# | ell | pol |
---|
1 | Ανακαλύπτοντας ξανά την “ξεχασμένη” ιστορία της Αφρικής | Afryka: “Zapomniana” historia kontynentu |
2 | [Όλοι οι σύνδεσμοι οδηγούν σε σελίδες στα γαλλικά, εκτός κι αν αναφέρεται διαφορετικά] | [Wszystkie linki w tekście odsyłają do stron w języku francuskim, chyba że zaznaczono inaczej.] |
3 | Η αποικιακή περίοδος στην Αφρική συχνά ξεχωρίζει, δικαίως ή αδίκως, σχετικά με τα πολυάριθμα προβλήματα που ταλανίζουν την ήπειρο. | Okres kolonialny w Afryce jest często wskazywany, słusznie lub nie, jako źródło wszelkich problemów trawiących obecnie kontynent. |
4 | Η συζήτηση σχετικά με τον αληθινό αντίκτυπο της αποικιοκρατίας στην ανάπτυξη των αφρικανικών χωρών και στα διαλείποντα προβλήματά τους είναι σπανίως ομόφωνη. | W tej debacie trudno dojść do konsensusu i ocenić faktyczny wpływ kolonizacji na rozwój krajów afrykańskich oraz występujące w nich kryzysy. |
5 | Ωστόσο, υπάρχει μια πλευρά της περιόδου αυτής που προκαλεί λιγότερες αντιλογίες: η άγνοια της προ-αποικιακής ιστορίας της Αφρικής. | Natomiast o wiele mniej kontrowersji wywołuje inna konsekwencja tego okresu: nieznajomość historii Afryki przedkolonialnej. |
6 | Δεν είναι σπάνιο να βρίσκεται σημαντικός αριθμός Αφρικανών μαθητών και από την αποικιακή και από τη μετα-αποικιακή περίοδο, οι οποίοι έχουν πολύ στοιχειώδη γνώση της ιστορίας της Αφρικής. | Często mówi się, że znaczna część Afrykanów studiujących okres kolonialny i postkolonialny wykazuje jedynie bardzo powierzchowną wiedzę na temat historii Afryki. |
7 | Οι ίδιοι αυτοί μαθητές συχνά γνωρίζουν την ιστορία της χώρας αποικιστή καλύτερα κι από τη δική τους ιστορία, φαινόμενο που τονίζεται από την έκφραση “Οι παππούδες μας οι Γαλάτες” [.pdf] που χρησιμοποιούνταν όχι και τόσο παλιά στην Ακτή Ελεφαντοστού και στη Σενεγάλη. Γυναίκες φτιάχνουν τα μαλλιά τους, Ανταναναρίβο, Μαδαγασκάρη. | Ci studenci lepiej znają z reguły historię kraju kolonizatorów niż swojego własnego państwa, co dobitnie potwierdza wyrażenie “nos ancêtres les Gaulois” (“nasi przodkowie Galowie”) używane w Senegalu i na Wybrzeżu Kości Słoniowej. |
8 | Παλιά καρτ ποστάλ, περίπου του 1907, φωτογραφία από Collection M. T., τυπωμένη από το Ateliers de Phototypie Guende στη Μασσαλία της Γαλλίας. | Czeszące się kobiety w Antananarivo na Madagaskarze, zdjęcie postalectrice na flickr (CC-license-BY-NC-3. |
9 | Δημοσιεύτηκε από το χρήστη postaletrice στο Flickr (CC-BY-NC 3.0) | |
10 | Κίνδυνοι παραμέλησης του παρελθόντος μας | 0) Ryzyko nieznajomości historii |
11 | Αντιθέτως με ό,τι ανέφερε [en] ο πρώην Γάλλος πρόεδρος Σαρκοζί στο Ντακάρ της Σενεγάλης το 2007 σχετικά με τη θέση των Αφρικανών ανδρών στην ιστορία [en], η ιστορία της αφρικανικής ηπείρου είναι γεμάτη από πλούσιους πολιτισμούς και χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες [en]. | W przeciwieństwie do tego, co twierdził na temat miejsca Afrykanów w historii były francuski prezydent Sarkozy w swoim przemówieniu w Dakarze, historia Afryki zna wiele bogatych cywilizacji oraz emblematycznych postaci. |
