# | ell | mkd |
---|
1 | Η κύρια αιτία θανάτου στις αναπτυσσόμενες χώρες μπορεί να σας εκπλήξει | Водечката причина за смрт во земјите во развој може да ве изненади |
2 | Μια πυρκαγιά σε χώρο υγειονομικής ταφής στην Fada-Ngourma, στην επαρχεία Gourma, στην Μπουρκίνα Φάσο. | Пожар во депонија во Фада-Нгоурма, Провинција Гоурма, Буркина Фасо. |
3 | Φωτογραφία από το Flickr του lepetitNicolas. | Фотографија од корисникот на Фликер lepetitNicolas. |
4 | CC-BY-NC-SA 2.0 | CC-BY-NC-SA 2.0 |
5 | Αυτή η δημοσίευση από τον Richard Fuller δημοσιεύθηκε αρχικά στο Ensia.com, ένα περιοδικό που αναδεικνύει τις διεθνείς περιβαλλοντικές λύσεις στην πράξη, και αναδημοσιέυεται εδώ σύμφωνα με μια συμφωνία ανταλλαγής περιεχομένου. | Овој напис од Ричад Фулер е првично објавен на Ensia.com, списание коешто ги нагласува меѓународните решенија за животната средина во акција, и е повторно објавен тука според договор за споделување содржина. |
6 | Ποια είναι η κύρια αιτία θανάτου σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος; Α. λάθος διατροφή και υποσιτισμός | Која е водечката причина за смрт во земјите со низок и среден приход? |
7 | Β. φυματίωση, ελονοσία και ιός HIV / AIDS | Б. туберколоза, маларија и СИДА/ХИВ |
8 | Γ. ρύπανση | В. загадување |
9 | Αν μαντέψατε το “Γ”, κερδίσατε. | Ако избравте „В“, погодивте. |
10 | Έκθεση σε μολυσμένο έδαφος, νερό και αέρας (τόσο των νοικοκυριών όσο και του περιβάλλοντος) σκότωσαν 8,4 εκατομμύρια ανθρώπους σε αυτές τις χώρες το 2012. | Заради изложување на загадена почва, вода и воздух (домашен или амбиентален) умреле 8.4 милиони луѓе во овие земји во 2012. |
11 | Ένα άλλο στατιστικό στοιχείο που αξίζει να δεις: 8.400.000 είναι από τους περίπου 9 εκατομμύρια ανθρώπους που πέθαναν από την ρύπανση σε όλο τον κόσμο το 2012. | Уште една статистика за која вреди да се размисли: овие 8.4 милиони се од вкупно 9 милиони кои умреле од загадување на светско ниво во 2012. |
12 | Με άλλα λόγια, αυτό δεν είναι πρόβλημα μιας «πλούσιας χώρας» . | Со други зборови, ова не е проблем на „богатите земји“. |
13 | Αυτό είναι ένα πρόβλημα που εμπεριέχεται στον αναπτυσσόμενο κόσμο. | Ова е проблем што го има само во земјите во развој. |
14 | Για να το θέσουμε αυτό σε μια προοπτική, οι στατιστικές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δείχνουν ότι 56 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν το 2012 - ο αριθμός αυτός είναι κάθε άτομο που απεβίωσε στον πλανήτη είτε από ατυχήματα αυτοκινήτων, αυτοκτονίες, γηρατειά, καρκίνο, νοσοκομειακά λάθη, χτύπημα κεραυνού, μολυσματικές ασθένειες, αποτυχία να ανοίξει το αλεξίπτωτο, πόλεμο ή οποιοδήποτε άλλο λόγο. | Како за споредба, статистиките на Светската здравствена организација покажуваат дека во 2012 умреле 56 милиони луѓе - тоа се сите луѓе што умреле на планетата, било од сообраќајна незгода, самоубиство, старост, рак, медицински грешки, удар од гром, заразни болести, дефект со падобран, војна или ред други причини. |
15 | Έτσι, η ρύπανση σκότωσε σχεδόν έναν στους επτά από αυτούς. | Значи, загадувањето убило речиси еден од седум луѓе. |
16 | Ο μολυσμένος ατμοσφαιρικός αέρας αντιπροσωπεύει 3,7 εκατομμύρια θανάτους. | Загадениот надворешен воздух е виновен за 3.7 милиони смртни случаи. |
17 | Άλλα 4,2 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από την έκθεση σε σωματίδια στον αέρα εσωτερικών χώρων από το μαγείρεμα σε σόμπες. | Уште 4,2 милиони луѓе умреле од изложеност на партикули од внатрешен воздух од рерна. |
