάλματα του Λένιν - από ιστορικής και αισθητικής απόψεως- θα πρέπει να μεταφερθούν σε μουσείο. | Најважните статуи на Ленин - од историска и естетска гледна точка - треба да се однесат во музеј. |
68 | Και τα υπόλοιπα αγάλματα - και υπάρχουν χιλιάδες τέτοια σε όλο το Τατζικιστάν- θα έπρεπε να δημοπρατηθούν. | А останатиот дел од статуите - меѓу кои се стотиците од цел Таџикистан - треба да бидат дадени на аукција. |
69 | Υπάρχουν πολίτες για τους οποίους ο Λένιν σημαίνει πολλά. | Има граѓани на кои Ленин многу им значи. |
70 | Ας τους αφήσουμε να αγοράσουν αυτά τα μνημεία και να τα βάλουν στις αυλές τους ή σε εξοχικά. | Нека ги купат тие споменици и нека ги стават во своите дворови или дачи ((дача - руски): вид на колиба или куќа на село која служи како повремен втор дом или место за одмор, најчесто во лето). |
71 | 21 χρόνια μετά την ανεξαρτησία, κάποιοι Τατζίκοι ακόμα θαυμάζουν τον Λένιν. | И во 21 година независност, некои Таџикистанци се уште го почитуваат Ленин. |
72 | Στην Βαρζόμπ, περίπου 40 χιλιόμετρα από την Ντουσάνμπε, ένα ανάγλυφο του Λένιν από γρανίτη κοσμεί μια νεόκτιστη έπαυλη. | Во Варзоб, населба на 40 км оддалеченост од Душанбе, гранитен барелеф со ликот на Ленин е украс на новоизградена резиденција. |
73 | Φωτογραφία του Christian Mark Bleuer (2012), χρήση κατόπιν άδειας. | Фотографија од Кристијан Марк Блер (2012), искористена со дозвола. |