12 | Η ιστορία αυτή όμως συχνά παραβλέπεται ή αγνοείται υπερβολικά. | Jednak ta historia jest jeszcze zbyt mało znana lub po prostu ignorowana. |
13 | Εις απάντηση στην περίφημη ομιλία του Ντακάρ, η ιστορικός από το Μάλι Adame Ba Konaré [en] έγραψε με τη βοήθεια και άλλων συναδέρφων μια συλλογή δοκιμίων με τίτλο “Petit précis de remise à niveau sur l'histoire africaine à l'usage du président Sarkozy” (Μια νέα μικρή σύνοψη της ιστορίας της Αφρικής από την οπτική γωνία του Πορέδρου Σαρκοζί). | W odpowiedzi na słynne dakarskie przemówienie Adame Ba Konaré [pl], historyczka z Mali, napisała z kilkoma kolegami po fachu zbiór esejów zatytułowany “Petit précis de remise à niveau sur l'histoire africaine à l'usage du président Sarkozy” [“Mała powtórka z afrykańskiej historii na użytek prezydenta Sarkozy'ego”]. |
14 | Στην εισαγωγή της συλλογής αυτής, οι συγγραφείς εξηγούν γιατί είναι αναγκαίο να κατανοήσουμε καλύτερα την ιστορία της Αφρικής και πώς να το κάνουμε: | W przedmowie do tego zbioru autorzy wyjaśniają potrzebę spopularyzowania historii Afryki oraz sposoby realizacji tego celu: |
15 | Πάνω απ' όλα, πρέπει να διαδοθεί σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη κλίμακα η ιστορία, η αληθινή ιστορία της Αφρικής και των ανθρώπων της, στην ήπειρο και εκτός ηπείρου. | Przede wszystkim należy zająć się rozpowszechnianiem historii, tej prawdziwej historii Afryki i jej mieszkańców, w samej Afryce oraz poza kontynentem. |
16 | Οι νέοι της Αφρικής είναι πρόθυμοι να μάθουν. | Afrykańska młodzież jest żądna wiedzy. |
17 | Κάνουν σωστές ερωτήσεις, που σχεδόν πάντοτε καταλήγουν στο: πώς φτάσαμε εδώ που είμαστε σήμερα; Πέρα από το γράψιμο, τώρα έχουμε κάθε είδους τεχνικό μέσο για να προχωρήσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα με τη διάδοση αυτή. | Stawia sobie pytania, które w zasadzie sprowadzają się do tego jednego: jak to się stało, że jesteśmy dzisiaj tu, gdzie jesteśmy? |
18 | Ο χρήστης του YouTube Dembeto δημοσίευσε ένα βίντεο [fr] προγράμματος που συζητά την ξεχασμένη ιστορία της Αφρικής: | Poza słowem pisanym posiadamy już także wiele różnorodnych środków technicznych, które ułatwiają popularyzację historii. |
19 | http://www.youtube.com/watch? | http://www.youtube.com/watch? |
20 | v=EI-ugayMWTc | v=EI-ugayMWTc |
21 | Στην Γουινέα, ο Papa Attigou Bah προειδοποιεί για τις συνέπειες όταν κάποιος ξεχνά την ιστορία του, δεδομένων των περιοδικών πολιτικών κρίσεων που έχει περάσει η ήπειρος. | Fragment programu dyskusyjnego ne temat zapomnianej historii Afryki (opublikowany przez Dembeto) W Gwinei Papa Attigou Bah ostrzega przed konsekwencjami zapominania historii, w świetle powtarzających się na kontynencie kryzysów politycznych. |
22 | Σε άρθρο με τίτλο “L'Afrique politique, une histoire oubliee?” | W artykule “L'Afrique politique, une histoire oubliée?” |