18 | Περίπου 1 εκατομμύριο έχασαν τη ζωή τους από τα χημικά και το μολυσμένο έδαφος και νερό. | Околу 1 милион умреле од хемикалии и загадена почва и вода. |
19 | Και 840.000 υπέκυψαν σε κακές συνθήκες υγιεινής. | А 840.000 подлегнале заради лоша хигиена. |
20 | Όλα αυτά τα στοιχεία προέρχονται απευθείας από την ιστοσελίδα και τις βάσεις δεδομένων της ιστοσελίδας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, εκτός από τις στατιστικές του εδάφους, τα οποία προέρχονται από πιο πρόσφατες έρευνες (που πιθανόν υποεκτιμώνται) από την Παγκόσμια Συμμαχία για την Υγεία και την Ρύπανση. | Сите овие податоци доаѓаат директно од страната и базата на податоци на СЗО, освен статистиките за почвата, кои потекнуваат од понеодамнешни податоци (веројатно дискретни) од Глобалната алијанса за здравје и загадување. |
21 | Την ίδια χρονιά, το 2012, 625.000 άνθρωποι πέθαναν από ελονοσία, 1,5 εκατομμύριο από τον ιό HIV / AIDS και 930.000 από την φυματίωση. | Во истата 2012 година, 625.000 луѓе умреле од маларија, 1.5 милиони од ХИВ/СИДА и 930.000 од туберколоза. |
22 | Αυτό είναι το 1/3 του αριθμού των ανθρώπων που σκοτώνει η ρύπανση και όμως αυτή η τρόικα των φοβερών ασθενειών προσελκύει πάνω από 20 δισεκατομμύρια δολάρια επιχορηγήσεις ετησίως από τις διεθνείς φιλανθρωπικές οργανώσεις και κυβερνήσεις. | Тоа е една третина од бројката на луѓе што умираат од загадување, а сепак оваа тријада на ужасни болести привлекува над 20 милиони долари годишно од меѓународни добротворни организации и влади. |
23 | Αργή και έμμεση | Споро и индиректно |
24 | Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι σπάνια η ρύπανση σκοτώνει ανθρώπους άμεσα ή γρήγορα. | Важно е да се напомене дека загадувањето ретко убива луѓе директно или бргу. |
25 | Αντ ‘αυτού, προκαλεί καρδιακές παθήσεις, αναπνευστικές λοιμώξεις, καρκίνο, αναπνευστικές ασθένειες ή διάρροια. | Наместо тоа, предизвикува срцеви заболувања, воспаленија на градите, рак, болести на респираторниот систем и дијареа. |
26 | Η ρύπανση δρα ως καταλύτης, αυξάνοντας τα ποσοστά αυτών των ασθενειών πάνω από τα κανονικά. | Загадувањето делува како катализатор, со тоа што ја зголемува стапката на овие болести над нормалното. |
27 | Για το λόγο αυτό, ο ΠΟΥ θεωρεί την ρύπανση ώς παράγοντα κινδύνου - μια απειλή για την ανθρώπινη υγεία παρόμοια με την παχυσαρκία, το κάπνισμα, την κακή διατροφή ή την κακή άσκηση. | Поради оваа причина, СЗО го смета загадувањето за ризик фактор - закана за човековото здравје слична како прекумерната дебелина, пушењето, неисхранетоста или недволната физичка активност. |
28 | Αλλά η ρύπανση είναι ο βασιλιάς όλων των παραγόντων κινδύνου. | Но, загадувањето е крал на сите ризик фактори. |
29 | Παγκοσμίως, το ποσοστό θνησιμότητας της επισκιάζει αυτό που προκαλούνται από οποιοδήποτε άλλο παράγοντα κινδύνου σε οποιοδήποτε άλλο πλαίσιο. | На светско ниво, неговите цифри на фаталност ги засенуваат оние предизвикани од други ризик фактори во кој било контекст. |
30 | Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πόσο άσχημα μπορεί να είναι. | Тешко е да се замисли колку лошо може да биде. |
31 | Προσπαθήστε, όμως, να φανταστείτε αυτό το σενάριο: | Сепак, обидете се дa замислите ваква ситуација: |
32 | Ξυπνάτε κάθε μέρα σε ένα βρώμικο πάτωμα μιας παράγκας όπου εσείς και η οικογένειά σας στήσατε με απομεινάρια υλικών από ένα κοντινό εργοτάξιο ενός ξενοδοχείου πέντε αστέρων. | Секој ден се будите на валканиот под во колибата што сте ја прикрпиле вие и вашиот сопруг со отпадни материјали од блиското градилиште за хотел со пет ѕвезди. |