23 | (Πολιτική της Αφρικής, ξεχασμένη ιστορία;), ρωτά: | [“Afryka polityczna, historia zapomniana?”], zadaje on pytanie: |
24 | Η νέα γενιά της Αφρικής, αυτή που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια ή μετά την Ανεξαρτησία, θα μπορούσε να επωφεληθεί αντικειμενικά από τη διδασκαλία της ιστορίας των διαδοχικών πολιτικών αγώνων των προγόνων μας κατά τη μετα-αποικιακή περίοδο, γνωστή και ως περίοδο της αφρικανικής ανεξαρτησίας; Επίσης, τι εκτίμηση λαμβάνει η Αφρική σήμερα από τις επώδυνες δεκαετίες πολιτικών και δημοκρατικών αγώνων, που τούτη φορά χειρίζονται από την ίδια γενιά που πάλεψε για την αφρικανική ανεξαρτησία; […] Η Αφρική μπορεί και πρέπει να είναι η ήπειρος του μέλλοντος στην τρίτη αυτή χιλιετία, με προϋπόθεση ότι η νέα αφρικανική γενιά λάβει πλήρη ευθύνη ενώπιον της ιστορίας. | Czy nowe pokolenie Afrykanów, a więc osoby urodzone w trakcie walk i po uzyskaniu niepodległości, mogłoby obiektywnie skorzystać z nauczania historii kolejnych walk politycznych prowadzonych w okresie postkolonialnym, nazwanym epoką afrykańskich niepodległości? Jak dziś wygląda bilans tych bolesnych dziesięcioleci walki politycznej i demokratycznej w oczach tego pokolenia, które walczyło o niepodległość państw afrykańskich? [..] |
25 | Στη Μαδαγασκάρη, δεν είναι πολλά τα βιβλία που είναι γραμμένα από Μαλαγάσιους σχετικά με τη δική τους ιστορία. | Afryka może i musi być kontynentem przyszłości w tym trzecim tysiącleciu, pod warunkiem, że nowe afrykańskie pokolenie weźmie na siebie tę odpowiedzialność. |
26 | Αυτό μπορεί να ερμηνευτεί από το γεγονός ότι τα γαλλικά είναι η κυρίαρχη γλώσσα σε ένα υποτιθέμενο δίγλωσσο σκηνικό. | Na Madagaskarze niewiele jest podręczników historii napisanych przez samych Malgaszów. Fakt ten może tłumaczyć ciągła dominacja języka francuskiego jako języka nauczania, mimo że w teorii jest ono dwujęzyczne. |
27 | Ο Rakotoarisoa Victor James εξηγεί: | Rakotoarisoa Victor James wyjaśnia: |
28 | Η διγλωσσία είναι αποτελεσματική υπέρ της γαλλικής πλευράς. | Bilingwizm jest faktem, ale przewagę ma język francuski. |
29 | Από τα οχτώ κύρια επίσημα μαθήματα του τελευταίου σχολικού έτους, μόνο τα μαλαγασικά και άλλα δυο μαθήματα (Φιλοσοφία και Ιστορία/Γεωγραφία) διδάσκονται στη μαλαγασική γλώσσα, για τα οποία ο καθηγητής (όταν κάνει το μάθημα) και οι μαθητές (όταν γράφουν εξετάσεις) έχουν επιλογή. | Spośród ośmiu głównych przedmiotów w klasie maturalnej, po malgasku prowadzone są tylko zajęcia z malgaskiego, a także z dwóch przedmiotów fakultatywnych (filozofia i historia-geografia), które mogą zostać wybrane przez nauczyciela (ustalającego plan zajęć) i uczniów (decydujących o przedmiotach, które będą zdawać na maturze). |
30 | Η κατάσταση αυτή δείχνει ότι, στον τομέα της διδασκαλίας και μάθησης, τα μαλαγασικά είναι κάπως λιγότερο σημαντικά από τα γαλλικά. | Na tym przykładzie widać doskonale, że w systemie nauczania język malgaski jest nieco mniej ważny niż francuski. |
31 | Μαθαίνοντας ξανά ιστορία | Nauczyć się historii od początku |
32 | Αρκετές πρωτοβουλίες προωθούν μια επαναπροσέγγιση της ιστορίας της Αφρικής από τους πολίτες της. | Podejmuje się wiele inicjatyw zmierzających do “odzyskania” afrykańskiej historii przez mieszkańców kontynentu. |
33 | Η ΟΥΝΕΣΚΟ ξεκίνησε ένα πρόγραμμα [en] το 1964 για την ανάπτυξη της “Γενικής Ιστορίας της Αφρικής”, που έχει ως στόχο: | W roku 1964 UNESCO rozpoczęło projekt opracowania “Powszechnej historii Afryki”, który ma na celu: |
34 | …να γιατρέψει την εκτεταμένη άγνοια για το παρελθόν της Αφρικής. | …być lekiem na powszechną nieznajomość przeszłości Afryki. |
35 | Για να αντιμετωπίσει την πρόκληση αυτή της αναδιαμόρφωσης της ιστορίας μιας Αφρικής χωρίς καμία φυλετική προκατάληψη που να προέρχεται από το δουλεμπόριο και την αποικιοκρατία και για να προωθήσει μια αφρικανική οπτική γωνία, η ΟΥΝΕΣΚΟ κάλεσε τους μεγαλύτερους μελετητές του καιρού μας από την Αφρική και όλο τον κόσμο. | Aby podjąć wyzwanie rekonstrukcji afrykańskiej historii, wolnej od uprzedzeń rasowych, odziedziczonych po handlarzach niewolników i kolonizatorach, oraz by faworyzować punkt widzenia samych Afrykanów, UNESCO zwróciło się do najznakomitszych specjalistów afrykańskich i międzynarodowych. |
36 | […] Υπό την επίβλεψη της Διεθνούς Επιστημονικής Κοινότητας, εκ της οποίας τα 2/3 είναι από την Αφρική, η δημιουργία οκτώ τόμων της Γενικής Ιστορίας της Αφρικής, κινητοποίησε περισσότερους από 230 ιστορικούς και άλλους ειδικούς για περισσότερα από 35 χρόνια. | […] Opracowanie ośmiu tomów “Powszechnej historii Afryki”, nadzorowane przez międzynarodowy komitet naukowy, który w 2/3 składał się z ekspertów afrykańskich, przez 35 lat zaangażowało ponad 230 historyków i specjalistów z innych dziedzin. |
37 | Η ομάδα στο Facebook Mémoires d'Afrique (Αναμνήσεις από την Αφρική) στοχεύει να ξεκινήσει: | Na Facebooku grupa “Mémoire d'Afriques” [“Pamięć Afryk”] postawiła sobie za cel zainicjowanie: |
38 | Μια συζήτηση γύρω από ένα περίγραμμα της ιστορίας της Αφρικής ή των μαύρων. | debaty na temat historii Afryki i czarnych ludów. |
39 | Σκοπός είναι να επιτραπεί ο διάλογος για θέματα που συχνά είναι ταμπού, να αποκαλυφθεί το μαύρο πάνθεον. | Jej celem jest zabranie głosu na tematy często stanowiące tabu oraz “odkurzenie” czarnego panteonu. |
40 | […] Ταπεινός μας στόχος είναι να επιτρέψουμε στα παιδιά μας, στην μεγάλη Παναφρικανική μας οικογένεια και τη διασπορά να ανακαλύψουν και να ξεκινήσουν το διάλογο και ίσως ένα κάποιο πάθος. | […] naszym skromnym celem jest odkryć historię dla naszych dzieci, dla wielkiej panafrykańskiej rodziny i diaspory, oraz wywołać debatę i być może silne emocje. |
41 | […] Μπορείτε να εκφραστείτε εδώ για ένα αγαπημένο σας θέμα, που να σας κεντρίζει το ενδιαφέρον. | […] Możecie tu wypowiadać się na tematy, które was pasjonują, a które mieszczą się w ramach interesujących nas kwestii. |