33 | Ο σύζυγός σας εργάζεται 70 ώρες την εβδομάδα σε ένα άσχημα οργανωμένο εργοστάσιο φυτοφαρμάκων στο τμήμα διαλογής χημικών ουσιών . | Вашиот сопруг работи 70 часа неделно издвојувајќи хемикалии во фабрика за пестициди со лоши улови. |
34 | Τον τελευταίο καιρό, έχει έρθει στο σπίτι βήχοντας με αιμόπτυση. | Од неодамна, почна да искашлува крв. |
35 | Φαίνεται πιο αδύνατος και πιο εξαντλημένος κάθε εβδομάδα και θέλετε να του πείτε να σταματήσει, αλλά πώς μπορείτε; Οι δεκάρες που κερδίζει είναι οι μόνες που μπορούν να προσφέρουν σίτιση στα παιδιά σας. | Изгледа се' послаб и поисцрпен секоја недела, а вие сакате да му кажете да прекине, но како? Ситните пари што ги заработува се единственото нешто што ги прехранува вашите деца. |
36 | Έτσι, κατευθύνεστε προς την τοπική λίμνη με το πλαστικό κουβά σας. | Одите кон блиското езерце со пластична кофа. |
37 | Το νερό που βγάζετε από τη λίμνη είναι καφέ και βρωμάει ανθρώπινα απόβλητα, αλλά δεν υπάρχει τίποτα άλλο να πιείτε. | Водата што ја црпите е кафеава и смрди на човечки измет, но нема што друго да се пие. |
38 | Μπορείτε να δοκιμάσετε το στράγγισμα μέσω τουλπανιού, αλλά δεν γίνεται κάτι ιδιαίτερο. | Пробувате да ја цедите со цедалка, но не помага многу. |
39 | Εν τω μεταξύ, το εργοστάσιο δίπλα στην παραγκούπολή σας, εκείνο που η κυβέρνηση είχε πρόσφατα κλείσει, έχει αρχίσει να λειτουργεί και πάλι - αλλά μόνο τη νύχτα. | Меѓувреме, фабриката што е веднаш до ќумезот во кој живеете, онаа што владата неодамна ја затвори, почна повторно да работи - но само навечер. |
40 | Οι καμινάδες βγάζουν φίδια πυκνού καπνού και δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζει κάποιος τι καίνε. | Оџакот испумпува змии од црн дим, и нема шанси да се дознае што е тоа што гори. |
41 | Την περασμένη εβδομάδα, το μεγαλύτερο παιδί σας άρχισε να βήχει όλη τη νύχτα. | Минатата недела, вашето најстаро дете почна да кашла навечер. |
42 | Τα υπόλοιπα παιδιά σας είναι ασθενικά και αργά στο να μάθουν ακόμα και τις πιο βασικές έννοιες. | Другите ваши деца се болежливи и споро ги учат и наједноставните концепти. |
43 | Κανένας από τους φίλους ή την οικογένειά σας δεν μπορεί να σας βοηθήσει, δεδομένου ότι, περιέργως, σχεδόν όλοι στη γειτονιά σας έχουν τα ίδια προβλήματα. | Никој од пријателите или семејството не може да ви помогне затоа што, чудно, скоро сите во вашето маало ги имаат истите проблеми. |
44 | Η οικονομία μας είναι παγκόσμια και έτσι είναι οι ρύποι που παράγει. | Нашата економија е глобална исто како и загадувањето што го предизвикува. |
45 | Είστε ένας από τους δηλητηριασμένους φτωχούς, χωρίς φωνή και χωρίς ελπίδα. | Вие сте еден од отруените сиромаси, без глас и без надеж. |
46 | Κανονισμοί που μπορεί να υπάρχουν για την καταπολέμηση των συνθηκών δεν επιβάλλονται ποτέ. | Прописите што можат да се справат со овие услови никогаш не стапуваат во примена. |
47 | Δεν μπορείτε απλά να τα μαζέψετε και να μετακομίσετε σε μια άλλη πόλη - σας πήρε χρόνια για να φτάσετε στο σημείο που είστε. | Не можете едноставно да се соберете и да заминете во друг град - ви требале години да се издигнете до овој степен. |
48 | Και ούτως ή άλλως, πού ακριβώς θα πάτε; Κάθε χωριό συμμερίζεται αυτή την δεινή θέση. | А всушност, каде и би оделе? Сите села ја делат истата беда. |
49 | Όπως και το υπόλοιπο των μη προνομιούχων του κόσμου, έχετε γίνει βορά στο συνεχιζόμενο πόλεμο της ανάπτυξης. | Како и остатокот од обесправените во светот, сте станале само орудие во тековната војна на пораст. |
50 | Πώς μπορούμε να διορθώσουμε αυτό το πρόβλημα; | Како да го решиме проблемот? |
51 | Η οικονομία μας είναι παγκόσμια και έτσι είναι οι ρύποι που παράγει. | Нашата економија е глобална исто како и загадувањето што го предизвикува. |
52 | Ο μολυσμένος αέρας από την Κίνα μπορεί πλέον να μετρηθεί και σε άλλες χώρες. | Загадениот воздух во Кина сега може да се измери во други земји. |
53 | Υδράργυρος από την εξόρυξη χρυσού και στοιχεία άνθρακα μπορούν να βρεθούν στα ψάρια και αρσενικό έχει βρεθεί στο ρύζι. | Живата од рудниците и фабриките за јаглен може да се најде во рибите, а арсенот е пронајден во оризот. |
54 | Πολλές ιδιαίτερα ρυπογόνες βιομηχανίες έχουν μετακινηθεί από τις αναπτυγμένες χώρες προς τις φτωχές χώρες με την μικρότερη περιβαλλοντική ρύθμιση και τεχνολογία για τη διαχείριση και αποκατάσταση των χημικών ουσιών. | Многу индустрии со висок степен на загадување се преселиле од развиените во сиромашните земји кои немаат доволно еколошки прописи и технологија да се справат и да ги подобрат хемикалиите. |
55 | Καθαρές τεχνολογίες και πράσινη ανάπτυξη είναι δυνατόν να γίνουν για τις αναδυόμενες οικονομίες και μπορούν να αποτρέψουν δεκαετίες μελλοντικής μόλυνσης που θα μας βλάψει. | Еколошките технологии и зелениот пораст се можни за новите економии и можат да спречат декади на идно загадување што на сите ќе ни штети. |
56 | Τα δυτικά έθνη είχαν επιτυχία στον καθαρισμό της ρύπανσης και μπορεί τώρα να μεταφέρει την τεχνολογία και την χρηματοδότηση σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. | Западните нации успеале во прочистувањето на загадувањето и сега можат да ги пренесат технологијата и средствата на земјите со низок и среден приход. |
57 | Κρίσιμης σημασίας είναι να διασφαλίσουμε ότι η ρύπανση περιλαμβάνεται στους Αναπτυξιακούς Στόχους των Ηνωμένων Εθνών, οι οποίοι δρουν στο πώς μπορεί να επιτευχθεί μελλοντική ανάπτυξη με βιώσιμο τρόπο μετά την τρέχουσα λήξη φέτος των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας . | Од клучна важност е да се води сметка загадувањето да е во Целите на одржлив развој на Обединетите нации, коишто разгледуваат начини како да се постигне иден развој на одржлив начин, откако на актуелните Милениумски развојни цели ќе им истече рокот оваа година. |
58 | Βάζοντας σε προτεραιότητα την πρόληψη και τον καθαρισμό της ρύπανσης όχι μόνο θα σώσει ζωές, αλλά επίσης θα μετριάσει την κλιματική αλλαγή και θα μειώσει τις απειλές για τη βιοποικιλότητα. | Давањето предност на превенцијата и елиминирање на загадувањето не само што ќе спаси животи, туку исто така ќе ги ублажи климатските промени и ќе ги намали заканите за биодиверзитетот. |
59 | Βλέποντας μέσα από τις προτεραιότητες του προγράμματος των μεγάλων διεθνών οργανισμών, η χαμηλή προτεραιότητα της ρύπανσης είναι εντυπωσιακή, λόγω των επιπτώσεών της. | Ако се погледне во програмите на големите меѓународни организации, нискиот приоритет на загадувањето е застрашувачки, ако се земе влијанието во обзир. |
60 | Ο πιθανός λόγος για αυτό είναι η έλλειψη ευαισθητοποίησης, καθώς δεν υπάρχει γνώση στο από πού να αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε αυτό το σύνθετο σύνολο των προβλημάτων. | Можната причина за ова е недостигот на свесност, како и незнаењето каде да се почне со наоѓање решение за овој комплексен збир на проблеми. |