42 | Χωρίς να υποπέσουμε σε αντιμαχία, προσβολές ή αδιαλλαξία […], ελπίζουμε πως το πάθος μας για την ιστορία της ηπείρου μας θα συνεχίσει να μας ενώνει. | Bez gwałtownych polemik, obrażania innych i nietolerancji […] mamy nadzieję, że fascynacja historią naszego kontynentu będzie nas zawsze jednoczyć. |
43 | Μια πλούσια ιστορία, αρκετά μεγάλη για να αναφερθεί λεπτομερώς. | Historia Afryki jest bogata, zbyt obszerna, by móc ją tutaj przytoczyć chociaż w części. |
44 | Έτσι, συζητούνται επιλεγμένα κομμάτια, όπως για παράδειγμα η ιστορία του Togbè Agokoli, βασιλιά της φυλής Ewe και ιδρυτή του βασιλείου του Notsé [en] στο Τόγκο: | Dlatego z reguły dyskutuje się jedynie o wybranych fragmantach, jak choćby w filmie na temat Togbè Agokoli, króla ludu Ewe, założyciela Królestwa Notse w Togo [film dostępny tutaj]. |
45 | Στην Άκκρα της Γκάνας, τον προηγούμενο Μάρτιο διοργανώθηκε ο Μήνας της Ιστορίας των Μαύρων [en] για τον εορτασμό της Παναφρικανικής ιστορίας. | Po obejrzeniu powyższego filmu Boris Amouzou stwierdza: |
46 | Πολλοί χρήστες του Διαδικτύου εκτιμούν την επιθυμία αυτή για την εξάπλωση της γνώσης της ιστορίας της Αφρικής. Αφού είδε το παραπάνω βίντεο, ο χρήστης Boris Amouzou είπε στο Facebook: | W tym programie najbardziej podoba mi się to, że pozwala nam przeżyć ponownie tę część historii Togo, która nie jest zbyt dobrze znana… |
47 | Αυτό που μου αρέσει στο πρόγραμμα αυτό είναι ότι μας επιτρέπει να ξαναζήσουμε το κομμάτι αυτό της ιστορίας του Τόγκο που μας λείπει… | W Akrze, stolicy Ghany, zorganizowano w marcu “miesiąc czarnej historii” [en], aby uczcić historię panafrykańką. Wielu internautów doceniło te działania zmierzające do spopularyzowania historii Afryki. |
48 | Η επανεκμάθηση όμως της ιστορίας της ηπείρου είναι μια μακρά διαδικασία. | Jednak nauczenie się historii kontynentu od nowa to bardzo czasochłonne zadanie. |
49 | Ο Jacques Binet μας υπενθυμίζει ότι και οι Αφρικανοί ηγέτες επίσης φέρουν μερίδιο ευθύνης για τη λησμονημένη αυτή ιστορία: | Jacques Binet przypomina, że za tę zapomnianą historię część winy ponoszą także afrykańscy przywódcy: |
50 | Πρέπει να θυμόμαστε ότι η κοινή γνώμη και οι Αφρικανοί βουλευτές ήθελαν σχολεία και προγράμματα εντελώς συμμορφωμένα με αυτά της Γαλλίας. | Nie należy zapominać, że zarówno opinia publiczna, jak i afrykańscy parlamentarzyści, chcieli szkoły i programów nauczania na wzór tych używanych we Francji. |
51 | Ο Malassem, ωστόσο, πιστεύει ότι η άγνοια της ιστορίας της Αφρικής δεν αποτελεί πλέον πρόβλημα έλλειψης πηγών, αλλά θέλησης: | Z kolei Malassem uważa, że nieznajomość afrykańskiej historii nie wynika już z braku źródeł, ale z braku chęci: |
52 | Αφρική, Αφρική μου. | Afryko, moja Afryko. |
53 | Αφρική των περήφανων πολεμιστών. | Afryko dumnych wojowników. |
54 | Η ιστορία πάντοτε έχει ένα μονοπάτι. | Historia zawsze pozostawia jakiś ślad. |
55 | Είναι κρίμα πράγματι για όσους θέλουν να μείνουν για πάντα στο σκοτάδι. | Szkoda mi tych, którzy na zawsze chcą pozostać w ignorancji. |