61 | Κρίσιμης σημασίας είναι να διασφαλίσουμε ότι η ρύπανση περιλαμβάνεται στους Βιώσιμους Αναπτυξιακούς Στόχους στα Ηνωμένα Έθνη , που εξετάζουν το πώς μπορεί να επιτευχθεί μελλοντική ανάπτυξη με βιώσιμο τρόπο μετά την τρέχουσα λήξη των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας και περιλαμβάνει θέματα όπως την εξάλειψη της φτώχειας, την προώθηση της βιώσιμης γεωργίας, εξασφάλιση ισότιμης εκπαίδευσης και άλλα. | Од клучна важност е да се води сметка загадувањето да е во Целите на одржлив развој на Обединетите нации, коишто разгледуваат начини како да се постигне иден развој на одржлив начин, откако на актуелните Милениумски развојни цели ќе им истече рокот, и вклучуваат теми како ставање крај на сиромаштијата, промовирање на одржливо земјоделство, обезбедување на праведно образование и други. |
62 | Το παρόν σχέδιο δεν περιλαμβάνει ένα στόχο για τη ρύπανση από μόνο του, αν και η ρύπανση περιλαμβάνεται στο στόχο της υγείας. | Моменталниот нацрт не вклучува цел за загадување посебно, иако загадувањето е вклучено во целта на здравјето. |
63 | Το κείμενο αυτό - υπό-στόχος 3.9 - προσπαθεί σήμερα να μειώσει το θανάτου και την αναπηρίας από όλες τις μορφές ρύπανσης. | Текстот, во под-цел 3.9, моментално повикува да се намали смртта и инвалидитетот предизвикани од сите видови загадување. |
64 | Αυτή η γλώσσα πρέπει να μείνει στο τελικό κείμενο, διότι οι SDG θα καθορίσουν τις διεθνείς και εθνικές προσπάθειες για τα επόμενα χρόνια. | Овој јазик мора да остане во конечниот текст, зошто Целите ќе ги дефинираат интернационалните и националните напори за годините што ќе следат. |
65 | Η Παγκόσμια Συμμαχία για την Υγεία και την Ρύπανση ενδυναμώνει πόρους για να βοηθήσει τις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος ώστε να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα ρύπανσης σε προτεραιότητα. | Глобалната алијанса за здравје и загадување собира ресурси за да им помогне на земјите со низок и среден приход да се осврнат кон проблемите околу приоритетот на загадувањето. |
66 | Εκτός από την εκπαίδευση σε όλες τις μορφές ρύπανσης, η GAHP βοηθά τις χώρες: | Покрај едукација за сите видови загадување, ГАЗЗ им помага на земјите да: |
67 | Η τεχνολογία και η γνώση υπάρχει στις πλούσιες χώρες για την αντιμετώπιση αυτής της απειλής για την υγεία και την οικονομία . | Технологијата и знаењето за справување со заканите по здравјето и економијата се во рацете на богатите земји. |
68 | Οι λύσεις μπορούν να εφαρμοστούν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος για ένα κλάσμα του κόστους που δαπανάται στη Δύση για την αντιμετώπιση κανονικών τοξικών ρύπων από την εκβιομηχάνιση. | Решенијата можат да се спроведат во земјите со низок и среден приход со само дел од вкупните средства што Западот ги троши да се справи со токсичние загадувачи останати од индустриализацијата. |
69 | Που σημαίνει ότι η ρύπανση δεν είναι αναπόφευκτη. | Што значи дека загадувањето не е неизбежно. |
70 | Πρόκειται για ένα πρόβλημα που λύνεται κατά την διάρκεια της ζωής μας. | Тоа е проблем што може да се реши во нашиот животен век. |
71 | O Richard Fuller είναι πρόεδρος της Αγνής Γης (πρώην Ινστιτούτου Blacksmith) και ιδρυτικό μέλος της Παγκόσμιας Συμμαχίας για την Υγεία και την Μόλυνση. | Ричард Фулер е претседател на Pure Earth (предходно Институтот Blacksmith) и член-основач на Глобалната алијанса за здравје и загадување. |
72 | Λογαριασμός Twitter @BlacksmithInst. | Споделува преку @BlacksmithInst. |